Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sunqari çayı (çin. 松花江) — Şimal-şərqi Çin ərazisindən axan, su miqdarı baxımından Amur çayının ən böyük qolu. amurun sağ qollarından biri. Sunqari çayı Çinin Qirin və Heylunszyan əyalətlərindən axır; axarı boyuncaə Qirin, Harbin, Szyamusi şəhərləri vardır. Çay axını su elektrik stansiyaları tərəfindən tənzimlənir.
| Sunqari çayı | |
|---|---|
| çin. 松花江 | |
 | |
| Ölkə |  ÇXR |
| Mənbəyi | Çhonji |
| • Yüksəkliyi | 900 m |
| Mənsəbi | Amur çayı |
| • Yüksəkliyi | 305 m |
| Uzunluğu | 1927 km |
| Su sərfi | 2.470 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 524.000 km² |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
Yuxarı Sunqari Koreya sərhəddinin yaxınlığındakı Canbayşan silsiləsinin əsas zirvəsin olan vulkanik Pektusan dağından hötürü. Onun qollarından biri Pektusan kalderasında yerləşən məşhur Çxeonci gölündən başlayır. Aşağı axınlarda Sunqari Mancuriya düzənliyi boyunca olduqca bərabər relyeflə axır. Bu çay yatağınln genuiş ərazidə meandrlaşdırır və onun dəyişkənliyinə səbəb olur.
Sunqari çayında ÇXR üçün endemik olan iki növ suda-quruda yaşayana rastlanılır:S. tridactyla və S. keyserlingii.
Qolları
İnmaxe, Hoyfaxe, Nenszyan, Hulanhe, Tanvanhe, Şaolinhe, Çalinxe (sol); Mudanszyan, Lalinhe, Mayinhe, Aşihe (sağ).
Tarixi
XV əsrin əvvəllərində Sungari boyunca Amura qədər evxun İşixinin donanmaları hərəkər edirdi.
1650-ci illərdə Sin imperiyasına xərac verən yerli qəbilələri zəbt edən Stepan Kuznetsin Onufrii dəstəsinin hərəkətləri ilə əlaqədar olaraq Sin hakimiyyəti Ninguta bölgəsindəki (indiki Ninqan) Aşağı Sunqariyanın əhalisini köçürdü və yalnız möhkəmləndirilmiş aymak kəndi çayın ağzında qaldı. Şarhudun fəaliyyəti nəticəsində Qirin şəhəri Sunqari sahillərində meydana gəldi. Daha sonra iqamətgah Ninqutdan ora köçürüldü.
1860-cı illərdə Ussuri buxar gəmisi Sunqari boyunca üzən ilk buxar gəmisi oldu. XIX əsrin sonlarında çayda bir Rus çay ticarət ekspedisiyası fəaliyyət göstərirdi.
1949-1988-ci illərdə Sunqarinin mənbəsindən Çindəki Nenjianq çayının axmasına qədər olan hissəsi rəsmi olaraq "İkinci Sungari çayı" adlandırılırdı. Bəzən bu ad bu gün də işlədilir.
Fövqəladə hadisələr
3 Noyabr 2005-ci ildə Çinin Szilin əyalətində Kimya fabrikində partlayış baş vermiş və nəticədə 100 tona yaxın zərərli maddə (əsasən benzol və nitrobenzol) Sunqari çayına axıdıldı. Nəticədə meydana gələn benzol ləkəsi çayın boyunca aşağı hərəkət etməyə başladı. Əvvəlcə Oxot dənizinə qədər bütün bölgənin təbiətinə fəlakətli ziyan vuracağı gözlənilirdi. Amma nəticələr daha gözlənilənin əksinə daha kiçik həcm alır.
16 dekabr 2005-ci ildə bu benzol ləkəsi Sunqari boyunca üzərək Amura çatdı. Son dəfə nitrobenzolun olması Amurda 21 yanvar 2006-cı ildə Xabarovsk ərazisinin Ulçi rayonundakı Boqorodskoye kəndinin yaxınlığında və minimum səviyyədə qeydə alındı. Zərərli maddələrin bir hissəsinin uzun müddət çayın dibində formalaş buzda olması ehtimalı ssəbəbindən Sunqari və Amurda balıq ovu əlverişsiz hesab edilir.
29 iyul 2010-cu ildə daşqın səbəbindən, dəri ilə təmasda olan güclü yanıqlara səbəb olan partlayıcı zərərli kimyəvi maddələr olan bir neçə min barel trimetilxlorosilandan ibarət çəllək çaya düşdü.
İstinadlar
- "Поярков Н. А. Филогенетические связи и систематика хвостатых амфибий семейства углозубов (Amphibia: Caudata, Hynobiidae), 2010". 2021-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-27.
- Михаил Владимирович Грулёв Сунгарийская речная экспедиция 1895 года. СПб., 1895
- "На химической фабрике в Китае произошла серия взрывов". 2021-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-27.
- "Бензольное пятно из реки Сунгари попало в Амур". 2016-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-27.
- "Пятно бензола не дошло до Охотского моря". 2015-09-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-27.
- . 2012-01-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-27.
- "Минприроды России запросило у Китая подробности ЧП в реке Сунгари". 2010-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-27.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sunqari cayi cin 松花江 Simal serqi Cin erazisinden axan su miqdari baximindan Amur cayinin en boyuk qolu amurun sag qollarindan biri Sunqari cayi Cinin Qirin ve Heylunszyan eyaletlerinden axir axari boyuncae Qirin Harbin Szyamusi seherleri vardir Cay axini su elektrik stansiyalari terefinden tenzimlenir Sunqari cayicin 松花江Olke CXRMenbeyi Chonji Yuksekliyi 900 mMensebi Amur cayi Yuksekliyi 305 mUzunlugu 1927 kmSu serfi 2 470 m sHovzesinin sahesi 524 000 km menbeyi mensebiSunqari cayi Cinnin fiziki xeritesinde 42 43 40 sm e 127 13 26 s u 47 42 22 sm e 132 31 04 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaYuxari Sunqari Koreya serheddinin yaxinligindaki Canbaysan silsilesinin esas zirvesin olan vulkanik Pektusan dagindan hoturu Onun qollarindan biri Pektusan kalderasinda yerlesen meshur Cxeonci golunden baslayir Asagi axinlarda Sunqari Mancuriya duzenliyi boyunca olduqca beraber relyefle axir Bu cay yataginln genuis erazide meandrlasdirir ve onun deyiskenliyine sebeb olur Sunqari cayinda CXR ucun endemik olan iki nov suda quruda yasayana rastlanilir S tridactyla ve S keyserlingii QollariInmaxe Hoyfaxe Nenszyan Hulanhe Tanvanhe Saolinhe Calinxe sol Mudanszyan Lalinhe Mayinhe Asihe sag TarixiXV esrin evvellerinde Sungari boyunca Amura qeder evxun Isixinin donanmalari hereker edirdi 1650 ci illerde Sin imperiyasina xerac veren yerli qebileleri zebt eden Stepan Kuznetsin Onufrii destesinin hereketleri ile elaqedar olaraq Sin hakimiyyeti Ninguta bolgesindeki indiki Ninqan Asagi Sunqariyanin ehalisini kocurdu ve yalniz mohkemlendirilmis aymak kendi cayin agzinda qaldi Sarhudun fealiyyeti neticesinde Qirin seheri Sunqari sahillerinde meydana geldi Daha sonra iqametgah Ninqutdan ora kocuruldu 1860 ci illerde Ussuri buxar gemisi Sunqari boyunca uzen ilk buxar gemisi oldu XIX esrin sonlarinda cayda bir Rus cay ticaret ekspedisiyasi fealiyyet gosterirdi 1949 1988 ci illerde Sunqarinin menbesinden Cindeki Nenjianq cayinin axmasina qeder olan hissesi resmi olaraq Ikinci Sungari cayi adlandirilirdi Bezen bu ad bu gun de isledilir Fovqelade hadiseler3 Noyabr 2005 ci ilde Cinin Szilin eyaletinde Kimya fabrikinde partlayis bas vermis ve neticede 100 tona yaxin zererli madde esasen benzol ve nitrobenzol Sunqari cayina axidildi Neticede meydana gelen benzol lekesi cayin boyunca asagi hereket etmeye basladi Evvelce Oxot denizine qeder butun bolgenin tebietine felaketli ziyan vuracagi gozlenilirdi Amma neticeler daha gozlenilenin eksine daha kicik hecm alir 16 dekabr 2005 ci ilde bu benzol lekesi Sunqari boyunca uzerek Amura catdi Son defe nitrobenzolun olmasi Amurda 21 yanvar 2006 ci ilde Xabarovsk erazisinin Ulci rayonundaki Boqorodskoye kendinin yaxinliginda ve minimum seviyyede qeyde alindi Zererli maddelerin bir hissesinin uzun muddet cayin dibinde formalas buzda olmasi ehtimali ssebebinden Sunqari ve Amurda baliq ovu elverissiz hesab edilir 29 iyul 2010 cu ilde dasqin sebebinden deri ile temasda olan guclu yaniqlara sebeb olan partlayici zererli kimyevi maddeler olan bir nece min barel trimetilxlorosilandan ibaret cellek caya dusdu Istinadlar Poyarkov N A Filogeneticheskie svyazi i sistematika hvostatyh amfibij semejstva uglozubov Amphibia Caudata Hynobiidae 2010 2021 04 16 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 27 Mihail Vladimirovich Grulyov Sungarijskaya rechnaya ekspediciya 1895 goda SPb 1895 Na himicheskoj fabrike v Kitae proizoshla seriya vzryvov 2021 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 27 Benzolnoe pyatno iz reki Sungari popalo v Amur 2016 03 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 27 Pyatno benzola ne doshlo do Ohotskogo morya 2015 09 30 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 27 2012 01 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 11 27 Minprirody Rossii zaprosilo u Kitaya podrobnosti ChP v reke Sungari 2010 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 27