Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yelizaveta (Erjebet) Batori (1560-1614) — Batori ailəsindən olan macar qrafinya, orta əsrlər cəlladı.
| Yelizaveta Batori | |
|---|---|
| mac. Erzsébet Báthory | |
 | |
| Doğum tarixi | 7 avqust 1560 |
| Vəfat tarixi | 21 avqust 1614(54 yaşında) |
| Fəaliyyəti | əsilzadə |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
"Sən bu dünyada nə nəfəs alıb-verməyə, nə də Tanrının üzünü görməyə layiq deyilsən". (Yelizaveta Batorinin haqqında hökm çıxaran məhkəmənin qəbul etdiyi qərardan).
Həyatı
Olduqca zəngin və tanınmış Batori ailələrindən birinə mənsub olan Yelizaveta 1560-cı ildə dünyanın uzaq guşələrindən biri olan Transilvaniyada anadan oldu. Onun mənsub olduğu soydan kardinal, müharibə qəhrəmanları çıxıb. Amma bu, macar əsilli [Batori (ailə)|Batori]] soyuna mənsub olan medalın bir üzü idi. Medalın digər üzündə yaxın qohumların evlənməsi nəticəsində anadan olan anormal insanlar vardı. Belə ki, Yelizaveta Batorinin əmilərindən biri satanist ayinlərin düşgünü, xalası Klara xidmətçilərinə işgəncələr verməkdən həzz alan manyak, qardaşı Stefan isə əyyaş idi. Yelizavetanın özündə belə, hələ uşaq ikən anormallıq hiss edilirdi. Onun dünyaya gəldiyi illərdə Osmanlı imperiyasında bir durğunluq, tənəzzül vardı. Gələcək qatil 6 yaşında ikən balaca qız övladını türklərə satmaqda günahlandırılan bir qaraçının tükürpərdən edamının şahidi olmuşdu. Bu edam səhnəsi Yelizavetanın daxilində güclü bir iz buraxmışdı. Amma belə bir mühitdə böyüməsinə baxmayaraq, Yelizaveta çox zəkalı idi və o hələ uşaq ikən macarca, latınca və almanca yazıb-oxumağı öyrənmişdi. Digər tərəfdən də, o, uşaqlıqdan özünü oğlanlar kimi aparır və kişi paltarı geyinirdi. 12 yaşında ikən hamilə qalmışdı. Onun dünyaya gətirdiyi qızı bir kəndliyə verdilər və bu barədə ömrünün sonuna kimi susmasını tapşırdılar. 1575-ci ildə o dövrdə Osmanlılara qarşı savaşlarda olduqca qəddarcasına mübarizə aparan və ələ keçirdiyi əsirləri işgəncələrlə öldürməklə ad çıxaran və "qorxulu beşli" ləqəbli Ferencz Nadasdu ilə ailə həyatı qurdu. Onlar bir müddət Ferenczə məxsus Sarvar qəsrində yaşadılar. Amma bütün günlərini savaş meydanlarında keçirən Ferencz yenidən döyüş meydanına qayıtdı və qəsrdə yalnız Yelizaveta və xidmətçiləri qaldılar. Evliliklərinin ilk 10 ilində uşaqları olmadı. Amma sonra 4 uşaqları dünyaya gəldi. Qəsrdə tək qalan Yelizaveta xalası Klara kimi xidmətçilərə işgəncə verməyə və bundan həzz almağa başladı. Ən çox gənc qızlara əzab-əziyyət verirdi və bundan xüsusi zövq alırdı. Sonra cadugərlərdən Doroti (Dorothea) ilə tanış oldu və onun dedikləri ilə hərəkət etməyə başladı.
İşgəncə ustaları
Həm ər, həm də arvad əlləri altındakılara dəhşətli işgəncələr verməkdə sanki bir- biri ilə yarışa girmişdilər. Osmanlı əsgərlərinə qəfil hücumları zamanı əsir götürdüyü adamlara Ferencz Nadasdu elə işgəncələr verirdi ki, ətrafındakılar belə, bu səhnələrə baxa bilməyərək, oranı dəhşət içində tərk edirdilər. Ona görə də döyüş dostları və yerli əhali öz aralarında Nadasdunu "qara şovalye" (cəngavər) adı ilə çağırırdılar. Yelizaveta da ərindən geri qalmırdı. O, xəstə olduğunu deyən xidmətçilərinin barmaqları arasına benzinlə isladılmış kağız və ya parça qoyaraq od vururdu. Bu yanğıya tab gətirməyən xidmətçilər bir də onun� yanında xəstəliklərindən söhbət açmırdılar. Bir dəfə əzab və işgəncələrə dözməyərək qəsrdən qaçan 12 yaşlı Polanı tutduraraq geri qaytaran Yelizaveta qızı yarıoturmuş vəziyyətdə hər tərəfdən oxlar bərkidilən silindrin içinə soxdurdu. Bundan sonra silindri fırlatdılar və nəticədə, oxlar qızın bədənini deşik-deşik etdi... Yelizaveta sifariş verdiyi paltarını tikə bilməyən dərziyə də ağır işgəncələr verdirmiş və onun ağzını barmaqları ilə ayıraraq çənəsini sındırmışdı. Paltarını yaxşı ütüləyə bilməyən xidmətçilərdən birinin üzünü dəmir ütü ilə dağlamışdı. Ona görə də Yelizaveta xalq arasında "Qanlı Kontes" adı ilə çağırılırdı. O, ətrafındakılara daha dəhşətli işgəncələr vermək və bundan zövq almaq üçün yeni üsullar axtarırdı. Bu işdə ona tanış olduğu, insan cildinə girmiş vəhşi heyvanı xatırladan Anna Darvulia adlı qadın yardım etməyə başladı.
Qətllər
Bir dəfə üzündə qırışlar gördü və bunu yox etmək üçün Anna Darvuliadan yardım istədi. Anna Darvulia ona gənc qızların qanından istifadə etməyi tövsiyə etdi. Əvvəlcə, o, bu sözlərə fikir vermədi. Ancaq bir dəfə gənc qızlardan biri "Qanlı Kontes"in saç düzümünün xoşa gələn olmadığını dedi və bundan əsəbiləşən Yelizaveta ona güclü bir şillə vurdu. Qızın burnundan fışqıran qan Yelizavetanın üz-gözünə sıçradı. Bu qan onun qana olan hərisliyini daha da coşdurdu. Bundan sonra Yelizavetanın əmri ilə nəzarətləri altında olan kəndlərdən gənc qızları yığaraq qəsrə gətirməyə başladılar. Onların heç birinin geriyə yolu yox idi. Qəsrə gətirilən qızlar yerə uzadılır və onların bədəni iti dəmirlərlə deşik-deşik edilirdi. 1603-cü ildə əri Ferencz Nadasdu zəhərlənərək öldü. Amma bu da Yelizavetaya dərs olmadı. O, gənc qızları yuxarıda qeyd etdiyimiz üsullarla öldürtməkdə davam edirdi. Öldürülən qızları dəfn etməyi qoca bir kişiyə tapşırmışdı. Ancaq onun da hər gün öldürülən qadınları dəfn etmək üçün fiziki imkanı yox idi. Ona görə də meyitlərin bir hissəsi qəsrin ətrafında dəfn edilməmiş qalırdı. Öldürülən qızları Yelizaveta dini ayinlərlə dəfn edilməsinə xüsusi önəm verirdi. Bu işi o, keşiş Andreas Barthoniyə tapşırmışdı. Amma keşiş bir dəfə dəfn üçün yanına gətirilən qızlardan ikisinin bədənlərində işgəncə əlamətləri görərək, onları dini ayinlərlə dəfn etməkdən imtina etdi. Anna Gonczy adlı qadın isə Yelizavetanın yanında xidmət edən və bu zaman öldürülən qızının cəsədinin ona verilməsini tələb etdi. Ancaq onun bu tələbi rədd edildi. Onda Anna Gonczy məsələnin nə yerdə olduğunu başa düşdü.
"Qanlı Kontes" isə artıq cinayətlərini gizlədə bilmirdi. Din xadimlərindən olan müqəddəs Janos� Ponikenusz Yelizavetanın qanlı əməllərindən xəbər tutmuşdu. O, qəsr ətrafındakı yeraltı keçidləri yoxladarkən orada tabutlarda işgəncələrlə öldürülən qız cəsədləri aşkar etmişdi. Ponikenusz dərhal krala məktub yazaraq, Yelizavetanın əməlləri barədə ona məlumat vermək qərarına gəldi. Lakin onun məktubu kralın ətrafındakı Yelizavetanın adamları tərəfindən ələ keçirildi və ünvanına çatmadı.
Yelizavetanın həbsi
Vaxtilə Yelizavetanın əri Nadasdu kral Matthiasa 17 min 408 altun borc vermişdi. Kral isə bu borcu qaytarmaq fikrində deyildi. Yelizaveta bu borcu kraldan almaq fikrinə düşdü. Çünki həddindən artıq pul xərclədiyi üçün borca düşmüş və ailəsinə məxsus iki qəsri satmağa məcbur omuşdu. Bunu görən Yelizavetanın əmisi oğlu Thurzo qohumlarından onun monastra və ya Varanno qəsrinə göndərilməsini və orada ömrünü başa vurmasını tələb etdi. Bu arada isə "Qanlı Kontes"in cinayətləri barədə məlumatlar krala gedib çatdı. Kral tədbir görülməsi barədə parlamentə göstəriş verdi. Həmin dövrdə Batori ailəsindən olan Qabor kralı devirmək istəyirdi. Kral isə bundan xəbər tutmuşdu. O, borcunu qaytarmağı tələb edən Yelizavetanı həbs etdirmək və bununla da Batorilərdən gələn təhlükəni aradan qaldırmaq, həm də borc problemini birdəfəlik həll etmək qərarına gəldi.
Kral Yelizavetanın cinayətlərinin sübut edildiyini görüncə, onun aradan qaldırılması barədə göstəriş verdi. Yelizaveta bunu eşidən kimi kralı və əmisi oğlu Thurzonu zəhərlətmək istədi, ancaq bu istəyini həyata keçirə bilmədi. Yelizavetanın qəsrini hücumla alan kral əsgərləri çoxlu sayda gənc qız meyiti ilə rastlaşdılar. Məlum oldu ki, Yelizaveta 600-dən yuxarı gənc qızı işgəncələrlə öldürdüb. 1611-ci ilin yanvar ayında Yelizavetanı mühakimə etməyə başladılar. Onun günahı sübut edildi. Yelizavetanın qohumları isə onun yalnız 30-40 nəfəri öldürdüyünü bildirdilər. Lakin bu yalanın üstünü Susanna adlı bir şahid açdı. O, məhkəməyə Yelizavetanın öz əlləri ilə yazdığı öldürdüyü qadınların siyahısını təqdim etdi. Məlum oldu ki, Yelizavetanın siyahısında 650 nəfər öldürülən qadının adı var. Məhkəmənin hökmü ilə Yelizavetanın ətrafındakı cadugər qadınların hamısını edam etdilər. "Qanlı Kontes"in özünü də edam cəzası gözləyirdi. Lakin qohumları Yelizavetanın ömürlük həbsi barədə məhkəmənin hökm çıxarmasına nail oldular. Hakim son qərarı verərkən Yelizavetaya: "Sən vəhşi bir heyvansan. Həyatının son aylarını yaşayırsan. Sən bu dünyada nə nəfəs alıb-verməyə, nə də Tanrının üzünü görməyə layiq deyilsən. Bu dünyadan getməli və bir də geri dönməməlisən. Sən qaranlıqlarda qalacaqsan və günahların barədə düşünmək üçün vaxtın olacaq",- demişdi. Yelizaveta qaranlıq bir zindanda 31 iyul 1614-cü ildə vəhşi kimi də ömrünü başa çatdırdı.
Həmçinin bax
Mənbə
- Yelizaveta Batori - orta əsrlər cəlladı (1560-1614)[ölü keçid]
- Pallardy R. Elizabeth Báthory // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yelizaveta Erjebet Batori 1560 1614 Batori ailesinden olan macar qrafinya orta esrler celladi Yelizaveta Batorimac Erzsebet BathoryDogum tarixi 7 avqust 1560Vefat tarixi 21 avqust 1614 1614 08 21 54 yasinda Fealiyyeti esilzade Vikianbarda elaqeli mediafayllar Sen bu dunyada ne nefes alib vermeye ne de Tanrinin uzunu gormeye layiq deyilsen Yelizaveta Batorinin haqqinda hokm cixaran mehkemenin qebul etdiyi qerardan HeyatiOlduqca zengin ve taninmis Batori ailelerinden birine mensub olan Yelizaveta 1560 ci ilde dunyanin uzaq guselerinden biri olan Transilvaniyada anadan oldu Onun mensub oldugu soydan kardinal muharibe qehremanlari cixib Amma bu macar esilli Batori aile Batori soyuna mensub olan medalin bir uzu idi Medalin diger uzunde yaxin qohumlarin evlenmesi neticesinde anadan olan anormal insanlar vardi Bele ki Yelizaveta Batorinin emilerinden biri satanist ayinlerin dusgunu xalasi Klara xidmetcilerine isgenceler vermekden hezz alan manyak qardasi Stefan ise eyyas idi Yelizavetanin ozunde bele hele usaq iken anormalliq hiss edilirdi Onun dunyaya geldiyi illerde Osmanli imperiyasinda bir durgunluq tenezzul vardi Gelecek qatil 6 yasinda iken balaca qiz ovladini turklere satmaqda gunahlandirilan bir qaracinin tukurperden edaminin sahidi olmusdu Bu edam sehnesi Yelizavetanin daxilinde guclu bir iz buraxmisdi Amma bele bir muhitde boyumesine baxmayaraq Yelizaveta cox zekali idi ve o hele usaq iken macarca latinca ve almanca yazib oxumagi oyrenmisdi Diger terefden de o usaqliqdan ozunu oglanlar kimi aparir ve kisi paltari geyinirdi 12 yasinda iken hamile qalmisdi Onun dunyaya getirdiyi qizi bir kendliye verdiler ve bu barede omrunun sonuna kimi susmasini tapsirdilar 1575 ci ilde o dovrde Osmanlilara qarsi savaslarda olduqca qeddarcasina mubarize aparan ve ele kecirdiyi esirleri isgencelerle oldurmekle ad cixaran ve qorxulu besli leqebli Ferencz Nadasdu ile aile heyati qurdu Onlar bir muddet Ferencze mexsus Sarvar qesrinde yasadilar Amma butun gunlerini savas meydanlarinda keciren Ferencz yeniden doyus meydanina qayitdi ve qesrde yalniz Yelizaveta ve xidmetcileri qaldilar Evliliklerinin ilk 10 ilinde usaqlari olmadi Amma sonra 4 usaqlari dunyaya geldi Qesrde tek qalan Yelizaveta xalasi Klara kimi xidmetcilere isgence vermeye ve bundan hezz almaga basladi En cox genc qizlara ezab eziyyet verirdi ve bundan xususi zovq alirdi Sonra cadugerlerden Doroti Dorothea ile tanis oldu ve onun dedikleri ile hereket etmeye basladi Isgence ustalariHem er hem de arvad elleri altindakilara dehsetli isgenceler vermekde sanki bir biri ile yarisa girmisdiler Osmanli esgerlerine qefil hucumlari zamani esir goturduyu adamlara Ferencz Nadasdu ele isgenceler verirdi ki etrafindakilar bele bu sehnelere baxa bilmeyerek orani dehset icinde terk edirdiler Ona gore de doyus dostlari ve yerli ehali oz aralarinda Nadasdunu qara sovalye cengaver adi ile cagirirdilar Yelizaveta da erinden geri qalmirdi O xeste oldugunu deyen xidmetcilerinin barmaqlari arasina benzinle isladilmis kagiz ve ya parca qoyaraq od vururdu Bu yangiya tab getirmeyen xidmetciler bir de onun yaninda xesteliklerinden sohbet acmirdilar Bir defe ezab ve isgencelere dozmeyerek qesrden qacan 12 yasli Polani tutduraraq geri qaytaran Yelizaveta qizi yarioturmus veziyyetde her terefden oxlar berkidilen silindrin icine soxdurdu Bundan sonra silindri firlatdilar ve neticede oxlar qizin bedenini desik desik etdi Yelizaveta sifaris verdiyi paltarini tike bilmeyen derziye de agir isgenceler verdirmis ve onun agzini barmaqlari ile ayiraraq cenesini sindirmisdi Paltarini yaxsi utuleye bilmeyen xidmetcilerden birinin uzunu demir utu ile daglamisdi Ona gore de Yelizaveta xalq arasinda Qanli Kontes adi ile cagirilirdi O etrafindakilara daha dehsetli isgenceler vermek ve bundan zovq almaq ucun yeni usullar axtarirdi Bu isde ona tanis oldugu insan cildine girmis vehsi heyvani xatirladan Anna Darvulia adli qadin yardim etmeye basladi QetllerBir defe uzunde qirislar gordu ve bunu yox etmek ucun Anna Darvuliadan yardim istedi Anna Darvulia ona genc qizlarin qanindan istifade etmeyi tovsiye etdi Evvelce o bu sozlere fikir vermedi Ancaq bir defe genc qizlardan biri Qanli Kontes in sac duzumunun xosa gelen olmadigini dedi ve bundan esebilesen Yelizaveta ona guclu bir sille vurdu Qizin burnundan fisqiran qan Yelizavetanin uz gozune sicradi Bu qan onun qana olan herisliyini daha da cosdurdu Bundan sonra Yelizavetanin emri ile nezaretleri altinda olan kendlerden genc qizlari yigaraq qesre getirmeye basladilar Onlarin hec birinin geriye yolu yox idi Qesre getirilen qizlar yere uzadilir ve onlarin bedeni iti demirlerle desik desik edilirdi 1603 cu ilde eri Ferencz Nadasdu zeherlenerek oldu Amma bu da Yelizavetaya ders olmadi O genc qizlari yuxarida qeyd etdiyimiz usullarla oldurtmekde davam edirdi Oldurulen qizlari defn etmeyi qoca bir kisiye tapsirmisdi Ancaq onun da her gun oldurulen qadinlari defn etmek ucun fiziki imkani yox idi Ona gore de meyitlerin bir hissesi qesrin etrafinda defn edilmemis qalirdi Oldurulen qizlari Yelizaveta dini ayinlerle defn edilmesine xususi onem verirdi Bu isi o kesis Andreas Barthoniye tapsirmisdi Amma kesis bir defe defn ucun yanina getirilen qizlardan ikisinin bedenlerinde isgence elametleri gorerek onlari dini ayinlerle defn etmekden imtina etdi Anna Gonczy adli qadin ise Yelizavetanin yaninda xidmet eden ve bu zaman oldurulen qizinin cesedinin ona verilmesini teleb etdi Ancaq onun bu telebi redd edildi Onda Anna Gonczy meselenin ne yerde oldugunu basa dusdu Qanli Kontes ise artiq cinayetlerini gizlede bilmirdi Din xadimlerinden olan muqeddes Janos Ponikenusz Yelizavetanin qanli emellerinden xeber tutmusdu O qesr etrafindaki yeralti kecidleri yoxladarken orada tabutlarda isgencelerle oldurulen qiz cesedleri askar etmisdi Ponikenusz derhal krala mektub yazaraq Yelizavetanin emelleri barede ona melumat vermek qerarina geldi Lakin onun mektubu kralin etrafindaki Yelizavetanin adamlari terefinden ele kecirildi ve unvanina catmadi Yelizavetanin hebsiVaxtile Yelizavetanin eri Nadasdu kral Matthiasa 17 min 408 altun borc vermisdi Kral ise bu borcu qaytarmaq fikrinde deyildi Yelizaveta bu borcu kraldan almaq fikrine dusdu Cunki heddinden artiq pul xerclediyi ucun borca dusmus ve ailesine mexsus iki qesri satmaga mecbur omusdu Bunu goren Yelizavetanin emisi oglu Thurzo qohumlarindan onun monastra ve ya Varanno qesrine gonderilmesini ve orada omrunu basa vurmasini teleb etdi Bu arada ise Qanli Kontes in cinayetleri barede melumatlar krala gedib catdi Kral tedbir gorulmesi barede parlamente gosteris verdi Hemin dovrde Batori ailesinden olan Qabor krali devirmek isteyirdi Kral ise bundan xeber tutmusdu O borcunu qaytarmagi teleb eden Yelizavetani hebs etdirmek ve bununla da Batorilerden gelen tehlukeni aradan qaldirmaq hem de borc problemini birdefelik hell etmek qerarina geldi Kral Yelizavetanin cinayetlerinin subut edildiyini gorunce onun aradan qaldirilmasi barede gosteris verdi Yelizaveta bunu esiden kimi krali ve emisi oglu Thurzonu zeherletmek istedi ancaq bu isteyini heyata kecire bilmedi Yelizavetanin qesrini hucumla alan kral esgerleri coxlu sayda genc qiz meyiti ile rastlasdilar Melum oldu ki Yelizaveta 600 den yuxari genc qizi isgencelerle oldurdub 1611 ci ilin yanvar ayinda Yelizavetani muhakime etmeye basladilar Onun gunahi subut edildi Yelizavetanin qohumlari ise onun yalniz 30 40 neferi oldurduyunu bildirdiler Lakin bu yalanin ustunu Susanna adli bir sahid acdi O mehkemeye Yelizavetanin oz elleri ile yazdigi oldurduyu qadinlarin siyahisini teqdim etdi Melum oldu ki Yelizavetanin siyahisinda 650 nefer oldurulen qadinin adi var Mehkemenin hokmu ile Yelizavetanin etrafindaki caduger qadinlarin hamisini edam etdiler Qanli Kontes in ozunu de edam cezasi gozleyirdi Lakin qohumlari Yelizavetanin omurluk hebsi barede mehkemenin hokm cixarmasina nail oldular Hakim son qerari vererken Yelizavetaya Sen vehsi bir heyvansan Heyatinin son aylarini yasayirsan Sen bu dunyada ne nefes alib vermeye ne de Tanrinin uzunu gormeye layiq deyilsen Bu dunyadan getmeli ve bir de geri donmemelisen Sen qaranliqlarda qalacaqsan ve gunahlarin barede dusunmek ucun vaxtin olacaq demisdi Yelizaveta qaranliq bir zindanda 31 iyul 1614 cu ilde vehsi kimi de omrunu basa catdirdi Hemcinin baxBatori aile MenbeYelizaveta Batori orta esrler celladi 1560 1614 olu kecid Pallardy R Elizabeth Bathory Encyclopaedia Britannica ing Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011