Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cəlilov Namiq Sərdar oğlu (18 fevral 1959, Şahbuz rayonu) — Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, AMEA-nın müxbir üzvü (2007) AMEA N. Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının direktoru
| Namiq Cəlilov | |
|---|---|
| azərb. Cəlilov Namiq Sərdar oğlu | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Aşağı Qışlaq, Şahbuz rayonu Azərbaycan SSR SSRİ |
| Vətəndaşlığı | SSRİ Azərbaycan |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Elm sahəsi | astrofizika |
| Elmi dərəcəsi | Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru |
| İş yeri | Nəsrəddin Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası |
| Təhsili | BDU |
Həyatı
Namiq Cəlilov 1955-ci il fevralın 18-də Naxcıvan Muxtar Respublikasında anadan olmuşdur. N. S. Cəlilov əyani aspiranturanı İZMİRAN -da (Moskva vilayəti) müvəffəqiyyətlə başa vurmuş və elə orada da namizədlik dissertasiyasını astrofizika ixtisası üzrə müdafiə etmişdir (1983). 1986–2005-ci illər ərzində o İZMİRAN -da aparıcı elmi işçi vəzifəsinə qədər yüksələrək bu İnstitutda həyata keçirilmiş iki kosmik proqramın (KORONAS-İ və KORONOS-F) nəzəri proqramlarının hazırlanmasında fəal iştirak etmişdir. 2004-cü ildə İZMİRAN-da "Günəşin qlobal məxsusi rəqslərinin fiziki modelləri" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək fizika-riyaziyyat üzrə elmlər doktoru alimlik dərəcəsini qazanmışdır. 1983–2004-cü illərdə Rusiya və Almaniyanın məşhur elm ocaqlarında (Yer maqnetizmi, İonosfer və Radio dalğaların yayılması İnstitutu (Moskva) və ) çalışmış, nəzəriyyəçi alim kimi yetişmişdir.
Elmi fəaliyyətə aktual sahəsi olan helioseysmologiyanın nəzəri problemləri ilə başlayan alim fundamental nəticələrə nail olmuşdur. O, rəqslərin radiativ udulmasını nəzərə alaraq Günəşin akustik pulsasiyasının spektrini hesablamışdır. Həmçinin Rusiya, Kanada və İspaniyadan olan alimlərlə birlikdə o neytrino fizikası sahəsində mühüm layihələrin müəllifidir.
İlk dəfə N. Cəlilov tərəfindən (Rusiya və Almaniya alimləri ilə birlikdə) Günəşin diferensial fırlanması ilə bağlı olan burulğanlı qlobal rəqslərin nəzəriyyəsi irəli sürülmüşdür.
107 elmi məqalənin müəllifidir. Alınmış mühüm nəticələri (90 elmi iş) Rusiya, Avropa və Amerikanın məşhur reytinqli elmi jurnallarında dərc olunmuşdur. NASA/ADS və Google/Scholar statistikasına müvafiq olaraq N. S. Cəlilovun elmi əsərlərinə dünya elmi ədəbiyyatında olan istinadların sayı 1000-ə yaxındır.
N. Cəlilovun əldə etdiyi nəticələr iki dəfə — 2002-ci və 2004-cü illərdə dünyada astrofizika üzrə alınmış ilin ən mühüm nəticələri sırasına daxil edilmişdir. Onun məşhur astrofizik J. Ştaude (Almaniya) ilə birgə yazdıqları "Günəşin qlobal rəqsləri" adlı monoqrafiyası elmi ictimayətdə geniş rezonansa səbəb olmuşdur. Onun rəhbərliyi ilə Moskvada bir namizədlik dissertasiyası müdafiə edilmiş və dörd doktorant dissertasiya işi üzərində isə iş aparılır.
Alim elm üzrə bir sıra fundamental beynəlxalq qrantların rəhbəri və iştirakçısı olmuşdur. Onun səyi nəticəsində AMEA Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası Avropa Birliyinin FP7 proqramı üzrə keçirilmiş 4 illik (2012–2015) birgə Qrant layihəsinin qalibi olmuşdur.
Elmi fəaliyyətlə yanaşı, N. Cəlilov pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olmuşdur (BDU, fizika fakültəsi). O, Beynəlxalq Avro-Asiya Astronomiya Cəmiyyətinin üzvüdür.
Elmi fəaliyyəti
"Günəş atmosferində MHD dalğaların yayılması və transformasiyası" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir.
1983–2004-cü illərdə Rusiya və Almaniyanın məşhur elm ocaqlarında (Yer maqnetizmi, İonosfer və Radio dalğaların yayılması İnstitutu (Moskva) və Potsdam Astrofizika İnstitutu) çalışmış, nəzəriyyəçi alim kimi yetişmişdir.
Elmi fəaliyyətə Günəş fizikasının aktual sahəsi olan helioseysmologiyanın nəzəri problemləri ilə başlayan alim fundamental nəticələrə nail olmuşdur. O, rəqslərin radiativ udulmasını nəzərə alaraq Günəşin akustik pulsasiyasının spektrini hesablamışdır. Həmçinin Rusiya, Kanada və İspaniyadan olan alimlərlə birlikdə o neytrino fizikası sahəsində mühüm layihələrin müəllifidir.
İlk dəfə N. Cəlilov tərəfindən (Rusiya və Almaniya alimləri ilə birlikdə) Günəşin differensial fırlanması ilə bağlı olan burulğanlı qlobal rəqslərin nəzəriyyəsi irəli sürülmüşdür.
107 elmi məqalənin müəllifidir. Alınmış mühüm nəticələri (90 elmi iş) Rusiya, Avropa və Amerikanın məşhur reytinqli elmi jurnallarında dərc olunmuşdur. NASA/ADS və Google/Scholar statistikasına müvafiq olaraq N. S. Cəlilovun elmi əsərlərinə dünya elmi ədəbiyyatında olan istinadların sayı 1000-ə yaxındır.
N. Cəlilovun əldə etdiyi nəticələr iki dəfə — 2002-ci və 2004-cü illərdə dünyada astrofizika üzrə alınmış ilin ən mühüm nəticələri sırasına daxil edilmişdir. Onun məşhur astrofizik J. Ştaude (Almaniya) ilə birgə yazdıqları "Günəşin qlobal rəqsləri" adlı monoqrafiyası elmi ictimayətdə geniş rezonansa səbəb olmuşdur. Onun rəhbərliyi ilə Moskvada bir namizədlik dissertasiyası müdafiə edilmiş və dörd doktorant dissertasiya işi üzərində isə iş aparılır.
Alim elm üzrə bir sıra fundamental beynəlxalq qrantların rəhbəri və iştirakçısı olmuşdur. Onun səyi nəticəsində AMEA Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası Avropa Birliyinin FP7 proqramı üzrə keçirilmiş 4 illik (2012–2015) birgə Qrant layihəsinin qalibi olmuşdur.
Elmi fəaliyyətlə yanaşı, N. Cəlilov pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olmuşdur (BDU, fizika fakültəsi). O, Beynəlxalq Avro-Asiya Astronomiya Cəmiyyətinin üzvüdür.
Elmə gətirdiyi yeniliklər
1) Qeyri bircins plazmada şüalanmanın təsiri nəzərə alınmaqla MHD dalğalarının yayılması və xətti transformasiyası nəzəriyyəsi işlənilmişdir. Göstərilmişdir ki, Günəş seysmolojiyasında sərhəd məsələsinin korrekt həlli üçün tapılmış həllər mühüm rol oynayırlar.
2) Tunel effektini nəzərə alaraq Günəşin məxsusi akustik p-modlarının nəzəriyyəsi işlənilmişdir. Gostərilmişdir ki, dalğaların enerjisinin atmosferdə mövcud olan akustik baryerdən süzülməsinin nəzərə alınması seysmolojiyanın çox mühüm "rəqslərin tezlikləri" problemini həll edir.
3) İlk dəfə olaraq Günəşin nüvəsində neytrinlərin bir növdən digər növə çevrilməsini təmin edə bilən plazma küyünün yaranmasının fiziki ideysi irəli sürülmüş və bu ideyanın riyazi modeli yaradılmışdır. Bu model Günəşin neytrin ölçmələri əsasında Günəş nüvəsində fiziki şəraiti (maqnit sahəsi, fırlanma sürəti və.s.) müəyyən etməyə imkan verir. Beləliklə Günəşin neytrin tomoqrafiyasının nəzəri əsası yaradılmışdır.
4) Günəş və ulduzlarda diferensial fırlanmanı nəzərə alaraq qlobal burulğanlı dalğaların nəzəriyyəsi işlənmişdir. Göstərilmişdir ki, Günəşdə onun inteqral parlaqlılığına təsir edə bilən çox uzun periodlu: 1–3, 18–30, 100 və 1500–20000 illik qlobal burulğanlı rəqslər generasiya ola bilər. İlk dəfə olaraq bu rəqslərin Yerin iqlimində kvazi-periodik qlobal dəyişikliklərə səbəb ola bilməsi ideyası irəli sürülmüşdür və əsaslandırılmışdır.
5) Maqnitləşmiş anizotrop seyrək kosmik plazmanın hissəciklər arasında toqquşma olmayan halı üçün MHD nəzəriyyəsi inkişaf etdirilmişdir. Bu cür plazmada yaranan dayanıqlı və dayanıqsız dalğaların tam spektri tapılmışdır. Göstərilmişdir ki, plazmanın tapılan hidrodinamik dayanıqsızlıq şərtləri plazma fizikasında kinetik yaxınlaşma ilə üst üstə düşür. İnkişaf etdirilən nəzəriyyə Günəş tacının qızması ve Günəş küləyinin yaranması modellərinin yenidən qurulmasına imkan verir.
Elmi əsərlərinin siyahısı
- Жугжда Ю.Д., Джалилов Н.С. Трансформация магнитогравитационных волн в солнечной атмосфере // Астрон.ж. 1981, Т.58, вып.4, С. 838-847.
- Zhugzhda Yu.D., Dzhalilov N.S. Transformation of magnetogravitational waves in the solar atmosphere // Astron. Astrophys. 1982, V. 112, С.16-23.
- Жугжда Ю.Д., Джалилов Н.С. Линейная трансформация магнитогравитационных волн в экспоненциальной атмосфере // Физика плазмы 1982, Т. 8, №5, С. 990-998.
- Жугжда Ю.Д., Джалилов Н.С. Линейная трансформация магнитоакустико- гравитационных волн в наклонном магнитном поле // Физика плазмы 1983, Т. 9, вып.5, С. 1006-1014.
- Джалилов Н.С. О распространении в атмосфере Солнца магнитоакустико- гравитационных волн // Изв. АН Азерб.ССР 1983, № 1, С. 90-98.
- Zhugzhda Y.D., Dzhalilov N.S. Magneto-acoustic-gravity waves on the Sun. I. Exact solution for an oblique magnetic field // Astron. Astrophys. 1984, V. 132, P. 45-51.
- Zhugzhda Y.D., Dzhalilov N.S. Magneto-acoustic-gravity waves on the Sun. II. Transformation and propagation // Astron. Astrophys. 1984, V. 132, P. 52-57.
- Zhugzhda Y.D., Dzhalilov N.S. Magneto-acoustic-gravity waves on the Sun. III. The theory of running penumbral waves // Astron. Astrophys. 1984, V. 133, P. 333-340.
- Жугжда Ю.Д., Джалилов Н.С. Собственные колебания хромосферы в горизонтальном магнитном поле // Письма в астрон. ж. 1985, Т. 11, № 9, С. 712-716.
- Джалилов Н.С. Резонансные колебания и трансформация волн в атмосфере Солнца // Астрон. ж. 1986, Т. 63, вып. 4, С.754-761.
- Zhugzhda Yu.D., Dzhalilov N.S. Magneto-acoustic-gravity waves in the horizontal magnetic field // Geophys. Astrophys. Fluid Dynamics 1986, V. 35, P. 131-156.
- Джалилов Н.С., Рустамов К.А. МГД волны в сильно-неоднородной атмосфере с горизонтальным магнитным полем // ДАН Азерб. ССР 1987, Т. 43, № 8, С. 44-49.
- Джалилов Н.С., Жугжда Ю.Д. Резонансное поглощение магнитоатмосферных волн в экспоненциальной атмосфере с горизонтальным магнитным полем // Астрон. ж. 1990, Т. 67, С. 561-571.
- Джалилов Н.С., Бабаев Э.С. Магнито-акустико-гравитационные волны в излучающей стратифицированной атмосфере // Исслед. по геом. аэрономии и физики Солнца 1992, вып. 99, С. 26 - 48.
- Dzhalilov, N.S., Zhugzhda, Y.D., Staude, J. Radiation - hydrodynamic Waves in an Optically Grey Atmosphere. I. Homogeneous model // Astron. Astrophys. 1992, V. 257, P. 359-365.
- Zhugzhda, Y.D., Dzhalilov, N.S., Staude, J. Radiation - hydrodynamic Waves in an Optically Nongrey Atmosphere // Astron. Astrophys. 1993, V. 278, L9-12.
- Babayev E.S., Dzhalilov N.S, Zhugzhda Y.D. Propagation and absorption of the magneto hydrodynamic waves in space plasma // Turkish Journal of Physics 1994, V. 18, №11, P. 1181 - 1186.
- Staude J., Dzhalilov N., Zhugzhda Y. Radiation-Hydrodynamic waves and solar p-modes // Solar Phys. 1994, V. 152, P. 227-232.
- Dzalilov N.S., Zhygzhda Y.D., Staude J. Radiation-hydrodynamic waves in an optically grey atmosphere. II. Analysis of wave properties and effects of thermal conductivity in an homogeneous model // Astron. Astrophys. 1994, V. 291, P. 1001-1012.
- Бабаев Э.С., Джалилов Н.С., Жугжда Ю.Д. Неадиабатические магнитоакустико-гравитационные волны в стратифицированной атмосфере // Астрон. ж. 1995, Т .72, № 2, С. 230-239.
- Бабаев Э.С., Джалилов Н.С., Жугжда Ю.Д. Влияние радиационных потерь на свойства волн в активных областях на Солнце // Астрон. ж. 1995, Т. 72. № 2, С. 240-249.
- Джалилов Н.С., Бабаев Э.С. Неадиабатические гидродинамические волны в изотермической атмосфере с произвольной оптической глубиной // Письма в астрон. ж. 1995, Т. 21, №1, С. 9-65.
- Dzhalilov N.S., Staude J. An analytic theory of adiabatic p-modes in the atmospheres of the Sun and Sun-like stars // Astron. Astrophys. 1995, V. 303, P. 561-574.
- Бабаев Э.С., Джалилов Н.С. Аналитическая теория флуктуаций интегрального потока излучения Солнца в приближении Эддингтона // Письма в астрон. ж. 1996, Т.22, № 5, С. 392-400.
- Джалилов Н.С., Бабаев Э.С. Флуктуации интегрального потока излучения Солнца // Изв. АН России. Серия Физическая 1996, Т. 60, №8, С. 171-178.
- Ораевский В.Н., Джалилов Н.С. Собственные колебания Солнца, включающие период 11 лет // Астрон. ж. 1997, Т. 74, № 1, С. 99-106.
- Dzhalilov N.S., Semikoz V.B. MHD waves as a source of matter density fluctuations within solar interior // e-Print Archive: astro-ph 1998, N: 9812149, 25 p.
- Джалилов Н.С., Семикоз В.Б. О роли МГД волн в решении проблемы солнечных нейтрино // Известия АН России. Серия Физическая 1999, т.63, N11, 2144-2147.
- Джалилов Н.С., Ораевский В.Н. К теории 11-летнего цикла солнечной активности. Известия АН, Серия Физическая, 2000, Т. 64, № 9, С. 1793-1798.
- Dzhaliloiv N.S., Staude J., Arlt K. Influence of trhe solar atmosphere on the p-mode eigen oscillations // Astron. Astrophys. 2000, V. 361, P. 1127-1142.
- Dzhalilov N.S., Staude J., Oraevsky V.N. Eigenoscillations of the differentially rotating Sun: I. 22-year, 4000-year, and quasi-biennial modes // Astron. Astrophys. 2002, V. 384, P. 282-298.
- Dzhalilov N.S., Staude J. Eigenoscillations of the differentially rotating Sun: II. Generalization of Laplas's tidal equation // Astron. Astrophys. 2004, V. 421, P. 305-322.
- Burgess C., Dzhalilov N.S., Maltoni M., Rashba T.I., Semikiz V.B., Tortola M., Valle J.W.F. Large mixing oscillations as a probe of the deep interior. // Astrophys. J., 2003, V. 588, L65-69.
- Burgess C.P., Dzhalilov N.S., Rashba T.I., Semikoz V.B., Valle J.W.F. Resonant origin for density fluctuations deep within the Sun: helioseismology and magneto-gravity waves // MNRAS 2004, V. 348, N:2, P. 609-624.
- Burgess C.P., Dzhalilov N.S., Rashba T.I., Semikoz V.B., Tortola M.A., Valle J.W.F. Cornering solar radiative zone fluctuations with KamLAND and SNO salt // J. Cosmology Astroparticle Phys 2004, N: 0401. P. 007.
- Semikoz V.B., Burgess C.P., Dzhalilov N.S., Rashba T.I., Valle J.W.F. MHD origin of density fluctuations deep within the Sun and their influence neutrino oscillation parameters in LMA MSW scenario // Phys. Atom. Nucl. 2004, V. 67, N: 6, P. 1147-1150.
- Джалилов Н.С., Штауде Ю. // Глобальные колебания Солнца (монография), 2005, Б.: «Эльм», IBN 5-8066-1720-3, С. 312.
- Джалилов Н.С. Долгопериодические собственные вихревые колебания Солнца. // Известия АН России. Серия Физическая. 2006, Т. 70, №10, С. 1430-1433 .
- Мамедов С.Г., Рустамов А.А., Джалилов Н.С. К механизму резонансного поглощения альфвеновских волн в короне // Аз. Астрон. ж. 2006, №3-4, с. 12-19.
- Сомов Б.В., Джалилов Н.С., Штауде Ю. Особенности энтропийных и магнитозвуковых волн в оптически тонкой космической плазме // Письма в астрон. ж., 2007, Т..33, №5, С. 352-362.
- Мамедов С.Г., Рустамов А.А., Джалилов Н.С. Поиск альфвеновских волн в короне по контурам спектральных линий // Аз. Астрон. ж. 2007, №1-2, С. 18-25.
- Dzhalilov N.S., Kuznetsov V.D., Staude J. Magneto-Hydro-Dynamic waves in the collisionless plasma // Sun and Geosphere 2007, V. 2(2), P. 5-17.
- Dzhalilov N.S., Kuznetsov V.D., Staude J. Wave instabilities in an anisotropic magnetized space plasma // Astron. Astrophys. 2008, V. 489, P. 769-773.
- Сомов Б.В., Джалилов Н.С., Штауде Ю. О неустойчивости энтропийных волн в космической плазме // Космические исследования 2008, Т. 46, №5, С. 408-411.
- Кузнецов В.Д., Джалилов Н.С. 16-ти моментное приближение для бесстолкновительной космической плазмы: волны и неустойчивости // Физика плазмы 2009, Т. 35, № 11, С. 1040-1054.
- Dzhalilov N.S., Kuznetsov V.D., Staude J. Wave instabilities of a collisionless plasma in the fluid approximation // Physics. Plasma-ph, arXiv: 0911.2912 v1, 2009, 12 pgs.
- Джалилов Н.С. МГД неустойчивости в анизотропной космической плазме // Астрон. ж. Азерб 2009, №1-2, С. 20-24.
- Кузнецов В.Д., Джалилов Н.С. Анизотропная МГД и некоторые решения // Физика плазмы, 2010, 36, № 9, 843-848 \\ Plasma Physics Reports, 2010, Vol. 36, No. 9, pp. 788–793.
- Джалилов Н.С., Кузнецов В.Д. МГД - волны и неустойчивости температурно-анизотропной плазмы солнечной короны как источник ее нагрева // Письма в Астрон.ж. 2011, т.37, №9, 706-712;
- Dzhalilov N.S., Kuznetsov V.D., Staude J. Wave instabilities of a collisionless plasma in fluid approximation // Contrib. Plasma Phys. 2011, V. 51, No. 7, pp. 621 – 638.
- Kuznetsov V.D., Dzhalilov N.S. MHD Instabilities of Collisionless Space Plasma with Heat Fluxes // Geomagnetism and Aeronomy, 2014, Vol. 54, No. 7, pp. 886–891.
- Джалилов Н.С., Алиев, Н.А., Исмайлов Н.А. Об одном частном решении уравнения анизотропного солнечного ветра // ProceedingsofIAM (Inst.Appl.Math.), 2014,V.3, N.1, pp. 3–14
.
Pedaqoji fəaliyyəti
BDU (saat hesabı ilə), doktorant hazırlığı
Digər fəaliyyəti
Astronomiyanın populyarlaşdırılması üçün mühazirə və çıxışlar
İstinadlar
- Məryəm Seyidbəyli, Səbinə Nemətzadə "Astronomiyanın tarixinə dair oçerk" Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Elm Tarixi İnstitutu, Bakı-"Elm"-2018.
- (az.). science.gov.az. 2013. 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2008-12-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-16.
- http://www.science.gov.az/news/open/1737
- "Arxivlənmiş surət". 2021-04-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-17.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-04-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-31.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Celilov Namiq Serdar oglu 18 fevral 1959 Sahbuz rayonu Fizika riyaziyyat elmleri doktoru AMEA nin muxbir uzvu 2007 AMEA N Tusi adina Samaxi Astrofizika Resedxanasinin direktoruNamiq Celilovazerb Celilov Namiq Serdar oglu Dogum tarixi 18 fevral 1955 69 yas Dogum yeri Asagi Qislaq Sahbuz rayonu Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti AzerbaycanliElm sahesi astrofizikaElmi derecesi Fizika riyaziyyat elmleri doktoruIs yeri Nesreddin Tusi adina Samaxi Astrofizika ResedxanasiTehsili BDUHeyatiNamiq Celilov 1955 ci il fevralin 18 de Naxcivan Muxtar Respublikasinda anadan olmusdur N S Celilov eyani aspiranturani IZMIRAN da Moskva vilayeti muveffeqiyyetle basa vurmus ve ele orada da namizedlik dissertasiyasini astrofizika ixtisasi uzre mudafie etmisdir 1983 1986 2005 ci iller erzinde o IZMIRAN da aparici elmi isci vezifesine qeder yukselerek bu Institutda heyata kecirilmis iki kosmik proqramin KORONAS I ve KORONOS F nezeri proqramlarinin hazirlanmasinda feal istirak etmisdir 2004 cu ilde IZMIRAN da Gunesin qlobal mexsusi reqslerinin fiziki modelleri movzusunda doktorluq dissertasiyasini mudafie ederek fizika riyaziyyat uzre elmler doktoru alimlik derecesini qazanmisdir 1983 2004 cu illerde Rusiya ve Almaniyanin meshur elm ocaqlarinda Yer maqnetizmi Ionosfer ve Radio dalgalarin yayilmasi Institutu Moskva ve calismis nezeriyyeci alim kimi yetismisdir Elmi fealiyyete aktual sahesi olan helioseysmologiyanin nezeri problemleri ile baslayan alim fundamental neticelere nail olmusdur O reqslerin radiativ udulmasini nezere alaraq Gunesin akustik pulsasiyasinin spektrini hesablamisdir Hemcinin Rusiya Kanada ve Ispaniyadan olan alimlerle birlikde o neytrino fizikasi sahesinde muhum layihelerin muellifidir Ilk defe N Celilov terefinden Rusiya ve Almaniya alimleri ile birlikde Gunesin diferensial firlanmasi ile bagli olan burulganli qlobal reqslerin nezeriyyesi ireli surulmusdur 107 elmi meqalenin muellifidir Alinmis muhum neticeleri 90 elmi is Rusiya Avropa ve Amerikanin meshur reytinqli elmi jurnallarinda derc olunmusdur NASA ADS ve Google Scholar statistikasina muvafiq olaraq N S Celilovun elmi eserlerine dunya elmi edebiyyatinda olan istinadlarin sayi 1000 e yaxindir N Celilovun elde etdiyi neticeler iki defe 2002 ci ve 2004 cu illerde dunyada astrofizika uzre alinmis ilin en muhum neticeleri sirasina daxil edilmisdir Onun meshur astrofizik J Staude Almaniya ile birge yazdiqlari Gunesin qlobal reqsleri adli monoqrafiyasi elmi ictimayetde genis rezonansa sebeb olmusdur Onun rehberliyi ile Moskvada bir namizedlik dissertasiyasi mudafie edilmis ve dord doktorant dissertasiya isi uzerinde ise is aparilir Alim elm uzre bir sira fundamental beynelxalq qrantlarin rehberi ve istirakcisi olmusdur Onun seyi neticesinde AMEA Samaxi Astrofizika Resedxanasi Avropa Birliyinin FP7 proqrami uzre kecirilmis 4 illik 2012 2015 birge Qrant layihesinin qalibi olmusdur Elmi fealiyyetle yanasi N Celilov pedaqoji fealiyyetle de mesgul olmusdur BDU fizika fakultesi O Beynelxalq Avro Asiya Astronomiya Cemiyyetinin uzvudur Elmi fealiyyeti Gunes atmosferinde MHD dalgalarin yayilmasi ve transformasiyasi movzusunda namizedlik dissertasiyasi mudafie etmisdir 1983 2004 cu illerde Rusiya ve Almaniyanin meshur elm ocaqlarinda Yer maqnetizmi Ionosfer ve Radio dalgalarin yayilmasi Institutu Moskva ve Potsdam Astrofizika Institutu calismis nezeriyyeci alim kimi yetismisdir Elmi fealiyyete Gunes fizikasinin aktual sahesi olan helioseysmologiyanin nezeri problemleri ile baslayan alim fundamental neticelere nail olmusdur O reqslerin radiativ udulmasini nezere alaraq Gunesin akustik pulsasiyasinin spektrini hesablamisdir Hemcinin Rusiya Kanada ve Ispaniyadan olan alimlerle birlikde o neytrino fizikasi sahesinde muhum layihelerin muellifidir Ilk defe N Celilov terefinden Rusiya ve Almaniya alimleri ile birlikde Gunesin differensial firlanmasi ile bagli olan burulganli qlobal reqslerin nezeriyyesi ireli surulmusdur 107 elmi meqalenin muellifidir Alinmis muhum neticeleri 90 elmi is Rusiya Avropa ve Amerikanin meshur reytinqli elmi jurnallarinda derc olunmusdur NASA ADS ve Google Scholar statistikasina muvafiq olaraq N S Celilovun elmi eserlerine dunya elmi edebiyyatinda olan istinadlarin sayi 1000 e yaxindir N Celilovun elde etdiyi neticeler iki defe 2002 ci ve 2004 cu illerde dunyada astrofizika uzre alinmis ilin en muhum neticeleri sirasina daxil edilmisdir Onun meshur astrofizik J Staude Almaniya ile birge yazdiqlari Gunesin qlobal reqsleri adli monoqrafiyasi elmi ictimayetde genis rezonansa sebeb olmusdur Onun rehberliyi ile Moskvada bir namizedlik dissertasiyasi mudafie edilmis ve dord doktorant dissertasiya isi uzerinde ise is aparilir Alim elm uzre bir sira fundamental beynelxalq qrantlarin rehberi ve istirakcisi olmusdur Onun seyi neticesinde AMEA Samaxi Astrofizika Resedxanasi Avropa Birliyinin FP7 proqrami uzre kecirilmis 4 illik 2012 2015 birge Qrant layihesinin qalibi olmusdur Elmi fealiyyetle yanasi N Celilov pedaqoji fealiyyetle de mesgul olmusdur BDU fizika fakultesi O Beynelxalq Avro Asiya Astronomiya Cemiyyetinin uzvudur Elme getirdiyi yenilikler1 Qeyri bircins plazmada sualanmanin tesiri nezere alinmaqla MHD dalgalarinin yayilmasi ve xetti transformasiyasi nezeriyyesi islenilmisdir Gosterilmisdir ki Gunes seysmolojiyasinda serhed meselesinin korrekt helli ucun tapilmis heller muhum rol oynayirlar 2 Tunel effektini nezere alaraq Gunesin mexsusi akustik p modlarinin nezeriyyesi islenilmisdir Gosterilmisdir ki dalgalarin enerjisinin atmosferde movcud olan akustik baryerden suzulmesinin nezere alinmasi seysmolojiyanin cox muhum reqslerin tezlikleri problemini hell edir 3 Ilk defe olaraq Gunesin nuvesinde neytrinlerin bir novden diger nove cevrilmesini temin ede bilen plazma kuyunun yaranmasinin fiziki ideysi ireli surulmus ve bu ideyanin riyazi modeli yaradilmisdir Bu model Gunesin neytrin olcmeleri esasinda Gunes nuvesinde fiziki seraiti maqnit sahesi firlanma sureti ve s mueyyen etmeye imkan verir Belelikle Gunesin neytrin tomoqrafiyasinin nezeri esasi yaradilmisdir 4 Gunes ve ulduzlarda diferensial firlanmani nezere alaraq qlobal burulganli dalgalarin nezeriyyesi islenmisdir Gosterilmisdir ki Gunesde onun inteqral parlaqliligina tesir ede bilen cox uzun periodlu 1 3 18 30 100 ve 1500 20000 illik qlobal burulganli reqsler generasiya ola biler Ilk defe olaraq bu reqslerin Yerin iqliminde kvazi periodik qlobal deyisikliklere sebeb ola bilmesi ideyasi ireli surulmusdur ve esaslandirilmisdir 5 Maqnitlesmis anizotrop seyrek kosmik plazmanin hissecikler arasinda toqqusma olmayan hali ucun MHD nezeriyyesi inkisaf etdirilmisdir Bu cur plazmada yaranan dayaniqli ve dayaniqsiz dalgalarin tam spektri tapilmisdir Gosterilmisdir ki plazmanin tapilan hidrodinamik dayaniqsizliq sertleri plazma fizikasinda kinetik yaxinlasma ile ust uste dusur Inkisaf etdirilen nezeriyye Gunes tacinin qizmasi ve Gunes kuleyinin yaranmasi modellerinin yeniden qurulmasina imkan verir Elmi eserlerinin siyahisiZhugzhda Yu D Dzhalilov N S Transformaciya magnitogravitacionnyh voln v solnechnoj atmosfere Astron zh 1981 T 58 vyp 4 S 838 847 Zhugzhda Yu D Dzhalilov N S Transformation of magnetogravitational waves in the solar atmosphere Astron Astrophys 1982 V 112 S 16 23 Zhugzhda Yu D Dzhalilov N S Linejnaya transformaciya magnitogravitacionnyh voln v eksponencialnoj atmosfere Fizika plazmy 1982 T 8 5 S 990 998 Zhugzhda Yu D Dzhalilov N S Linejnaya transformaciya magnitoakustiko gravitacionnyh voln v naklonnom magnitnom pole Fizika plazmy 1983 T 9 vyp 5 S 1006 1014 Dzhalilov N S O rasprostranenii v atmosfere Solnca magnitoakustiko gravitacionnyh voln Izv AN Azerb SSR 1983 1 S 90 98 Zhugzhda Y D Dzhalilov N S Magneto acoustic gravity waves on the Sun I Exact solution for an oblique magnetic field Astron Astrophys 1984 V 132 P 45 51 Zhugzhda Y D Dzhalilov N S Magneto acoustic gravity waves on the Sun II Transformation and propagation Astron Astrophys 1984 V 132 P 52 57 Zhugzhda Y D Dzhalilov N S Magneto acoustic gravity waves on the Sun III The theory of running penumbral waves Astron Astrophys 1984 V 133 P 333 340 Zhugzhda Yu D Dzhalilov N S Sobstvennye kolebaniya hromosfery v gorizontalnom magnitnom pole Pisma v astron zh 1985 T 11 9 S 712 716 Dzhalilov N S Rezonansnye kolebaniya i transformaciya voln v atmosfere Solnca Astron zh 1986 T 63 vyp 4 S 754 761 Zhugzhda Yu D Dzhalilov N S Magneto acoustic gravity waves in the horizontal magnetic field Geophys Astrophys Fluid Dynamics 1986 V 35 P 131 156 Dzhalilov N S Rustamov K A MGD volny v silno neodnorodnoj atmosfere s gorizontalnym magnitnym polem DAN Azerb SSR 1987 T 43 8 S 44 49 Dzhalilov N S Zhugzhda Yu D Rezonansnoe pogloshenie magnitoatmosfernyh voln v eksponencialnoj atmosfere s gorizontalnym magnitnym polem Astron zh 1990 T 67 S 561 571 Dzhalilov N S Babaev E S Magnito akustiko gravitacionnye volny v izluchayushej stratificirovannoj atmosfere Issled po geom aeronomii i fiziki Solnca 1992 vyp 99 S 26 48 Dzhalilov N S Zhugzhda Y D Staude J Radiation hydrodynamic Waves in an Optically Grey Atmosphere I Homogeneous model Astron Astrophys 1992 V 257 P 359 365 Zhugzhda Y D Dzhalilov N S Staude J Radiation hydrodynamic Waves in an Optically Nongrey Atmosphere Astron Astrophys 1993 V 278 L9 12 Babayev E S Dzhalilov N S Zhugzhda Y D Propagation and absorption of the magneto hydrodynamic waves in space plasma Turkish Journal of Physics 1994 V 18 11 P 1181 1186 Staude J Dzhalilov N Zhugzhda Y Radiation Hydrodynamic waves and solar p modes Solar Phys 1994 V 152 P 227 232 Dzalilov N S Zhygzhda Y D Staude J Radiation hydrodynamic waves in an optically grey atmosphere II Analysis of wave properties and effects of thermal conductivity in an homogeneous model Astron Astrophys 1994 V 291 P 1001 1012 Babaev E S Dzhalilov N S Zhugzhda Yu D Neadiabaticheskie magnitoakustiko gravitacionnye volny v stratificirovannoj atmosfere Astron zh 1995 T 72 2 S 230 239 Babaev E S Dzhalilov N S Zhugzhda Yu D Vliyanie radiacionnyh poter na svojstva voln v aktivnyh oblastyah na Solnce Astron zh 1995 T 72 2 S 240 249 Dzhalilov N S Babaev E S Neadiabaticheskie gidrodinamicheskie volny v izotermicheskoj atmosfere s proizvolnoj opticheskoj glubinoj Pisma v astron zh 1995 T 21 1 S 9 65 Dzhalilov N S Staude J An analytic theory of adiabatic p modes in the atmospheres of the Sun and Sun like stars Astron Astrophys 1995 V 303 P 561 574 Babaev E S Dzhalilov N S Analiticheskaya teoriya fluktuacij integralnogo potoka izlucheniya Solnca v priblizhenii Eddingtona Pisma v astron zh 1996 T 22 5 S 392 400 Dzhalilov N S Babaev E S Fluktuacii integralnogo potoka izlucheniya Solnca Izv AN Rossii Seriya Fizicheskaya 1996 T 60 8 S 171 178 Oraevskij V N Dzhalilov N S Sobstvennye kolebaniya Solnca vklyuchayushie period 11 let Astron zh 1997 T 74 1 S 99 106 Dzhalilov N S Semikoz V B MHD waves as a source of matter density fluctuations within solar interior e Print Archive astro ph 1998 N 9812149 25 p Dzhalilov N S Semikoz V B O roli MGD voln v reshenii problemy solnechnyh nejtrino Izvestiya AN Rossii Seriya Fizicheskaya 1999 t 63 N11 2144 2147 Dzhalilov N S Oraevskij V N K teorii 11 letnego cikla solnechnoj aktivnosti Izvestiya AN Seriya Fizicheskaya 2000 T 64 9 S 1793 1798 Dzhaliloiv N S Staude J Arlt K Influence of trhe solar atmosphere on the p mode eigen oscillations Astron Astrophys 2000 V 361 P 1127 1142 Dzhalilov N S Staude J Oraevsky V N Eigenoscillations of the differentially rotating Sun I 22 year 4000 year and quasi biennial modes Astron Astrophys 2002 V 384 P 282 298 Dzhalilov N S Staude J Eigenoscillations of the differentially rotating Sun II Generalization of Laplas s tidal equation Astron Astrophys 2004 V 421 P 305 322 Burgess C Dzhalilov N S Maltoni M Rashba T I Semikiz V B Tortola M Valle J W F Large mixing oscillations as a probe of the deep interior Astrophys J 2003 V 588 L65 69 Burgess C P Dzhalilov N S Rashba T I Semikoz V B Valle J W F Resonant origin for density fluctuations deep within the Sun helioseismology and magneto gravity waves MNRAS 2004 V 348 N 2 P 609 624 Burgess C P Dzhalilov N S Rashba T I Semikoz V B Tortola M A Valle J W F Cornering solar radiative zone fluctuations with KamLAND and SNO salt J Cosmology Astroparticle Phys 2004 N 0401 P 007 Semikoz V B Burgess C P Dzhalilov N S Rashba T I Valle J W F MHD origin of density fluctuations deep within the Sun and their influence neutrino oscillation parameters in LMA MSW scenario Phys Atom Nucl 2004 V 67 N 6 P 1147 1150 Dzhalilov N S Shtaude Yu Globalnye kolebaniya Solnca monografiya 2005 B Elm IBN 5 8066 1720 3 S 312 Dzhalilov N S Dolgoperiodicheskie sobstvennye vihrevye kolebaniya Solnca Izvestiya AN Rossii Seriya Fizicheskaya 2006 T 70 10 S 1430 1433 Mamedov S G Rustamov A A Dzhalilov N S K mehanizmu rezonansnogo poglosheniya alfvenovskih voln v korone Az Astron zh 2006 3 4 s 12 19 Somov B V Dzhalilov N S Shtaude Yu Osobennosti entropijnyh i magnitozvukovyh voln v opticheski tonkoj kosmicheskoj plazme Pisma v astron zh 2007 T 33 5 S 352 362 Mamedov S G Rustamov A A Dzhalilov N S Poisk alfvenovskih voln v korone po konturam spektralnyh linij Az Astron zh 2007 1 2 S 18 25 Dzhalilov N S Kuznetsov V D Staude J Magneto Hydro Dynamic waves in the collisionless plasma Sun and Geosphere 2007 V 2 2 P 5 17 Dzhalilov N S Kuznetsov V D Staude J Wave instabilities in an anisotropic magnetized space plasma Astron Astrophys 2008 V 489 P 769 773 Somov B V Dzhalilov N S Shtaude Yu O neustojchivosti entropijnyh voln v kosmicheskoj plazme Kosmicheskie issledovaniya 2008 T 46 5 S 408 411 Kuznecov V D Dzhalilov N S 16 ti momentnoe priblizhenie dlya besstolknovitelnoj kosmicheskoj plazmy volny i neustojchivosti Fizika plazmy 2009 T 35 11 S 1040 1054 Dzhalilov N S Kuznetsov V D Staude J Wave instabilities of a collisionless plasma in the fluid approximation Physics Plasma ph arXiv 0911 2912 v1 2009 12 pgs Dzhalilov N S MGD neustojchivosti v anizotropnoj kosmicheskoj plazme Astron zh Azerb 2009 1 2 S 20 24 Kuznecov V D Dzhalilov N S Anizotropnaya MGD i nekotorye resheniya Fizika plazmy 2010 36 9 843 848 Plasma Physics Reports 2010 Vol 36 No 9 pp 788 793 Dzhalilov N S Kuznecov V D MGD volny i neustojchivosti temperaturno anizotropnoj plazmy solnechnoj korony kak istochnik ee nagreva Pisma v Astron zh 2011 t 37 9 706 712 Dzhalilov N S Kuznetsov V D Staude J Wave instabilities of a collisionless plasma in fluid approximation Contrib Plasma Phys 2011 V 51 No 7 pp 621 638 Kuznetsov V D Dzhalilov N S MHD Instabilities of Collisionless Space Plasma with Heat Fluxes Geomagnetism and Aeronomy 2014 Vol 54 No 7 pp 886 891 Dzhalilov N S Aliev N A Ismajlov N A Ob odnom chastnom reshenii uravneniya anizotropnogo solnechnogo vetra ProceedingsofIAM Inst Appl Math 2014 V 3 N 1 pp 3 14 Pedaqoji fealiyyetiBDU saat hesabi ile doktorant hazirligiDiger fealiyyetiAstronomiyanin populyarlasdirilmasi ucun muhazire ve cixislarIstinadlarMeryem Seyidbeyli Sebine Nemetzade Astronomiyanin tarixine dair ocerk Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Elm Tarixi Institutu Baki Elm 2018 az science gov az 2013 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 09 25 Arxivlenmis suret 2008 12 30 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 16 http www science gov az news open 1737 Arxivlenmis suret 2021 04 12 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 17 Arxivlenmis suret 2021 04 12 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 31