Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aminosirkə turşusu - (H2NCH2COOH) (qlisin, qlikokol, yaxud aminoetan turşusu) amino turşuların ilk nümayəndəsidir.
| Aminosirkə turşusu | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Aminosirkə | |
| Kimyəvi formulu | H2NCH2COOH |
| Molyar kütlə | 78,11 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 1,607 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 232 °C °S |
| Qaynama nöqtəsi | 236 °C °S |
| Kimyəvi xassələri | |
| 2,35 | |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 56-40-6 |
| PubChem | 750, 5257127 |
| ChEBI | 15428, 57305 |
| ChemSpider | 730 |
Alınması
O 1820-ci ildə tərəfindən zülal hidrolizindən alınıb, hansı ki, 25% tərkiblidir və özünün şirin, dadlı olmasına görə adlandırılıb (yunanca qlikos-şirin, kolla-kleydir). heyvanların ən ibtidai tiplərinin əzələlərində rast gəlir.
Çoxlu sayda (36% ilkin xammalının kütləsindən) ipəyin zülal maddəsinin hidrolizi zamanı əmələ gəlir, kleyin hidrolizindən, su və sulfat turşusu ilə qaynaması zamanı, həmçinin gippur turşusunun hidrolizindən, hazırda isə qlisin sintetik yolla karbon turşularının xlorlaşdırılmasından, sonradan turşusunun ammonyakla qarşılıqlı təsirindən alınır.
15 yanvar 2016-cı ildə yeddi illik səyahətdən sonra kosmik gəmi geriyə qayıdarkən ulduz tozundan olan nümunə kapsulasını yerə atır. Bu nümunələrdə qlisinin izləri tapılmışdır. Maddə yer şəraitində əmələ gəlmədiyindən onda yerdəki qlisinə nisbətən daha çox C13 izotopu aşkar olunmuşdur.
2016-cı ilin mayında alimlər qlisinin 67P/ Чурюмова-Герасименко kametin ətrafındakı bulud qazında olmasını elan edilib. Belə ki, aminosirkə turşusunda amino qrupu karboksilinin qonşuluğundakı karbon atomunda yerləşdiyinə görə, bu turşu amino turşulara aiddir.
Fiziki xassələri
Aminosirkə turşusu bütün başqa aminoturşulardan fərqli olaraq optiki aktivliyə malik deyildir.Aminosirkə (aminoetan) turşusu xalq arasında qlisin kimi məlum olan ağ və ya açıq-boz rəngli toz halında kristallik, iyi az, sadə alifatik amino turşulara aiddir. Maddə isti suda yaxşı, efirdə, spirtdə və başqa üzvü həlledicilərdə pis həll olur. Aminosirkə turşusu şirin, rəngsiz, kristal halında kristallaşır, 2280C-də tunc rəngini alır, 2320C-də əriyir.
Kimyəvi xassələri
Burada təqdim olunan aminosirkə turşusu (qlisin) ən sadə amino turşudur. Belə birləşmə həm turşu, həm də əsasi xassələrə malik olduğu üçün amfoter birləşmə adlanır.
Qlisin turşu kimi metal ionları ilə mürəkkəb duzlar əmələ gətirir (qlisenatlar, yaxud xelatlar), natrium qlisinat, dəmir qlisinatı, mis qlisinatı, marqans və s.
Tətbiq sahələri
Qlisin bir çox zülalların və bioloji aktiv birləşmələrin tərkibinə daxildir. Qlisindən diri hüceyrələrdə porfirinləri və purinli əsasları sintez edirlər.
Qlisin həmçinin ikili təsirə malik olan neyromediator aminoturşudur. Qlisin resseptorları baş və bel iliyinin çox hissəsində olur Antioksidləşdirici, antitoksik, antidepressiv xassələrinə görə aminosirkə turşusundan bir çox dərmanların tərkibində istifadə olunur;
- yuxunun normallaşması və yatmanın yüngülləşməsi;
- əhvalının yaxşılaşması;
- əqli fəaliyyətin yüksəlməsi;
- sakitləşməyə təsir etməsi;
- psixoloji-emosional gərginliyin azalması;
- yaddaşın və diqqətin yaxşılaşması;
- saçın bərpa olunması və işıldaması;
- şirniyyata olan istəyin azalması
- dərinin vaxtsız qocalmasının qarşısını alır və s.
Serobrolizin çoxlu miqdarda qlisin tərkiblidir. Özünün xeyirli xassələrinə görə idman yeməklərinə daxildir. Aminosirkə turşusu müxtəlif kübrələr, boyalar, sulfat turşusunun və s. alınmasında istifadə olunur. Raket yanacaqlarında oksidləşdirici kimi istifadə edilir. Fotoqrafiya işlərində baha olmayan aydınlaşdırıcı kimi istifadə olunur.
Mənbə
- Больщая Энциклопедия Нефти и Газа. www.ngpedia.ru/id 083637p2.html
İstinadlar
- Больщая Энциклопедия Нефти и Газа. www.ngpedia.ru/id 083637p2.html
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aminosirke tursusu H2NCH2COOH qlisin qlikokol yaxud aminoetan tursusu amino tursularin ilk numayendesidir Aminosirke tursusuUmumiAminosirkeKimyevi formulu H2NCH2COOHMolyar kutle 78 11 q molFiziki xasseleriSixliq 1 607 q sm Termik xususiyyetlerErime noqtesi 232 C SQaynama noqtesi 236 C SKimyevi xasseleripKa displaystyle pK a 2 35TesnifatiCAS da qeyd nom 56 40 6PubChem 750 5257127ChEBI 15428 57305ChemSpider 730AlinmasiO 1820 ci ilde terefinden zulal hidrolizinden alinib hansi ki 25 terkiblidir ve ozunun sirin dadli olmasina gore adlandirilib yunanca qlikos sirin kolla kleydir heyvanlarin en ibtidai tiplerinin ezelelerinde rast gelir Coxlu sayda 36 ilkin xammalinin kutlesinden ipeyin zulal maddesinin hidrolizi zamani emele gelir kleyin hidrolizinden su ve sulfat tursusu ile qaynamasi zamani hemcinin gippur tursusunun hidrolizinden hazirda ise qlisin sintetik yolla karbon tursularinin xlorlasdirilmasindan sonradan tursusunun ammonyakla qarsiliqli tesirinden alinir 15 yanvar 2016 ci ilde yeddi illik seyahetden sonra kosmik gemi geriye qayidarken ulduz tozundan olan numune kapsulasini yere atir Bu numunelerde qlisinin izleri tapilmisdir Madde yer seraitinde emele gelmediyinden onda yerdeki qlisine nisbeten daha cox C13 izotopu askar olunmusdur 2016 ci ilin mayinda alimler qlisinin 67P Churyumova Gerasimenko kametin etrafindaki bulud qazinda olmasini elan edilib Bele ki aminosirke tursusunda amino qrupu karboksilinin qonsulugundaki karbon atomunda yerlesdiyine gore bu tursu amino tursulara aiddir Fiziki xasseleriAminosirke tursusu butun basqa aminotursulardan ferqli olaraq optiki aktivliye malik deyildir Aminosirke aminoetan tursusu xalq arasinda qlisin kimi melum olan ag ve ya aciq boz rengli toz halinda kristallik iyi az sade alifatik amino tursulara aiddir Madde isti suda yaxsi efirde spirtde ve basqa uzvu helledicilerde pis hell olur Aminosirke tursusu sirin rengsiz kristal halinda kristallasir 2280C de tunc rengini alir 2320C de eriyir Kimyevi xasseleriBurada teqdim olunan aminosirke tursusu qlisin en sade amino tursudur Bele birlesme hem tursu hem de esasi xasselere malik oldugu ucun amfoter birlesme adlanir Qlisin tursu kimi metal ionlari ile murekkeb duzlar emele getirir qlisenatlar yaxud xelatlar natrium qlisinat demir qlisinati mis qlisinati marqans ve s Tetbiq saheleriQlisin bir cox zulallarin ve bioloji aktiv birlesmelerin terkibine daxildir Qlisinden diri huceyrelerde porfirinleri ve purinli esaslari sintez edirler Qlisin hemcinin ikili tesire malik olan neyromediator aminotursudur Qlisin resseptorlari bas ve bel iliyinin cox hissesinde olur Antioksidlesdirici antitoksik antidepressiv xasselerine gore aminosirke tursusundan bir cox dermanlarin terkibinde istifade olunur yuxunun normallasmasi ve yatmanin yungullesmesi ehvalinin yaxsilasmasi eqli fealiyyetin yukselmesi sakitlesmeye tesir etmesi psixoloji emosional gerginliyin azalmasi yaddasin ve diqqetin yaxsilasmasi sacin berpa olunmasi ve isildamasi sirniyyata olan isteyin azalmasi derinin vaxtsiz qocalmasinin qarsisini alir ve s Serobrolizin coxlu miqdarda qlisin terkiblidir Ozunun xeyirli xasselerine gore idman yemeklerine daxildir Aminosirke tursusu muxtelif kubreler boyalar sulfat tursusunun ve s alinmasinda istifade olunur Raket yanacaqlarinda oksidlesdirici kimi istifade edilir Fotoqrafiya islerinde baha olmayan aydinlasdirici kimi istifade olunur MenbeBolshaya Enciklopediya Nefti i Gaza www ngpedia ru id 083637p2 htmlIstinadlarBolshaya Enciklopediya Nefti i Gaza www ngpedia ru id 083637p2 html