Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Seyid Səbri Əsədli — 20-ci əsrin əvvəllərində fəaliyyət göstərmiş azərbaycanlı maarifçi-alim, “Naxçıvanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti”nin fəal üzvü, Naxçıvan Muxtar Respublikasının ictimai-siyasi, elmi və mədəni mühitində özünəməxsus iz buraxmış elm xadimi;
| Seyid Səbri | |
|---|---|
| Seyid Səbri Əsədli | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Naxçıvan, Rusiya İmperiyası |
| Vəfat yeri | 1974 |
| Vətəndaşlığı | Rusiya İmperiyası Azərbaycan SSR |
| Milliyyəti | Azərbaycan türkü |
| Təhsili | Bakı Dövlət Universiteti, Bakı Plan İqtisad İnstitutu |
| Fəaliyyəti | maarifçi, alim |
Həyatı
Seyid Səbri 7 avqust 1896-cı ildə Naxçıvan şəhərində yoxsul bir ailədə anadan olmuşdur. Atası Mirsadıq Əsədli özü təhsilsiz olsa da, oğlu Səbri yeddi yaşına çatanda onu Naxçıvan şəhər məktəbinə qoymuşdur. Səbri məktəbdə oxuya-oxuya həm də qəzet-jurnal satmaqla məşğul olurmuş. 15 yaşında atasını itirmiş və bir sıra çətin işlərdə işləmək məcburiyyətində qalmışdır. Arxiv sənədlərindən aydın olur ki, 1920-ci ildə Naxçıvanda sovet hakimiyyəti elan olunduqdan sonra Seyid Səbri Naxçıvan Xalq Maarif Komissarlığında kuryer (1920-1922), Naxçıvan Şəhər Məhkəməsində iş icraçısı (1922-1923), Naxçıvan şəhər Duzdağ mədəni işçiləri məktəbində müəllim (1924-1925), Naxçıvan MSSR Mərkəzi Statistika İdarəsində iqtisadçı (1925-1927) vəzifələrində işləmişdir.
Təhsili
1927-ci ildə Seyid Səbri Bakı Dövlət Universitetinə təhsil almağa göndərilir. 1931-ci ildə buranı bitirən Seyid Səbri 1931-1932-ci illərdə ikiillik Bakı Plan İqtisad İnstitutunun İqtisad-maliyyə fakültəsində təhsilini davam etdirərək mühasib-iqtisadçı ixtisasına yiyələnir.
Ali təhsil aldıqdan sonra S.Səbri artıq bir mütəxəssis kimi əmək fəaliyyətinə başlayır. Arxiv sənədlərində onun institutu bitirdikdən vəfatınadək müxtəlif idarə və təşkilatlarda inspektor, iqtisadçı, mühasib, baş mühasib, müfəttiş vəzifələrində işləməsi göstərilmişdir.
Seyid Səbri 1974-cü ildə 80 yaşında vəfat etmişdir.
Fəaliyyəti
Seyid Səbri elmi və bədii yaradıcılıqla da məşğul olmuş, Naxçıvan Muxtar Respublikasının ictimai-siyasi, elmi və mədəni mühitində özünəməxsus iz buraxan bir ziyalı və yaradıcı şəxs olmuşdur. “Şərq qapısı” qəzetinin ilk müxbirlərindən biri olan S.Səbri məqalələrini nəinki təkcə bu qəzetdə, həmçinin Tiflisdə çıxan “Yeni fikir” qəzetində dərc etdirmişdir. Araşdırmalar nəticəsində S.Səbrinin “Şərq qapısı” qəzetinin 1925-1926-cı illərdəki nömrələrində “S.S.”, “Səbri”, “Seyid Səbri” imzaları ilə çap olunan xeyli məqaləsini aşkara çıxarılmışdır. Həmin illərdə işıq üzü görən “Darülmüəllimində”, “Axşam texnikumu lazımdır”, “Hansı vasitələrlə qəzetəmiz intişar tapar”, “Tazə həkim”, “İt boğuşdurmaq”, “Su işçilərinin yaxşılarından istifadə etməli”, “Oğurluq”, “Məhkəmədə”, “Kooperativ lazımdır”, “Bu gün” məqalələrinin əsas mövzusu maarif və mədəniyyətin təbliği, gerilik, xurafat və nadanlığın tənqidi, bəzi neqativ hallar və şəhər həyatı ilə bağlı problemlər olmuşdur. Bu məqalələrin təhlili göstərir ki, o, fəal bir müxbir kimi öz dövrü üçün aktual məsələləri gündəmə gətirmiş və oxuculara təqdim edə bilmişdir. S.Səbrinin bizə çatan əlyazmalarının içərisində “Sözə baxmaq ədəbdəndir”, “Söhbət”, “Yapma-boyalı adətlər”, “Gözəl tədbirlər” kimi felyetonları da vardır. Əməlləri Naxçıvanda su qıtlığına gətirib çıxaran bacarıqsız məmurları, tüfeyliləri, milli toy ənənələrini pozub şənlik məclislərini “hərrac bazarına” çevirənləri tənqid atəşinə tutan bu felyetonlarının mövzusu, kompozisiya və süjeti, bədiilik səviyyəsi, ümumi və konkret faktlı olması, müəllifin ictimai fakt və hadisələri seçib mətnə daxil etməsi və onları müqayisələndirməsi, satirik və yumoristik gülüşdən istifadəsi göstərir ki, o, bu janrın tələblərini yaxşı bilmişdir.
“Naxçıvanı Tədqiq və Tətəbbö” Cəmiyyəti
AMEA Naxçıvan Bölməsinin təməli hesab edilən “Naxçıvanı Tədqiq və Tətəbbö” Cəmiyyəti 1925-ci ildə yaradılmışdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Arxivindən aşkar edilən iclas protokollarından və Seyid Səbrinin “Şərq qapısı”nda dərc etdirdiyi bəzi məqalələrindən aydın olur ki, o da cəmiyyətin ən fəal üzvlərindən biri olmuşdur. S.Səbri burada əsas diqqətini üzvlərdən tələb olunan “xalq ədəbiyyatına, ölkənin yaşayışı, iqtisadi-ictimai üsuluna, asari-ətiqəyə, cümhuriyyətdə olan cürbəcür ləhcə və lüğətlərə dair məlumatları toplamağa” yönəltmiş, eyni zamanda Naxçıvanın “asari-ətiqəsini” və cəmiyyətin gördüyü işləri təbliğ etməyə səy göstərmişdir. “Quyulu dağ”, “Ordubad qəzasında asari-ətiqə”, “Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyətində” adlı məqalələri onun bu istiqamətdə necə səmərəli fəaliyyət göstərməsini nümayiş etdirir. S.Səbri qurumun elmi-təşkilati işlərində də fəallıq göstərmişdir. Əlimizə gəlib çatan protokollardan məlum olur ki, 1925-1928-ci illərdə keçirilən 6, 7, 9 və 30-cu iclaslara katiblik etmək S.Səbriyə həvalə olunmuşdur.
2018-ci ildə “Naxçıvan ədəbi mühitinin yetirməsi: Seyid Səbri” adlı monoqrafiya çap olunmuşdur. Monoqrafiyanın müəllifi ədəbiyyatşünas, filologiya üzrə elmlər doktoru .
Ədəbiyyat
- Xəlilov F. Naxçıvanı öyrənən elmi cəmiyyət. Bakı: Elm, 2008, 304 s.
- Mirheydərzadə M. İşə başlayırız. // “Şərq qapısı” qəz. 1925 8 sentyabr.
- Naxçıvanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyətinin iclas pratakolları. Naxçıvan MRDA, f.1, siy.2, iş 13
- Səbri S. Quyulu dağ // “Şərq qapısı” qəz., 1926, N-7
- Səbri S. Ordubad qəzasında asari-ətiqə// “Şərq qapısı” qəz., 1926, 15 sentyabr
- Səbri S. Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyətində // “Şərq qapısı” qəz., 1926, 23 iyul,
İstinadlar
- Seyid Səbri
- . 2018-09-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-11.
- . 2017-08-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-11.
- ""Seyid Səbri" adlı monoqrafiya çap olunmuşdur". 2018-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-11.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Seyid Sebri Esedli 20 ci esrin evvellerinde fealiyyet gostermis azerbaycanli maarifci alim Naxcivani Tedqiq ve Tetebbo Cemiyyeti nin feal uzvu Naxcivan Muxtar Respublikasinin ictimai siyasi elmi ve medeni muhitinde ozunemexsus iz buraxmis elm xadimi Seyid SebriSeyid Sebri EsedliDogum tarixi 1896Dogum yeri Naxcivan Rusiya ImperiyasiVefat yeri 1974Vetendasligi Rusiya Imperiyasi Azerbaycan SSRMilliyyeti Azerbaycan turkuTehsili Baki Dovlet Universiteti Baki Plan Iqtisad InstitutuFealiyyeti maarifci alimHeyatiSeyid Sebri 7 avqust 1896 ci ilde Naxcivan seherinde yoxsul bir ailede anadan olmusdur Atasi Mirsadiq Esedli ozu tehsilsiz olsa da oglu Sebri yeddi yasina catanda onu Naxcivan seher mektebine qoymusdur Sebri mektebde oxuya oxuya hem de qezet jurnal satmaqla mesgul olurmus 15 yasinda atasini itirmis ve bir sira cetin islerde islemek mecburiyyetinde qalmisdir Arxiv senedlerinden aydin olur ki 1920 ci ilde Naxcivanda sovet hakimiyyeti elan olunduqdan sonra Seyid Sebri Naxcivan Xalq Maarif Komissarliginda kuryer 1920 1922 Naxcivan Seher Mehkemesinde is icracisi 1922 1923 Naxcivan seher Duzdag medeni iscileri mektebinde muellim 1924 1925 Naxcivan MSSR Merkezi Statistika Idaresinde iqtisadci 1925 1927 vezifelerinde islemisdir Tehsili 1927 ci ilde Seyid Sebri Baki Dovlet Universitetine tehsil almaga gonderilir 1931 ci ilde burani bitiren Seyid Sebri 1931 1932 ci illerde ikiillik Baki Plan Iqtisad Institutunun Iqtisad maliyye fakultesinde tehsilini davam etdirerek muhasib iqtisadci ixtisasina yiyelenir Ali tehsil aldiqdan sonra S Sebri artiq bir mutexessis kimi emek fealiyyetine baslayir Arxiv senedlerinde onun institutu bitirdikden vefatinadek muxtelif idare ve teskilatlarda inspektor iqtisadci muhasib bas muhasib mufettis vezifelerinde islemesi gosterilmisdir Seyid Sebri 1974 cu ilde 80 yasinda vefat etmisdir Fealiyyeti Serq qapisi qezeti Seyid Sebri elmi ve bedii yaradiciliqla da mesgul olmus Naxcivan Muxtar Respublikasinin ictimai siyasi elmi ve medeni muhitinde ozunemexsus iz buraxan bir ziyali ve yaradici sexs olmusdur Serq qapisi qezetinin ilk muxbirlerinden biri olan S Sebri meqalelerini neinki tekce bu qezetde hemcinin Tiflisde cixan Yeni fikir qezetinde derc etdirmisdir Arasdirmalar neticesinde S Sebrinin Serq qapisi qezetinin 1925 1926 ci illerdeki nomrelerinde S S Sebri Seyid Sebri imzalari ile cap olunan xeyli meqalesini askara cixarilmisdir Hemin illerde isiq uzu goren Darulmuelliminde Axsam texnikumu lazimdir Hansi vasitelerle qezetemiz intisar tapar Taze hekim It bogusdurmaq Su iscilerinin yaxsilarindan istifade etmeli Ogurluq Mehkemede Koope rativ lazimdir Bu gun meqalelerinin esas movzusu maarif ve medeniyyetin tebligi gerilik xurafat ve nadanligin tenqidi bezi neqativ hallar ve seher heyati ile bagli problemler olmusdur Bu meqalelerin tehlili gosterir ki o feal bir muxbir kimi oz dovru ucun aktual meseleleri gundeme getirmis ve oxuculara teqdim ede bilmisdir S Sebrinin bize catan elyazmalarinin icerisinde Soze baxmaq edebdendir Sohbet Yapma boyali adetler Gozel tedbirler kimi felyetonlari da vardir Emelleri Naxcivanda su qitligina getirib cixaran bacariqsiz memurlari tufeylileri milli toy enenelerini pozub senlik meclislerini herrac bazarina cevirenleri tenqid atesine tutan bu felyetonlarinin movzusu kompozisiya ve sujeti bediilik seviyyesi umumi ve konkret faktli olmasi muellifin ictimai fakt ve hadiseleri secib metne daxil etmesi ve onlari muqayiselendirmesi satirik ve yumoristik gulusden istifadesi gosterir ki o bu janrin teleblerini yaxsi bilmisdir Naxcivani Tedqiq ve Tetebbo CemiyyetiAMEA Naxcivan Bolmesinin temeli hesab edilen Naxcivani Tedqiq ve Tetebbo Cemiyyeti 1925 ci ilde yaradilmisdir Naxcivan Muxtar Respublikasi Dovlet Arxivinden askar edilen iclas protokollarindan ve Seyid Sebrinin Serq qapisi nda derc etdirdiyi bezi meqalelerinden aydin olur ki o da cemiyyetin en feal uzvlerinden biri olmusdur S Sebri burada esas diqqetini uzvlerden teleb olunan xalq edebiyyatina olkenin yasayisi iqtisadi ictimai usuluna asari etiqeye cumhuriyyetde olan curbecur lehce ve lugetlere dair melumatlari toplamaga yoneltmis eyni zamanda Naxcivanin asari etiqesini ve cemiyyetin gorduyu isleri teblig etmeye sey gostermisdir Quyulu dag Ordubad qezasinda asari etiqe Tedqiq ve Tetebbo Cemiyyetinde adli meqaleleri onun bu istiqametde nece semereli fealiyyet gostermesini numayis etdirir S Sebri qurumun elmi teskilati islerinde de fealliq gostermisdir Elimize gelib catan protokollardan melum olur ki 1925 1928 ci illerde kecirilen 6 7 9 ve 30 cu iclaslara katiblik etmek S Sebriye hevale olunmusdur 2018 ci ilde Naxcivan edebi muhitinin yetirmesi Seyid Sebri adli monoqrafiya cap olunmusdur Monoqrafiyanin muellifi edebiyyatsunas filologiya uzre elmler doktoru EdebiyyatXelilov F Naxcivani oyrenen elmi cemiyyet Baki Elm 2008 304 s Mirheyderzade M Ise baslayiriz Serq qapisi qez 1925 8 sentyabr Naxcivani Tedqiq ve Tetebbo Cemiyyetinin iclas pratakollari Naxcivan MRDA f 1 siy 2 is 13 Sebri S Quyulu dag Serq qapisi qez 1926 N 7 Sebri S Ordubad qezasinda asari etiqe Serq qapisi qez 1926 15 sentyabr Sebri S Tedqiq ve Tetebbo Cemiyyetinde Serq qapisi qez 1926 23 iyul IstinadlarSeyid Sebri 2018 09 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 01 11 2017 08 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 01 11 Seyid Sebri adli monoqrafiya cap olunmusdur 2018 06 14 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 11