Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kazikumux Koysu — Rusiyada, Dağıstanın cənub-qərb hissəində çay. Karakoysu çayının sağ qolu. Lak, Levaşi və Gergebil rayonları ərazisindən axır. Çayın orta illik su sərfi — 13,0 m³/s-dir. Çayın mənsəbi dəniz səviyyəsindən 650 metr yüksəklikdə yerləşir. Mənbəyi isə dəniz səviyyəsindən 3200 metr yüksəklikdədir. Kazikumux Koysu çayının meyilliyi — 31,5 m/km-dir.
| Kazikumux Koysu | |
|---|---|
| Казикумухское Койсу | |
 | |
| Ölkələr | |
| Mənbəyi | |
| • Yüksəkliyi | 3200 m |
| Mənsəbi | Qaragöysu |
| • Yüksəkliyi | 650 m |
| Uzunluğu | 81 km |
| Su sərfi | 13 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 1850 km² |
| | |
| [ru] | 07030000112109300001190 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Kazikumux Koysu çayı öz mənbəyini Duti-Dağ silsiləsinin şimal yamacındakı buzlaqdan götürür və Karakoysu çayının mənsəbindən 10 km aralıda, Gergebil kəndi yaxınlığında çaya tökülür. Çayın uzunluğu 81 km, enməsi isə 2550 metrdir. Çay hövzəsinin sahəsi 1850 km²-dir. Orta hündürlüyü 1990 m-dir. Hövzənin əhəmiyyətli hissəsi (təxminən 30%) Qafqazın yüksək dağlıq bölgəsində yerləşir (2500 m-dən çox hündürlükdə). Çay hövzəsində buzlaşma sahəsi 6 km²-dir.
Adlanması
"Koysu" adı türkcə (Kumuk) "koy suv" — göy suy deməkdir. XX əsrin ortalarına qədər "KoYsu" adı Sulak çay adlanırdı.
Hidrologiyası
Çay yağış, qrunt suları, buzlaq və qar suları ilə qidalanır. Çay rejiminin əsas fazaları yaz-yay daşqınları və qışın az sulu dövrləridir. Yağışlı daşqınlar tez-tez payız aylarında müşahidə olunur.
Bir il ərzində su axınının paylanması son dərəcə qeyri-bərabərdir. Onun çox səviyyə yay-payız aylarında, qışda suyun az olduğu dövrdə çay illik axının cəmi 5–6%-ni gətirir.
Qolları
Ən böyük qolları bunlardır: Arsalinex (uzunluğu 18 km), Xunnix (uzunluğu 46 km), Akuşa (uzunluğu 43 km). Çay şəbəkəsinin sıxlığı 0,87 km/km²-dir.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Çay rejimi əsas iki məntəqədə öyrənilir: Qumux və Gergebil. Çay suyunun idarə olunması böyük əhəmiyyət daşıyır. Çay suyundan qonşu kəndlərin su təchizatı və əkin sahələrinin suvarılması üçün istifadə olunur. Müxtəlif illərdə çayda Kumux, Unçukatl, Kuba, Tsudaxar və Taşkəpur kəndləri yaxınlığında kiçik su elektrik stansiyaları mövcud olmuşdur. Çayın axdığı yuxarı axarları dağ turizmi üçün əlverişli ərazidir.
İstinadlar
- Койсу // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969–1978.
- Kumukça-rusca lüğət (Kumukça-oruscha sozlyuk), B.G. , Hacıəhmədov NE 2013
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kazikumux Koysu Rusiyada Dagistanin cenub qerb hisseinde cay Karakoysu cayinin sag qolu Lak Levasi ve Gergebil rayonlari erazisinden axir Cayin orta illik su serfi 13 0 m s dir Cayin mensebi deniz seviyyesinden 650 metr yukseklikde yerlesir Menbeyi ise deniz seviyyesinden 3200 metr yukseklikdedir Kazikumux Koysu cayinin meyilliyi 31 5 m km dir Kazikumux KoysuKazikumuhskoe KojsuOlkeler RusiyaDagistanMenbeyi Yuksekliyi 3200 mMensebi Qaragoysu Yuksekliyi 650 mUzunlugu 81 kmSu serfi 13 m sHovzesinin sahesi 1850 km menbeyi mensebiKazikumux Koysu cayi Dagistanin fiziki xeritesinde 41 54 sm e 47 07 s u 42 30 sm e 47 03 s u ru 07030000112109300001190 Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiKazikumux Koysu cayi oz menbeyini Duti Dag silsilesinin simal yamacindaki buzlaqdan goturur ve Karakoysu cayinin mensebinden 10 km aralida Gergebil kendi yaxinliginda caya tokulur Cayin uzunlugu 81 km enmesi ise 2550 metrdir Cay hovzesinin sahesi 1850 km dir Orta hundurluyu 1990 m dir Hovzenin ehemiyyetli hissesi texminen 30 Qafqazin yuksek dagliq bolgesinde yerlesir 2500 m den cox hundurlukde Cay hovzesinde buzlasma sahesi 6 km dir Adlanmasi Koysu adi turkce Kumuk koy suv goy suy demekdir XX esrin ortalarina qeder KoYsu adi Sulak cay adlanirdi HidrologiyasiCay yagis qrunt sulari buzlaq ve qar sulari ile qidalanir Cay rejiminin esas fazalari yaz yay dasqinlari ve qisin az sulu dovrleridir Yagisli dasqinlar tez tez payiz aylarinda musahide olunur Bir il erzinde su axininin paylanmasi son derece qeyri beraberdir Onun cox seviyye yay payiz aylarinda qisda suyun az oldugu dovrde cay illik axinin cemi 5 6 ni getirir QollariEn boyuk qollari bunlardir Arsalinex uzunlugu 18 km Xunnix uzunlugu 46 km Akusa uzunlugu 43 km Cay sebekesinin sixligi 0 87 km km dir Teserrufat ehemiyyetiCay rejimi esas iki menteqede oyrenilir Qumux ve Gergebil Cay suyunun idare olunmasi boyuk ehemiyyet dasiyir Cay suyundan qonsu kendlerin su techizati ve ekin sahelerinin suvarilmasi ucun istifade olunur Muxtelif illerde cayda Kumux Uncukatl Kuba Tsudaxar ve Taskepur kendleri yaxinliginda kicik su elektrik stansiyalari movcud olmusdur Cayin axdigi yuxari axarlari dag turizmi ucun elverisli erazidir IstinadlarKojsu Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t gl red A M Prohorov 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 1978 Kumukca rusca luget Kumukca oruscha sozlyuk B G Haciehmedov NE 2013