Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsmayıl Nihad Erim (1912[…], Kandıra[d], Kocaeli ili – 19 iyul 1980[…], Qartal[d], İstanbul ili və ya İstanbul) – Türkiyəli siyasətçi və hüquqşünas. O, 1971-ci ildə Türkiyə hərbi memorandumundan sonra təxminən 14 aya yaxın müddətdə Türkiyənin 13-cü Baş naziri olaraq çalışıb. O, 1980-ci ildə İstanbulda İnqilabçı Xalq Azadlıq Partiyası/Cəbhəsi tərəfindən öldürülüb.
| Nihad Erim | |
|---|---|
| türk. Nihat Erim | |
 | |
Türkiyənin 13-cü Baş naziri | |
| 26 mart 1971 – 2 mayıs 1972 | |
| Prezident | Cövdət Sunay |
| Seçki dairəsi | 1943 – Kocaeli 1946 – Kocaeli 1961 – Kocaeli 1965 – Kocaeli 1969 – Kocaeli |
| Əvvəlki | Süleyman Dəmirəl |
| Sonrakı | Fərid Sədi Mələn |
Türkiyə Baş nazirinin müavini | |
| 16 yanvar 1949 – 22 may 1950 | |
| Baş nazir | Şəmsəddin Günaltay |
| Əvvəlki | Faiq Əhməd Barıtçı |
| Sonrakı | Səməd Ağaoğlu |
Türkiyənin İctimai İşlər naziri | |
| 10 iyun 1948 – 16 yanvar 1949 | |
| Baş nazir | Həsən Saka |
| Əvvəlki | Qasım Gülək |
| Sonrakı | Həsən Şövkət Adalan |
Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 7, 8, 12, 13 və 14-cü dövr deputatı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1912[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 19 iyul 1980[…] |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri | |
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, universitet müəllimi[d], jurnalist, diplomat |
| Uşağı | 2 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və təhsili
Nihad Erim Rəif Erim və Məcidə Erimin övladı olaraq Türkiyənin Qocaəli vilayətinin Kandıra qəsəbəsində doğulub. Qalatasarayda orta məktəbi bitirib. 1936-cı ildə İstanbul Universitetinin Hüquq fakültəsini bitirdikdən sonra o, 1939-cu ildə Parisdə Hüquq fakültəsində doktorluq dərəcəsində təhsil alıb. Sonra Türkiyəyə qayıdıb və 1939-cu ildə dosent və 1942-ci ildə isə Ankara Universitetinin Hüquq fakültəsinin professoru olub. O, 1943-cü ildə hələ universitetdə oxuduğu müddətdə Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinə hüquq məsləhətçisi təyin edilib. Həmçinin o, 1945-ci ildə San-Fransiskoda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının yaradılmasına dair konfransda Türkiyə komitəsində məsləhətçi olaraq çalışıb. Həmin il o, TBMM-də Qocaəli vilayətinin nümayəndəsi seçilib və parlamentdəki Cümhuriyyət Xalq Partiyası qrupuna qoşulub. 1949-cu ildə o, ictimai işlər naziri, sonra isə Baş nazirin müavini vəzifəsində çalışıb.
Nihad Erim Kamilə Erim ilə evlənib və bu evlilikdən İşıq Erim və İşıl Önalp adlı iki övladı var. Onun beş nəvəsi və on nəticəsi var.
Siyasi karyerası
1950-ci ildə CXP seçkilərdən sonra parlamentdəki çoxluğu itirdiyi zaman o, da vəzifəsini itirib, "Ulus" qəzetinin baş siyasət redaktoru və aparıcı yazıçısı olub. Həmin media orqanı hökumət tərəfindən bağlandıqdan sonra Nihad Erim 1953-cü ildə özünün "Yeni Ulus – Xalqçı" qəzetini nəşr etməyə davam edib. 1956-cı ildə o, İngiltərənin paytaxtı Londonda Kipr ilə bağlı danışıqlarda iştirak edib. Eyni ildə o, Avropa İnsan Hüquqları Komissiyasının Türkiyə üzvü seçilib və 1962-ci ilədək bu vəzifədə xidmət edib. Sürix və London razılaşmalarından sonra o, 1959-cu ildə Kipr Konstitusiyasının hazırlanmasında Türkiyə komitəsinə rəhbərlik edib. Daha sonra Nihad Erim BMT-də Kiprlə bağlı gələcək danışıqlarda Türkiyə komitələrinə hüquqi məsləhətlər verməyə davam edib.
1960-cı ilin hərbi çevrilişindən sonra o, yenidən seçilərək TBMM-də Qocaəli təmsilçisi və CXP qrupunun rəhbəri vəzifəsində çalışıb. O, CXP lideri İsmət İnönüyə qarşı çıxan daxili çəkişmələrin mərkəzlərindən biri olub. Bu münaqişə onun 1962-ci il partiyadan uzaqlaşdırılması ilə nəticələnib. Daha sonra Nihad Erim ikinci ən böyük səs toplayaraq partiyanın idarə heyətinə yenidən seçilib və beləliklə təkrar partiyaya qoşulub. O, 1961–1970-ci illər ərzində Avropa Şurasında Türkiyə təmsilçisi olaraq çalışıb və 1961-ci ildə isə baş katibin müavini seçilib. 1969-cu ildə Niderlandın Haaqa şəhərində BMT-nin Beynəlxalq Hüquq Komissiyasının üzvü təyin edilib. 1971-ci il 12 martda Türkiyədə bir çox siyasi zorakılıqdan və memorandumla çevrilişdən sonra ordu Baş nazir Süleyman Dəmirəli istefaya məcbur edib. Nihad Erimə hələ universitetdə təhsil aldığı müddətdə ordunun güclü təsiri altına düşən Milli Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən Cümhuriyyət Xalq Partiyasındakı vəzifəsindən geri çəkilmək tövsiyə edilib.
Baş nazirlik dövrü
Nihad Erim 1971-ci il 26 martda neytral və texnokratik baş nazir kimi 1973-cü ildəki seçkilərə qədər bir sıra zəif hökumətlərdən birincisi olan "milli birlik" koalisiya hökuməti yaratmaq üçün təyin edilib. İşlədiyi müddətdə Türkiyədə başqa millətlərin yaşadığını qəbul etməyib və ölkədəki kürd əhalisi sıxışdırıb. 3 dekabr 1971-ci ildə kabinetinin on bir texnokrat naziri bir orqan olaraq istefa verdikdə Erim də istefa verməyə məcbur olub, lakin o, Prezident Cevdət Sunay tərəfindən yenidən təyin olunub və 1971-ci il dekabrın 11-də isə ikinci kabinetini formalaşdırıb.
Nihad Erimin baş nazirliyi dövründə Türkiyə siyasətinə verdiyi mühüm töhfə Mədəniyyət Nazirliyini (indiki Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi) yaratmaq olub. Hansı ki, bu nazirlik əvvəllər Təhsil Nazirliyinin daxilində sadəcə bir şöbə olaraq fəaliyyət göstərib. O, yeni yaradılan nazirliyə jurnalist, yazar Tələt Halmanı nazir təyin edib. 1971-ci ilin iyununda ABŞ-nin təzyiqi altında tiryək yığımını qadağan etməsi onun hökumətində mübahisələrə səbəb olub.
Sui-qəsd
15 iyul 1979-cu ildə evinə partlayıcı maddə atılıb, amma zərər görməsə də, bir il sonra 1980-ci il 19 iyulda İstanbulun Draqos şəhərində Dəniz klubunun önündə İnqilabçı Sol yaraqlıları tərəfindən təşkil edilən sui-qəsd nəticəsində öldürülüb. Onun ölümü bütün Türkiyəyə böyük təsir edib. Sui-qəsdin arxasında duran motiv Nihad Erimin baş nazir olduğu müddətdə biri Dəniz Gəzmiş olmaqla üç solçu məhkumun edamının parlament tərəfindən təsdiqlənməsi ilə əlaqədar olduğu bildirilib. O, 22 iyulda 1980-ci ildə vida mərasimindən sonra Zəncirliquyu qəbiristanlığında dəfn edilib. Erimin sui-qəsdi 1970-ci illərin sonunda Türkiyədə solçu Marksist və sağçı ultramillətçi qruplar arasında siyasi zorakılıq dalğasının bir hissəsi olub.
Kitabları
•Le Positivisme Juridique et le Droit International (Məhkəmə pozitivizmi və beynəlxalq hüquq), 1939
•XVII. Yüzyıldan Zamanımııza Kadar Tabii Hukuk Nazariyeleri (XVII əsrdən bugünədək təbii hüquq nəzəriyyələri), 1940
•Amme Hukuku Dersleri (İctimai hüquq dərsləri), 1941
•Devletlerarası Amme Hukuku (Dövlətlərarası ictimai hüquq), 1944
•Siyasi Tarih ve Devletlerararası Hukuk Metinleri (Siyasi tarix və dövlətlərarası hüquq mətnləri), 1953.
| Sələfləri Süleyman Dəmirəl | Türkiyənin 13-cü Baş naziri 26 mart 1971 - 22 may 1972 | Xələfləri Fərid Sədi Mələn |
| Sələfləri Faiq Əhməd Barıtçı | Türkiyə baş nazirinin müavini 16 yanvar 1949 - 22 may 1950 | Xələfləri Səməd Ağaoğlu |
| Sələfləri Qasım Gülək | Türkiyənin İctimai İşlər naziri 10 iyun 1948 - 16 yanvar 1949 | Xələfləri Həsən Şövkət Adalan |
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Nihat Erim // Encyclopædia Britannica (ing.).
- "Arxivlənmiş surət". 2022-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-13.
- Meydan-Larousse Büyük Lügat ve Ansiklopedisi, Cilt:4 s.319. Meydan Yayınevi, İstanbul.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ismayil Nihad Erim 1912 Kandira d Kocaeli ili 19 iyul 1980 Qartal d Istanbul ili ve ya Istanbul Turkiyeli siyasetci ve huquqsunas O 1971 ci ilde Turkiye herbi memorandumundan sonra texminen 14 aya yaxin muddetde Turkiyenin 13 cu Bas naziri olaraq calisib O 1980 ci ilde Istanbulda Inqilabci Xalq Azadliq Partiyasi Cebhesi terefinden oldurulub Nihad Erimturk Nihat ErimTurkiyenin 13 cu Bas naziri26 mart 1971 2 mayis 1972PrezidentCovdet SunaySecki dairesi1943 Kocaeli 1946 Kocaeli 1961 Kocaeli 1965 Kocaeli 1969 KocaeliEvvelkiSuleyman DemirelSonrakiFerid Sedi MelenTurkiye Bas nazirinin muavini16 yanvar 1949 22 may 1950Bas nazirSemseddin GunaltayEvvelkiFaiq Ehmed BaritciSonrakiSemed AgaogluTurkiyenin Ictimai Isler naziri10 iyun 1948 16 yanvar 1949Bas nazirHesen SakaEvvelkiQasim GulekSonrakiHesen Sovket AdalanTurkiye Boyuk Millet Meclisinin 7 8 12 13 ve 14 cu dovr deputatiSexsi melumatlarDogum tarixi 1912 Dogum yeri Kandira d Kocaeli ili TurkiyeVefat tarixi 19 iyul 1980 1980 07 19 Vefat yeri Qartal d Istanbul ili Turkiye ve yaIstanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Zencirliquyu qebiristanligiPartiya CHPTehsili Istanbul Universitetinin Huquq bolmesi Paris Universiteti Qalatasaray Ali Mektebi d Istanbul UniversitetiFealiyyeti siyasetci universitet muellimi d jurnalist diplomatUsagi 2 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ve tehsiliNihad Erim Reif Erim ve Mecide Erimin ovladi olaraq Turkiyenin Qocaeli vilayetinin Kandira qesebesinde dogulub Qalatasarayda orta mektebi bitirib 1936 ci ilde Istanbul Universitetinin Huquq fakultesini bitirdikden sonra o 1939 cu ilde Parisde Huquq fakultesinde doktorluq derecesinde tehsil alib Sonra Turkiyeye qayidib ve 1939 cu ilde dosent ve 1942 ci ilde ise Ankara Universitetinin Huquq fakultesinin professoru olub O 1943 cu ilde hele universitetde oxudugu muddetde Turkiye Xarici Isler Nazirliyine huquq meslehetcisi teyin edilib Hemcinin o 1945 ci ilde San Fransiskoda Birlesmis Milletler Teskilatinin yaradilmasina dair konfransda Turkiye komitesinde meslehetci olaraq calisib Hemin il o TBMM de Qocaeli vilayetinin numayendesi secilib ve parlamentdeki Cumhuriyyet Xalq Partiyasi qrupuna qosulub 1949 cu ilde o ictimai isler naziri sonra ise Bas nazirin muavini vezifesinde calisib Nihad Erim Kamile Erim ile evlenib ve bu evlilikden Isiq Erim ve Isil Onalp adli iki ovladi var Onun bes nevesi ve on neticesi var Siyasi karyerasi1950 ci ilde CXP seckilerden sonra parlamentdeki coxlugu itirdiyi zaman o da vezifesini itirib Ulus qezetinin bas siyaset redaktoru ve aparici yazicisi olub Hemin media orqani hokumet terefinden baglandiqdan sonra Nihad Erim 1953 cu ilde ozunun Yeni Ulus Xalqci qezetini nesr etmeye davam edib 1956 ci ilde o Ingilterenin paytaxti Londonda Kipr ile bagli danisiqlarda istirak edib Eyni ilde o Avropa Insan Huquqlari Komissiyasinin Turkiye uzvu secilib ve 1962 ci iledek bu vezifede xidmet edib Surix ve London razilasmalarindan sonra o 1959 cu ilde Kipr Konstitusiyasinin hazirlanmasinda Turkiye komitesine rehberlik edib Daha sonra Nihad Erim BMT de Kiprle bagli gelecek danisiqlarda Turkiye komitelerine huquqi meslehetler vermeye davam edib Nihat Erim Vasinqtonda seferdedir 1960 ci ilin herbi cevrilisinden sonra o yeniden secilerek TBMM de Qocaeli temsilcisi ve CXP qrupunun rehberi vezifesinde calisib O CXP lideri Ismet Inonuye qarsi cixan daxili cekismelerin merkezlerinden biri olub Bu munaqise onun 1962 ci il partiyadan uzaqlasdirilmasi ile neticelenib Daha sonra Nihad Erim ikinci en boyuk ses toplayaraq partiyanin idare heyetine yeniden secilib ve belelikle tekrar partiyaya qosulub O 1961 1970 ci iller erzinde Avropa Surasinda Turkiye temsilcisi olaraq calisib ve 1961 ci ilde ise bas katibin muavini secilib 1969 cu ilde Niderlandin Haaqa seherinde BMT nin Beynelxalq Huquq Komissiyasinin uzvu teyin edilib 1971 ci il 12 martda Turkiyede bir cox siyasi zorakiliqdan ve memorandumla cevrilisden sonra ordu Bas nazir Suleyman Demireli istefaya mecbur edib Nihad Erime hele universitetde tehsil aldigi muddetde ordunun guclu tesiri altina dusen Milli Tehlukesizlik Surasi terefinden Cumhuriyyet Xalq Partiyasindaki vezifesinden geri cekilmek tovsiye edilib Bas nazirlik dovruNihad Erim 1971 ci il 26 martda neytral ve texnokratik bas nazir kimi 1973 cu ildeki seckilere qeder bir sira zeif hokumetlerden birincisi olan milli birlik koalisiya hokumeti yaratmaq ucun teyin edilib Islediyi muddetde Turkiyede basqa milletlerin yasadigini qebul etmeyib ve olkedeki kurd ehalisi sixisdirib 3 dekabr 1971 ci ilde kabinetinin on bir texnokrat naziri bir orqan olaraq istefa verdikde Erim de istefa vermeye mecbur olub lakin o Prezident Cevdet Sunay terefinden yeniden teyin olunub ve 1971 ci il dekabrin 11 de ise ikinci kabinetini formalasdirib Nihad Erimin bas nazirliyi dovrunde Turkiye siyasetine verdiyi muhum tohfe Medeniyyet Nazirliyini indiki Medeniyyet ve Turizm Nazirliyi yaratmaq olub Hansi ki bu nazirlik evveller Tehsil Nazirliyinin daxilinde sadece bir sobe olaraq fealiyyet gosterib O yeni yaradilan nazirliye jurnalist yazar Telet Halmani nazir teyin edib 1971 ci ilin iyununda ABS nin tezyiqi altinda tiryek yigimini qadagan etmesi onun hokumetinde mubahiselere sebeb olub Sui qesd15 iyul 1979 cu ilde evine partlayici madde atilib amma zerer gormese de bir il sonra 1980 ci il 19 iyulda Istanbulun Draqos seherinde Deniz klubunun onunde Inqilabci Sol yaraqlilari terefinden teskil edilen sui qesd neticesinde oldurulub Onun olumu butun Turkiyeye boyuk tesir edib Sui qesdin arxasinda duran motiv Nihad Erimin bas nazir oldugu muddetde biri Deniz Gezmis olmaqla uc solcu mehkumun edaminin parlament terefinden tesdiqlenmesi ile elaqedar oldugu bildirilib O 22 iyulda 1980 ci ilde vida merasiminden sonra Zencirliquyu qebiristanliginda defn edilib Erimin sui qesdi 1970 ci illerin sonunda Turkiyede solcu Marksist ve sagci ultramilletci qruplar arasinda siyasi zorakiliq dalgasinin bir hissesi olub Kitablari Le Positivisme Juridique et le Droit International Mehkeme pozitivizmi ve beynelxalq huquq 1939 XVII Yuzyildan Zamanimiiza Kadar Tabii Hukuk Nazariyeleri XVII esrden bugunedek tebii huquq nezeriyyeleri 1940 Amme Hukuku Dersleri Ictimai huquq dersleri 1941 Devletlerarasi Amme Hukuku Dovletlerarasi ictimai huquq 1944 Siyasi Tarih ve Devletlerararasi Hukuk Metinleri Siyasi tarix ve dovletlerarasi huquq metnleri 1953 Selefleri Suleyman Demirel Turkiyenin 13 cu Bas naziri 26 mart 1971 22 may 1972 Xelefleri Ferid Sedi MelenSelefleri Faiq Ehmed Baritci Turkiye bas nazirinin muavini 16 yanvar 1949 22 may 1950 Xelefleri Semed AgaogluSelefleri Qasim Gulek Turkiyenin Ictimai Isler naziri 10 iyun 1948 16 yanvar 1949 Xelefleri Hesen Sovket AdalanIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Nihat Erim Encyclopaedia Britannica ing Arxivlenmis suret 2022 07 19 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 13 Meydan Larousse Buyuk Lugat ve Ansiklopedisi Cilt 4 s 319 Meydan Yayinevi Istanbul