Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Antikoaqulyasiya - Qanın ekstrakorporal konturda laxtalanması.
Haqqında
HD prosesində xəstənin qanı iynə və ya kateterlə, qan magistralları ilə, hava tutucusu ilə, dializator membranı ilə təmasda olur. Bu səthlər trombogen olub qanı laxtalandıra bilərlər. Trombun əmələ gəlməsi ekstrakorporal konturun fəaliyyətini pozur. Ekstrakorporal konturda laxtanın əmələ gəlməsi hər hansı səthə qan plazmasının çökməsi ilə başlayır, sonra isə trombositlərin adheziya və aqreqasiyası baş verir, tromboksan A2 əmələ gəlməsi, laxtalanma kaskadı aktivləşir, trombin və fibrin depozitlərinin əmələ gəlməsi baş verir.
Ekstrakorporal konturda qanın laxtalanmasına səbəb olan faktorlar
- Qanın hərəkət sürətinin azlığı;
- Yüksək hematokrit;
- Yüksək ultrafi ltrasiya;
- Damar yolunda resirkulyasiya;
- Dializ zamanı qan yaxud onun komponentlərinin infuziyası;
- Yağ məhlulların dializ zamanı infuziyası;
- Hava tutucularının olması.
Ekstrakorporal konturda qanın laxtalanmasının qarşısını almağa və dializ aparmağa imkan verən heparinin təyini indi standart bir üsul sayılır. Heparin müsbət yüklənmiş, sulfatlanmış mukopolisaxarid (molekul kütləsi müxtəlifdir) olub donuzların bağırsağından və ya inəklərin ağciyərindən alınır. Heparin dövr edən antitrombin III birləşdirir və sonra I, IX, XI və XII koaqulyasiya faktorlarının serin proteazaları ilə kompleks əmələ gəlməsi səbəbindən sürətli dezaktivasiya baş verir. Heparinin yarımparçalanma müddəti 30-120 dəq-yə bərabərdir və antitrombin III, yaxud heparini neytrallaşdırmaq üçün istifadə olunmuş protamin sulfat kompleksindən azad olduqda bu dövr uzanır. Heparinin arzuolunmaz yanaşı təsirlərindən dəri qaşınması, allergiya, osteoporoz, hiperlipidemiya, trombositopeniya və qanaxmanın artmasını qeyd etmək lazımdır.
Dializ zamanı koaqulyasiyanın monitorinqi
Vizual müşahidə zamanı magistrallarda qan laxtasını müşahidə etmək olar. Belə laxtaların dializatora keçməsi, onun tromblaşması dializin davam etdirilməsini mümkünsüz edir. Konturun T-yə bənzər birləşmələrində laxtanın əmələ gəlməsinin qarşısını almaq üçün heparin infuziya olunmalı və periodik fi zioloji məhlulla yuyulmalıdır.
Ekstrakorporeal konturda qanın laxtalanmasına səbəb olan faktorlar
- Qan cərəyan sürətinin aşağı olması;
- yüksək Het;
- yüksək UF;
- resirkulyasiya, damar yolunda;
- dializ zamanı qanın və ya qan komponentlərinin infuziyası;
- dializ zamanı yağ məhlullarının infuziyası;
- hava tutucularının olması (hava ilə ekspozisiya, köpük əmələ gəlmə, qanın turbolent hərəkəti).
Arterial və venoz təzyiqləri ölçən ötürücülərin göstəricilərinin dəyişməsi trombun lokaliza- 174 Dializ siyasından asılıdır. Arterial ötürücüdə təzyiqin yüksəlməsi arterial hava tutucusunda və ya dializatorda trombun olması hesab olunur, əgər tromb venoz hava tutucusunda yerləşirsə, onda hər iki ötürücüdə təzyiq qalxır. Venoz iynənin pis oturması və ya trombozu da venoz təzyiqin artmasına səbəb olur.
Qanın ekstrakorporeal konturda qatılaşması
1. çox tünd qan; 2. dializatorda qara sahələr və ya zolaqlar; 3. venoz tutucuda köpük və tromb; 4. təzyiq ötürücüləri xəttinin qanla tez dolması; 5. qanın dializatorla venoz tutucu arasında rəqsi hərəkəti; 6. dializatorun arterial ucunda laxtalar.
Dializdən sonra dializatorun vizual nəzarəti
Dializdən sonra dializatorda bir neçə tromblaşmış kapilyarlar aşkar edilir. Adətən, kapilyarın tromblaşmasını xarakterizə etmək üçün – əgər 10%-ə qədər kapilyarlar tromblaşıbsa – 1, 50%-dən az – 2, 50%-dən çox – 3 rəqəmi ilə qiymətləndirilir və bundan asılı olaraq gələn dializlərdə heparinin dozası dəyişdirilir.
Qan laxtalanması testləri
Laxtalanma üçün qan arterial magistraldan heparindən əvvəl götürülür. Qanın hissəvi tromboplastın vaxtının təyini (HTV). Bunun üçün 0,2 ml aktin FS-reagenti (trombofaks) 0,4 ml qan üzərinə əlavə edilir. Qarışıq qızdırıcıya qoyulur. 10 s.-dən sonra hər 5 s. laxtalanana qədər tərpədilir. HTV heparinin miqdarından asılıdır. Laxtalanmanın aktivləşmə vaxtı (LAV), yuxarıda qeyd olunan test kimi aparılır, amma aktivator kimi kremnium qumu götürülür. Li-Uayta görə laxtalanma müddəti. Sınaq şüşəsinə 0,4 ml qan götürülür və o, hər 30 s-dən bir laxta əmələ gələnə qədər çevrilir. Bu üsulun mənfi cəhəti təyin olunma müddətinin uzun olmasıdır. Bu üsul dializ zamanı laxtalanmanın təyin olunması üçün az istifadə olunur. Müxtəlif mərkəzlərdə qanın laxtalanma vaxtı müxtəlif olduğu üçün hər mərkəz öz normativlərini hazırlayır.
İstinadlar
- Ağayev M. Əliyev S. Dializ. Bakı, 2010, s. 172
- Ağayev M. Əliyev S. Dializ, s. 172-175
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Antikoaqulyasiya Qanin ekstrakorporal konturda laxtalanmasi HaqqindaHD prosesinde xestenin qani iyne ve ya kateterle qan magistrallari ile hava tutucusu ile dializator membrani ile temasda olur Bu sethler trombogen olub qani laxtalandira bilerler Trombun emele gelmesi ekstrakorporal konturun fealiyyetini pozur Ekstrakorporal konturda laxtanin emele gelmesi her hansi sethe qan plazmasinin cokmesi ile baslayir sonra ise trombositlerin adheziya ve aqreqasiyasi bas verir tromboksan A2 emele gelmesi laxtalanma kaskadi aktivlesir trombin ve fibrin depozitlerinin emele gelmesi bas verir Ekstrakorporal konturda qanin laxtalanmasina sebeb olan faktorlarQanin hereket suretinin azligi Yuksek hematokrit Yuksek ultrafi ltrasiya Damar yolunda resirkulyasiya Dializ zamani qan yaxud onun komponentlerinin infuziyasi Yag mehlullarin dializ zamani infuziyasi Hava tutucularinin olmasi Ekstrakorporal konturda qanin laxtalanmasinin qarsisini almaga ve dializ aparmaga imkan veren heparinin teyini indi standart bir usul sayilir Heparin musbet yuklenmis sulfatlanmis mukopolisaxarid molekul kutlesi muxtelifdir olub donuzlarin bagirsagindan ve ya ineklerin agciyerinden alinir Heparin dovr eden antitrombin III birlesdirir ve sonra I IX XI ve XII koaqulyasiya faktorlarinin serin proteazalari ile kompleks emele gelmesi sebebinden suretli dezaktivasiya bas verir Heparinin yarimparcalanma muddeti 30 120 deq ye beraberdir ve antitrombin III yaxud heparini neytrallasdirmaq ucun istifade olunmus protamin sulfat kompleksinden azad olduqda bu dovr uzanir Heparinin arzuolunmaz yanasi tesirlerinden deri qasinmasi allergiya osteoporoz hiperlipidemiya trombositopeniya ve qanaxmanin artmasini qeyd etmek lazimdir Dializ zamani koaqulyasiyanin monitorinqi Vizual musahide zamani magistrallarda qan laxtasini musahide etmek olar Bele laxtalarin dializatora kecmesi onun tromblasmasi dializin davam etdirilmesini mumkunsuz edir Konturun T ye benzer birlesmelerinde laxtanin emele gelmesinin qarsisini almaq ucun heparin infuziya olunmali ve periodik fi zioloji mehlulla yuyulmalidir Ekstrakorporeal konturda qanin laxtalanmasina sebeb olan faktorlarQan cereyan suretinin asagi olmasi yuksek Het yuksek UF resirkulyasiya damar yolunda dializ zamani qanin ve ya qan komponentlerinin infuziyasi dializ zamani yag mehlullarinin infuziyasi hava tutucularinin olmasi hava ile ekspozisiya kopuk emele gelme qanin turbolent hereketi Arterial ve venoz tezyiqleri olcen oturuculerin gostericilerinin deyismesi trombun lokaliza 174 Dializ siyasindan asilidir Arterial oturucude tezyiqin yukselmesi arterial hava tutucusunda ve ya dializatorda trombun olmasi hesab olunur eger tromb venoz hava tutucusunda yerlesirse onda her iki oturucude tezyiq qalxir Venoz iynenin pis oturmasi ve ya trombozu da venoz tezyiqin artmasina sebeb olur Qanin ekstrakorporeal konturda qatilasmasi 1 cox tund qan 2 dializatorda qara saheler ve ya zolaqlar 3 venoz tutucuda kopuk ve tromb 4 tezyiq oturuculeri xettinin qanla tez dolmasi 5 qanin dializatorla venoz tutucu arasinda reqsi hereketi 6 dializatorun arterial ucunda laxtalar Dializden sonra dializatorun vizual nezareti Dializden sonra dializatorda bir nece tromblasmis kapilyarlar askar edilir Adeten kapilyarin tromblasmasini xarakterize etmek ucun eger 10 e qeder kapilyarlar tromblasibsa 1 50 den az 2 50 den cox 3 reqemi ile qiymetlendirilir ve bundan asili olaraq gelen dializlerde heparinin dozasi deyisdirilir Qan laxtalanmasi testleri Laxtalanma ucun qan arterial magistraldan heparinden evvel goturulur Qanin hissevi tromboplastin vaxtinin teyini HTV Bunun ucun 0 2 ml aktin FS reagenti trombofaks 0 4 ml qan uzerine elave edilir Qarisiq qizdiriciya qoyulur 10 s den sonra her 5 s laxtalanana qeder terpedilir HTV heparinin miqdarindan asilidir Laxtalanmanin aktivlesme vaxti LAV yuxarida qeyd olunan test kimi aparilir amma aktivator kimi kremnium qumu goturulur Li Uayta gore laxtalanma muddeti Sinaq susesine 0 4 ml qan goturulur ve o her 30 s den bir laxta emele gelene qeder cevrilir Bu usulun menfi ceheti teyin olunma muddetinin uzun olmasidir Bu usul dializ zamani laxtalanmanin teyin olunmasi ucun az istifade olunur Muxtelif merkezlerde qanin laxtalanma vaxti muxtelif oldugu ucun her merkez oz normativlerini hazirlayir IstinadlarAgayev M Eliyev S Dializ Baki 2010 s 172 Agayev M Eliyev S Dializ s 172 175