Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
II Yezid ibn Əbdülməlik (684-724) — doqquzuncu Əməvi xəlifəsi
| II Yezid ibn Əbdülməlik | |
|---|---|
| II Yezid ibn Əbdülməlik | |
 | |
| Doğum tarixi | 687 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 28 yanvar 724 |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | vərəm |
| Uşaqları | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, Xəlifə, qubernator |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ömər ibn Əbdüləziz vəfat etdikdən sonra II Yezid ibn Əbdülməlik taxt-taca yiyələnərək doqquzuncu Əməvi xəlifəsi olmuşdur. Onun xəlifəliyi dövründə İslam aləmi üçün dəyərli tarixi hadisə baş verməmişdir. Əksinə, bu dövrdə xəlifə Ömər ibn Əbdüləzizin həyata keçirdiyi islahatların üzərindən xətt çəkilmiş və Əməvilər sülaləsinin süqutunun əsası qoyulmuşdur.
II Yezid ibn Əbdülməlik xəlifə seçildikdən sonra ilk işi Yezid ibn Mühəllibin qaldırdığı qiyamı yatırmaq olmuşdur. İbn Mühəllib Ömər ibn Əbdüləzizin xəlifəliyi zamanı Bəsrə valisi vəzifəsindən kənarlaşdırılaraq həbs edilmişdi. Ömər vəfat etdikdən sonra həbsxanadan qaçaraq ətrafına ordu toplamış, hakimiyyətə qarşı silahlı müqavimət təşkil etmişdir. Xəlifə ordusu ilə ilk döyüşdən qalib ayrılan Mühəllib Bəsrəni ələ keçirərək, xəlifəyə tabe olmadığını elan etmişdir. Bəsrə əhalisindən toplanan vergiləri ordusu arasında paylamış, bununla kifayətlənməyərək Əməvi sülaləsini Peyğəmbər (s) ailəsinin qatilləri elan edərək əhalini onlara qarşı cihada çağırmışdır.
Onun özbaşınalığına son qoymaq məqsədilə II Yezid Suriyadakı ordunu Xorasan valisi Məsləmə ibn Əbdülməlikin başçılığı altında Bəsrəyə göndərmişdir. 720-ci ilin avqust ayında üz-üzə gələr ordu hissələri yeddi gün gözləmə mövqeyində olmuşlar. Bu müddətdə Mühəllibin ordusunda çaxnaşma baş qaldırmış, qorxuya düşənlər hərbi düşərgəni tərk etmişlər. Buna baxmayaraq o, təslimçiliyi və ya qaçmağı özünə sığışdırmamış, döyüşərək həlak olmağı üstün tutmuşdur. Nəticədə, baş vermiş döyüşdə Mühəllib öldürülmüş, üç minə yaxın silahdaşı isə əsir götürülmüşdür. Xəlifə əsir alınan bütün qiyamçıların öldürülməsi barədə göstəriş vermişdir.
Doqquzuncu xəlifənin hakimiyyəti zamanı mərkəzdən uzaq olan Afrika və Əndəlüsdə vəziyyət daha da pisləşmişdi. Onun İfraqiyyə əyalətinə (Afrikaya) təyin etdiyi vali yerli əhali ilə ərəblər arasında ayrı-seçkilik salmağa başlamışdı. Məvaliyə (ərəb olmayan müsəlmanlara) qoyulan ağır vergilərin nəticəsində üsyan qalxmış və vali öldürülmüşdür. Ondan əvvəl vali olmuş Məhəmməd ibn Yezid isə hakimiyyəti ələ keçirmişdir. Xəlifə də Afrikanın şimalında əhalinin sakitləşməsinə nail olan Məhəmmədin valiliyini sonradan rəsmiləşdirmişdir.
VIII əsrin otuzuncu illərinin əvvəlində İfraqiyyə əyalətinə tabe olan Əndəlüsdə vəziyyət yenidən ağırlaşmışdır. Xilafətin ən ucqar nöqtəsi olan indiki İspaniya ərazisində, əsasən, hərbçi müsəlmanlar yaşayırdı. Buradan Avropanın müxtəlif şəhərlərinə hücumlar təşkil olunur, qənimətlər ələ keçirilirdi. Lakin özündən əvvəlki xəlifənin vaxtında Fransada fəth edilən bir neçə şəhər II Yezidin dövründə hersoq Akvitanski tərəfindən geri alınmışdır.
Bu dövrdə İslam ordusu Xəzər ətrafındakı yaşayış məskənlərinə türkdilli qıpçaq və xəzərlərlə savaşlarda məğlubiyyətə uğramışdır. Məğlubiyyətlərdən məyus olan II Yezid Kür və Araz vadilərinə Cərrah ibn Abdullahın başçılığı altında böyük bir ordu göndərmişdir. Xilafət ordusu 722-ci ildə Bələncər yaxınlığında baş verən döyüşlərdə qələbə qazanmışdır almışdır. 723-cü ildə Bələncər şəhərini ələ keçirən xilafət ordusu Azərbaycanın bir neçə digər şəhərini yenidən fəth etmişdir.
II Yezid təxminən dörd illik xəlifəlikdən sonra 40 yaşında vəfat etmişdir.
Tarixçilərin əksəriyyətinin qeyd etdiklərinə görə, qadın və içki düşkünü olan bu şəxs özündən əvvəlki xəlifənin islahatlarını pozaraq İslam dövlətinin əsaslarını laxlatmışdır. Rəvayətə görə, vərəm xəstəsi olan xəlifə Həbəbə adlı zövcəsinə həddindən artıq bağlı imiş. Qadın vəfat edərkən onun dəfn olunmasına icazə verməmişdir. Beş gün sonra isə xanımının iylənmiş cənazəsi önündə özü də dünyasını dəyişmişdir.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
II Yezid ibn Ebdulmelik 684 724 doqquzuncu Emevi xelifesiII Yezid ibn EbdulmelikII Yezid ibn EbdulmelikDogum tarixi 687Dogum yeri Demesq Emeviler xilafetiVefat tarixi 28 yanvar 724Vefat yeri Irbid d IordaniyaVefat sebebi veremUsaqlari II ValidFealiyyeti siyasetci Xelife qubernator Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiOmer ibn Ebduleziz vefat etdikden sonra II Yezid ibn Ebdulmelik taxt taca yiyelenerek doqquzuncu Emevi xelifesi olmusdur Onun xelifeliyi dovrunde Islam alemi ucun deyerli tarixi hadise bas vermemisdir Eksine bu dovrde xelife Omer ibn Ebdulezizin heyata kecirdiyi islahatlarin uzerinden xett cekilmis ve Emeviler sulalesinin suqutunun esasi qoyulmusdur II Yezid ibn Ebdulmelik xelife secildikden sonra ilk isi Yezid ibn Muhellibin qaldirdigi qiyami yatirmaq olmusdur Ibn Muhellib Omer ibn Ebdulezizin xelifeliyi zamani Besre valisi vezifesinden kenarlasdirilaraq hebs edilmisdi Omer vefat etdikden sonra hebsxanadan qacaraq etrafina ordu toplamis hakimiyyete qarsi silahli muqavimet teskil etmisdir Xelife ordusu ile ilk doyusden qalib ayrilan Muhellib Besreni ele kecirerek xelifeye tabe olmadigini elan etmisdir Besre ehalisinden toplanan vergileri ordusu arasinda paylamis bununla kifayetlenmeyerek Emevi sulalesini Peygember s ailesinin qatilleri elan ederek ehalini onlara qarsi cihada cagirmisdir Onun ozbasinaligina son qoymaq meqsedile II Yezid Suriyadaki ordunu Xorasan valisi Mesleme ibn Ebdulmelikin basciligi altinda Besreye gondermisdir 720 ci ilin avqust ayinda uz uze geler ordu hisseleri yeddi gun gozleme movqeyinde olmuslar Bu muddetde Muhellibin ordusunda caxnasma bas qaldirmis qorxuya dusenler herbi dusergeni terk etmisler Buna baxmayaraq o teslimciliyi ve ya qacmagi ozune sigisdirmamis doyuserek helak olmagi ustun tutmusdur Neticede bas vermis doyusde Muhellib oldurulmus uc mine yaxin silahdasi ise esir goturulmusdur Xelife esir alinan butun qiyamcilarin oldurulmesi barede gosteris vermisdir Doqquzuncu xelifenin hakimiyyeti zamani merkezden uzaq olan Afrika ve Endelusde veziyyet daha da pislesmisdi Onun Ifraqiyye eyaletine Afrikaya teyin etdiyi vali yerli ehali ile erebler arasinda ayri seckilik salmaga baslamisdi Mevaliye ereb olmayan muselmanlara qoyulan agir vergilerin neticesinde usyan qalxmis ve vali oldurulmusdur Ondan evvel vali olmus Mehemmed ibn Yezid ise hakimiyyeti ele kecirmisdir Xelife de Afrikanin simalinda ehalinin sakitlesmesine nail olan Mehemmedin valiliyini sonradan resmilesdirmisdir VIII esrin otuzuncu illerinin evvelinde Ifraqiyye eyaletine tabe olan Endelusde veziyyet yeniden agirlasmisdir Xilafetin en ucqar noqtesi olan indiki Ispaniya erazisinde esasen herbci muselmanlar yasayirdi Buradan Avropanin muxtelif seherlerine hucumlar teskil olunur qenimetler ele kecirilirdi Lakin ozunden evvelki xelifenin vaxtinda Fransada feth edilen bir nece seher II Yezidin dovrunde hersoq Akvitanski terefinden geri alinmisdir Bu dovrde Islam ordusu Xezer etrafindaki yasayis meskenlerine turkdilli qipcaq ve xezerlerle savaslarda meglubiyyete ugramisdir Meglubiyyetlerden meyus olan II Yezid Kur ve Araz vadilerine Cerrah ibn Abdullahin basciligi altinda boyuk bir ordu gondermisdir Xilafet ordusu 722 ci ilde Belencer yaxinliginda bas veren doyuslerde qelebe qazanmisdir almisdir 723 cu ilde Belencer seherini ele keciren xilafet ordusu Azerbaycanin bir nece diger seherini yeniden feth etmisdir II Yezid texminen dord illik xelifelikden sonra 40 yasinda vefat etmisdir Tarixcilerin ekseriyyetinin qeyd etdiklerine gore qadin ve icki duskunu olan bu sexs ozunden evvelki xelifenin islahatlarini pozaraq Islam dovletinin esaslarini laxlatmisdir Revayete gore verem xestesi olan xelife Hebebe adli zovcesine heddinden artiq bagli imis Qadin vefat ederken onun defn olunmasina icaze vermemisdir Bes gun sonra ise xaniminin iylenmis cenazesi onunde ozu de dunyasini deyismisdir Xarici kecidler