Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Danimarka müharibəsi, Avstriya-Prussiya-Danimarka müharibəsi (qərb tarixşünaslığında həm də İkinci Şlezviq müharibəsi və Danimarka-alman müharibəsi kimi tanınır) — 1864-cü ildə Prussiya krallığı və Avstriya imperiyası ilə Danimarka arasında baş vermiş hərbi münaqişə. Prussiya ətrafında Almaniyanın birləşməsi prosesində baş verən ilk müharibələrdən hesab olunur.
| Avstriya-Prussiya-Danimarka müharibəsi | |||
|---|---|---|---|
| Almaniyanın birləşdirilməsi (1871) | |||
 Yergen Zonne. Dübbele döyüşü. | |||
| Tarix | 1 fevral — 30 oktyabr 1864 (273 gün) | ||
| Yeri | Şlezviq və Yutlandiya | ||
| Səbəbi | Danimarka hökumətinin Elbaboyu alman hersoqluqları (Şlezviq, Holştein-Qlukştadt, Saksen-Lauenburq) ilə Danimarkanın şəxsi uniyasını ləğv etmək və onları Danimarkanın tərkibinə daxil etmək cəhdi. | ||
| Nəticəsi | Prussiya və Avtriyanın qələbəsi, Vyana sülh müqaviləsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Müharibənin səbəbləri
XIX əsrin ortalarında, Danimarka ilə şəxsi uniyada olan Şlezviq və Holşteyn şahzadələri üstündə Danimarka ilə Prussiya arasında rəqabət yaranmışdı. 1848-ci ildə 1850-ci ilə qədər davam edən müharibə başladı. Tamamlandıqdan sonra 1850 və 1852-ci illərin London protokollarına əsasən şahzadələrin əvvəlki statusu böyük dövlətlər tərəfindən təsdiqləndi. Holşteynin əhalisi demək olar ki, bütünlüklə almanlardan ibarət idi. Şlezviqdə isə — danimarkalıların dörddə üçü məskunlaşmışdı. Almanlar Şlezviqin cənub hissəsində məskunlaşmışdılar, almanlar demək olar ki, bütün böyük torpaq mülkiyyətçiləri idi. Danimarkanın özündə "Danimarka Eyderə qədər" şüarı altında Şlezviqin ilhaqı və Holşteynin tərk edilməsi istəyi üstünlük təşkil etdi.
Danimarka kralı VII Frederikin sonsuz olması Oldenburq sülaləsinin sonu demək idi. Danimarkada qadın varisliyinə icazə verildi və Şahzadə Christian Glucksburg VII Frederikin varisi olaraq tanınıb. Almaniyada varislik yalnız ata xətti mümkün idi və 1850-ci ildə atası Şlezviq və Holşteynə olan bütün hüquqlarını "özü və övladları üçün" imtina etsə də, Şenzviq və Holşteynin taxtına namizəd oldu. Kral VII Frederikin Danimarkada yaxın ölümü ilə əlaqədar olaraq, 13 noyabr 1863-cü ildə Danimarka və Şlezviqin bölünməzliyini təyin edən yeni bir konstitusiya qəbul edildi. VII Frederik 15 noyabrda öldü və Qlaksburq Danimarka taxtına çıxdı. Alman Birliyinin Seymi Şlezviq və Holşteynin Fridrix Avqustenburqa təhvil verilməsini tələb etdi və 1863-cü ilin dekabrında onun göndərdiyi qoşunlar — Sakson və Hannover briqadaları, ardınca Prussiya və Avstriya briqadaları, cəmi 22 min nəfərdən ibarət qruplar Holstein'e girdilər. Danimarka qoşunları döyüşmədən Şlezviqə tərəf qaçdılar.
1864-cü ilə qədər Avstriya və Prussiya hökumətləri ortaq bir hərəkət haqqında razılığa gəldilər və 1864-cü il yanvarın 16-da Danimarkadan Şlezviqin keçmiş statusunu bərpa etməsini tələb etdilər. Yanvarın sonlarında Danimarka ultimatumu rədd etdi.
Hərbi əməliyyatlar
Fevralın 1-də Prussiya felmarşalı F. Vrangelin baş komandanlığı altında 158 silahla dəstəklənən 60 mindən çox kişinin birləşdirilmiş Prussiya-Avstriya qüvvələri (sonradan Müttəfiq ordusu genişləndirildi) Şlezviq ərazisinə girdi. Danneverk mövqeyində zəif müqavimət göstərdikdən sonra Danimarka ordusu (38 min nəfər, 277 silah) general-leytenant K. de Mesanın komandanlığı ilə 1864-cü ilin mart ayına qədər Flensburqdan keçərək Dubbel şəhəri və Frederikistan qalasına möhkəmləndirilmiş mövqelərə çəkildi. Mart ayında Prussiya-Avstriya qüvvələri qalanı mühasirəyə aldılar və aprelin 18-də fırtına ilə Dubbeli tutdular. Aprelin 29-da Danimarka qoşunları Frederisiyanı tərk edərək Als və Funen adalarına təxliyə etməyə məcbur oldular.
Müharibənin ilk dövründə dənizdə Almaniyanın sahillərini əngəlləyən daha güclü bir Danimarka donanması hakim oldu. Danimarkalıların martın 17-də Jasmundda (Rügen adası) Prussiya eskadronu və 9 mayda Helgolandda Avstriya eskadronu ilə döyüşləri qəti bir nəticə vermədi; müharibə edən hər iki tərəf onları qələbələrini elan etdi.
25 aprel 1864-cü ildə Londonda Böyük Britaniya, Fransa və Rusiyanın iştirakı ilə müharibə edən dövlətlərin missiyaları arasında sülh danışıqları başladı. İyunun 26-na qədər barışıq bağlandı. İyunun 29-da Prussiya-Avstriya qoşunları hücumlarını davam etdirdilər, Dan adaları tərəfindən möhkəmləndirilən Als adasını ələ keçirdilər və İyul ayının ortalarında Yutlandiyanın hamısını işğal etdilər. İyulun 18-də yeni barışıq bağlandı.
Yekunu və nəticəsi
1864-cü il oktyabrın sonuna qədər münaqişə tam həll edildi və 30 oktyabrda Vyanada sülh müqaviləsi bağlandı. Danimarka Lauenburg, Schleswig və Holstein'a olan iddialarından imtina etdi. Şemsiyeler Prussiya və Avstriyanın ortaq mülkləri elan edildi, indi Prussiya tərəfindən idarə olunan Şlezviq, Holstein — Avstriya. Bu müharibə Almaniyanın Prussiyanın hegemonluğu altında birləşməsi yolunda vacib bir addım idi.
| Ölkələr | 1864-cü ildə əhali. | Qoşun | Ölü sayı | Yaralı sayı | Yaradan ölənlər | Xəstəlikdən ölənlər |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Prussiya | 19 255 139 | 42 933 | 422 | 1705 | 316 | 280 |
| Avstriya | 34 400 000 | 26 303 | 227 | 812 | 14 | 259 |
| Cəmi | 53 655 139 | 69 236 | 649 | 2517 | 330 | 539 |
| Danimarka | 1 700 000 | 51 700 | 1422 | 3987 | 836 | 756 |
| Cəmi | 55 355 139 | 120 936 | 2071 | 6504 | 1166 | 1295 |
Xarici keçidlər
- Danish Military History – Schleswig Wars (dan.)
- Danish Military History – Article about the war of 1864 (dan.)
- Danish Navy History – Account of Danish naval operations during the war of 1864 (ing.)
- The Danish army's 8th Brigade (dan.)
İstinadlar
- Датская война (1864) Arxivləşdirilib 2022-06-02 at the Wayback Machine // Советская историческая энциклопедия : в 16 т. / под ред. Е. М. Жукова. — М. : Советская энциклопедия, 1961–1976.
- Гаштейнская конвенция Arxivləşdirilib 2022-06-15 at the Wayback Machine // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004–2017.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Danimarka muharibesi Avstriya Prussiya Danimarka muharibesi qerb tarixsunasliginda hem de Ikinci Slezviq muharibesi ve Danimarka alman muharibesi kimi taninir 1864 cu ilde Prussiya kralligi ve Avstriya imperiyasi ile Danimarka arasinda bas vermis herbi munaqise Prussiya etrafinda Almaniyanin birlesmesi prosesinde bas veren ilk muharibelerden hesab olunur Avstriya Prussiya Danimarka muharibesiAlmaniyanin birlesdirilmesi 1871 Yergen Zonne Dubbele doyusu Tarix 1 fevral 30 oktyabr 1864 273 gun Yeri Slezviq ve YutlandiyaSebebi Danimarka hokumetinin Elbaboyu alman hersoqluqlari Slezviq Holstein Qlukstadt Saksen Lauenburq ile Danimarkanin sexsi uniyasini legv etmek ve onlari Danimarkanin terkibine daxil etmek cehdi Neticesi Prussiya ve Avtriyanin qelebesi Vyana sulh muqavilesiMunaqise terefleriPrussiya kralligi Avstriya Imperiyasi DanimarkaKomandan lar I Vilhelm I Frans Iosif Vikianbarda elaqeli mediafayllarMuharibenin sebebleriXIX esrin ortalarinda Danimarka ile sexsi uniyada olan Slezviq ve Holsteyn sahzadeleri ustunde Danimarka ile Prussiya arasinda reqabet yaranmisdi 1848 ci ilde 1850 ci ile qeder davam eden muharibe basladi Tamamlandiqdan sonra 1850 ve 1852 ci illerin London protokollarina esasen sahzadelerin evvelki statusu boyuk dovletler terefinden tesdiqlendi Holsteynin ehalisi demek olar ki butunlukle almanlardan ibaret idi Slezviqde ise danimarkalilarin dordde ucu meskunlasmisdi Almanlar Slezviqin cenub hissesinde meskunlasmisdilar almanlar demek olar ki butun boyuk torpaq mulkiyyetcileri idi Danimarkanin ozunde Danimarka Eydere qeder suari altinda Slezviqin ilhaqi ve Holsteynin terk edilmesi isteyi ustunluk teskil etdi Danimarka krali VII Frederikin sonsuz olmasi Oldenburq sulalesinin sonu demek idi Danimarkada qadin varisliyine icaze verildi ve Sahzade Christian Glucksburg VII Frederikin varisi olaraq taninib Almaniyada varislik yalniz ata xetti mumkun idi ve 1850 ci ilde atasi Slezviq ve Holsteyne olan butun huquqlarini ozu ve ovladlari ucun imtina etse de Senzviq ve Holsteynin taxtina namized oldu Kral VII Frederikin Danimarkada yaxin olumu ile elaqedar olaraq 13 noyabr 1863 cu ilde Danimarka ve Slezviqin bolunmezliyini teyin eden yeni bir konstitusiya qebul edildi VII Frederik 15 noyabrda oldu ve Qlaksburq Danimarka taxtina cixdi Alman Birliyinin Seymi Slezviq ve Holsteynin Fridrix Avqustenburqa tehvil verilmesini teleb etdi ve 1863 cu ilin dekabrinda onun gonderdiyi qosunlar Sakson ve Hannover briqadalari ardinca Prussiya ve Avstriya briqadalari cemi 22 min neferden ibaret qruplar Holstein e girdiler Danimarka qosunlari doyusmeden Slezviqe teref qacdilar 1864 cu ile qeder Avstriya ve Prussiya hokumetleri ortaq bir hereket haqqinda raziliga geldiler ve 1864 cu il yanvarin 16 da Danimarkadan Slezviqin kecmis statusunu berpa etmesini teleb etdiler Yanvarin sonlarinda Danimarka ultimatumu redd etdi Herbi emeliyyatlarFevralin 1 de Prussiya felmarsali F Vrangelin bas komandanligi altinda 158 silahla desteklenen 60 minden cox kisinin birlesdirilmis Prussiya Avstriya quvveleri sonradan Muttefiq ordusu genislendirildi Slezviq erazisine girdi Danneverk movqeyinde zeif muqavimet gosterdikden sonra Danimarka ordusu 38 min nefer 277 silah general leytenant K de Mesanin komandanligi ile 1864 cu ilin mart ayina qeder Flensburqdan kecerek Dubbel seheri ve Frederikistan qalasina mohkemlendirilmis movqelere cekildi Mart ayinda Prussiya Avstriya quvveleri qalani muhasireye aldilar ve aprelin 18 de firtina ile Dubbeli tutdular Aprelin 29 da Danimarka qosunlari Frederisiyani terk ederek Als ve Funen adalarina texliye etmeye mecbur oldular Muharibenin ilk dovrunde denizde Almaniyanin sahillerini engelleyen daha guclu bir Danimarka donanmasi hakim oldu Danimarkalilarin martin 17 de Jasmundda Rugen adasi Prussiya eskadronu ve 9 mayda Helgolandda Avstriya eskadronu ile doyusleri qeti bir netice vermedi muharibe eden her iki teref onlari qelebelerini elan etdi 25 aprel 1864 cu ilde Londonda Boyuk Britaniya Fransa ve Rusiyanin istiraki ile muharibe eden dovletlerin missiyalari arasinda sulh danisiqlari basladi Iyunun 26 na qeder barisiq baglandi Iyunun 29 da Prussiya Avstriya qosunlari hucumlarini davam etdirdiler Dan adalari terefinden mohkemlendirilen Als adasini ele kecirdiler ve Iyul ayinin ortalarinda Yutlandiyanin hamisini isgal etdiler Iyulun 18 de yeni barisiq baglandi Yekunu ve neticesi1864 cu il oktyabrin sonuna qeder munaqise tam hell edildi ve 30 oktyabrda Vyanada sulh muqavilesi baglandi Danimarka Lauenburg Schleswig ve Holstein a olan iddialarindan imtina etdi Semsiyeler Prussiya ve Avstriyanin ortaq mulkleri elan edildi indi Prussiya terefinden idare olunan Slezviq Holstein Avstriya Bu muharibe Almaniyanin Prussiyanin hegemonlugu altinda birlesmesi yolunda vacib bir addim idi Olkeler 1864 cu ilde ehali Qosun Olu sayi Yarali sayi Yaradan olenler Xestelikden olenlerPrussiya 19 255 139 42 933 422 1705 316 280Avstriya 34 400 000 26 303 227 812 14 259Cemi 53 655 139 69 236 649 2517 330 539Danimarka 1 700 000 51 700 1422 3987 836 756Cemi 55 355 139 120 936 2071 6504 1166 1295Xarici kecidlerDanish Military History Schleswig Wars dan Danish Military History Article about the war of 1864 dan Danish Navy History Account of Danish naval operations during the war of 1864 ing The Danish army s 8th Brigade dan IstinadlarDatskaya vojna 1864 Arxivlesdirilib 2022 06 02 at the Wayback Machine Sovetskaya istoricheskaya enciklopediya v 16 t pod red E M Zhukova M Sovetskaya enciklopediya 1961 1976 Gashtejnskaya konvenciya Arxivlesdirilib 2022 06 15 at the Wayback Machine Bolshaya rossijskaya enciklopediya v 35 t gl red Yu S Osipov M Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 2017