Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Danimarka-Norveç əməliyyatı və ya "Vezerübunq" əməliyyatı (alm. Fall Weserübung) — 1940-cı ilin aprel-iyun aylarında İkinci dünya müharibəsi zamanı almanların Danimarkanı (alm. Weserübung-Süd) və Norveçi (alm. Weserübung-Nord) ələ keçirmək üçün apardığı hərbi əməliyyat.
| Danimarka-Norveç əməliyyatı | |||
|---|---|---|---|
| İkinci dünya müharibəsi | |||
 Narvik yaxınlığında dəniz döyüşü | |||
| Tarix | 9 aprel — 8 iyun 1940 | ||
| Yeri | Danimarka, Norveç, Şimal dənizi | ||
| Nəticəsi | Üçüncü Reyxin həlledici qələbəsi, Danimarka və Norveçin alman qoşunları tərəfindən işğalı | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| | |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Desant əməliyyatları
1940-cı il 3 aprel tarixindən etibarən Alman limanlarını Stavanger, Trondheym və Narvikə gedən nəqliyyat vasitələri tərk etdi. Aprelin 7-də səhər üçdə Şimali Norveç üçün nəzərdə tutulmuş ordu birləşmələrini daşıyan Alman hərbi gəmiləri Şilliq yaxınlaşmalarına (Vilhelmshaven körfəzindən çıxışda) toplaşaraq şimala yönəldilər: bunlar "Qneyzenau" (vitse-admiral Günter Lütensin flaqmanlığı ilə) döyüş gəmiləri və "Şarnhorst," "Admiral Hipper" ağır kreyseri və 12 esmines. Şimal dənizinə və Şetland adaları-İslandiya xəttinə bir neçə donanma göndərildi. Gecə, alman donanması bir neçə gün davam edən bir fırtınaya düşdü: gəmilərə bir sıra ziyan vurdu və naviqasiyanı ciddi şəkildə çətinləşdirdi. Aprelin 8-də səhər 10-da admiral Hipper tək hərəkət edən "Qlouuolm"u vuraraq batırdı; Bundan sonra o və 4 esmines Trondheym əyalətinə yola düşdü.
Norveç
Vilhelm Heidkampın başçılıq etdiyi 1-ci desant qrupu, 9 aprel səhəri Narvik körfəzinə girdilər, burada danışıqlardan sonra Norveç döyüş gəmiləri Eysvold və Norge batırıldı. Esminesıər dağ atıcıları limanına endi; qısa bir söhbətdən sonra Narvik qarnizonunun başçısı polkovnik Zundlo şəhəri Ditlə təslim etdi; lakin 13-cü piyada alayının iki bölüyü əmrlərə tabe olmayaraq İsveç sərhəddinə keçdi. Saat 8: 10-da esineslər işğalın əsas hədəfi olan Narvikin tutulduğu qərargaha təhvil verildi.
Trondheym üçün nəzərdə tutulmuş 2-ci qrup - "Admiral Hipper" və 4 qırıcı - 9 aprel gecəsi İngilis donanmasını qarşılaşmaqdan ehtiyat edərək Trondheim əyalətinin girişinin qarşısında sahildə dayandılar. Səhər 4-də kiçik bir artilleriya atışı ilə əlaqə fyord projektorunu aşdılar. Saat altıda, 138-ci dağ atıcı alayı şəhərə və cənub sahil batareyaları yaxınlığında eniş etməyə başladı. Alay komandiri, polkovnik Vays yerli hakimiyyətin loyallığına tez nail oldu. Alman tankeri gəlmədi və döyüş gəmilərində planda göstərildiyi kimi aprelin 9-da evlərinə gedə bilmədikləri üçün yanacaq problemi var idi. Aerodrom və qalan batareyalar yalnız 11 apreldə işğal edildi; həmin gün donanma dənizə getdi.
Yüngül kreyserlər Köln (kontr-admiral Şmundt flaqmanlığı ilə) və Köniqsberq, Bremze artilleriya təlim gəmisi, 2 esmines və Karl Petersin eskort gəmisi olan 5 torpedo gəmisi Bergenə qarşı əməliyyatda (3-cü qrup) iştirak etdilər. Onların üzərində general-mayor Tittelin 69-cu diviziyasının qərargahının rəhbərliyi ilə yerüstü bölmələr yerləşirdi. 8 aprel səhər saat 6.00-da ingilis donanması iki kreyser və 15 esmines ilə 3-cü qrupdan 60 mil məsafədə idi, ancaq gecə Korsf-fyord girişinin şimalına getdilər. Saat 4.30-da bəzi ordu birləşmələri Quarvenın batareyasını ələ keçirmək üçün Bi-Fyordun girişinə gəldi; saat 5:15-də 3-cü qrup fyordaya girdi. Quarvenin batareyası Karl Petersə zərər verən yanğına cavab verdi, ancaq qalan gəmilər Bergen limanına girdi. Saat 6: 20-də eniş başa çatdı, 3 saatdan sonra Quarven və Sandvikenin atəş batareyaları tutuldu. Günorta saatlarında Bergen artıq Almaniyanın nəzarəti altında idi, ancaq axşam saatlarında ingilis donanması 3 döyüş gəmisi, 10 kreyser və 20 esmines ilə fyordaya yaxınlaşmalı oldular. Şmundt dərhal gəmiləri və sahil müdafiəsi üçün hazırlanan ordu hissələrini geri çəkməyə qərar verdi.
"Veser dövrü"ndə, Stavanger dalğıc bombardmançılarla hücum etdi, sonra paraşütçülər endi. Piyada və zenit topları hava yolu ilə çatdırıldı; şəhər və Sola hava limanı çox sürətli bir şəkildə tutuldu. Norveç esminesi "Aeger" alman motorlu gəmi Roda'nı limanda batırdı, sonra Luftvaffe məhv edildi. Tezliklə, 69-cu diviziyanın 193-cü Piyada Alayı (Polkovnik Beeren) Stavangerin bir hissəsini nəzarətə götürərək limana endi. Aprelin 9-da səhər saatlarında minaaxtaranların 2-ci flotiliyasının yarısı Egersunddakı kabel stansiyasını ələ keçirdi, Norveç esminesi Skarv isə batırıldı.
Oslonun ələ keçirilməsinin müvəffəqiyyəti və sürəti almanlar üçün həm hərbi, həm də siyasi baxımdan olduqca vacib idi, lakin bu eniş onlar üçün ən uğursuzu oldu. 163-cü diviziyanın 324-cü piyada alayının yarısı Oslo-Fornebi aerodromuna paraşütçülər tərəfindən tutulduqdan sonra tutulmalı idi; alayın ikinci yarısı 5-ci eniş qrupunun gəmilərindən Oslo limanına enməyi planlaşdırırdı. Buraya ağır kreyserlər Bluxer (Arxa Admiral Kummetsin flaqmanı, həmçinin general-mayor Engelbrextin bölmə qərargahı yerləşirdi) və Luttsov, yüngül kreyser Emden, 3 qırıcı, 8 minaaxan və 2 silahlı gəmi daxil idi. Bolaerne və Raujø arasındakı projektor maneələrini keçdikdən sonra, bu istehkamları və Norveçin əsas hərbi limanı olan Horteni tutmaq üçün hücum qrupları göndərildi.
Ciddi bir müqavimətin olmayacağını nəzərə alaraq Kummets Oslo-fyordun Drebak keçidinin ən dar nöqtəsindən keçməyə qərar verdi. Oskarsborq qala-adası keçidin şimal çıxışında yerləşirdi. Saat 5: 20-də, almanlar üçün gözlənilmədən iki qala batareyası, 500 metr məsafədən gələn ilk Bluxerdə 280 millimetrlik silahlardan atəş açıldı. Yanğınsöndürmə sistemi kreyserdə uğursuz oldu və yanğınlar başladı; manevr edərək, zenit silahlarından atəş edildi. Saat 7: 23-də Bluxer sahildən 90 metr 400 metr dərinlikdə batdı. Axşam Luftcaffe Drebak və Oskarsborqa hücum etdi; Təslim olmaq üçün Oslo Fyordakı batareyalarla danışıqlar edildi. Alman gəmiləri Oslo limanına yalnız 10 aprel səhəri daxil oldular.
Ədəbiyyat
- Норвежская операция // Линия адаптивной радиосвязи — Объектовая противовоздушная оборона / [под общ. ред. Н. В. Огаркова]. — М. : Военное изд-во М-ва обороны СССР, 1978. — (Советская военная энциклопедия : [в 8 т.] ; 1976—1980, т. 5).
- Зимке Эрл Ф. Немецкая оккупация Северной Европы. 1940-1945. Боевые операции третьего рейха. 1940-1945 гг. = Ziemke, E. F. The German Northern Theater of Operations 1940-1945. — Washington D. C.: Department of the Army, 1959. — 342 p.. — Москва: Центрополиграф, 2005. — 432 с. — (За линией фронта. Мемуары). — 6000 экз. — .
- Патянин Сергей Владимирович. «Везерюбунг»: Норвежская кампания 1940 г. / Под редакцией канд. ист. наук М. Э. Морозова. — 2004.
- Хубач, Вальтер. Захват Дании и Норвегии. Операция «Учение Везер». 1940—1941 = Die Deutsche Besetzung von Danemark und Norwegen 1940. — Центрполиграф, 2006. — 460 с. — (За линией фронта. Военная история). — 5000 экз. — .
İstinadlar
- Хубач, Вальтер. Захват Дании и Норвегии. Операция «Учение Везер». 1940—1941 = Die Deutsche Besetzung von Danemark und Norwegen 1940. — Центрполиграф, 2006. — С. 55. — 460 с. — (За линией фронта. Военная история). — .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Danimarka Norvec emeliyyati ve ya Vezerubunq emeliyyati alm Fall Weserubung 1940 ci ilin aprel iyun aylarinda Ikinci dunya muharibesi zamani almanlarin Danimarkani alm Weserubung Sud ve Norveci alm Weserubung Nord ele kecirmek ucun apardigi herbi emeliyyat Danimarka Norvec emeliyyatiIkinci dunya muharibesiNarvik yaxinliginda deniz doyusuTarix 9 aprel 8 iyun 1940Yeri Danimarka Norvec Simal deniziNeticesi Ucuncu Reyxin helledici qelebesi Danimarka ve Norvecin alman qosunlari terefinden isgaliMunaqise terefleriUcuncu Reyx Norvec Danimarka Birlesmis Kralliq Fransa PolsaKomandan lar Robert fon Qreym VII Haakon X KristianTereflerin quvvesi9 diviziya 1 artilleriya batalyonu 1 tank batalyonu 122 min nefer canli quvve 6 diviziya 55 min nefer 4 ingilis 3 fransiz ve 1 Polsa briqadasiItkiler3961 olu 60 min esir 112 teyyare 3672 olu 127 teyyare Vikianbarda elaqeli mediafayllarDesant emeliyyatlari1940 ci il 3 aprel tarixinden etibaren Alman limanlarini Stavanger Trondheym ve Narvike geden neqliyyat vasiteleri terk etdi Aprelin 7 de seher ucde Simali Norvec ucun nezerde tutulmus ordu birlesmelerini dasiyan Alman herbi gemileri Silliq yaxinlasmalarina Vilhelmshaven korfezinden cixisda toplasaraq simala yoneldiler bunlar Qneyzenau vitse admiral Gunter Lutensin flaqmanligi ile doyus gemileri ve Sarnhorst Admiral Hipper agir kreyseri ve 12 esmines Simal denizine ve Setland adalari Islandiya xettine bir nece donanma gonderildi Gece alman donanmasi bir nece gun davam eden bir firtinaya dusdu gemilere bir sira ziyan vurdu ve naviqasiyani ciddi sekilde cetinlesdirdi Aprelin 8 de seher 10 da admiral Hipper tek hereket eden Qlouuolm u vuraraq batirdi Bundan sonra o ve 4 esmines Trondheym eyaletine yola dusdu Norvec Esas meqale Norvec kampaniyasi Vilhelm Heidkampin basciliq etdiyi 1 ci desant qrupu 9 aprel seheri Narvik korfezine girdiler burada danisiqlardan sonra Norvec doyus gemileri Eysvold ve Norge batirildi Esminesier dag aticilari limanina endi qisa bir sohbetden sonra Narvik qarnizonunun bascisi polkovnik Zundlo seheri Ditle teslim etdi lakin 13 cu piyada alayinin iki boluyu emrlere tabe olmayaraq Isvec serheddine kecdi Saat 8 10 da esinesler isgalin esas hedefi olan Narvikin tutuldugu qerargaha tehvil verildi Trondheym ucun nezerde tutulmus 2 ci qrup Admiral Hipper ve 4 qirici 9 aprel gecesi Ingilis donanmasini qarsilasmaqdan ehtiyat ederek Trondheim eyaletinin girisinin qarsisinda sahilde dayandilar Seher 4 de kicik bir artilleriya atisi ile elaqe fyord projektorunu asdilar Saat altida 138 ci dag atici alayi sehere ve cenub sahil batareyalari yaxinliginda enis etmeye basladi Alay komandiri polkovnik Vays yerli hakimiyyetin loyalligina tez nail oldu Alman tankeri gelmedi ve doyus gemilerinde planda gosterildiyi kimi aprelin 9 da evlerine gede bilmedikleri ucun yanacaq problemi var idi Aerodrom ve qalan batareyalar yalniz 11 aprelde isgal edildi hemin gun donanma denize getdi Oslo fyordyun xeritesiBatmis Blyuxer kreyseri Yungul kreyserler Koln kontr admiral Smundt flaqmanligi ile ve Koniqsberq Bremze artilleriya telim gemisi 2 esmines ve Karl Petersin eskort gemisi olan 5 torpedo gemisi Bergene qarsi emeliyyatda 3 cu qrup istirak etdiler Onlarin uzerinde general mayor Tittelin 69 cu diviziyasinin qerargahinin rehberliyi ile yerustu bolmeler yerlesirdi 8 aprel seher saat 6 00 da ingilis donanmasi iki kreyser ve 15 esmines ile 3 cu qrupdan 60 mil mesafede idi ancaq gece Korsf fyord girisinin simalina getdiler Saat 4 30 da bezi ordu birlesmeleri Quarvenin batareyasini ele kecirmek ucun Bi Fyordun girisine geldi saat 5 15 de 3 cu qrup fyordaya girdi Quarvenin batareyasi Karl Peterse zerer veren yangina cavab verdi ancaq qalan gemiler Bergen limanina girdi Saat 6 20 de enis basa catdi 3 saatdan sonra Quarven ve Sandvikenin ates batareyalari tutuldu Gunorta saatlarinda Bergen artiq Almaniyanin nezareti altinda idi ancaq axsam saatlarinda ingilis donanmasi 3 doyus gemisi 10 kreyser ve 20 esmines ile fyordaya yaxinlasmali oldular Smundt derhal gemileri ve sahil mudafiesi ucun hazirlanan ordu hisselerini geri cekmeye qerar verdi Veser dovru nde Stavanger dalgic bombardmancilarla hucum etdi sonra parasutculer endi Piyada ve zenit toplari hava yolu ile catdirildi seher ve Sola hava limani cox suretli bir sekilde tutuldu Norvec esminesi Aeger alman motorlu gemi Roda ni limanda batirdi sonra Luftvaffe mehv edildi Tezlikle 69 cu diviziyanin 193 cu Piyada Alayi Polkovnik Beeren Stavangerin bir hissesini nezarete goturerek limana endi Aprelin 9 da seher saatlarinda minaaxtaranlarin 2 ci flotiliyasinin yarisi Egersunddaki kabel stansiyasini ele kecirdi Norvec esminesi Skarv ise batirildi Oslonun ele kecirilmesinin muveffeqiyyeti ve sureti almanlar ucun hem herbi hem de siyasi baximdan olduqca vacib idi lakin bu enis onlar ucun en ugursuzu oldu 163 cu diviziyanin 324 cu piyada alayinin yarisi Oslo Fornebi aerodromuna parasutculer terefinden tutulduqdan sonra tutulmali idi alayin ikinci yarisi 5 ci enis qrupunun gemilerinden Oslo limanina enmeyi planlasdirirdi Buraya agir kreyserler Bluxer Arxa Admiral Kummetsin flaqmani hemcinin general mayor Engelbrextin bolme qerargahi yerlesirdi ve Luttsov yungul kreyser Emden 3 qirici 8 minaaxan ve 2 silahli gemi daxil idi Bolaerne ve Raujo arasindaki projektor maneelerini kecdikden sonra bu istehkamlari ve Norvecin esas herbi limani olan Horteni tutmaq ucun hucum qruplari gonderildi Ciddi bir muqavimetin olmayacagini nezere alaraq Kummets Oslo fyordun Drebak kecidinin en dar noqtesinden kecmeye qerar verdi Oskarsborq qala adasi kecidin simal cixisinda yerlesirdi Saat 5 20 de almanlar ucun gozlenilmeden iki qala batareyasi 500 metr mesafeden gelen ilk Bluxerde 280 millimetrlik silahlardan ates acildi Yanginsondurme sistemi kreyserde ugursuz oldu ve yanginlar basladi manevr ederek zenit silahlarindan ates edildi Saat 7 23 de Bluxer sahilden 90 metr 400 metr derinlikde batdi Axsam Luftcaffe Drebak ve Oskarsborqa hucum etdi Teslim olmaq ucun Oslo Fyordaki batareyalarla danisiqlar edildi Alman gemileri Oslo limanina yalniz 10 aprel seheri daxil oldular EdebiyyatNorvezhskaya operaciya Liniya adaptivnoj radiosvyazi Obektovaya protivovozdushnaya oborona pod obsh red N V Ogarkova M Voennoe izd vo M va oborony SSSR 1978 Sovetskaya voennaya enciklopediya v 8 t 1976 1980 t 5 Zimke Erl F Nemeckaya okkupaciya Severnoj Evropy 1940 1945 Boevye operacii tretego rejha 1940 1945 gg Ziemke E F The German Northern Theater of Operations 1940 1945 Washington D C Department of the Army 1959 342 p Moskva Centropoligraf 2005 432 s Za liniej fronta Memuary 6000 ekz ISBN 5 9524 2084 2 Patyanin Sergej Vladimirovich Vezeryubung Norvezhskaya kampaniya 1940 g Pod redakciej kand ist nauk M E Morozova 2004 Hubach Valter Zahvat Danii i Norvegii Operaciya Uchenie Vezer 1940 1941 Die Deutsche Besetzung von Danemark und Norwegen 1940 Centrpoligraf 2006 460 s Za liniej fronta Voennaya istoriya 5000 ekz ISBN 5952424465 IstinadlarHubach Valter Zahvat Danii i Norvegii Operaciya Uchenie Vezer 1940 1941 Die Deutsche Besetzung von Danemark und Norwegen 1940 Centrpoligraf 2006 S 55 460 s Za liniej fronta Voennaya istoriya ISBN 5952424465