Sallı — İrəvan quberniyasının Şərur-Dərələyəz qəzasında, indiki Keşişkənd (Yeğeqnadzor) rayonunda kənd.
Kənd | |
Sallı | |
---|---|
Ölkə | Ermənistan |
Region | Dərələyəz mahalı |
Rayon | Keşişkənd rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 1.550 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəsmi dili | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Rayon mərkəzindən 14 km şimal-qərbdə, «Səlim gədiyindən gələn çayın Dərələyəzdən Göyçəyə gedən magistral yolun üstündə» yerləşir. 1828-ci ildə tərtib edilmiş «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə Salçı kimi, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Sallı formasında qeyd edilmişdir. Erməni mənbələrində kəndin ilk adı Sal formasında göstərilir.
Toponimi
Toponim sal qədim türk etnoniminə mənsubluq bildirən -lı şəkilçisinin artırılması ilə düzəlib «sal tayfasının yaşadığı yer» mənasını bildirir. Etnotoponimdir. Qurulşca düzəltmə toponimdir.1728-ci ildən mə’lumdur. Mənbədə qeyd olunur ki, kəndin əhalisi şiə (qızılbaş) olduğuna görə köçüb getmişdir. Sonra ora başqa elə məxsus azərbaycanlı ailələr və XIX əsrin əvvəllərində xaricdən gəlmə ermənilər məskunlaşmışlar. 1988-ci ildə kəndin əhalisi Azərbaycana qovulmuşdur. Mənşəcə hunların Sal tayfasının adını əks etdirir. Bu tayfanın adı Zal formasında VI əsrdən mə’lumdur. Bizans tarixçisi Meandr zalların Şimali Qafqaz çöllərində avarlarla müharibə etdiyini qeyd edir). Ehtimal ki, avarların ya da xəzərlərin tərkibində bu tayfa Ermənistan ərazisinə gəlmişdir. Azərbaycanda Salyan, Şimali Qafqazda Sal stepi və s. toponimlərdə iz qoymuşdur
Əhalisi
Kənddə 1831-ci ildə 77 nəfər, 1873 - cü ildə 422 nəfər, 1886-cı ildə 560 nəfər, 1897-ci ildə 668 nəfər, 1904 - cü ildə 624 nəfər, 1914 - cü ildə 675 nəfər, 1916-cı ildə 678 nəfər, 1919 - cu ildə 65 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-1919 - cu illərdə kənd erməni təcavüzünə məruz qalaraq deportasiya olunmuşdur. Kəndin aborigen əhalisi - azərbaycanlılar 1919 -cu ilin sonlarında erməni təcavüzü nəticəsində ata-baba torpaqlarından qovulmuş və kəndə İranın Xoy və Səlmas vilayətlərindən ermənilər köçürülmüşdür. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra kənd sakinlərindən sağ qalanlar öz doğma yurdlarına dönə bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 147 nəfər azərbaycanlı, 64 erməni, 1926-cı ildə 204 nəfər azərbaycanlı, 81 erməni, 1931-ci ildə 242 nəfər azərbaycanlı, 102 erməni yaşamışdır. SSRİ Nazirlər Sovetinin xüsusi qərarı ilə 1948-ci ildə kəndin azərbaycanlı sakinləri zorla Azərbaycanın Salyan rayonuna köçürülmüşdür. Burada əhalinin bir hissəsi Bərdənin İmirli kəndinə gəlmiş, oradan da bəziləri yenidən Sallıya - atababa yurdlarına qayıtmışdır. 1988-ci ilin noyabr ayında azərbaycanlılar Ermənistan dövləti tərəfindən yenidən deportasiya olunmuşdur. İndi burada ermənilər yaşayır.
Tanınmışları
- Rəhman Mustafayev (polkovnik) — polkovnik, Suraxanı rayonu Polis İdarəsinin rəisi (1981-1989).
- Qulu Kəngərli — Azərbaycan jurnalisti.
İstinadlar
- İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri" 2015-07-21 at the Wayback Machine, Bakı, "Elm", 2002.
- Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913.
- Qaranlıq, indiki Martuni - İ. B.
- Mirzəyev H. Aşıq poeziyasında yaşayan adlarımız və tariximiz, Bakı, ADPU, 1997. s.239
- İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, «Elm», 1996. s.60
- Д. Д. Пагиревь. Алфавитный указатель кь пятиверстной картѣ Кавказскаго края, изданiя Кавказскаго Военно–Топографическaго Отдѣла. Записки Кавказскаго отдѣла Императорскаго Русскаго Географическаго общества. Книжка XXX. Тифлись: Типографія К. П. Козловскаго, 1913. s.216
- erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931) 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831-1931) 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: «Melkonyan fond» nəşriyyatı, 1932. s.92
- Глинка С.Н. Описание переселения армян азербайджанских в пределе России, Баку, «Элм», 1990. s.351
- Naxçıvan sancağının müfəssəl dəftəri (27 avqust 1727). Giriş və tərcümənin müəllifləri Ziya Bünyadov və Hüsaməddin Məmmədov (Qaramanlı). Bakı, 1997.
- Византийские историкие, СРВ, 1961,стр.324
- .I.Артаманов. Оцерки древнейшей истории Хазар. Л., 937, стр. 27-28
- Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Саллы // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели. 1998. 452 с.
- erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931) 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831-1931) 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: «Melkonyan fond» nəşriyyatı, 1932. s.92-93, 162-163
- Mirzəyev H. Aşıq poeziyasında yaşayan adlarımız və tariximiz, Bakı, ADPU, 1997. s.242
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Salli Irevan quberniyasinin Serur Dereleyez qezasinda indiki Kesiskend Yegeqnadzor rayonunda kend KendSalli39 52 25 sm e 45 16 36 s u Olke ErmenistanRegion Dereleyez mahaliRayon Kesiskend rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 1 550 mSaat qursagi UTC 4EhalisiEhalisi 285 nef 2012 Resmi dili ermeni diliSalli Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiRayon merkezinden 14 km simal qerbde Selim gediyinden gelen cayin Dereleyezden Goyceye geden magistral yolun ustunde yerlesir 1828 ci ilde tertib edilmis Irevan eyaletinin icmal defteri nde Salci kimi Qafqazin 5 verstlik xeritesinde Salli formasinda qeyd edilmisdir Ermeni menbelerinde kendin ilk adi Sal formasinda gosterilir ToponimiToponim sal qedim turk etnonimine mensubluq bildiren li sekilcisinin artirilmasi ile duzelib sal tayfasinin yasadigi yer menasini bildirir Etnotoponimdir Qurulsca duzeltme toponimdir 1728 ci ilden me lumdur Menbede qeyd olunur ki kendin ehalisi sie qizilbas olduguna gore kocub getmisdir Sonra ora basqa ele mexsus azerbaycanli aileler ve XIX esrin evvellerinde xaricden gelme ermeniler meskunlasmislar 1988 ci ilde kendin ehalisi Azerbaycana qovulmusdur Mensece hunlarin Sal tayfasinin adini eks etdirir Bu tayfanin adi Zal formasinda VI esrden me lumdur Bizans tarixcisi Meandr zallarin Simali Qafqaz collerinde avarlarla muharibe etdiyini qeyd edir Ehtimal ki avarlarin ya da xezerlerin terkibinde bu tayfa Ermenistan erazisine gelmisdir Azerbaycanda Salyan Simali Qafqazda Sal stepi ve s toponimlerde iz qoymusdurEhalisiKendde 1831 ci ilde 77 nefer 1873 cu ilde 422 nefer 1886 ci ilde 560 nefer 1897 ci ilde 668 nefer 1904 cu ilde 624 nefer 1914 cu ilde 675 nefer 1916 ci ilde 678 nefer 1919 cu ilde 65 nefer yalniz azerbaycanli yasamisdir 1918 1919 cu illerde kend ermeni tecavuzune meruz qalaraq deportasiya olunmusdur Kendin aborigen ehalisi azerbaycanlilar 1919 cu ilin sonlarinda ermeni tecavuzu neticesinde ata baba torpaqlarindan qovulmus ve kende Iranin Xoy ve Selmas vilayetlerinden ermeniler kocurulmusdur Indiki Ermenistanda sovet hokumeti qurulandan sonra kend sakinlerinden sag qalanlar oz dogma yurdlarina done bilmisdir Burada 1922 ci ilde 147 nefer azerbaycanli 64 ermeni 1926 ci ilde 204 nefer azerbaycanli 81 ermeni 1931 ci ilde 242 nefer azerbaycanli 102 ermeni yasamisdir SSRI Nazirler Sovetinin xususi qerari ile 1948 ci ilde kendin azerbaycanli sakinleri zorla Azerbaycanin Salyan rayonuna kocurulmusdur Burada ehalinin bir hissesi Berdenin Imirli kendine gelmis oradan da bezileri yeniden Salliya atababa yurdlarina qayitmisdir 1988 ci ilin noyabr ayinda azerbaycanlilar Ermenistan dovleti terefinden yeniden deportasiya olunmusdur Indi burada ermeniler yasayir Taninmislari Rehman Mustafayev polkovnik polkovnik Suraxani rayonu Polis Idaresinin reisi 1981 1989 Qulu Kengerli Azerbaycan jurnalisti IstinadlarIbrahim Bayramov Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri 2015 07 21 at the Wayback Machine Baki Elm 2002 ISBN 5 8066 1452 2 Pagirev D D Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj karte Kavkaza Tiflis 1913 Qaranliq indiki Martuni I B Mirzeyev H Asiq poeziyasinda yasayan adlarimiz ve tariximiz Baki ADPU 1997 s 239 Irevan eyaletinin icmal defteri arasdirma tercume qeyd ve elavelerin muellifleri Z Bunyatov ve H Memmedov Qaramanli Baki Elm 1996 s 60 D D Pagirev Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj kartѣ Kavkazskago kraya izdaniya Kavkazskago Voenno Topograficheskago Otdѣla Zapiski Kavkazskago otdѣla Imperatorskago Russkago Geograficheskago obshestva Knizhka XXX Tiflis Tipografiya K P Kozlovskago 1913 s 216 erm Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում 1831 1931 2020 09 24 at the Wayback Machine Հեղինակ Զավեն Կորկոտյան Յերեվան Մելքոնյան ֆոնդի հրատ 1932 rus Naselenie Sovetskoj Armenii za poslednie sto let 1831 1931 2016 02 29 at the Wayback Machine Avtor Zaven Korkotyan Erevan Izdatelstvo Melkonyan fond 1932 azerb Son yuzilde Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 1931 Muellif Zaven Korkotyan Irevan Melkonyan fond nesriyyati 1932 s 92 Glinka S N Opisanie pereseleniya armyan azerbajdzhanskih v predele Rossii Baku Elm 1990 s 351 Naxcivan sancaginin mufessel defteri 27 avqust 1727 Giris ve tercumenin muellifleri Ziya Bunyadov ve Husameddin Memmedov Qaramanli Baki 1997 Vizantijskie istorikie SRV 1961 str 324 I Artamanov Ocerki drevnejshej istorii Hazar L 937 str 27 28 Budagov B Ә Geјbullaјev G Ә Sally Ermәnistanda Azәrbaјҹan mәnshәli toponimlәrin izaһly lүgәti Baky Oguz eli 1998 452 s erm Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում 1831 1931 2020 09 24 at the Wayback Machine Հեղինակ Զավեն Կորկոտյան Յերեվան Մելքոնյան ֆոնդի հրատ 1932 rus Naselenie Sovetskoj Armenii za poslednie sto let 1831 1931 2016 02 29 at the Wayback Machine Avtor Zaven Korkotyan Erevan Izdatelstvo Melkonyan fond 1932 azerb Son yuzilde Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 1931 Muellif Zaven Korkotyan Irevan Melkonyan fond nesriyyati 1932 s 92 93 162 163 Mirzeyev H Asiq poeziyasinda yasayan adlarimiz ve tariximiz Baki ADPU 1997 s 242Hemcinin bax