Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Böyük qırmızı ləkə (ing. Great Red Spot) — Yupiter planetində yerləşən antisiklondur. Yupiterin ekvatoruna nəzərən 22°Cənubda yerləşir. Böyük qırmızı ləkə ən azı 340 ildir ki, mövcuddur. Bu antisiklon Yerdəki teleskoplardan müşahidə oluna biləcək qədər böyükdür. İlk dəfə 1664-cü ildə Robert Huk tərəfindən müşahidə olunmuşdur.
İlk dəfə Voyager 1 kosmik gəmisi tərəfindən 25 fevral 1979-cu ildə 9,2 mlrd. kilometr uzaqlıqdan şəkli çəkilmişdir. Böyük qırmızı ləkə kimi antisiklonlara Günəş sisteminin digər Xarici planetlərində də rast gəlinir. Böyük qırmızı ləkənin uzun müddətdir ki, varlığını davam etdirməsinə baxmayaraq, bu cür antisiklonların mövcudluğu əsasən bir saatdan bir neçə ilə qədər davam edir. Voyager missiyalarından qabaq ləkənin Yupiterin səthinin maye və ya qatı xüsusiyyətlərindən qaynaqlandığına inanılırdı. Böyük qırmızı ləkə Yerlə müqayisədə təqribən dörd dəfə böyükdür.
Yupiter öz oxu ətrafında böyük sürətlə hərərkət etdiyindən maqnit anomallığının baş verdiyi oblast planetin coğrafi uzunluğu istiqamətində dreyf hərəkətində olur və Ləkə ildə 200 sürətlə sürüşür (yerini dəyişir). Maqnit sahəsinin sürüşməsi hadisəsi Yerdə də baş verir, amma bu zaman sürüşmənin sürəti ildə 0.2–0.30 qiymətini alır. Yupiterin atmosferindəki Böyük Qırmızı Ləkə yeganə atmosfer törəməsi olub və hətta planetin diskində yaranan digər ağ ləkələrlə heç bir əlaqəsi olmayan hadisə kimi söylənilir. Ləkənin enerji mənbəyi də məlum deyil. Nəhayət, Böyük Qırmızı Ləkənin yerləşməsi, planetin coğrafi uzunluğu boyunca yerlərini dəyişməsi və Ləkə ilə bağlı olan bir sıra digər hadisələr izah olunmamış qalır.
Böyük Qırmızı Ləkənin həqiqi rəngi
NASA-nın "Juno" kosmik gəmisi Yupiteri səciyyələndirən əlaməti, onun "böyük qırmızı ləkəsi"nin heyrətamiz şəklini orbitdən çəkib.
"Böyük qırmızı ləkə" Yupiterin ekvatorundan cənubda yerləşən siklona bənzər bir fırtınadır. Eni 16.350 min km olub, Yerdən 1.3 dəfə genişdir.
Qeyd edək ki, 350 ildir şiddətlə əsən qazlı "böyük qırmızı ləkə" 1830-cu ildən bu günə kimi insanlar tərəfindən izlənilir. Son zamanlar fırtınanın azalması müşahidə edilir.
Yeni şəkil "böyük qırmızı ləkə" və ətrafdakı bölgələrin Junonun mövqeyindən insan gözünün ayırd edə biləcəyi həqiqi rəngini ortaya çıxarıb.
Junonun aldığı təsvirdən " böyük qırmızı ləkə" daxilində və ətrafında mövcud olan üfüqi atmosfer zonaları aydın görünür.
Şəkil 2 — iyul 2017-ci ildə "Juno" kosmik gəmisinin Yupiter ətrafındakı 7-ci dövrünü həyata keçirən zaman çəkilib. Təsvir alınan vaxt Juno Yupiterdən təxminən 9 min km məsafədə olub.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Yang, Sarah.
- Williams, Gareth P. (1975). "Jupiter's atmospheric circulation" . Nature 257 (5529): 778. Bibcode:1975Natur.257..778W. doi:10.1038/257778a0.
- Williams, Gareth P. (1978). "Planetary Circulations: 1. Barotropic representation of Jovian and terrestrial turbulence" (PDF). Journal of the Atmospheric Sciences 35 (8): 1399–1426. Bibcode:1978JAtS…35.1399W. doi:10.1175/1520–0469(1978)035<1399:PCBROJ>2.0. CO;2.
- Williams, Gareth P. (1985). "Jovian and comparative atmospheric modeling" (PDF). Advances in Geophysics. Advances in Geophysics 28A: 381–429. Bibcode:1985AdGeo..28..381W. doi:10.1016/S0065–2687(08)60231–9. .
- Williams, Gareth P. (2003). "Super Circulations" (PDF). Bulletin of the American Meteorological Society 84 (9): 1190.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boyuk qirmizi leke ing Great Red Spot Yupiter planetinde yerlesen antisiklondur Yupiterin ekvatoruna nezeren 22 Cenubda yerlesir Boyuk qirmizi leke en azi 340 ildir ki movcuddur Bu antisiklon Yerdeki teleskoplardan musahide oluna bilecek qeder boyukdur Ilk defe 1664 cu ilde Robert Huk terefinden musahide olunmusdur Boyuk qirmizi lekenin 1979 cu ilde Voyager 1 kosmik gemisi terefinden cekilmis sekli Ilk defe Voyager 1 kosmik gemisi terefinden 25 fevral 1979 cu ilde 9 2 mlrd kilometr uzaqliqdan sekli cekilmisdir Boyuk qirmizi leke kimi antisiklonlara Gunes sisteminin diger Xarici planetlerinde de rast gelinir Boyuk qirmizi lekenin uzun muddetdir ki varligini davam etdirmesine baxmayaraq bu cur antisiklonlarin movcudlugu esasen bir saatdan bir nece ile qeder davam edir Voyager missiyalarindan qabaq lekenin Yupiterin sethinin maye ve ya qati xususiyyetlerinden qaynaqlandigina inanilirdi Boyuk qirmizi leke Yerle muqayisede teqriben dord defe boyukdur Yupiter oz oxu etrafinda boyuk suretle hererket etdiyinden maqnit anomalliginin bas verdiyi oblast planetin cografi uzunlugu istiqametinde dreyf hereketinde olur ve Leke ilde 200 suretle surusur yerini deyisir Maqnit sahesinin surusmesi hadisesi Yerde de bas verir amma bu zaman surusmenin sureti ilde 0 2 0 30 qiymetini alir Yupiterin atmosferindeki Boyuk Qirmizi Leke yegane atmosfer toremesi olub ve hetta planetin diskinde yaranan diger ag lekelerle hec bir elaqesi olmayan hadise kimi soylenilir Lekenin enerji menbeyi de melum deyil Nehayet Boyuk Qirmizi Lekenin yerlesmesi planetin cografi uzunlugu boyunca yerlerini deyismesi ve Leke ile bagli olan bir sira diger hadiseler izah olunmamis qalir Boyuk Qirmizi Lekenin heqiqi rengiSekil 2 Sekil 10 iyul 2017 ci ilde Juno kosmik gemisinin Yupiter etrafindaki 7 ci dovrunu heyata keciren zaman cekilib NASA nin Juno kosmik gemisi Yupiteri seciyyelendiren elameti onun boyuk qirmizi lekesi nin heyretamiz seklini orbitden cekib Boyuk qirmizi leke Yupiterin ekvatorundan cenubda yerlesen siklona benzer bir firtinadir Eni 16 350 min km olub Yerden 1 3 defe genisdir Qeyd edek ki 350 ildir siddetle esen qazli boyuk qirmizi leke 1830 cu ilden bu gune kimi insanlar terefinden izlenilir Son zamanlar firtinanin azalmasi musahide edilir Yeni sekil boyuk qirmizi leke ve etrafdaki bolgelerin Junonun movqeyinden insan gozunun ayird ede bileceyi heqiqi rengini ortaya cixarib Junonun aldigi tesvirden boyuk qirmizi leke daxilinde ve etrafinda movcud olan ufuqi atmosfer zonalari aydin gorunur Sekil 2 iyul 2017 ci ilde Juno kosmik gemisinin Yupiter etrafindaki 7 ci dovrunu heyata keciren zaman cekilib Tesvir alinan vaxt Juno Yupiterden texminen 9 min km mesafede olub Hemcinin baxYupiter Yupiterin helqeleri Gunes sistemi AntisiklonXarici kecidlerYang Sarah Williams Gareth P 1975 Jupiter s atmospheric circulation Nature 257 5529 778 Bibcode 1975Natur 257 778W doi 10 1038 257778a0 Williams Gareth P 1978 Planetary Circulations 1 Barotropic representation of Jovian and terrestrial turbulence PDF Journal of the Atmospheric Sciences 35 8 1399 1426 Bibcode 1978JAtS 35 1399W doi 10 1175 1520 0469 1978 035 lt 1399 PCBROJ gt 2 0 CO 2 Williams Gareth P 1985 Jovian and comparative atmospheric modeling PDF Advances in Geophysics Advances in Geophysics 28A 381 429 Bibcode 1985AdGeo 28 381W doi 10 1016 S0065 2687 08 60231 9 ISBN 978 0 12 018828 4 Williams Gareth P 2003 Super Circulations PDF Bulletin of the American Meteorological Society 84 9 1190 Arxivlenmis suret 2022 07 19 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 28