Baxçasaray müqaviləsi (rus. Бахчисарайский мирный договор, türk. Bahçesaray Antlaşması) və ya Çexrin müqaviləsi (türk. Çehrin Antlaşması) — 1676-1681 Osmanlı-Rusiya müharibəsinin sonunda Osmanlı İmperiyası, Krım xanlığı və Rusiya Çarlığı arasında Krımın Bağçasaray şəhərində 3 yanvar 1681-ci ildə imzalanmış sülh müqaviləsi. Eyni zamanda da Rusiya çarlığı ilə Osmanlı İmperiyası arasında imzalanmış ilk rəsmi müqavilədir.
Baxçasaray müqaviləsi | |
---|---|
Müqavilənin tipi | Sülh müqaviləsi |
İmzalanma tarixi | 3 yanvar 1681 |
İmzalanma yeri | Bağçasaray, Krım xanlığı, Osmanlı İmperiyası |
Tərəflər | Osmanlı İmperiyası, Krım xanlığı Rusiya Çarlığı |
Dili | Osmanlıca Rusca |
Mahiyyəti
Bu müqavilənin maddələrinə görə Osmanlı İmperiyası və Moskva mərkəzli Rusiya çarlığı arasında 20 il müddətinə sülh olmalı idi. İki dövlətin əsas sərhədi kimi isə Dnepr çayı nəzərdə tutulmuşdu. Hər iki tərəf də Dnepr çayı ilə cənubdakı Buq çayı arasında yaşayış məskəni salınmayacağını öhtəsinə götürürdü. Noqay köçərilərinin Ukraynanın cənub steplərində köçəriliklə məşğul olmaları qəbul edilirdi. Zaporojye Kazaklarının Dnepr çayı və onun qolları üzərində balıqçılıq etmə, cənubda duzlaq işlətmə, Dnepr çayı və Qara dənizdən istifadə haqları dəyişmədən qalırdı.
Sağsahil Ukrayna, yəni Ukraynada Dnepr çayının şərqi və Zaporojye Kazaklarının bölgələrinin Rusiya çarlığının nəzarətində olduğunu Osmanlılar qəbul edirdi. Buna qarşılıq isə, Kiyev bölgəsinin cənubu (xüsusilə ), Bratislava bölgəsi və Podolye Osmanlı İmperiyasının nəzarətində qalırdı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Aleksander Mikaberidze. Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia. I. 2011. səh. 181.
- encyclopediaofukraine. "Treaty of Bakhchesarai" (İngiliscə). 2018-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-05.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baxcasaray muqavilesi rus Bahchisarajskij mirnyj dogovor turk Bahcesaray Antlasmasi ve ya Cexrin muqavilesi turk Cehrin Antlasmasi 1676 1681 Osmanli Rusiya muharibesinin sonunda Osmanli Imperiyasi Krim xanligi ve Rusiya Carligi arasinda Krimin Bagcasaray seherinde 3 yanvar 1681 ci ilde imzalanmis sulh muqavilesi Eyni zamanda da Rusiya carligi ile Osmanli Imperiyasi arasinda imzalanmis ilk resmi muqaviledir Baxcasaray muqavilesiMuqavilenin tipi Sulh muqavilesiImzalanma tarixi 3 yanvar 1681Imzalanma yeri Bagcasaray Krim xanligi Osmanli ImperiyasiTerefler Osmanli Imperiyasi Krim xanligi Rusiya CarligiDili Osmanlica RuscaMahiyyetiBu muqavilenin maddelerine gore Osmanli Imperiyasi ve Moskva merkezli Rusiya carligi arasinda 20 il muddetine sulh olmali idi Iki dovletin esas serhedi kimi ise Dnepr cayi nezerde tutulmusdu Her iki teref de Dnepr cayi ile cenubdaki Buq cayi arasinda yasayis meskeni salinmayacagini ohtesine gotururdu Noqay kocerilerinin Ukraynanin cenub steplerinde kocerilikle mesgul olmalari qebul edilirdi Zaporojye Kazaklarinin Dnepr cayi ve onun qollari uzerinde baliqciliq etme cenubda duzlaq isletme Dnepr cayi ve Qara denizden istifade haqlari deyismeden qalirdi Sagsahil Ukrayna yeni Ukraynada Dnepr cayinin serqi ve Zaporojye Kazaklarinin bolgelerinin Rusiya carliginin nezaretinde oldugunu Osmanlilar qebul edirdi Buna qarsiliq ise Kiyev bolgesinin cenubu xususile Bratislava bolgesi ve Podolye Osmanli Imperiyasinin nezaretinde qalirdi Hemcinin baxOsmanli Imperiyasi Krim xanligi Rusiya CarligiIstinadlarAleksander Mikaberidze Conflict and Conquest in the Islamic World A Historical Encyclopedia I 2011 seh 181 encyclopediaofukraine Treaty of Bakhchesarai Ingilisce 2018 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 05