Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pirə Məhəmməd xan Ustaclı (?-1581) — qızılbaş sərkərdəsi, Ərdəbil hakimi.
| Pirə Məhəmməd xan Ustaclı | |
|---|---|
  | |
| 1571 – 1578 | |
| |
| 1578 – 1581 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
| Uşağı | Əlixan bəy |
Həyatı
Pirə Məhəmməd bəy şahın oğlu İmamqulu mirzənin lələsi idi.
Xalxal vilayətinin Tarum mahalı Səfəvilər dövlətinin ilk illərində ustaclılar tərəfindən məskunlaşdırılmışdı. Sonralar bu mahalı Ustaclı elinin nümayəndələri tərəfindən idarə olunurdu. İskəndər bəy Münşi yazır: "Tarum, Xalxal və bəzi [digər] mahallar Pirə Məhəmməd xana tapşırıldı".
Pirə Məhəmməd bəy I Şah Təhmasibin fərmanı ilə 1571-ci ildə Gilan əyalətinin Biyəpiş vilayətinin hakimi təyin olunmuşdu. İskəndər bəy Münşi yazır:
"Əzəmətli əmirlər [isə belə özbaşına hərəkətə yol verdiklərinə görə] ittiham edildilər. Allahqulu sultan Gilan əyalətindən kənar olundu, o vilayətin var-yoxu cavan şahzadə İmamqulu mirzənin lələsi Pirə Məhəmməd xan Ustaclıya verildi".
II Şah İsmayıl ilk növbədə yerinə keçə biləcək şahzadələri məhv etməyi qərara aldı. O, bu məqsədlə Mustafa mirzəni «himayə etməyi» adlı-sanlı ustaclı əmirlərindən olan Pirə Məhəmməd xana tapşırdı. Ustaclı həmtayfaları başa düşürdülər ki, şah onların «taxt-taca sədaqətini» sınaqdan keçirmək üçün dəhşətli üsul düşünmüşdür. İskəndər bəy Münşinin dediyi kimi, Pirə Məhəmməd öz əlini şah sülaləsi nümayəndəsinin qanına bulamaq istəməsə də qəzəbli şahın əmrindən boyun da qaçıra bilməzdi. Çünki o, öz tayfasının şah qarşısındakı günahını yumaq istəyirdi. Beləliklə, Mustafa mirzə Pirə Məhəmməd xanın evinə çatdırıldı və bir neçə gündən sonra boğulub öldürüldü. İskəndər bəy Münşi yazır:"[Sultan Mustafa] bütün işlərdə Sultan Heydərlə müttəfiq idi. Cənnətməkan şahın vəfatından sonra ustaclı əmirləri Sultan Heydər Mirzəni şah etmək üçün ona birləşib dövlətxanaya hücum etdikləri vaxt cənab [Sultan Mustafa mirzə] də onlarla birlikdə idi.
Sultan Heydər mirzənin öldürülməsindən sonra onun təbəələri arasında təfriqə düşdüyü zaman cənab mirzə Qəzvindən çıxaraq özünə mülazimlik edən bayat elinə doğru üz tutdu. Hacı Üveys Sultan Bayat onu tutub İsmayıl mirzənin yanına gətirdi və mirzəni Pirə Məhəmməd xan Ustaclıya tapşırdılar. Ustaclı əmirləri özlərinin xilasını o şahzadənin edam olunmasında görüb, o cavan şahzadəni Pirə Məhəmməd xanın evində həlak etdilər ki, bu barədə İsmayıl mirzənin padşahlığının təsviri zamanı danışılacaqdır".
Pirə Məhəmməd xan Şah Sultan Məhəmməd Xudabəndənin hakimiyyəti illərinin ilk çağında, 1578-ci ildə xan ünvanı ilə Ərdəbil hakimi təyin edildi. Bir müddətdən sonra, 1580-ci ildə saraya çağrıldı.
Pirə Məhəmməd xan 1581-ci ildə vəfat etdi.
Pirə Məhəmməd xan II Şah İsmayılın qaynatası idi. Başqa qızı Əmir xan Mosullu-Türkmanın oğlu Murad xanın həyat yoldaşı idi.
Pirə Məhəmməd bəyin Əlixan bəy adlı oğlu vardı.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu. Qarşı yatan Qaradağ. Bakı, "Ozan", 1998.– 192 səh.
- Ənvər Çingizoğlu,Qaradağlılar. Bakı, "Şuşa" nəşriyatı, 2008. – 160 səh.
- Ənvər Çingizoğlu, Qaradağ xanlığı, Bakı, "Mütərcim", 2011. – 212 səh.
İstinadlar
- İskəndər bəy Münşi, Tarixi-aləm-arayi-Abbasi, Bakı, "Şərq-Qərb", 2010, 999 səh. s.228.
- İskəndər bəy Münşi, Tarixi-aləm-arayi-Abbasi, Bakı, "Şərq-Qərb", 2010, 999 səh. s.260.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pire Mehemmed xan Ustacli 1581 qizilbas serkerdesi Erdebil hakimi Pire Mehemmed xan UstacliBiyepis vilayeti1571 1578Erdebil hakimliyi1578 1581Sexsi melumatlarVefat tarixi 1581Fealiyyeti herbi lider d Usagi Elixan beyHeyatiPire Mehemmed bey sahin oglu Imamqulu mirzenin lelesi idi Xalxal vilayetinin Tarum mahali Sefeviler dovletinin ilk illerinde ustaclilar terefinden meskunlasdirilmisdi Sonralar bu mahali Ustacli elinin numayendeleri terefinden idare olunurdu Iskender bey Munsi yazir Tarum Xalxal ve bezi diger mahallar Pire Mehemmed xana tapsirildi Pire Mehemmed bey I Sah Tehmasibin fermani ile 1571 ci ilde Gilan eyaletinin Biyepis vilayetinin hakimi teyin olunmusdu Iskender bey Munsi yazir Ezemetli emirler ise bele ozbasina herekete yol verdiklerine gore ittiham edildiler Allahqulu sultan Gilan eyaletinden kenar olundu o vilayetin var yoxu cavan sahzade Imamqulu mirzenin lelesi Pire Mehemmed xan Ustacliya verildi II Sah Ismayil ilk novbede yerine kece bilecek sahzadeleri mehv etmeyi qerara aldi O bu meqsedle Mustafa mirzeni himaye etmeyi adli sanli ustacli emirlerinden olan Pire Mehemmed xana tapsirdi Ustacli hemtayfalari basa dusurduler ki sah onlarin taxt taca sedaqetini sinaqdan kecirmek ucun dehsetli usul dusunmusdur Iskender bey Munsinin dediyi kimi Pire Mehemmed oz elini sah sulalesi numayendesinin qanina bulamaq istemese de qezebli sahin emrinden boyun da qacira bilmezdi Cunki o oz tayfasinin sah qarsisindaki gunahini yumaq isteyirdi Belelikle Mustafa mirze Pire Mehemmed xanin evine catdirildi ve bir nece gunden sonra bogulub olduruldu Iskender bey Munsi yazir Sultan Mustafa butun islerde Sultan Heyderle muttefiq idi Cennetmekan sahin vefatindan sonra ustacli emirleri Sultan Heyder Mirzeni sah etmek ucun ona birlesib dovletxanaya hucum etdikleri vaxt cenab Sultan Mustafa mirze de onlarla birlikde idi Sultan Heyder mirzenin oldurulmesinden sonra onun tebeeleri arasinda tefriqe dusduyu zaman cenab mirze Qezvinden cixaraq ozune mulazimlik eden bayat eline dogru uz tutdu Haci Uveys Sultan Bayat onu tutub Ismayil mirzenin yanina getirdi ve mirzeni Pire Mehemmed xan Ustacliya tapsirdilar Ustacli emirleri ozlerinin xilasini o sahzadenin edam olunmasinda gorub o cavan sahzadeni Pire Mehemmed xanin evinde helak etdiler ki bu barede Ismayil mirzenin padsahliginin tesviri zamani danisilacaqdir Pire Mehemmed xan Sah Sultan Mehemmed Xudabendenin hakimiyyeti illerinin ilk caginda 1578 ci ilde xan unvani ile Erdebil hakimi teyin edildi Bir muddetden sonra 1580 ci ilde saraya cagrildi Pire Mehemmed xan 1581 ci ilde vefat etdi Pire Mehemmed xan II Sah Ismayilin qaynatasi idi Basqa qizi Emir xan Mosullu Turkmanin oglu Murad xanin heyat yoldasi idi Pire Mehemmed beyin Elixan bey adli oglu vardi MenbeEnver Cingizoglu Qarsi yatan Qaradag Baki Ozan 1998 192 seh Enver Cingizoglu Qaradaglilar Baki Susa nesriyati 2008 160 seh Enver Cingizoglu Qaradag xanligi Baki Mutercim 2011 212 seh IstinadlarIskender bey Munsi Tarixi alem arayi Abbasi Baki Serq Qerb 2010 999 seh s 228 Iskender bey Munsi Tarixi alem arayi Abbasi Baki Serq Qerb 2010 999 seh s 260