Tərsinə mühəndislik — deduktiv mülahizə vasitəsilə əvvəllər hazırlanmış cihazın, prosesin, sistemin və ya proqram təminatının bir tapşırığı necə yerinə yetirdiyinin (əgər varsa) başa düşülməyə çalışıldığı proses və ya üsul. Nəzərdən keçirilən sistemdən və istifadə olunan texnologiyalardan asılı olaraq, tərsinə mühəndislik zamanı əldə edilən biliklər köhnəlmiş obyektlərin təyinatının dəyişdirilməsinə, təhlükəsizlik analizinin aparılmasına və ya bir şeyin necə işlədiyini öyrənməyə kömək edə bilər.
Prosesin həyata keçirildiyi obyektə xas olmasına baxmayaraq, bütün tərsinə mühəndislik prosesləri üç əsas addımdan ibarətdir: məlumatın çıxarılması, modelləşdirmə və nəzərdən keçirmə. Məlumat çıxarma əməliyyat üçün bütün müvafiq məlumatların toplanması təcrübəsidir. Modelləşdirmə, yeni bir obyekt və ya sistemin layihələndirilməsi üçün bələdçi kimi istifadə edilə bilən abstrakt bir modeldə toplanmış məlumatların birləşdirilməsi təcrübəsidir. Nəzərdən keçirmə seçilmiş abstraktın etibarlılığını təmin etmək üçün modelin sınaqdan keçirilməsidir. Tərsinə mühəndislik kompüter mühəndisliyi, maşınqayırma, dizayn, , proqram mühəndisliyi, kimya mühəndisliyi və sistem biologiyası sahələrində tətbiq olunur.
İcmal
Müxtəlif sahələrdə tərsinə mühəndisliyi yerinə yetirməyin bir çox səbəbi var. Tərsinə mühəndislik öz mənşəyini kommersiya və ya hərbi üstünlük üçün aparatların analizindən alır.:13 Bununla belə, tərsinə mühəndislik prosesi həmişə surətin yaradılması və ya artefaktın hansısa şəkildə dəyişdirilməsi ilə bağlı olmaya bilər.:15
Bəzi hallarda tərsinə mühəndislik prosesinin məqsədi sadəcə olaraq köhnə sistemlərin yenidən sənədləşdirilməsi ola bilər.:15 Hətta tərsinə çevrilmiş məhsul rəqibin məhsulu olsa belə, məqsəd onu kopyalamaq deyil, rəqibin analizini aparmaq ola bilər. Tərsinə mühəndislik qarşılıqlı fəaliyyət göstərən məhsullar yaratmaq üçün də istifadə edilə bilər və bəzi dar çərçivədə hazırlanmış ABŞ və Avropa İttifaqı qanunvericiliyinə baxmayaraq, bu məqsədlə xüsusi tərsinə mühəndislik üsullarından istifadənin qanuniliyi iyirmi ildən artıqdır ki, bütün dünyada məhkəmələrdə qızğın mübahisələrə səbəb olur.
İstinadlar
- "What is Reverse-engineering? How Does It Work". SearchSoftwareQuality (ingilis). 2022-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-27.
- "Reverse Engineering". ethics.csc.ncsu.edu. 2022-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-27.
- Garcia, Jorge. "Un-building blocks: a model of reverse engineering and applicable heuristics" (PDF). Core.ac.uk. December 2015. 2023-01-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-06-04.
- Thayer, Ken. "How Does Reverse Engineering Work?". globalspec. IEEE Global Spec. 26 February 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 26 February 2018.
- Villaverde, Alejandro F.; Banga, Julio R. "Reverse engineering and identification in systems biology: strategies, perspectives and challenges". Journal of the Royal Society Interface. 11 (91). 6 February 2014: 20130505. doi:10.1098/rsif.2013.0505. PMC 3869153. PMID 24307566.
- Chikofsky, E.J.; Cross, J.H. II. "Reverse Engineering and Design Recovery: A Taxonomy". IEEE Software. 7 (1). 1990: 13–17. doi:10.1109/52.43044.
- Nelson, Michael L. "A Survey of Reverse Engineering and Program Comprehension". 2005. doi:10.48550/arXiv.cs/0503068.
- Vinesh Raja; Kiran J. Fernandes. Reverse Engineering: An Industrial Perspective. Springer Science & Business Media. 2007. səh. 3. ISBN .
- Jonathan Band; Masanobu Katoh. Interfaces on Trial 2.0. MIT Press. 2011. səh. 136. ISBN .
Əlavə ədəbiyyat
- Eilam, Eldad. . . 2005. səh. 595. ISBN .
- Elvidge, Julia, "Using Reverse Engineering to Discover Patent Infringement," Chipworks, Sept. 2010. Online: http://www.photonics.com/Article.aspx?AID=44063
- Cipresso, Teodoro. "Software Reverse Engineering Education". SJSU Master's Thesis. 2009. İstifadə tarixi: 2009-08-22.
- and Holger M. Kienle, "A Small Primer on Software Reverse Engineering," Technical Report, University of Victoria, 17 pages, March 2009. Online: http://holgerkienle.wikispaces.com/file/view/MK-UVic-09.pdf
- Heines, Henry, "Determining Infringement by X-Ray Diffraction," Chemical Engineering Process, Jan. 1999 (example of reverse engineering used to detect IP infringement)
- Huang, Andrew. Hacking the Xbox: An Introduction to Reverse Engineering. . 2003. ISBN .
- James, Dick. "Reverse Engineering Delivers Product Knowledge; Aids Technology Spread". Electronic Design. Penton Media, Inc. January 19, 2006. İstifadə tarixi: 2009-02-03.
- Messler, Robert. Reverse Engineering: Mechanisms, Structures, Systems & Materials. . 2013. ISBN . (introduction to hardware teardowns, including methodology, goals)
- Raja, Vinesh; Fernandes, Kiran J. Reverse Engineering – An Industrial Perspective. . 2008. səh. 242. ISBN .
- and Scotchmer, Suzanne, "The Law and Economics of Reverse Engineering," 111 Yale L.J. 1575 (2002). Online: http://people.ischool.berkeley.edu/~pam/papers/l&e%20reveng3.pdf
- Schulman, Andrew; ; Maxey, David; Michels, Raymond J.; Kyle, Jim. Undocumented DOS: A programmer's guide to reserved MS-DOS functions and data structures - expanded to include MS-DOS 6, Novell DOS and Windows 3.1 (2). Reading, Massachusetts: . 1994. 229–241. ISBN . (xviii+856+vi pages, 3.5"-floppy) Errata: (NB. On general methodology of reverse engineering, applied to mass-market software: a program for exploring DOS, disassembling DOS.)
- Schulman, Andrew; və b. Undocumented Windows: A Programmer's Guide to Reserved Microsoft Windows API Functions. . 1992. ISBN . (pp. 59–188 on general methodology of reverse engineering, applied to mass-market software: examining Windows executables, disassembling Windows, tools for exploring Windows)
- Schulman, Andrew, "Hiding in Plain Sight: Using Reverse Engineering to Uncover Software Patent Infringement," Intellectual Property Today, Nov. 2010. Online: http://www.iptoday.com/issues/2010/11/hiding-in-plain-sight-using-reverse-engineering-to-uncover-software-patent-infringement.asp
- Schulman, Andrew, "Open to Inspection: Using Reverse Engineering to Uncover Software Prior Art," New Matter (Calif. State Bar IP Section), Summer 2011 (Part 1); Fall 2011 (Part 2). Online: http://www.SoftwareLitigationConsulting.com
- Thumm, Mike. "Talking Tactics" (PDF). IEEE 2007 Custom Integrated Circuits Conference (CICC). IEEE, Inc. 2007. İstifadə tarixi: 2009-02-03.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tersine muhendislik deduktiv mulahize vasitesile evveller hazirlanmis cihazin prosesin sistemin ve ya proqram teminatinin bir tapsirigi nece yerine yetirdiyinin eger varsa basa dusulmeye calisildigi proses ve ya usul Nezerden kecirilen sistemden ve istifade olunan texnologiyalardan asili olaraq tersine muhendislik zamani elde edilen bilikler kohnelmis obyektlerin teyinatinin deyisdirilmesine tehlukesizlik analizinin aparilmasina ve ya bir seyin nece islediyini oyrenmeye komek ede biler Tersine muhendislik prosesinin 1954 cu il Silver Arrow Racing avtomobilinde gosterilmesi Orijinal avtomobil 1 14 saat erzinde skan edilmis ve 98 milyon noqte ile 2 yaradilmisdir Daha sonra noqtelerin sayini azaltmaq ucun noqte buludu 2 santimetr mesafede olan paralel oxlarla bolunmusdur 3 Bolunen hisselerin CAD modeli 4 80 is saati erzinde tertib edilmisdir CAD modeli esasinda orijinal miqyasda yeni avtomobil 5 hazirlanmisdir Prosesin heyata kecirildiyi obyekte xas olmasina baxmayaraq butun tersine muhendislik prosesleri uc esas addimdan ibaretdir melumatin cixarilmasi modellesdirme ve nezerden kecirme Melumat cixarma emeliyyat ucun butun muvafiq melumatlarin toplanmasi tecrubesidir Modellesdirme yeni bir obyekt ve ya sistemin layihelendirilmesi ucun beledci kimi istifade edile bilen abstrakt bir modelde toplanmis melumatlarin birlesdirilmesi tecrubesidir Nezerden kecirme secilmis abstraktin etibarliligini temin etmek ucun modelin sinaqdan kecirilmesidir Tersine muhendislik komputer muhendisliyi masinqayirma dizayn proqram muhendisliyi kimya muhendisliyi ve sistem biologiyasi sahelerinde tetbiq olunur IcmalMuxtelif sahelerde tersine muhendisliyi yerine yetirmeyin bir cox sebebi var Tersine muhendislik oz menseyini kommersiya ve ya herbi ustunluk ucun aparatlarin analizinden alir 13 Bununla bele tersine muhendislik prosesi hemise suretin yaradilmasi ve ya artefaktin hansisa sekilde deyisdirilmesi ile bagli olmaya biler 15 Bezi hallarda tersine muhendislik prosesinin meqsedi sadece olaraq kohne sistemlerin yeniden senedlesdirilmesi ola biler 15 Hetta tersine cevrilmis mehsul reqibin mehsulu olsa bele meqsed onu kopyalamaq deyil reqibin analizini aparmaq ola biler Tersine muhendislik qarsiliqli fealiyyet gosteren mehsullar yaratmaq ucun de istifade edile biler ve bezi dar cercivede hazirlanmis ABS ve Avropa Ittifaqi qanunvericiliyine baxmayaraq bu meqsedle xususi tersine muhendislik usullarindan istifadenin qanuniliyi iyirmi ilden artiqdir ki butun dunyada mehkemelerde qizgin mubahiselere sebeb olur Istinadlar What is Reverse engineering How Does It Work SearchSoftwareQuality ingilis 2022 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 27 Reverse Engineering ethics csc ncsu edu 2022 07 26 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 27 Garcia Jorge Un building blocks a model of reverse engineering and applicable heuristics PDF Core ac uk December 2015 2023 01 29 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 06 04 Thayer Ken How Does Reverse Engineering Work globalspec IEEE Global Spec 26 February 2018 tarixinde Istifade tarixi 26 February 2018 Villaverde Alejandro F Banga Julio R Reverse engineering and identification in systems biology strategies perspectives and challenges Journal of the Royal Society Interface 11 91 6 February 2014 20130505 doi 10 1098 rsif 2013 0505 PMC 3869153 PMID 24307566 Chikofsky E J Cross J H II Reverse Engineering and Design Recovery A Taxonomy IEEE Software 7 1 1990 13 17 doi 10 1109 52 43044 Nelson Michael L A Survey of Reverse Engineering and Program Comprehension 2005 doi 10 48550 arXiv cs 0503068 Vinesh Raja Kiran J Fernandes Reverse Engineering An Industrial Perspective Springer Science amp Business Media 2007 seh 3 ISBN 978 1 84628 856 2 Jonathan Band Masanobu Katoh Interfaces on Trial 2 0 MIT Press 2011 seh 136 ISBN 978 0 262 29446 1 Elave edebiyyatEilam Eldad 2005 seh 595 ISBN 978 0 7645 7481 8 Elvidge Julia Using Reverse Engineering to Discover Patent Infringement Chipworks Sept 2010 Online http www photonics com Article aspx AID 44063 Cipresso Teodoro Software Reverse Engineering Education SJSU Master s Thesis 2009 Istifade tarixi 2009 08 22 and Holger M Kienle A Small Primer on Software Reverse Engineering Technical Report University of Victoria 17 pages March 2009 Online http holgerkienle wikispaces com file view MK UVic 09 pdf Heines Henry Determining Infringement by X Ray Diffraction Chemical Engineering Process Jan 1999 example of reverse engineering used to detect IP infringement Huang Andrew Hacking the Xbox An Introduction to Reverse Engineering 2003 ISBN 978 1 59327 029 2 James Dick Reverse Engineering Delivers Product Knowledge Aids Technology Spread Electronic Design Penton Media Inc January 19 2006 Istifade tarixi 2009 02 03 Messler Robert Reverse Engineering Mechanisms Structures Systems amp Materials 2013 ISBN 978 0 07 182516 0 introduction to hardware teardowns including methodology goals Raja Vinesh Fernandes Kiran J Reverse Engineering An Industrial Perspective 2008 seh 242 ISBN 978 1 84628 855 5 and Scotchmer Suzanne The Law and Economics of Reverse Engineering 111 Yale L J 1575 2002 Online http people ischool berkeley edu pam papers l amp e 20reveng3 pdf Schulman Andrew Maxey David Michels Raymond J Kyle Jim Undocumented DOS A programmer s guide to reserved MS DOS functions and data structures expanded to include MS DOS 6 Novell DOS and Windows 3 1 2 Reading Massachusetts 1994 229 241 ISBN 0 201 63287 X xviii 856 vi pages 3 5 floppy Errata NB On general methodology of reverse engineering applied to mass market software a program for exploring DOS disassembling DOS Schulman Andrew ve b Undocumented Windows A Programmer s Guide to Reserved Microsoft Windows API Functions 1992 ISBN 978 0 201 60834 2 pp 59 188 on general methodology of reverse engineering applied to mass market software examining Windows executables disassembling Windows tools for exploring Windows Schulman Andrew Hiding in Plain Sight Using Reverse Engineering to Uncover Software Patent Infringement Intellectual Property Today Nov 2010 Online http www iptoday com issues 2010 11 hiding in plain sight using reverse engineering to uncover software patent infringement asp Schulman Andrew Open to Inspection Using Reverse Engineering to Uncover Software Prior Art New Matter Calif State Bar IP Section Summer 2011 Part 1 Fall 2011 Part 2 Online http www SoftwareLitigationConsulting com Thumm Mike Talking Tactics PDF IEEE 2007 Custom Integrated Circuits Conference CICC IEEE Inc 2007 Istifade tarixi 2009 02 03