Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Antisiklon (yunanca anti — "əks" və kyklon — "fırlanan") — atmosferin maksimum təzyiqin mərkəzdə olduğu yüksək təzyiq sahəsi.
Antisiklonda küləklər zəif, mərkəz hissədə isə tam sakit (şəlekət) olur. Antisiklonda külək şimal yarımkürəsində saat əqrəbinin istiqaməti üzrə, cənub yarımkürəsində isə saat əqrəbinin əksi istiqamətində hərəkət edir. Antisiklonda havanın yuxarıdan aşağıya doğru güclü hərəkəti var. Ona görə də hava quru, açıq və buludsuz olur. Antisiklonlar Şərqi Arktikanın, Antarktidanın soyuq, buz səthi üzərində, qışda isə həm də Şərqi Sibir üzərində yaranaraq, dayanıqlı olurlar.
Arktika hava kütlələri qışda şimaldan mülayim qurşağa doğru hərəkət etdikdə bütün Şərqi Avropa üzərində antisiklon əmələ gəlir və bəzən Qərbi və Cənubi Avropanı, o cümlədən Azərbaycan ərazisini də əhatə edir. Antisiklonda atmosfer təzyiqi yüksək olduğundan hava yuxarıdan aşağı enir, sıxlaşır, rütubətlə doyma nöqtəsindən uzaqlaşır. Bununla əlaqədar antisiklonda hava aydın, buludsuz və yağıntısız olur.
Antisiklonlar daxilində küləklərin zəif olması və üfüqi təzyiq qradiyentinin azlığı ilə fərqlənir. Antisiklonlar əsasən qışda materiklər üzərində yaranır və böyük sahə tuturlar. Burada həmişə mövcud olan enən hava axınları havanı doymağa qoymur və nəticədə əksəriyyət halda aydın hava şəraiti müşahidə edilir. Əksər hallarda antisiklonlar qərbdən şərqə doğru 30–40 km/s sürətlə hərəkət edirlər, bəzən isə onlar stasionar xarakter daşıyaraq uzun müddət eyni yerdə qala bilirlər. Antisiklonlarda enən hava axınları üstünlük təşkil etdiyindən yerüstü təbəqədə inversiya qatının yaranması üçün əlverişli şərait yaranır.
İnkişaf mərhələləri
Antisiklonlar öz inkişafında üç mərhələdən keçirlər:
- gənc antisiklon;
- maksimal inkişaf etmiş antisiklon;
- dağılan antisiklon 1) Gənc antisiklon siklonların arxa hissəsində soyuq hava kütlələrində yaranmaqla, əvvəlcə yallar şəklində olurlar. Bu inkişaf mərhələsində antisiklonların yerüstü mərkəzinə 5,5 km-lik səviyyənin (500 hPa) təzyiq yalı uyğun gəlir, yəni başlanğıc mərhələdə antisiklonlar siklonlar kimi alçaq barik sistem olurlar. Bu mərhələ üçün antisiklonların termobarik sahəsinin sxemi şəkil 66-da verilmişdir. Müəyyən vaxtdan sonra həmin yallarda sərbəst antisiklonlar yaranır və ilk vaxtlar sinoptik xəritədə bir izobarla, sonra bir neçə qapalı izobarla əhatə olunurlar. Antisiklonlar bu mərhələdə 2,0–2,5 km hündürlüyə qədər yayılırlar.
2) II mərhələ — maksimal inkişafa çatmış antisiklon. Bu mərhələdə antisiklonlar öz inkişafının maksimal intensivliyinə çatır. 500 hPa izobarik səthdə çoxlu sayda qapalı izohipslər əmələ gəlir. Antisiklonlar sinoptik xəritələrdə bir neçə izobarla əhatə olunurlar. Bu mərhələdə antisiklonlar daha böyük hündürlüklərdə müşahidə olunmaqla, geniş əraziləri əhatə edirlər. Antisiklonların ön hissəsində (şərqində) atmosfer təzyiqi artdığı halda, onun arxa hissəsində (qərbində) əksinə, atmosfer təzyiqi düşməyə başlayır.
3) III mərhələ — antisiklonların dağılması mərhələsidir. Axırıncı mərhələyə keçidin əsas əlaməti antisiklonların mərkəzində atmosfer təzyiqinin düşməsi hesab olunur. Bu proses nəticəsində antisiklonlar öz əvvəlki əhəmiyyətini və gücünü itirir. Ancaq, aşağı və yuxarı qatlarda antisiklonların mərkəzləri üst — üstə düşürlər və bu onu göstərir ki, antisiklonlar artıq isti hava kütlələrindən ibarət barik sahələrə çevrilməyə başlayırlar. Antisiklonların inkişaf silsiləsi bir neçə gündən bir neçə həftəyə, bəzən isə bir aya qədər davam edə bilir. Ən uzun müddətli, davamiyyətli antisiklonlar qışda yaranan azhərəkətli antisiklonlardır ki, bunlara da Sibir antisiklonlarını misal göstərmək olar. Sibir antisiklonları demək olar ki, bütün qış ərzində fəaliyyətdə olurlar.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Antisiklon yunanca anti eks ve kyklon firlanan atmosferin maksimum tezyiqin merkezde oldugu yuksek tezyiq sahesi Antisiklonda kulekler zeif merkez hissede ise tam sakit seleket olur Antisiklonda kulek simal yarimkuresinde saat eqrebinin istiqameti uzre cenub yarimkuresinde ise saat eqrebinin eksi istiqametinde hereket edir Antisiklonda havanin yuxaridan asagiya dogru guclu hereketi var Ona gore de hava quru aciq ve buludsuz olur Antisiklonlar Serqi Arktikanin Antarktidanin soyuq buz sethi uzerinde qisda ise hem de Serqi Sibir uzerinde yaranaraq dayaniqli olurlar Arktika hava kutleleri qisda simaldan mulayim qursaga dogru hereket etdikde butun Serqi Avropa uzerinde antisiklon emele gelir ve bezen Qerbi ve Cenubi Avropani o cumleden Azerbaycan erazisini de ehate edir Antisiklonda atmosfer tezyiqi yuksek oldugundan hava yuxaridan asagi enir sixlasir rutubetle doyma noqtesinden uzaqlasir Bununla elaqedar antisiklonda hava aydin buludsuz ve yagintisiz olur Antisiklonlar daxilinde kuleklerin zeif olmasi ve ufuqi tezyiq qradiyentinin azligi ile ferqlenir Antisiklonlar esasen qisda materikler uzerinde yaranir ve boyuk sahe tuturlar Burada hemise movcud olan enen hava axinlari havani doymaga qoymur ve neticede ekseriyyet halda aydin hava seraiti musahide edilir Ekser hallarda antisiklonlar qerbden serqe dogru 30 40 km s suretle hereket edirler bezen ise onlar stasionar xarakter dasiyaraq uzun muddet eyni yerde qala bilirler Antisiklonlarda enen hava axinlari ustunluk teskil etdiyinden yerustu tebeqede inversiya qatinin yaranmasi ucun elverisli serait yaranir Inkisaf merheleleriAntisiklonlar oz inkisafinda uc merheleden kecirler genc antisiklon maksimal inkisaf etmis antisiklon dagilan antisiklon 1 Genc antisiklon siklonlarin arxa hissesinde soyuq hava kutlelerinde yaranmaqla evvelce yallar seklinde olurlar Bu inkisaf merhelesinde antisiklonlarin yerustu merkezine 5 5 km lik seviyyenin 500 hPa tezyiq yali uygun gelir yeni baslangic merhelede antisiklonlar siklonlar kimi alcaq barik sistem olurlar Bu merhele ucun antisiklonlarin termobarik sahesinin sxemi sekil 66 da verilmisdir Mueyyen vaxtdan sonra hemin yallarda serbest antisiklonlar yaranir ve ilk vaxtlar sinoptik xeritede bir izobarla sonra bir nece qapali izobarla ehate olunurlar Antisiklonlar bu merhelede 2 0 2 5 km hundurluye qeder yayilirlar 2 II merhele maksimal inkisafa catmis antisiklon Bu merhelede antisiklonlar oz inkisafinin maksimal intensivliyine catir 500 hPa izobarik sethde coxlu sayda qapali izohipsler emele gelir Antisiklonlar sinoptik xeritelerde bir nece izobarla ehate olunurlar Bu merhelede antisiklonlar daha boyuk hundurluklerde musahide olunmaqla genis erazileri ehate edirler Antisiklonlarin on hissesinde serqinde atmosfer tezyiqi artdigi halda onun arxa hissesinde qerbinde eksine atmosfer tezyiqi dusmeye baslayir 3 III merhele antisiklonlarin dagilmasi merhelesidir Axirinci merheleye kecidin esas elameti antisiklonlarin merkezinde atmosfer tezyiqinin dusmesi hesab olunur Bu proses neticesinde antisiklonlar oz evvelki ehemiyyetini ve gucunu itirir Ancaq asagi ve yuxari qatlarda antisiklonlarin merkezleri ust uste dusurler ve bu onu gosterir ki antisiklonlar artiq isti hava kutlelerinden ibaret barik sahelere cevrilmeye baslayirlar Antisiklonlarin inkisaf silsilesi bir nece gunden bir nece hefteye bezen ise bir aya qeder davam ede bilir En uzun muddetli davamiyyetli antisiklonlar qisda yaranan azhereketli antisiklonlardir ki bunlara da Sibir antisiklonlarini misal gostermek olar Sibir antisiklonlari demek olar ki butun qis erzinde fealiyyetde olurlar IstinadlarHemcinin baxSiklon Atmosfer tezyiqi