Artur Henderson (13 sentyabr 1863, Qlazqo, Şotlandiya — 20 oktyabr 1935, London, İngiltərə, Britaniya) — təşkilatlandıran başlıca siyasət adamlarından biri olmuşdur. 1929 iyun-1931 avqust arasında Xarici İşlər Naziri olmuş, 1934-cü ildə Nobel sülh mükafatını almışdır.
Artur Henderson | |
---|---|
ing. Arthur Henderson | |
Muxalifət lideri[d] | |
1 sentyabr 1931 – 25 oktyabr 1932 | |
Əvvəlki | Stenli Bolduin |
Birləşmiş Krallığın xarici işlər naziri[d] | |
7 iyun 1929 – 24 avqust 1931 | |
Əvvəlki | Ostin Çemberlen |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 13 sentyabr 1863[…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 20 oktyabr 1935[…](72 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Dəfn yeri |
|
Partiya | |
Fəaliyyəti | siyasətçi, sindikatçı[d] |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Robert Stephensonun Newcastle upon Tynedakı(Northumberland) parovoz təsislərində çuğunəridən olan Henderson, Çuğunəridənlər İttifaqının şöbə katibi oldu., və bələdiyyə yığıncaqlarında Liberal Partiya üzvü olaraq vəzifə aldı.1903də Darlington icra numayəndəsi seçildi. Eyni ilin sonunda Durhamdakı Bernard Castle`dən İşci Partiyasının nazizədi olaraq girdi. Beləcə ilk dəfə həm İşci Partiyası üzvü həm Mühavizəkarların, həm də Liberalların namizədliyi qarşısında seçimlərdə müvəffəqiyyət təmin edirdi. Henderson Natiq olmaqla bərabər 1914, 1921–23 və 1925–27də Avam Kamrasında Partiyasının qabaqcıl idarəçiləri arasına girdi.1908–1910 və 1914–1917 vaxtlarənda İşci Partiyasına umumi başcılıq edən Henderson,1911dən 1934-ə qədər Partiya katibəliyi vəzifəsini icra etdi.
Henderson, Avam Kamarasındaki İşci Partiyalı namizədlərin əksəriyyəti ilə birlikdə Birləşmiş Krallıqın birinci dünya müharibəsindəki mövqeyini dəstələdi. Beləcə o sırada İşçi Partiyasındaki sülhsevər azlığın öndəri Ramsey MaCDonalddan partiyanın parlament qrup başcılığını götürdü. Müharibə vaxtlarında Herbert Henry Asquith`in koalisyalı hökuməti vaxtlarında(May1915-Dekabr1916) əvvəl təhsil heyətə başçısı, daha sonra da dövlət mühasibi və işçi problemləri mövzusunda ümumi məsləhətçi olaraq vəzifəyə alındı. Asquithin yerinə David Lloyd George keçincə yeni başçını dəstəkləyən Herson, beş nəfərlik müharibə kabinetində kürsüsüz başcı oldu.1917nin yazında Rusiyaya getdi. Stockholmda beynəlxalq bir sosialist konfrans hazırlanması istiqamətində Aleksandr Kerenskinin inqilabçı keçici hökumətinin liderliyi planını qəbul etdi . Lloyd George əvvəl bu liderliyə qatıldığı baxışını göstərsə də sonradan baxış dəyişdirdi. Henderson bunun üzərinə kabinetdən istehfa verdi(12 avqust).
Henderson 1918 ərində bütünlüklə partiya katiblikliyi ilə məşğul oldu. Sosialist islahatçı partiya qanunlarının böyük hissəsini qələmə aldı. Bu qanun, İşçi Partiyasını ilk dəfə seçim yerlərində təsirli təşkilatları olan açıqca sosilaist bir partiya mövqeyinə çatdırdı. İşçi Partiyası 6 il sonra ilk dəfə olaraq iqtidara(yanvar-noyabr1924) MacDonald hökumətində Henderson daxili işlər naziri oldu.
MacDonaldın II. İşçi Partiyasın hökumətində xarici işlər naziri olan Henderson Millətlər Cəmiyyətini hərarətlə dəstəklədi.1931 Mayda Dünya tərksilah başcısı seçildi. İşsizlərə verilən ödəmələrin azalması qərarə səbəbilə münasibətlərinin pisləşdiyi MacDonald 1931 Avqustda Milli hökuməti qurunca, Henderson xarici işlər nazirliyindən istehfa etdi. Artıq bütünlüklə tərksilah işləri ilə maraqlanırdı;Nobel sülh mükafatını da bu işlərdən ötrü aldı. Son vacib vəzifəsini 1933 iyulda yerinə yetirdi.Paris Roma Berlin v Münhenə(burda Adolf Hitlerlə görüşdü) gedərək silahların sərhədləndirməsinə istiqamətli bir planı müdafiə etməyə çalışdı.
Mary Anger Hamiltonun qələmə aldığı Artur Henderson 1938də nümaiş olunmuşdur.
İstinadlar
- Arthur Henderson // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Arthur Henderson // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Who's who (brit. ing.). (untranslated), 1849. ISSN 0083-937X
- Find a Grave (ing.). 1996.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Artur Henderson 13 sentyabr 1863 Qlazqo Sotlandiya 20 oktyabr 1935 London Ingiltere Britaniya teskilatlandiran baslica siyaset adamlarindan biri olmusdur 1929 iyun 1931 avqust arasinda Xarici Isler Naziri olmus 1934 cu ilde Nobel sulh mukafatini almisdir Artur Hendersoning Arthur HendersonMuxalifet lideri d 1 sentyabr 1931 25 oktyabr 1932EvvelkiStenli BolduinBirlesmis Kralligin xarici isler naziri d 7 iyun 1929 24 avqust 1931EvvelkiOstin CemberlenSexsi melumatlarDogum tarixi 13 sentyabr 1863 1863 09 13 Dogum yeri Qlazqo Sotlandiya Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis KralligiVefat tarixi 20 oktyabr 1935 1935 10 20 72 yasinda Vefat yeri London London qrafligi d Ingiltere Birlesmis KralliqDefn yeri Qolders Qrin krematoriyasi d Partiya Leyboristler PartiyasiFealiyyeti siyasetci sindikatci d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiRobert Stephensonun Newcastle upon Tynedaki Northumberland parovoz tesislerinde cuguneriden olan Henderson Cuguneridenler Ittifaqinin sobe katibi oldu ve belediyye yigincaqlarinda Liberal Partiya uzvu olaraq vezife aldi 1903de Darlington icra numayendesi secildi Eyni ilin sonunda Durhamdaki Bernard Castle den Isci Partiyasinin nazizedi olaraq girdi Belece ilk defe hem Isci Partiyasi uzvu hem Muhavizekarlarin hem de Liberallarin namizedliyi qarsisinda secimlerde muveffeqiyyet temin edirdi Henderson Natiq olmaqla beraber 1914 1921 23 ve 1925 27de Avam Kamrasinda Partiyasinin qabaqcil idarecileri arasina girdi 1908 1910 ve 1914 1917 vaxtlarenda Isci Partiyasina umumi basciliq eden Henderson 1911den 1934 e qeder Partiya katibeliyi vezifesini icra etdi Henderson Avam Kamarasindaki Isci Partiyali namizedlerin ekseriyyeti ile birlikde Birlesmis Kralliqin birinci dunya muharibesindeki movqeyini desteledi Belece o sirada Isci Partiyasindaki sulhsever azligin onderi Ramsey MaCDonalddan partiyanin parlament qrup basciligini goturdu Muharibe vaxtlarinda Herbert Henry Asquith in koalisyali hokumeti vaxtlarinda May1915 Dekabr1916 evvel tehsil heyete bascisi daha sonra da dovlet muhasibi ve isci problemleri movzusunda umumi meslehetci olaraq vezifeye alindi Asquithin yerine David Lloyd George kecince yeni bascini destekleyen Herson bes neferlik muharibe kabinetinde kursusuz basci oldu 1917nin yazinda Rusiyaya getdi Stockholmda beynelxalq bir sosialist konfrans hazirlanmasi istiqametinde Aleksandr Kerenskinin inqilabci kecici hokumetinin liderliyi planini qebul etdi Lloyd George evvel bu liderliye qatildigi baxisini gosterse de sonradan baxis deyisdirdi Henderson bunun uzerine kabinetden istehfa verdi 12 avqust Henderson 1918 erinde butunlukle partiya katiblikliyi ile mesgul oldu Sosialist islahatci partiya qanunlarinin boyuk hissesini qeleme aldi Bu qanun Isci Partiyasini ilk defe secim yerlerinde tesirli teskilatlari olan aciqca sosilaist bir partiya movqeyine catdirdi Isci Partiyasi 6 il sonra ilk defe olaraq iqtidara yanvar noyabr1924 MacDonald hokumetinde Henderson daxili isler naziri oldu MacDonaldin II Isci Partiyasin hokumetinde xarici isler naziri olan Henderson Milletler Cemiyyetini heraretle destekledi 1931 Mayda Dunya terksilah bascisi secildi Issizlere verilen odemelerin azalmasi qerare sebebile munasibetlerinin pislesdiyi MacDonald 1931 Avqustda Milli hokumeti qurunca Henderson xarici isler nazirliyinden istehfa etdi Artiq butunlukle terksilah isleri ile maraqlanirdi Nobel sulh mukafatini da bu islerden otru aldi Son vacib vezifesini 1933 iyulda yerine yetirdi Paris Roma Berlin v Munhene burda Adolf Hitlerle gorusdu gederek silahlarin serhedlendirmesine istiqametli bir plani mudafie etmeye calisdi Mary Anger Hamiltonun qeleme aldigi Artur Henderson 1938de numais olunmusdur IstinadlarArthur Henderson Encyclopaedia Britannica ing Arthur Henderson Brockhauz Ensiklopediyasi alm Who s who brit ing untranslated 1849 ISSN 0083 937X Find a Grave ing 1996