Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Abxaziya tarixi — Abxaziya ərazisi və bu ərazidə yaşayan abaxaz-adige xalqlarının tarixi.
Qədim dövrlər
Abxaziya ərazisindəki ilk insan izləri Erkən Paleolit dövrünə təsadüf edir. İbtidai icma cəmiyyətinin dağılması prosesi e.ə. VII–VI əsrlərdə baş vermişdir. E.ə. VI–IV əsrlərdə Abxaziya Kolxida çarlığının tərkibinə daxil idi. E.ə. 2-ci əsrin sonunda Abxaziya Pont hökmdarı VI Mitridat Evpatorun əlinə keçmiş, e.ə. 63-cü ildən isə sahilyanı ərazilər romalıların nəzarəti altında olmuşdur. Eramızın I əsrinin sonlarında Abxaziya ərazisində abazq, apsil və saniqlərin tayfa ittifaqları yaranmışdır.
Orta əsrlər
VI əsrin ortalarında Bizans–İran müharibələri nəticəsində Abxaziya Bizansın hakimiyyəti altına keçmiş və burada xristian dini, VII əsrin sonu–VIII əsrin əvvəllərindən isə ərəblərin yürüşləri ilə bağlı İslam dini də yayılmağa başlamışdır. Abxaz xalqı, əsasən, VIII əsrdə təşəkkül tapdı. VIII əsrin 80-ci illərində II Leon Abxaz çarlığını yaratdı. 975-ci ildə Abxaziya birləşmiş Gürcü çarlığının tərkibinə qatıldı. XIII əsrin 2-ci yarısında Abxaziya monqol istilasına məruz qaldı. Gürcüstanın siyasi parçalanması dövründə (VI əsrin sonu–VII əsrin əvvəli) Abxaziya müstəqil knyazlığa çevrildi, lakin Qərbi Gürcüstan kimi, Abxaziya knyazlığı da XVI əsrin 2-ci yarısından etibarən Osmanlı imperiyasından asılı vəziyyətə düşdü; XVII–XVIII əsrlərdə burada islam dini daha da möhkəmləndi.
XIX əsr
1810-cu ildə Abxaziya Rusiyaya birləşdirildi. 1862 ildə abxaz əlifbası yaradıldı. 1864-cü ildə Abxaziyada birbaşa Rusiya idarəçiliyi tətbiq edildi və knyazlıq "Suxumi hərbi dairəsinə" çevrildi. XIX əsrin 70-ci illərində 200 mindən artıq abxaz müstəmləkəçi çar rejimi tərəfindən Osmanlı imperiyasının ərazisinə köçürüldü. Rusiyada Oktyabr çevrilişindən (1917) sonra Abxaziya ərazisi gürcü menşevik hökumətinin silahlı qüvvələrinin nəzarəti altında idi. 1921-ci il martın 28-də Abxaziya SSR yaradıldı. Dekabrın 16 — da Abxaziya SSR Gürcüstan SSR-ə, 1922-ci il dekabrın 13-də ZSFSR-ə, dekabrın 30-da isə ZSFSR tərkibində SSRİ-yə daxil oldu. 1931-ci ilin fevralından Gürcüstan SSR-in tərkibində muxtar respublika olmuşdur.
1990-cı ildən Abxaziya MR, 1992-ci ildən isə Abxaziya Respublikası adlandırıldı. 1989-cu ildə yaranan gürcü-abxaz münaqişəsi müharibə (1992–94) ilə nəticələndi. 1994-cü ildə Abxaziya ərazisinə Rusiyanın sülhməramlı qoşunları yeridildi. Rusiya–Gürcüstan müharibəsindən (2008) sonra Rusiya birtərəfli qaydada Abxaziyanın müstəqilliyini tanımışdır (26.8.2008).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Abxaziya tarixi Abxaziya erazisi ve bu erazide yasayan abaxaz adige xalqlarinin tarixi Abxaziya xeritesi 1890 ci ilQedim dovrlerAbxaziya erazisindeki ilk insan izleri Erken Paleolit dovrune tesaduf edir Ibtidai icma cemiyyetinin dagilmasi prosesi e e VII VI esrlerde bas vermisdir E e VI IV esrlerde Abxaziya Kolxida carliginin terkibine daxil idi E e 2 ci esrin sonunda Abxaziya Pont hokmdari VI Mitridat Evpatorun eline kecmis e e 63 cu ilden ise sahilyani eraziler romalilarin nezareti altinda olmusdur Eramizin I esrinin sonlarinda Abxaziya erazisinde abazq apsil ve saniqlerin tayfa ittifaqlari yaranmisdir Orta esrlerVI esrin ortalarinda Bizans Iran muharibeleri neticesinde Abxaziya Bizansin hakimiyyeti altina kecmis ve burada xristian dini VII esrin sonu VIII esrin evvellerinden ise ereblerin yurusleri ile bagli Islam dini de yayilmaga baslamisdir Abxaz xalqi esasen VIII esrde tesekkul tapdi VIII esrin 80 ci illerinde II Leon Abxaz carligini yaratdi 975 ci ilde Abxaziya birlesmis Gurcu carliginin terkibine qatildi XIII esrin 2 ci yarisinda Abxaziya monqol istilasina meruz qaldi Gurcustanin siyasi parcalanmasi dovrunde VI esrin sonu VII esrin evveli Abxaziya musteqil knyazliga cevrildi lakin Qerbi Gurcustan kimi Abxaziya knyazligi da XVI esrin 2 ci yarisindan etibaren Osmanli imperiyasindan asili veziyyete dusdu XVII XVIII esrlerde burada islam dini daha da mohkemlendi XIX esr1810 cu ilde Abxaziya Rusiyaya birlesdirildi 1862 ilde abxaz elifbasi yaradildi 1864 cu ilde Abxaziyada birbasa Rusiya idareciliyi tetbiq edildi ve knyazliq Suxumi herbi dairesine cevrildi XIX esrin 70 ci illerinde 200 minden artiq abxaz mustemlekeci car rejimi terefinden Osmanli imperiyasinin erazisine kocuruldu Rusiyada Oktyabr cevrilisinden 1917 sonra Abxaziya erazisi gurcu mensevik hokumetinin silahli quvvelerinin nezareti altinda idi 1921 ci il martin 28 de Abxaziya SSR yaradildi Dekabrin 16 da Abxaziya SSR Gurcustan SSR e 1922 ci il dekabrin 13 de ZSFSR e dekabrin 30 da ise ZSFSR terkibinde SSRI ye daxil oldu 1931 ci ilin fevralindan Gurcustan SSR in terkibinde muxtar respublika olmusdur 1990 ci ilden Abxaziya MR 1992 ci ilden ise Abxaziya Respublikasi adlandirildi 1989 cu ilde yaranan gurcu abxaz munaqisesi muharibe 1992 94 ile neticelendi 1994 cu ilde Abxaziya erazisine Rusiyanin sulhmeramli qosunlari yeridildi Rusiya Gurcustan muharibesinden 2008 sonra Rusiya birterefli qaydada Abxaziyanin musteqilliyini tanimisdir 26 8 2008