Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Con Uilks But (ing. John Wilkes Booth; 10 may 1838 – 26 aprel 1865[…]) — 14 aprel 1865-ci ildə ABŞ prezidenti Abraham Linkolna Vaşinqtondakı Ford teatrında sui-qəsd təşkil edən amerikalı teatr aktyoru.
| Con Vilks But | |
|---|---|
| ing. John Wilkes Booth | |
 | |
| Doğum tarixi | 10 may 1838 |
| Vəfat tarixi | 26 aprel 1865[…](26 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | güllə yarası[d] |
| Vətəndaşlığı | |
| Fəaliyyəti | aktyor, yazıçı, teatr aktyoru |
| Fəaliyyət illəri | 1855-ci ildən |
| IMDb | ID6144028 |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Butun atası tanınmış Şekspir rolları ifaçısı Cunius Brutus But və anası Meri Anna Holms 1821-ci ildə İngiltərədən ABŞ-yə köçmüşlər. Ailə Harford Kauntidə, Merilenndəki Bel-Erdə bir ferma satın almışdır. Con Uilks But 10 may 1836-cı ildə bu fermada anadan olmuşdur. Ona ailənin uzaq qohumu olduğu iddia edilən ingilis radikal siyasətçi Con Uilksin adı verilmişdir. Butun uşaqlığının keçdiyi ev "Tudor Holl" ailənin Harford Kauntidəki torpağında 1847-ci ildə inşa edilmişdir və bu gün də qalmaqdadır.
Sui-qəsd
Butun atası Cunius Brutus But XIX əsrin tanınmış teatr aktyorlarından biri idi. O, özü də 1860-cı illərdə ABŞ-də artıq istedadlı teatr aktyoru kimi tanınırdı. But Konfederasiya hakimiyyətinin tərəfdarı idi və Cənubun vətəndaş müharibəsində məğlub olması onu qəzəbləndirmişdi. Bununla yanaşı o, Linkolnun köləliyi ləğv edən qanununa da qarşı çıxmışdı. But və onun rəhbərlik etdiyi bir qrup sui-qəsdçi Konfederasiyanın köməkliyi ilə prezident Abraham Linkoln, vitse-prezident Andryu Conson və xarici işlər naziri Uilyam Sevardın öldürülməsini planlaşdırırdılar.
14 aprel 1865-ci ildə Linkoln və arvadı "Amerikalı əmioğlumuz" adlı teatr tamaşasını izləmək üçün Ford teatrına gəldilər. Lojada Linkolndan başqa Klara Harris adında bir qadın qonağı və mühafizəçisi mayor Razbone də vardı. Bu vaxt teatrın aktyorlarından Con Uilks But lojanın önünə gələrək günlərdir ən incə detallarına qədər hazırladıqları planı işə saldı. But işini ehtiyatlı tutmuşdu, o bir necə həftə əvvəl ölkə başçısının teatra gələcəyini öyrənincə, hazırlıqlarına sürət vermiş, tamaşanı dəfələrlə seyr etmiş, tamaşaçıların xüsusilə hansı səhnəyə güldüyünə diqqət yetirmişdi. Daha sonra Linkolnun oturacağı lojanın qapısında içərini görə bilməsi üçün kiçik bir dəlik açmışdı. Hadisə baş verən gün But lojanın önünə gəlib kiçik dəlikdən içəri baxmışdı. Linkoln və yanındakılar tamaşanı böyük maraqla izləyirdilər. Tamaşanın tamaşaçıların ən çox güldüyü hissəsi başlayanda o, qapını açaraq lojaya girmişdi. 22:15-də atəş səsi tamaşaçıların qəhqəhələrinə qarışmış, Avraam Linkolnun başı qana bulanmışdı. Mayor sui-qəsd edənin üzərinə atılsa da, But bu dəfə bıçağından istifadə edərək onu yerə yıxmış və lojadan səhnəyə tullanaraq nə baş verdiyini anlamayan tamaşaçıların çaşqın baxışları qarşısında arxa qapıdan qaçmışdır. Prezident yaralı halda prospektin qarşısındakı Peterson Haus-a aparılmış, səhərisi gün saat 07:22-də həyata gözlərini yummuşdur. Bu, ABŞ-də prezidentlərə qarşı törədilər ilk sui-qəsd hadisəsi olaraq tarixə keçmişdir.
Həmin gecə xarici işlər naziri Svord evində iri gövdəli bir adamın hücumuna məruz qalmışdır. O, Svordu boğarkən arvadının, oğlunun və xidmətçisinin cəld tərpənməsi nəticəsində qaçmağa məcbur olmuşdur. Yenə həmin gecə, başqa bir sui-qəsdçi vitse-prezident Consonun evi qarşısında gəzib dolaşmış, lakin içəriyə girməyə cəsarət etməmişdir. Bir gecə içində Amerika Birləşmiş Ştatlarını idarə edən üç şəxsi öldürmək cəhdindən yalnız biri baş tutmuşdur. Sui-qəsdçilərdən təkcə But öz vəzifəsini müvəffəqiyyətlə icra edə bilmişdi. But sui-qəsddən sonra atı ilə əvvəlcə Merilendin cənubuna, sona isə şimalına getmişdi. O, məhz burada bir fermada on iki gün sonra ABŞ əsgərləri tərəfindən mühasirəyə alınmışdır. Onun yanında olan cinayətkarlardan biri təslim olmuş, But isə intihar etmişdir. Sui-qəsdçilərdən səkkizi mühakimə olunmuş və günahkar hesab edilmişlər. Az sonra onlardan dördü asılmışdır. Asılanlardan biri qadın idi.
Uzun illərdir ki, bir çox tədqiqatçı-yazar Butun təqibçilərindən qaça və sonra başqa bir ad altında ölmüş ola biləcəyini ehtimal edirlər.
İstinadlar
- John Wilkes Booth // Encyclopædia Britannica (ing.).
- John Wilkes Booth // Internet Broadway Database (ing.). 2000.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Con Uilks But ing John Wilkes Booth 10 may 1838 26 aprel 1865 14 aprel 1865 ci ilde ABS prezidenti Abraham Linkolna Vasinqtondaki Ford teatrinda sui qesd teskil eden amerikali teatr aktyoru Con Vilks Buting John Wilkes BoothDogum tarixi 10 may 1838 1838 05 10 Vefat tarixi 26 aprel 1865 1865 04 26 26 yasinda Vefat sebebi gulle yarasi d Vetendasligi ABSFealiyyeti aktyor yazici teatr aktyoruFealiyyet illeri 1855 ci ildenIMDb ID6144028 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Butun atasi taninmis Sekspir rollari ifacisi Cunius Brutus But ve anasi Meri Anna Holms 1821 ci ilde Ingiltereden ABS ye kocmusler Aile Harford Kauntide Merilenndeki Bel Erde bir ferma satin almisdir Con Uilks But 10 may 1836 ci ilde bu fermada anadan olmusdur Ona ailenin uzaq qohumu oldugu iddia edilen ingilis radikal siyasetci Con Uilksin adi verilmisdir Butun usaqliginin kecdiyi ev Tudor Holl ailenin Harford Kauntideki torpaginda 1847 ci ilde insa edilmisdir ve bu gun de qalmaqdadir Con Uilks Butun prezidenti oldurdukden sonra axtarisa verilen sekliSui qesdEsas meqale Avraam Linkoln sui qesdi Butun atasi Cunius Brutus But XIX esrin taninmis teatr aktyorlarindan biri idi O ozu de 1860 ci illerde ABS de artiq istedadli teatr aktyoru kimi taninirdi But Konfederasiya hakimiyyetinin terefdari idi ve Cenubun vetendas muharibesinde meglub olmasi onu qezeblendirmisdi Bununla yanasi o Linkolnun koleliyi legv eden qanununa da qarsi cixmisdi But ve onun rehberlik etdiyi bir qrup sui qesdci Konfederasiyanin komekliyi ile prezident Abraham Linkoln vitse prezident Andryu Conson ve xarici isler naziri Uilyam Sevardin oldurulmesini planlasdirirdilar 1867 ci il Tudor hall 14 aprel 1865 ci ilde Linkoln ve arvadi Amerikali emioglumuz adli teatr tamasasini izlemek ucun Ford teatrina geldiler Lojada Linkolndan basqa Klara Harris adinda bir qadin qonagi ve muhafizecisi mayor Razbone de vardi Bu vaxt teatrin aktyorlarindan Con Uilks But lojanin onune gelerek gunlerdir en ince detallarina qeder hazirladiqlari plani ise saldi But isini ehtiyatli tutmusdu o bir nece hefte evvel olke bascisinin teatra geleceyini oyrenince hazirliqlarina suret vermis tamasani defelerle seyr etmis tamasacilarin xususile hansi sehneye gulduyune diqqet yetirmisdi Daha sonra Linkolnun oturacagi lojanin qapisinda icerini gore bilmesi ucun kicik bir delik acmisdi Hadise bas veren gun But lojanin onune gelib kicik delikden iceri baxmisdi Linkoln ve yanindakilar tamasani boyuk maraqla izleyirdiler Tamasanin tamasacilarin en cox gulduyu hissesi baslayanda o qapini acaraq lojaya girmisdi 22 15 de ates sesi tamasacilarin qehqehelerine qarismis Avraam Linkolnun basi qana bulanmisdi Mayor sui qesd edenin uzerine atilsa da But bu defe bicagindan istifade ederek onu yere yixmis ve lojadan sehneye tullanaraq ne bas verdiyini anlamayan tamasacilarin casqin baxislari qarsisinda arxa qapidan qacmisdir Prezident yarali halda prospektin qarsisindaki Peterson Haus a aparilmis seherisi gun saat 07 22 de heyata gozlerini yummusdur Bu ABS de prezidentlere qarsi torediler ilk sui qesd hadisesi olaraq tarixe kecmisdir Hemin gece xarici isler naziri Svord evinde iri govdeli bir adamin hucumuna meruz qalmisdir O Svordu bogarken arvadinin oglunun ve xidmetcisinin celd terpenmesi neticesinde qacmaga mecbur olmusdur Yene hemin gece basqa bir sui qesdci vitse prezident Consonun evi qarsisinda gezib dolasmis lakin iceriye girmeye cesaret etmemisdir Bir gece icinde Amerika Birlesmis Statlarini idare eden uc sexsi oldurmek cehdinden yalniz biri bas tutmusdur Sui qesdcilerden tekce But oz vezifesini muveffeqiyyetle icra ede bilmisdi But sui qesdden sonra ati ile evvelce Merilendin cenubuna sona ise simalina getmisdi O mehz burada bir fermada on iki gun sonra ABS esgerleri terefinden muhasireye alinmisdir Onun yaninda olan cinayetkarlardan biri teslim olmus But ise intihar etmisdir Sui qesdcilerden sekkizi muhakime olunmus ve gunahkar hesab edilmisler Az sonra onlardan dordu asilmisdir Asilanlardan biri qadin idi Uzun illerdir ki bir cox tedqiqatci yazar Butun teqibcilerinden qaca ve sonra basqa bir ad altinda olmus ola bileceyini ehtimal edirler IstinadlarJohn Wilkes Booth Encyclopaedia Britannica ing John Wilkes Booth Internet Broadway Database ing 2000 Xarici kecidler