Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qərar nəzəriyyəsi — insanların problem və problemlərin həlli yollarını seçmə qanunauyğunluqlarını, eyni zamanda istənilən nəticəni əldə etmək yollarını öyrənmək üçün riyaziyyat, statistika, iqtisadiyyat, idarəetmə və psixologiya anlayışlarını və metodlarını əhatə edən bir araşdırma sahəsi.
Rasional qərar qəbuletmə müddətini təsvir edən normativ nəzəriyyə ilə qərar qəbuletmə praktikasını təsvir edən təsviri nəzəriyyə arasında fərq qoyulur.
Problem və problem həll etmə prosesi
Problemlərin və tapşırıqların həll edilməsinin rasional prosesi, əvvəlki mərhələlərin icrasına qayıdarkən paralel, təkrarən eyni vaxtda, zəruri hallarda yerinə yetirilən aşağıdakı mərhələləri əhatə edir:
- Situasiya təhlili (problemli vəziyyətin təhlili);
- Problemin müəyyənləşdirilməsi və hədəf təyin edilməsi;
- Lazımi məlumatları axtarın;
- Bir çox mümkün həllərin formalaşdırılması;
- Qərarların qiymətləndirilməsi üçün meyarların formalaşdırılması;
- Qərarların icrasına nəzarət üçün göstəricilərin və meyarların hazırlanması;
- Qərarların qiymətləndirilməsi;
- Ən yaxşı həll yolu seçmək;
- Planlaşdırma;
- Tətbiq;
- İcraçılığın monitorinqi;
- Nəticənin qiymətləndirilməsi.
Eyni zamanda, bütün proses və mərhələlərin həyata keçirilməsi rasional əsaslandırılmış bir şəkildə həyata keçirilir.
Erqodiklik problemi
Gələcək üçün "güclü" statistik etibarlı proqnozlar vermək üçün gələcək məlumatlardan bir nümunə əldə etməlisiniz. Bu mümkün olmadığından, bir çox mütəxəssis keçmiş və indiki nümunələrin, məsələn bazar göstəricilərinin gələcəyin nümunəsinə bərabər olduğunu düşünür. Başqa sözlə, bu nöqteyi-nəzərdən yanaşsanız, proqnozlaşdırılan göstəricilərin yalnız keçmiş və cari bazar siqnallarının statistik kölgələri olduğu ortaya çıxır. Bu yanaşma analitikin işini bazar iştirakçılarının bazar siqnallarını necə qəbul etdiklərini və işləyənlərini müəyyənləşdirmək üçün azaldır. Serialın sabitliyi olmadan ağlabatan nəticələr çıxarmaq mümkün deyil. Ancaq bu, serialın hər şeydə sabit olması demək deyil. Məsələn, sabit dispersiyalara və tamamilə qeyri-stasionar ortalamalara sahib ola bilər - bu halda yalnız dispersiya, əks halda yalnız orta ilə bağlı nəticələr çıxaracağıq. Dözümlülük təbiətdə daha ekzotik ola bilər. Serialda sabitlik axtarışı statistikanın vəzifələrindən biridir.
Qərar qəbul edənlər (QQE) prosesin stasionar (sabit) olmadığına və dolayısıyla erqodik olduğuna inanırsa və investisiya gözləntilərinin ehtimal paylama funksiyalarının hələ də hesablana biləcəyinə inansalar, bu funksiyalar "qəfil (yəni gözlənilməz) dəyişikliklər ”və sistem mahiyyətcə gözlənilməzdir.
Qeyri-müəyyənlik zamanı qərar qəbul etmək
Qeyri-müəyyənlik şərtləri qəbul edilmiş qərarların nəticələrinin məlum olmadığı hallar hesab olunur. Qeyri-müəyyənlik stoxastik (nəticələrin bir sıra üzərində ehtimal bölgüsü haqqında məlumat var), davranışçı (iştirakçıların davranışının nəticələrə təsiri haqqında məlumat var), təbii (yalnız mümkün nəticələr haqqında məlumat var və qərarlarla nəticələr arasındakı əlaqə haqqında məlumat yoxdur) və apriori (məlumat yoxdur və mümkün nəticələr haqqında). Bir priori istisna olmaqla, hər cür qeyri-müəyyənlik altında qərarların əsaslandırılması problemi, qərar qəbul edən şəxsin əldə edə biləcəyi məlumatlara əsaslanaraq ilkin alternativ dəstini daraltmağa qədər azalır. Stoxastik qeyri-müəyyənlik şəraitində qərar qəbul etmək üçün tövsiyələrin keyfiyyəti, qərar qəbul edən şəxsiyyətinin qazanclarına və itkilərinə münasibət , riskə meyl kimi xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq artır. Priori qeyri-müəyyənlik şəraitində qərarların əsaslandırılması adaptiv idarəetmə alqoritmlərinin qurulması ilə mümkündür.
Qeyri-müəyyənlik qarşısında seçim
Bu sahə qərar nəzəriyyəsinin əsasını təmsil edir.
"Gözlənilən dəyər" ifadəsi (indi gözlənilən dəyər adlanır) XVII əsrdən bəri mövcuddur. Blez Paskal 1670-ci ildə nəşr olunan 1670-ci ildə din və digər mövzulara dair düşüncələrində məşhur mərc oyununu təsvir etmək üçün istifadə etdi. Gözlənilən dəyər fikri, hər birinin bir neçə mümkün nəticəni əldə edə biləcəyi çox sayda hərəkət qarşısında olmasıdır. fərqli ehtimallarla rasional bir prosedur bütün mümkün nəticələri müəyyənləşdirməli, dəyərlərini (müsbət və ya mənfi, gəlir və ya xərclər) və ehtimalları təyin etməli, sonra uyğun dəyərləri və ehtimalları çoxaldaraq “gözlənilən dəyər” vermək üçün əlavə etməlidir. Seçiləcək hərəkət ən yüksək gözlənilən dəyəri verməlidir.
1738-ci ildə Daniil Bernulli, gözlənilən dəyər nəzəriyyəsinin normativ olaraq səhv olduğunu göstərmək üçün Sankt-Peterburq paradoksundan istifadə etdiyi Riskin Ölçülməsinə dair Yeni Bir Nəzəriyyənin Ekspozisiyası (Exposition of a New Theory on the Measurement of Risk) adlı nüfuzlu bir məqalə dərc etdi. Hollandiyalı bir tacirin Amsterdamdan Sankt-Peterburqa qışda göndərilən yükün gəminin və yükün itməsi ehtimalı 5% olduğu bilinəndə sığortalanıb-sığortalanmayacağına qərar verməyə çalışdığı bir nümunə də gətirdi. Qərarında kommunal funksiyasını təyin edir və gözlənilən maliyyə dəyərini deyil, gözlənilən fayda hesablayır.
XX əsrdə, maraq ortada olan (1939) əsərləri ilə ortodoksal statistik nəzəriyyənin iki mərkəzi probleminin, yəni statistik fərziyyə testinin və statistik qiymətləndirmə nəzəriyyəsinin hər ikisinin daha ümumi qərar nəzəriyyəsinin spesifik xüsusi halları kimi qəbul edilə biləcəyini göstərir. Bu əsər itki funksiyaları, risk funksiyaları, qəbul edilə bilən qərar qaydaları, əvvəlki paylamalar, Bayesian qərar qaydaları və minimaks qərar qaydaları da daxil olmaqla müasir qərar nəzəriyyəsinin "zehni mənzərəsinin" çox hissəsini təqdim etdi. "Qərar nəzəriyyəsi" ifadəsi birbaşa 1950-ci ildə E.L. Lehmann tərəfindən istifadə olunmağa başladı.
Risk və qeyri-müəyyənlik arasındakı fərq
Nəticəsinin dəqiq bilinmədiyi vəziyyətlərin iki növ təsviri vardır: risk və qeyri-müəyyənlik. Mümkün nəticələr məlum olduqda bir vəziyyətə risk seçimi deyilir və bu nəticələrin bəziləri agent üçün digərlərindən daha əlverişlidir. Məsələn, mərc edərkən iki nəticə vardır: mərc agenti ya qazanır, ya da qazanmır və qazanma ehtimalı ümumiyyətlə müxtəlif mürəkkəblik düsturları istifadə edərək riyazi olaraq hesablana bilər. Risk altındakı seçimlərdən fərqli olaraq, qeyri-müəyyənlik içərisindəki seçimlər bilinməyən nəticələr qrupunu ehtiva edir. Məsələn, agent üçün tanış olmayan xarici dildə bir razılaşma ilə bir mərc edilirsə. Qeyri-müəyyənlikdən qaçınma qaydasına görə, agent həmişə qeyri-müəyyənlik şəraitində seçimdən daha çox risk şəraitində bir seçimə üstünlük verir. Bir qayda olaraq, bu, agentin vəziyyət haqqında əlavə məlumat əldə etməsi və bu biliklərdən istifadə edərək qeyri-müəyyənliyi riskə çevirməklə əldə edilə bilər. Məsələn, tanımadığı bir dildə edilən mərc nümunəsində, agentin bu dili öyrənməsi və ya tərcümədən istifadə etməsi halında qeyri-müəyyənlik riskə çevrilə bilər.
Birinci və ikinci növ səhvlər
Səhv qərarların birinci və ikinci növ səhvlərə bölünməsinə, müxtəlif növ səhv qərarların nəticələrinin, itirilən qazancın vəziyyətə reallaşan itkiyə nisbətən daha az təsir göstərməsi baxımından kökündən fərqli olması səbəb olur. Məsələn, bir səhm alverçisi üçün, səhmləri almalı olduqda almamağın nəticələri, səhm alındığı, amma alınmamalı olduğu vəziyyətin nəticələrindən fərqlidir. Birinci vəziyyət itirilmiş mənfəət, ikinci — treyderin məhvinə qədər birbaşa itkilər demək ola bilər. Eynilə, bir siyasətçi üçün inqilabi bir vəziyyətdə hakimiyyəti ələ keçirməkdən imtina etmək, uğursuz hakimiyyəti ələ keçirmək cəhdindən doğan nəticələrlə fərqlənir. Ümumiyyətlə itiriləcək bir hərbi əməliyyata başlamaq uğurlu bir əməliyyatın həyata keçirilə biləcəyi vəziyyəti buraxmaqdan daha pisdir. Eyni zamanda, birinci və ikinci növ səhvlərin təsnifatı yalnız risklərin dəqiq uçotu və təhlili aparıldığı hallarda yol verilir. Məsələn, S.Qafurov birja maklerlərinin vəziyyətinə diqqət çəkdi: “Bir çox insan analitik xidmətlərin strateji vəzifəsinin (investisiya şirkətlərinin digər bölmələrindən fərqli olaraq) qazancı artırmaq deyil, mümkün itkiləri minimuma endirmək olduğuna inanır. Və bu əsas fərqdir. Oyun nəzəriyyəsi baxımından analitiklərin optimal qərarları optimal ticarət fəaliyyətlərindən fərqlənməlidir. Analitiklərin tövsiyələrində tətbiq olunan optimal strategiyaların maksimum itkiləri (minimax) minimuma endirmə prinsipinə əsaslandığı, treyderlər üçün minimaksın qəbuledilməz bir strategiya olduğu (bazarda maksimum itkini minimuma endirmək - oynamayın) və ümumiyyətlə treyderlərin qərarlarının optimallaşdırılmasının rəsmiləşdirildiyi güman edilir və , ümumiyyətlə, treyderlərin qərarlarının optimallaşdırılması yalnız Bayes yanaşması baxımından rəsmiləşdirilir.
Beləliklə, strategiyaların tarazlığını təmin edən xüsusi funksional bölmələrə ehtiyac - fond menecerləri. Şirkətlər səhm analitiklərindən qərəzsiz proqnozlar və məlumatlı tövsiyələr gözləyirlər. Bu cür proqnozların bəzi xüsusiyyətləri göz qabağındadır: dəqiqlik, etibarlılıq. Təkrarlanabilirlik, metodoloji doğruluq və ya möhkəmlik (proqnozun koordinat sistemindən müstəqillik) kimi digərləri, çox vaxt həm proqnoz verən mütəxəssislərin, həm də bu proqnozları qiymətləndirənlərin gözündən kənarda qalır. "
İstinadlar
- Steele, Katie and Stefánsson, H. Orri, "Decision Theory", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2015 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = [1] 2022-04-02 at the Wayback Machine
- Myerson, Roger B. 1.2: Basic concepts of Decision Theory // Game theory analysis of conflict. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. 1991. ISBN .
- Habibi I, Cheong R, Lipniacki T, Levchenko A, Emamian ES, Abdi A. "Computation and measurement of cell decision making errors using single cell data". PLOS Computational Biology. 13 (4). April 2017: e1005436. Bibcode:2017PLSCB..13E5436H. doi:10.1371/journal.pcbi.1005436. PMC 5397092. PMID 28379950.
- Hansson, Sven Ove. "Decision theory: A brief introduction." (2005) Section 1.2: A truly interdisciplinary subject.
- MacCrimmon, Kenneth R. Descriptive and normative implications of the decision-theory postulates // Risk and Uncertainty. London: Palgrave Macmillan. 1968. 3–32. OCLC 231114.
- Slovic, Paul; Fischhoff, Baruch; Lichtenstein, Sarah. "Behavioral Decision Theory". Annual Review of Psychology. 28 (1). 1977: 1–39. doi:10.1146/annurev.ps.28.020177.000245.
- Keren GB, Wagenaar WA. "On the psychology of playing blackjack: Normative and descriptive considerations with implications for decision theory". Journal of Experimental Psychology: General. 114 (2). 1985: 133–158. doi:10.1037/0096-3445.114.2.133.
- С. Н. Воробьев, Е. С. Егоров, Ю. И. Плотников. Теоретические основы обоснования военно-технических решений, Москва, РВСН, 1994 год
- For a review see Schoemaker, P. J. "The Expected Utility Model: Its Variants, Purposes, Evidence and Limitations". Journal of Economic Literature. 20. 1982: 529–563. JSTOR 2724488.
- . "Contributions to the Theory of Statistical Estimation and Testing Hypotheses". . 10 (4). 1939: 299–326. doi:10.1214/aoms/1177732144. 0000932.
- . "Some Principles of the Theory of Testing Hypotheses". . 21 (1). 1950: 1–26. doi:10.1214/aoms/1177729884. JSTOR 2236552.
- Morvan, Camille; Jenkins, William J. Judgment Under Uncertainty: Heuristics and Biases. London: Macat International Ltd. 2017-07-05. 13. ISBN .
- Roe, Robert M.; Busemeyer, Jermone R.; Townsend, James T. "Multialternative decision field theory: A dynamic connectionst model of decision making". Psychological Review. 108 (2). 2001: 370–392. doi:10.1037/0033-295X.108.2.370. PMID 11381834.
- Crozier, M. & Friedberg, E. 1995. "Organization and Collective Action. Our Contribution to Organizational Analysis" in Bacharach S.B, Gagliardi P. & Mundell P. (Eds). Research in the Sociology of Organizations. Vol. XIII, Special Issue on European Perspectives of Organizational Theory, Greenwich, CT: JAI Press.
- Johnson, Eric J.; Payne, John W. "Effort and Accuracy in Choice". Management Science. 31 (4). April 1985: 395–414. doi:10.1287/mnsc.31.4.395.
- Hess, Thomas M.; Strough, JoNell; . Aging and Decision Making: Empirical and Applied Perspectives. London: Elsevier. 2015. 21. ISBN .
- Xu J, Harvey N. "Carry on winning: the gamblers' fallacy creates hot hand effects in online gambling". Cognition. 131 (2). May 2014: 173–80. doi:10.1016/j.cognition.2014.01.002. PMID 24549140.
- Chuang, Shih-Chieh; Kao, Danny Tengti; Cheng, Yin-Hui; Chou, Chu-An. "The effect of incomplete information on the compromise effect". Judgment and Decision Making. 7 (2). March 2012: 196–206. CiteSeerX 10.1.1.419.4767. 2021-02-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-27.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qerar nezeriyyesi insanlarin problem ve problemlerin helli yollarini secme qanunauygunluqlarini eyni zamanda istenilen neticeni elde etmek yollarini oyrenmek ucun riyaziyyat statistika iqtisadiyyat idareetme ve psixologiya anlayislarini ve metodlarini ehate eden bir arasdirma sahesi Rasional qerar qebuletme muddetini tesvir eden normativ nezeriyye ile qerar qebuletme praktikasini tesvir eden tesviri nezeriyye arasinda ferq qoyulur Problem ve problem hell etme prosesiProblemlerin ve tapsiriqlarin hell edilmesinin rasional prosesi evvelki merhelelerin icrasina qayidarken paralel tekraren eyni vaxtda zeruri hallarda yerine yetirilen asagidaki merheleleri ehate edir Situasiya tehlili problemli veziyyetin tehlili Problemin mueyyenlesdirilmesi ve hedef teyin edilmesi Lazimi melumatlari axtarin Bir cox mumkun hellerin formalasdirilmasi Qerarlarin qiymetlendirilmesi ucun meyarlarin formalasdirilmasi Qerarlarin icrasina nezaret ucun gostericilerin ve meyarlarin hazirlanmasi Qerarlarin qiymetlendirilmesi En yaxsi hell yolu secmek Planlasdirma Tetbiq Icraciligin monitorinqi Neticenin qiymetlendirilmesi Eyni zamanda butun proses ve merhelelerin heyata kecirilmesi rasional esaslandirilmis bir sekilde heyata kecirilir Erqodiklik problemiGelecek ucun guclu statistik etibarli proqnozlar vermek ucun gelecek melumatlardan bir numune elde etmelisiniz Bu mumkun olmadigindan bir cox mutexessis kecmis ve indiki numunelerin meselen bazar gostericilerinin geleceyin numunesine beraber oldugunu dusunur Basqa sozle bu noqteyi nezerden yanassaniz proqnozlasdirilan gostericilerin yalniz kecmis ve cari bazar siqnallarinin statistik kolgeleri oldugu ortaya cixir Bu yanasma analitikin isini bazar istirakcilarinin bazar siqnallarini nece qebul etdiklerini ve isleyenlerini mueyyenlesdirmek ucun azaldir Serialin sabitliyi olmadan aglabatan neticeler cixarmaq mumkun deyil Ancaq bu serialin her seyde sabit olmasi demek deyil Meselen sabit dispersiyalara ve tamamile qeyri stasionar ortalamalara sahib ola biler bu halda yalniz dispersiya eks halda yalniz orta ile bagli neticeler cixaracagiq Dozumluluk tebietde daha ekzotik ola biler Serialda sabitlik axtarisi statistikanin vezifelerinden biridir Qerar qebul edenler QQE prosesin stasionar sabit olmadigina ve dolayisiyla erqodik olduguna inanirsa ve investisiya gozlentilerinin ehtimal paylama funksiyalarinin hele de hesablana bileceyine inansalar bu funksiyalar qefil yeni gozlenilmez deyisiklikler ve sistem mahiyyetce gozlenilmezdir Qeyri mueyyenlik zamani qerar qebul etmekQeyri mueyyenlik sertleri qebul edilmis qerarlarin neticelerinin melum olmadigi hallar hesab olunur Qeyri mueyyenlik stoxastik neticelerin bir sira uzerinde ehtimal bolgusu haqqinda melumat var davranisci istirakcilarin davranisinin neticelere tesiri haqqinda melumat var tebii yalniz mumkun neticeler haqqinda melumat var ve qerarlarla neticeler arasindaki elaqe haqqinda melumat yoxdur ve apriori melumat yoxdur ve mumkun neticeler haqqinda Bir priori istisna olmaqla her cur qeyri mueyyenlik altinda qerarlarin esaslandirilmasi problemi qerar qebul eden sexsin elde ede bileceyi melumatlara esaslanaraq ilkin alternativ destini daraltmaga qeder azalir Stoxastik qeyri mueyyenlik seraitinde qerar qebul etmek ucun tovsiyelerin keyfiyyeti qerar qebul eden sexsiyyetinin qazanclarina ve itkilerine munasibet riske meyl kimi xususiyyetlerini nezere alaraq artir Priori qeyri mueyyenlik seraitinde qerarlarin esaslandirilmasi adaptiv idareetme alqoritmlerinin qurulmasi ile mumkundur Qeyri mueyyenlik qarsisinda secim Bu sahe qerar nezeriyyesinin esasini temsil edir Gozlenilen deyer ifadesi indi gozlenilen deyer adlanir XVII esrden beri movcuddur Blez Paskal 1670 ci ilde nesr olunan 1670 ci ilde din ve diger movzulara dair dusuncelerinde meshur merc oyununu tesvir etmek ucun istifade etdi Gozlenilen deyer fikri her birinin bir nece mumkun neticeni elde ede bileceyi cox sayda hereket qarsisinda olmasidir ferqli ehtimallarla rasional bir prosedur butun mumkun neticeleri mueyyenlesdirmeli deyerlerini musbet ve ya menfi gelir ve ya xercler ve ehtimallari teyin etmeli sonra uygun deyerleri ve ehtimallari coxaldaraq gozlenilen deyer vermek ucun elave etmelidir Secilecek hereket en yuksek gozlenilen deyeri vermelidir 1738 ci ilde Daniil Bernulli gozlenilen deyer nezeriyyesinin normativ olaraq sehv oldugunu gostermek ucun Sankt Peterburq paradoksundan istifade etdiyi Riskin Olculmesine dair Yeni Bir Nezeriyyenin Ekspozisiyasi Exposition of a New Theory on the Measurement of Risk adli nufuzlu bir meqale derc etdi Hollandiyali bir tacirin Amsterdamdan Sankt Peterburqa qisda gonderilen yukun geminin ve yukun itmesi ehtimali 5 oldugu bilinende sigortalanib sigortalanmayacagina qerar vermeye calisdigi bir numune de getirdi Qerarinda kommunal funksiyasini teyin edir ve gozlenilen maliyye deyerini deyil gozlenilen fayda hesablayir XX esrde maraq ortada olan 1939 eserleri ile ortodoksal statistik nezeriyyenin iki merkezi probleminin yeni statistik ferziyye testinin ve statistik qiymetlendirme nezeriyyesinin her ikisinin daha umumi qerar nezeriyyesinin spesifik xususi hallari kimi qebul edile bileceyini gosterir Bu eser itki funksiyalari risk funksiyalari qebul edile bilen qerar qaydalari evvelki paylamalar Bayesian qerar qaydalari ve minimaks qerar qaydalari da daxil olmaqla muasir qerar nezeriyyesinin zehni menzeresinin cox hissesini teqdim etdi Qerar nezeriyyesi ifadesi birbasa 1950 ci ilde E L Lehmann terefinden istifade olunmaga basladi Risk ve qeyri mueyyenlik arasindaki ferq Neticesinin deqiq bilinmediyi veziyyetlerin iki nov tesviri vardir risk ve qeyri mueyyenlik Mumkun neticeler melum olduqda bir veziyyete risk secimi deyilir ve bu neticelerin bezileri agent ucun digerlerinden daha elverislidir Meselen merc ederken iki netice vardir merc agenti ya qazanir ya da qazanmir ve qazanma ehtimali umumiyyetle muxtelif murekkeblik dusturlari istifade ederek riyazi olaraq hesablana biler Risk altindaki secimlerden ferqli olaraq qeyri mueyyenlik icerisindeki secimler bilinmeyen neticeler qrupunu ehtiva edir Meselen agent ucun tanis olmayan xarici dilde bir razilasma ile bir merc edilirse Qeyri mueyyenlikden qacinma qaydasina gore agent hemise qeyri mueyyenlik seraitinde secimden daha cox risk seraitinde bir secime ustunluk verir Bir qayda olaraq bu agentin veziyyet haqqinda elave melumat elde etmesi ve bu biliklerden istifade ederek qeyri mueyyenliyi riske cevirmekle elde edile biler Meselen tanimadigi bir dilde edilen merc numunesinde agentin bu dili oyrenmesi ve ya tercumeden istifade etmesi halinda qeyri mueyyenlik riske cevrile biler Birinci ve ikinci nov sehvlerSehv qerarlarin birinci ve ikinci nov sehvlere bolunmesine muxtelif nov sehv qerarlarin neticelerinin itirilen qazancin veziyyete reallasan itkiye nisbeten daha az tesir gostermesi baximindan kokunden ferqli olmasi sebeb olur Meselen bir sehm alvercisi ucun sehmleri almali olduqda almamagin neticeleri sehm alindigi amma alinmamali oldugu veziyyetin neticelerinden ferqlidir Birinci veziyyet itirilmis menfeet ikinci treyderin mehvine qeder birbasa itkiler demek ola biler Eynile bir siyasetci ucun inqilabi bir veziyyetde hakimiyyeti ele kecirmekden imtina etmek ugursuz hakimiyyeti ele kecirmek cehdinden dogan neticelerle ferqlenir Umumiyyetle itirilecek bir herbi emeliyyata baslamaq ugurlu bir emeliyyatin heyata kecirile bileceyi veziyyeti buraxmaqdan daha pisdir Eyni zamanda birinci ve ikinci nov sehvlerin tesnifati yalniz risklerin deqiq ucotu ve tehlili aparildigi hallarda yol verilir Meselen S Qafurov birja maklerlerinin veziyyetine diqqet cekdi Bir cox insan analitik xidmetlerin strateji vezifesinin investisiya sirketlerinin diger bolmelerinden ferqli olaraq qazanci artirmaq deyil mumkun itkileri minimuma endirmek olduguna inanir Ve bu esas ferqdir Oyun nezeriyyesi baximindan analitiklerin optimal qerarlari optimal ticaret fealiyyetlerinden ferqlenmelidir Analitiklerin tovsiyelerinde tetbiq olunan optimal strategiyalarin maksimum itkileri minimax minimuma endirme prinsipine esaslandigi treyderler ucun minimaksin qebuledilmez bir strategiya oldugu bazarda maksimum itkini minimuma endirmek oynamayin ve umumiyyetle treyderlerin qerarlarinin optimallasdirilmasinin resmilesdirildiyi guman edilir ve umumiyyetle treyderlerin qerarlarinin optimallasdirilmasi yalniz Bayes yanasmasi baximindan resmilesdirilir Belelikle strategiyalarin tarazligini temin eden xususi funksional bolmelere ehtiyac fond menecerleri Sirketler sehm analitiklerinden qerezsiz proqnozlar ve melumatli tovsiyeler gozleyirler Bu cur proqnozlarin bezi xususiyyetleri goz qabagindadir deqiqlik etibarliliq Tekrarlanabilirlik metodoloji dogruluq ve ya mohkemlik proqnozun koordinat sisteminden musteqillik kimi digerleri cox vaxt hem proqnoz veren mutexessislerin hem de bu proqnozlari qiymetlendirenlerin gozunden kenarda qalir IstinadlarSteele Katie and Stefansson H Orri Decision Theory The Stanford Encyclopedia of Philosophy Winter 2015 Edition Edward N Zalta ed URL 1 2022 04 02 at the Wayback Machine Myerson Roger B 1 2 Basic concepts of Decision Theory Game theory analysis of conflict Cambridge Massachusetts Harvard University Press 1991 ISBN 9780674728615 Habibi I Cheong R Lipniacki T Levchenko A Emamian ES Abdi A Computation and measurement of cell decision making errors using single cell data PLOS Computational Biology 13 4 April 2017 e1005436 Bibcode 2017PLSCB 13E5436H doi 10 1371 journal pcbi 1005436 PMC 5397092 PMID 28379950 Hansson Sven Ove Decision theory A brief introduction 2005 Section 1 2 A truly interdisciplinary subject MacCrimmon Kenneth R Descriptive and normative implications of the decision theory postulates Risk and Uncertainty London Palgrave Macmillan 1968 3 32 OCLC 231114 Slovic Paul Fischhoff Baruch Lichtenstein Sarah Behavioral Decision Theory Annual Review of Psychology 28 1 1977 1 39 doi 10 1146 annurev ps 28 020177 000245 Keren GB Wagenaar WA On the psychology of playing blackjack Normative and descriptive considerations with implications for decision theory Journal of Experimental Psychology General 114 2 1985 133 158 doi 10 1037 0096 3445 114 2 133 S N Vorobev E S Egorov Yu I Plotnikov Teoreticheskie osnovy obosnovaniya voenno tehnicheskih reshenij Moskva RVSN 1994 god For a review see Schoemaker P J The Expected Utility Model Its Variants Purposes Evidence and Limitations Journal of Economic Literature 20 1982 529 563 JSTOR 2724488 Contributions to the Theory of Statistical Estimation and Testing Hypotheses 10 4 1939 299 326 doi 10 1214 aoms 1177732144 0000932 Some Principles of the Theory of Testing Hypotheses 21 1 1950 1 26 doi 10 1214 aoms 1177729884 JSTOR 2236552 Morvan Camille Jenkins William J Judgment Under Uncertainty Heuristics and Biases London Macat International Ltd 2017 07 05 13 ISBN 9781912303687 Roe Robert M Busemeyer Jermone R Townsend James T Multialternative decision field theory A dynamic connectionst model of decision making Psychological Review 108 2 2001 370 392 doi 10 1037 0033 295X 108 2 370 PMID 11381834 Crozier M amp Friedberg E 1995 Organization and Collective Action Our Contribution to Organizational Analysis in Bacharach S B Gagliardi P amp Mundell P Eds Research in the Sociology of Organizations Vol XIII Special Issue on European Perspectives of Organizational Theory Greenwich CT JAI Press Johnson Eric J Payne John W Effort and Accuracy in Choice Management Science 31 4 April 1985 395 414 doi 10 1287 mnsc 31 4 395 Hess Thomas M Strough JoNell Aging and Decision Making Empirical and Applied Perspectives London Elsevier 2015 21 ISBN 9780124171558 Xu J Harvey N Carry on winning the gamblers fallacy creates hot hand effects in online gambling Cognition 131 2 May 2014 173 80 doi 10 1016 j cognition 2014 01 002 PMID 24549140 Chuang Shih Chieh Kao Danny Tengti Cheng Yin Hui Chou Chu An The effect of incomplete information on the compromise effect Judgment and Decision Making 7 2 March 2012 196 206 CiteSeerX 10 1 1 419 4767 2021 02 24 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 27