Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dayaq və ya saxlanma itkisi — mayelər dinamikasında, bir maye içərisində hərəkət edən cismə təsir edən daşıma qüvvəsinin - hücum bucağının (AOA) kritik qiyməti keçməsinə görə - azalması və ya yox olması nəticəsində cismin maye içərisində özünü saxlaya bilməməsidir.
Cismin özünü saxlaya bilməməsinin müxtəlif səbəbləri mövcuddur. Ən əsas olan iki səbəb aşağıdakılardır:
- Daşıyıcı səth üzərində tələb olunan maye sürətinin əldə edilməsinin mümkün olmaması;
- Nəzarət və ya daşıma səthləri üzərində meydana çıxan axıntı ayrılığı.
Aviavasitələrdə
Aviavasitələrdə dayaq kritik hücum bucağının aşıldığı hər vəziyyətdə “sürətdən müstəqil olaraq” reallaşır. Yəni dayaq bu bucağın keçildiyi bütün sürətlərdə reallaşır.
Saxlanma itkisinə bütün qanad məruz qala biləcəyi kimi, nəzarət səthlərinin olduğu qanad hissələri də qala bilər. Hər ikisi də nəzarət itkisinə, dolayı yolla saxlanma itkisinə səbəb olacaqdır. Məsələn, ox bucağı verilmiş qanadlarda qanad ucunda olan nəzarət səthləri, təyyarədən və qanadın hamısından daha əvvəl saxlanma itkisinə uğrayır. Buna görə də, daşınma mərkəzi ağırlıq mərkəzinin qabağına keçir və bu da pozitiv yunuslama momenti meydana gətirir. Yəni təyyarə, burnunu qaldırma meylinə girir. Artıq nəzarət səthləri üzərində hakimiyyət zəiflədiyinə görə, saxlanma qabiliyyəti belə bir vəziyyətdə qəzaya səbəb ola bilər.
hava axınlarında meydana gələn nəzarət itkisi, saxlanma itkisi ilə qarışıq salınmamalıdır.
Dönüşdə dayaq
Dönüş əsnasında hücum bucağının düz və meylsiz uçuşa nisbətən daha artıq olması lazımdır. Bu səbəblə dönüş əsnasında dayaq hücum bucağına daha yüksək sürətdə (daha tez) çatılır. Bu sürət artımları aşağıdakı şəkildədir:
- 30° əyilmədə %7 artım
- 45° əyilmədə %19 artım
- 60° əyilmədə %41 artım
- 75° əyilmədə %100 artım
Məsələn, düz və əyilməsiz (meylsiz) uçuşda 50 KIAS sürətdə kritik hücum bucağını keçib dayaq olan bir təyyarə 60° əyilməli bir dönüş əsnasında 71 KIAS-da (daha tez) dayaq olacaqdır.
İstinadlar
- Uçakla Ticarî Hava Taşıma İşletmeciliği Operasyon Usul ve Easaları Talimatı 2013-05-13 at the Wayback Machine SHGM
- Uçuş Kumandaları 2011-04-10 at the Wayback Machine Uçak Bakım. MEB. 2011
- . 4 mart 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 fevral 2013.
- Hürkuş 2012-11-06 at the Wayback Machine TAI.com
- Uçuş Mekaniği 2014-10-05 at the Wayback Machine Uçak Üzerine.com
- Flying training. The Air Pilot's Manual. Pooley's Air Pilot Publishing. Volume 1, sf 173.
- Pooley's 136
- Pooley's 137
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dayaq ve ya saxlanma itkisi mayeler dinamikasinda bir maye icerisinde hereket eden cisme tesir eden dasima quvvesinin hucum bucaginin AOA kritik qiymeti kecmesine gore azalmasi ve ya yox olmasi neticesinde cismin maye icerisinde ozunu saxlaya bilmemesidir Sekildeki ag ox sethe toxunan mayenin istiqameti bucagi da sethin mayenin normal axinti istiqameti ile heyata kecirdiyi bucaq yeni hucum bucagidirResimdeki kimi yuksek hucum bucagindaki bir qanadda meydana cixan axinti ayrilmasi qanadin dayaq olmasina sebeb ola biler Cismin ozunu saxlaya bilmemesinin muxtelif sebebleri movcuddur En esas olan iki sebeb asagidakilardir Dasiyici seth uzerinde teleb olunan maye suretinin elde edilmesinin mumkun olmamasi Nezaret ve ya dasima sethleri uzerinde meydana cixan axinti ayriligi AviavasitelerdeAviavasitelerde dayaq kritik hucum bucaginin asildigi her veziyyetde suretden musteqil olaraq reallasir Yeni dayaq bu bucagin kecildiyi butun suretlerde reallasir Saxlanma itkisine butun qanad meruz qala bileceyi kimi nezaret sethlerinin oldugu qanad hisseleri de qala biler Her ikisi de nezaret itkisine dolayi yolla saxlanma itkisine sebeb olacaqdir Meselen ox bucagi verilmis qanadlarda qanad ucunda olan nezaret sethleri teyyareden ve qanadin hamisindan daha evvel saxlanma itkisine ugrayir Buna gore de dasinma merkezi agirliq merkezinin qabagina kecir ve bu da pozitiv yunuslama momenti meydana getirir Yeni teyyare burnunu qaldirma meyline girir Artiq nezaret sethleri uzerinde hakimiyyet zeiflediyine gore saxlanma qabiliyyeti bele bir veziyyetde qezaya sebeb ola biler hava axinlarinda meydana gelen nezaret itkisi saxlanma itkisi ile qarisiq salinmamalidir Donusde dayaq Donus esnasinda hucum bucaginin duz ve meylsiz ucusa nisbeten daha artiq olmasi lazimdir Bu sebeble donus esnasinda dayaq hucum bucagina daha yuksek suretde daha tez catilir Bu suret artimlari asagidaki sekildedir 30 eyilmede 7 artim 45 eyilmede 19 artim 60 eyilmede 41 artim 75 eyilmede 100 artim Meselen duz ve eyilmesiz meylsiz ucusda 50 KIAS suretde kritik hucum bucagini kecib dayaq olan bir teyyare 60 eyilmeli bir donus esnasinda 71 KIAS da daha tez dayaq olacaqdir IstinadlarUcakla Ticari Hava Tasima Isletmeciligi Operasyon Usul ve Easalari Talimati 2013 05 13 at the Wayback Machine SHGM Ucus Kumandalari 2011 04 10 at the Wayback Machine Ucak Bakim MEB 2011 4 mart 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 4 fevral 2013 Hurkus 2012 11 06 at the Wayback Machine TAI com Ucus Mekanigi 2014 10 05 at the Wayback Machine Ucak Uzerine com Flying training The Air Pilot s Manual Pooley s Air Pilot Publishing Volume 1 sf 173 Pooley s 136 Pooley s 137