Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fosfat turşusu () — qeyri-üzvi, kimyəvi və fosforlu turşudur. Fosfat turşusu və fosfat biokimya və ekologiya üçün cox mühimdir. Fosfat kənd təsərrüfatı və sənaye üçün çox əhəmiyyətli kimyəvi məhsuldur. Fosfat bərk şəraitli yüksək temperaturda firofosfatdan (Xörək duzu) da kondensasiya oluna bilər.
| Fosfat | |
|---|---|
 | |
| Təsnifatı | |
| ChEBI | 26020 |
Bütün hüceyrələri zülal olan fosfalar əlavə və aradan qaldırılması metabolik olan proseslərin tənzimləməsində əsas strategiyadır. Fosforlaşma və defosforlaşmanın enerji saxlanmasında və yaşayış sistemlərinin azad olunmasında əhəmiyyətli yolları var.
Fosfat və ya ortofosfat ionu PO4−3 üç protonun H+çıxarılması ilə fosfor turşusundan əmələ gəlir. Bir və ya iki protonun çıxarılması, sırasıyla dihidrogen fosfat ionu H2PO4− və hidrogen fosfat ionu HPO4−2 ionunu verir. Bu adlar ammonium dihidrogen fosfat və trisodium fosfat kimi anionların duzları üçün də istifadə olunur.
Üzvi kimyada fosfat və ya ortofosfat bir orqanofosfattır, PO şəklində ortofosfor turşusunun mürəkkəb efiridir. 4RR'R ″ burada bir və ya daha çox hidrogen atomu üzvi qruplarla əvəz olunur. Bir nümunə trimetil fosfattır (CH3)3PO4. Bu termin eyni zamanda üç dəyərli funksional qrupa aiddir və OP(O-)3 belə mürəkkəb efirlərdəndir.
Ortofosfatlar, biokimya, biogeokimya və ekologiyadakı əsas rolları və kənd təsərrüfatı və sənaye üçün iqtisadi əhəmiyyətlərinə görə müxtəlif fosfatlar arasında xüsusilə əhəmiyyətlidir. Fosfat qruplarının əlavə edilməsi və çıxarılması (fosforilləşmə və fosforlaşma) hüceyrə metabolizmasında əsas addımlardır.
Ortofosfatlar kondensasiya olunaraq pirofosfatlar əmələ gətirirlər.
Kimyəvi xüsusiyyətləri
Fosfat ionu 94,97 g/mol molyar kütləyə malikdir və tetrahedral bir quruluşda dörd oksigen atomu ilə əhatə olunmuş mərkəzi fosfor atomundan ibarətdir. Hidrogen fosfat ionu HPO4−2-nin qosulmuş əsasıdır və bu da dihidrogen fosfat ionu H2PO4--nin qoşulmuş əsasıdır, oda öz növbəsində ortofosfor turşusu H3PO4-nun qoşulmuş əsasıdır.
Bir çox fosfatlar standart temperaturda və təzyiqdə suda həll olur. Natrium, kalium, rubidium, sezium və ammonium fosfatlar hamısı suda həll olur. Digər fosfatlar çox az miqdarda həll olunur və ya suda həll olunmur. Bir qayda olaraq, hidrogen və dihidrogen fosfatlar müvafiq fosfatlarla müqayisədə bir qədər daha həll olur.
Məhlulda tarazlığı
Su məhlulunda ortofosfat turşusu və onun üç törəmə anionu aşağıdakı dissosasiya və rekombinasiya tarazlıqlarına uyğun olaraq birlikdə mövcuddur.
| Tarazlıq | Dissosasiya sabiti ― Ka | pKa |
|---|---|---|
| H3PO4 ⇌ H2PO4−+ H+ | Ka1 = [ H+ ] [ H2PO4 ] / [ H3PO4 ] ≈ 7.5 × 10−3 | pKa1 = 2.14 |
| H2PO4− ⇌ HPO4−2 + H+ | Ka2 = [ H+ ] [ HPO4−2 ] / [ H2PO4− ] ≈ 6.2 × 10−8 | pKa2 = 7.20 |
| HPO4−2 ⇌ PO4−3 + H+ | Ka3 = [ H+] [ PO4−3 ] / [ HPO4−2] ≈ 2.14 × 10−13 | pKa3 = 12.37 |
Datalar 25 °C və 0 ion gücündə hesablanıb.
İstinadlar
- Kipton J. Powell, Paul L. Brown, Robert H. Byrne, Tamás Gajda, Glenn Hefter, Staffan Sjöberg, Hans Wanner (2005): "Chemical speciation of environmentally significant heavy metals with inorganic ligands. Part 1: The , Cl−, OH−, , , and aqueous systems". Pure and Applied Chemistry, volume 77, issue 4, pages 739–800. DOI:10.1351/pac200577040739
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fosfat tursusu PO4 3 displaystyle PO 4 3 qeyri uzvi kimyevi ve fosforlu tursudur Fosfat tursusu ve fosfat biokimya ve ekologiya ucun cox muhimdir Fosfat kend teserrufati ve senaye ucun cox ehemiyyetli kimyevi mehsuldur Fosfat berk seraitli yuksek temperaturda firofosfatdan Xorek duzu da kondensasiya oluna biler FosfatTesnifatiChEBI 26020 Butun huceyreleri zulal olan fosfalar elave ve aradan qaldirilmasi metabolik olan proseslerin tenzimlemesinde esas strategiyadir Fosforlasma ve defosforlasmanin enerji saxlanmasinda ve yasayis sistemlerinin azad olunmasinda ehemiyyetli yollari var Fosfat ve ya ortofosfat ionu PO4 3 uc protonun H cixarilmasi ile fosfor tursusundan emele gelir Bir ve ya iki protonun cixarilmasi sirasiyla dihidrogen fosfat ionu H2PO4 ve hidrogen fosfat ionu HPO4 2 ionunu verir Bu adlar ammonium dihidrogen fosfat ve trisodium fosfat kimi anionlarin duzlari ucun de istifade olunur Uzvi kimyada fosfat ve ya ortofosfat bir orqanofosfattir PO seklinde ortofosfor tursusunun murekkeb efiridir 4RR R burada bir ve ya daha cox hidrogen atomu uzvi qruplarla evez olunur Bir numune trimetil fosfattir CH3 3PO4 Bu termin eyni zamanda uc deyerli funksional qrupa aiddir ve OP O 3 bele murekkeb efirlerdendir Ortofosfatlar biokimya biogeokimya ve ekologiyadaki esas rollari ve kend teserrufati ve senaye ucun iqtisadi ehemiyyetlerine gore muxtelif fosfatlar arasinda xususile ehemiyyetlidir Fosfat qruplarinin elave edilmesi ve cixarilmasi fosforillesme ve fosforlasma huceyre metabolizmasinda esas addimlardir Ortofosfatlar kondensasiya olunaraq pirofosfatlar emele getirirler Kimyevi xususiyyetleriFosfat ionu 94 97 g mol molyar kutleye malikdir ve tetrahedral bir qurulusda dord oksigen atomu ile ehate olunmus merkezi fosfor atomundan ibaretdir Hidrogen fosfat ionu HPO4 2 nin qosulmus esasidir ve bu da dihidrogen fosfat ionu H2PO4 nin qosulmus esasidir oda oz novbesinde ortofosfor tursusu H3PO4 nun qosulmus esasidir Fosfat qrupu Bir cox fosfatlar standart temperaturda ve tezyiqde suda hell olur Natrium kalium rubidium sezium ve ammonium fosfatlar hamisi suda hell olur Diger fosfatlar cox az miqdarda hell olunur ve ya suda hell olunmur Bir qayda olaraq hidrogen ve dihidrogen fosfatlar muvafiq fosfatlarla muqayisede bir qeder daha hell olur Mehlulda tarazligi Su mehlulunda ortofosfat tursusu ve onun uc toreme anionu asagidaki dissosasiya ve rekombinasiya tarazliqlarina uygun olaraq birlikde movcuddur Tarazliq Dissosasiya sabiti Ka pKaH3PO4 H2PO4 H Ka1 H H2PO4 H3PO4 7 5 10 3 pKa1 2 14H2PO4 HPO4 2 H Ka2 H HPO4 2 H2PO4 6 2 10 8 pKa2 7 20HPO4 2 PO4 3 H Ka3 H PO4 3 HPO4 2 2 14 10 13 pKa3 12 37 Datalar 25 C ve 0 ion gucunde hesablanib IstinadlarKipton J Powell Paul L Brown Robert H Byrne Tamas Gajda Glenn Hefter Staffan Sjoberg Hans Wanner 2005 Chemical speciation of environmentally significant heavy metals with inorganic ligands Part 1 The Cl OH and aqueous systems Pure and Applied Chemistry volume 77 issue 4 pages 739 800 DOI 10 1351 pac200577040739