Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| ||||||
| Ümumi | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ad, İşarə, Nömrə | hafnium, Hf, 72 | |||||
| Qrup, Dövr, Blok | 4, 6, d | |||||
| Xarici görünüşü |  | |||||
| Atom kütləsi | 178.49 q/mol | |||||
| Elektron formulu | 4f14 5d2 6s2 | |||||
| Fiziki xassələr | ||||||
| Halı | ||||||
| Sıxlığı | (0 °C, 101.325 kPa) 13.09 q/sm³ q/L | |||||
| Ərimə temperaturu | 2233 °C (2506 K, 4051 °F) | |||||
| Qaynama temperaturu | 4603 °C (4876 K, 8317 °F) | |||||
| Elektromənfiliyi | ||||||
| Oksidləşmə dərəcəsi | ||||||
| Spektr = | ||||||
| İonlaşma enerjisi | kCmol-1 | |||||
Hafnium (Hf) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 72-ci element.
Kəşfi
Hafniumun kəşfi atomun quruluşu haqqında kvant nəzəriyyəsinin praktiki surətdə isbatı ilə əlaqədar olaraq, elm tarixində böyük əhəmiyyətə malikdir.
Dövri sistemdə 72-ci elementin mövcudluğu atom quruluşunun kvant nəzəriyyəsinin müddəaları əsasında əvvəlcədən müəyyən edilmişdir. Elementi macar kimyaçısı D.Heveşi və holland alimi Koster 1923-cü ildə sirkon mineralının tərkibində kəşf etmiş və ona Kopenhagen şəhərinin adı ilə əlaqədar olaraq, hafnium adı vermişlər. Hafniumun Yer qabığında miqdarı 3,2-10-4%-dir. O səpələnmiş element olub, fərdi minerala malik deyil. Hafnium sirkonium minerallarında izomorf qatışıq (20%-ə qədər olur) şəklində rast gəlir. Bu elementlərin Yer qabığında birlikdə yayılması onların ion radiuslarının çox yaxınlığı (Zr+ - 0,74 A, Hi+-0,74A) və kimyəvi oxşarlıqları ilə əlaqədardır.
Alınması
Hafnium, HfO2-in 1300oC-də natrium ilə reduksiyası nəticəsində alınır:
HfO2 + 4Na = 2Na2O + Hf
Fiziki xassələri
Hafnium kompakt halda poladaoxşar ağ metaldır. O çətin əriyir. Təmiz hafnium olduqca yumşaqdır.
Tətbiqi
Hafniumun tətbiq sahəsi hələlik məhduddur. Hafnium bir sıra çətin əriyən xəlitələrin tərkibinə daxil edilir. Ondan atom texnikasında neytronuducu material kimi istifadə olunur. HfO2 yüksək sındırma əmsalına malik optik şüşələrin hazırlanmasında və üzvi sintezlərdə katalizator kimi işlədilir.
Mənbə
- Z.Qarayev "Qeyri-üzvi kimya", Maarif-1975.
 | Kimyəvi element haqqında olan bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
72 lutesium hafnium tantalZr Hf Rf dovri cedvelUmumiAd Isare Nomre hafnium Hf 72Qrup Dovr Blok 4 6 dXarici gorunusuAtom kutlesi 178 49 q molElektron formulu 4f14 5d2 6s2Fiziki xasselerHaliSixligi 0 C 101 325 kPa 13 09 q sm q LErime temperaturu 2233 C 2506 K 4051 F Qaynama temperaturu 4603 C 4876 K 8317 F ElektromenfiliyiOksidlesme derecesiSpektr Ionlasma enerjisi kCmol 1 Hafnium Hf D I Mendeleyevin elementlerin dovri sisteminde 72 ci element KesfiHafniumun kesfi atomun qurulusu haqqinda kvant nezeriyyesinin praktiki suretde isbati ile elaqedar olaraq elm tarixinde boyuk ehemiyyete malikdir Dovri sistemde 72 ci elementin movcudlugu atom qurulusunun kvant nezeriyyesinin muddealari esasinda evvelceden mueyyen edilmisdir Elementi macar kimyacisi D Hevesi ve holland alimi Koster 1923 cu ilde sirkon mineralinin terkibinde kesf etmis ve ona Kopenhagen seherinin adi ile elaqedar olaraq hafnium adi vermisler Hafniumun Yer qabiginda miqdari 3 2 10 4 dir O sepelenmis element olub ferdi minerala malik deyil Hafnium sirkonium minerallarinda izomorf qatisiq 20 e qeder olur seklinde rast gelir Bu elementlerin Yer qabiginda birlikde yayilmasi onlarin ion radiuslarinin cox yaxinligi Zr 0 74 A Hi 0 74A ve kimyevi oxsarliqlari ile elaqedardir AlinmasiHafnium HfO2 in 1300oC de natrium ile reduksiyasi neticesinde alinir HfO2 4Na 2Na2O HfFiziki xasseleriHafnium kompakt halda poladaoxsar ag metaldir O cetin eriyir Temiz hafnium olduqca yumsaqdir TetbiqiHafniumun tetbiq sahesi helelik mehduddur Hafnium bir sira cetin eriyen xelitelerin terkibine daxil edilir Ondan atom texnikasinda neytronuducu material kimi istifade olunur HfO2 yuksek sindirma emsalina malik optik suselerin hazirlanmasinda ve uzvi sintezlerde katalizator kimi isledilir MenbeZ Qarayev Qeyri uzvi kimya Maarif 1975 Vikianbarda Hafnium ile elaqeli mediafayllar var Kimyevi element haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin