Kərim Pənah oğlu Məmmədov (d.1916 indiki Ucar rayonu,Danabatan kəndi-20 noyabr 1987,Bakı,Azərbaycan Respublikası) — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru,professor,1941-1945-ci illər müharibəsi iştirakçısı.
Kərim Məmmədov | |
---|---|
Kərim Pənah oğlu Məmmədov | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Ucar, Azərbaycan SSR |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR |
Elm sahəsi | Bərk cisimlərin rentqenostruktur analizi |
Elmi dərəcəsi | fizika-riyaziyyat elmlər doktoru |
Elmi adı | Professor |
İş yeri | AMEA Fizika İnstitutu |
Elmi rəhbəri | S.O.Konobayevski |
Tanınır |
Həyatı və təhsili
K.P.Məmmədov 1916 –cı ildə Ucar rayonunun Ənvər Məmmədxanlı kəndində(keçmiş Kirovkənd) anadan olmuşdur.Doğma kəndində 7-illik təhsil aldıqdan sonra Bakıda Rabitə-Elektrik Texnikumunu bitirmiş və 1934-ci ildə Bərdə rayonunun rabitə qovşağında ilk əmək fəaliyyətinə başlamışdır.Kərim müəllim 1936-cı ildə Azərbacan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) fizika fakültəsinə daxil olmuş,1941-ci ildə indiki Bakı Dövlət Universitetinin izika-riyaziyyat fakültəsini bitirib SSRİ EA Geologiya İnstitutunun Azərbaycan filialında başlamışdır. Faşizmlə SSRİ arasında başlayan müharibədədə iştirak etmək üçün Sovet Ordusu sıralarına qatılmışdır. K.P.Məmmədov 1946-cı ildə Ordu sıralarından tərxis olunub Bakida,Qubkin adına Geodeziya İnstitutunda aspiranturaya qəbul olunur və Moskva Dövlət Universitetinin Rentgenoqrafiya laboratoriyasına ezam edilir. 1950-ci ilin mart ayında namizədlik dissertasiyasını müdafiə edib Bakıya qayıdan Kərim müəllim Fizika-Riyaziyyat institutunun Rentgenoqrafiya laboratoriyasında baş elmi vəzifəsinə qəbul edilir.
Əmək və elmi fəaliyyəti
Rentgen şuaları vasitəsi ilə maddənin tədqiqi Azərbaycanda əsasən Neft-Kimya İnstitutunda geologiya-mineralogiya elmləri doktoru,professor A.Z.Verdizadə tərəfindən başlanmışdır.1946-ildə onun təşəbüsü ilə Fizika İnstitutunda da Rentqenquruluş təhlili laboratoriyası yaradilmişdir.1950-ci ildə Fizika-riyaziyyat elmləri namizədi K.P.Məmmədovun Rentgenquruluş təhlili laboratoriyasının rəhbəri təyin edilməsi ilə dərin elmi əhəmiyyət daşıyan mövzular üzərində tədqiqatlara başlandı. K.P.Məmmədov Moskvada Rentgenoqrafiya laboratoriyasında işləyərkən kub şəkilli kristallarda rentqen süalarının səpilməsinə atomun anizatropluğunun təsirini tədqiq etmiş,aldığı nəticələr əsasında da namizədlik dissertasiyasını yazıb müdafiə etmişdir. "Kubik kristallarda atom form-faktorunun anizotropluğu" onun namizədlik işi olmuşdur.
Elmi fəaliyyət istiqamətləri
Bakıda isə Kərim müəllim elmi rəhbəri S.O.Konobayevskinin təklifi ilə Moskvada başladığı tədqiqatlarını davam etdirmişdir. O,kub şəkilli alüminium və almaz kristallarını tədqiq edərək kristal qəfəsində tltktron sıxlığının paylanma mənzərəsini müəyyənləşdirilmiş və buradan kimyəvi əlaqənin təbiətini aydınlaşdırmışdır.Məlum edilmişdir ki, Al atomu üçün elektron sıxlığının paylanması bircinsliliyə yaxın olur ki, bu metal əlaqəsi üçün səciyyəvidir,Almaz kristalında isə elektronların atom ətrafında paylanma anizatropiyasının müşahidə edilən kəskin dəyişməsi onda möhkəm yomopolyar əlaqənin səciyyəvi olduğunu göstərmişdir. Silisium və germanium kristalları rentqenodifraktometrik üsulla təqiq edilmiş,atomda elektron paylanmasının anizatropluğu öyrənilmişdir.Müəyyən olunmuşdur ki,karbon,silisium və germanium arasında atom sırası artdıqca elektron paylanmasının anizatropluğu azalır. Hətta, germanium üçün anizatropluq dərəcəsi o qədər azalmışdır ki, bu atom üçün səciyyəvi olan “qadağan edilmiş” interfeensiya mənzərəsi” müşahidə olunmamışdır.
Elmi nailiyyətləri
1967-cı ildə Kərim müəllim fizika-riyyaziyat elmləri doktorluq dissertasiyasını müvəfəqqiyyətlə müdafiə etmişdir. Keçən əsrin 70-ci illərində Kərim müəllim müxtəlif tezlikli rentgenoqrafik,termoqrafik və mikroskopik üsullardan istifadə etməklə bərk cisimlərin kristallaşmasının və faza keçidlərinin kinetikasının öyrənilməsi istiqamətində təqdiqatlarını daha da genişləndirmişdir. Bu dövrdə elmi təcrübəsini və biliyini gənclərə öyrətməyə çalışan professor K.P.Məmmədov pedaqoji fəaliyyətlə də məşgul olmuşdur.O,Odessa dənizçilik məktəbinin Bakı filialında,Baki Dövlət Universitetində və Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində fizikanin xüsusi kurslarından mühazirələr oxumuşdur.Nəhayət,Professor K.P.Məmmədov 1978-cı ildə müsabiqə yolu ilə Azərbaycan Dovlət Universitetinin Elektrik və Optika kafedrasının müdiri vəsifəsini tutmutmuşdur. Pedaqoji Universitetdə işlədiyi dövrdə Kərim müəllim “Optika”(I,IIvə III hissə) və “Optika və ftom fizikası” dərs vəsaitlərini yazib nəşr etditmiş,universitet tələbələrinin istifadəsinə vermişdir. 1976-cı ildən indiki Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində "elektrik və optika " kafedrasının müdiri işləmişdir. O, "Rentgen quruluş təhlilin əsasları" adlı dərsliyi bu sahə üzrə Azərbaycan dilində ilk dərs vəsaitidir.
Vəfatı
20 noyabr 1987-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Orden və medalları
"II dərəcəli Vətən müharibəsi" medalı,"Əmək veteranı","V.İ.Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley" medalı,"Qızıl Ulduz " ordeni,"Faşizm üzərində qələbənin 20 illiyi yubiley" medalı, "Faşizm üzərində Qələbənin 30 illiyi yubiley" medalı
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
İstinadlar
- Abbas Cilovdarlı,AMEA akademik H.M.Abdullayev adına Fizika İnstitutu (1945-1993-cü illər),I Hissə,Bakı,2017,səh 264
- Abbas Cilovdarlı,AMEA akademik H.M.Abdullayev adına Fizika İnstitutu (1945-1993-cü illər),I Hissə,Bakı,2017,səh 265
- "Gənc müəllim" qəzeti,4 dekabr 1987,səh.3
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kerim Penah oglu Memmedov d 1916 indiki Ucar rayonu Danabatan kendi 20 noyabr 1987 Baki Azerbaycan Respublikasi fizika riyaziyyat elmleri doktoru professor 1941 1945 ci iller muharibesi istirakcisi Kerim MemmedovKerim Penah oglu MemmedovDogum tarixi 1916Dogum yeri Ucar Azerbaycan SSRVefat tarixi 1987Vefat yeri Baki Azerbaycan SSRElm sahesi Berk cisimlerin rentqenostruktur analiziElmi derecesi fizika riyaziyyat elmler doktoruElmi adi ProfessorIs yeri AMEA Fizika InstitutuElmi rehberi S O KonobayevskiTaninirHeyati ve tehsiliK P Memmedov 1916 ci ilde Ucar rayonunun Enver Memmedxanli kendinde kecmis Kirovkend anadan olmusdur Dogma kendinde 7 illik tehsil aldiqdan sonra Bakida Rabite Elektrik Texnikumunu bitirmis ve 1934 ci ilde Berde rayonunun rabite qovsaginda ilk emek fealiyyetine baslamisdir Kerim muellim 1936 ci ilde Azerbacan Dovlet Universitetinin indiki BDU fizika fakultesine daxil olmus 1941 ci ilde indiki Baki Dovlet Universitetinin izika riyaziyyat fakultesini bitirib SSRI EA Geologiya Institutunun Azerbaycan filialinda baslamisdir Fasizmle SSRI arasinda baslayan muharibedede istirak etmek ucun Sovet Ordusu siralarina qatilmisdir K P Memmedov 1946 ci ilde Ordu siralarindan terxis olunub Bakida Qubkin adina Geodeziya Institutunda aspiranturaya qebul olunur ve Moskva Dovlet Universitetinin Rentgenoqrafiya laboratoriyasina ezam edilir 1950 ci ilin mart ayinda namizedlik dissertasiyasini mudafie edib Bakiya qayidan Kerim muellim Fizika Riyaziyyat institutunun Rentgenoqrafiya laboratoriyasinda bas elmi vezifesine qebul edilir Emek ve elmi fealiyyetiRentgen sualari vasitesi ile maddenin tedqiqi Azerbaycanda esasen Neft Kimya Institutunda geologiya mineralogiya elmleri doktoru professor A Z Verdizade terefinden baslanmisdir 1946 ilde onun tesebusu ile Fizika Institutunda da Rentqenqurulus tehlili laboratoriyasi yaradilmisdir 1950 ci ilde Fizika riyaziyyat elmleri namizedi K P Memmedovun Rentgenqurulus tehlili laboratoriyasinin rehberi teyin edilmesi ile derin elmi ehemiyyet dasiyan movzular uzerinde tedqiqatlara baslandi K P Memmedov Moskvada Rentgenoqrafiya laboratoriyasinda isleyerken kub sekilli kristallarda rentqen sualarinin sepilmesine atomun anizatroplugunun tesirini tedqiq etmis aldigi neticeler esasinda da namizedlik dissertasiyasini yazib mudafie etmisdir Kubik kristallarda atom form faktorunun anizotroplugu onun namizedlik isi olmusdur Elmi fealiyyet istiqametleriBakida ise Kerim muellim elmi rehberi S O Konobayevskinin teklifi ile Moskvada basladigi tedqiqatlarini davam etdirmisdir O kub sekilli aluminium ve almaz kristallarini tedqiq ederek kristal qefesinde tltktron sixliginin paylanma menzeresini mueyyenlesdirilmis ve buradan kimyevi elaqenin tebietini aydinlasdirmisdir Melum edilmisdir ki Al atomu ucun elektron sixliginin paylanmasi bircinsliliye yaxin olur ki bu metal elaqesi ucun seciyyevidir Almaz kristalinda ise elektronlarin atom etrafinda paylanma anizatropiyasinin musahide edilen keskin deyismesi onda mohkem yomopolyar elaqenin seciyyevi oldugunu gostermisdir Silisium ve germanium kristallari rentqenodifraktometrik usulla teqiq edilmis atomda elektron paylanmasinin anizatroplugu oyrenilmisdir Mueyyen olunmusdur ki karbon silisium ve germanium arasinda atom sirasi artdiqca elektron paylanmasinin anizatroplugu azalir Hetta germanium ucun anizatropluq derecesi o qeder azalmisdir ki bu atom ucun seciyyevi olan qadagan edilmis interfeensiya menzeresi musahide olunmamisdir Elmi nailiyyetleri1967 ci ilde Kerim muellim fizika riyyaziyat elmleri doktorluq dissertasiyasini muvefeqqiyyetle mudafie etmisdir Kecen esrin 70 ci illerinde Kerim muellim muxtelif tezlikli rentgenoqrafik termoqrafik ve mikroskopik usullardan istifade etmekle berk cisimlerin kristallasmasinin ve faza kecidlerinin kinetikasinin oyrenilmesi istiqametinde teqdiqatlarini daha da genislendirmisdir Bu dovrde elmi tecrubesini ve biliyini genclere oyretmeye calisan professor K P Memmedov pedaqoji fealiyyetle de mesgul olmusdur O Odessa denizcilik mektebinin Baki filialinda Baki Dovlet Universitetinde ve Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Universitetinde fizikanin xususi kurslarindan muhazireler oxumusdur Nehayet Professor K P Memmedov 1978 ci ilde musabiqe yolu ile Azerbaycan Dovlet Universitetinin Elektrik ve Optika kafedrasinin mudiri vesifesini tutmutmusdur Pedaqoji Universitetde islediyi dovrde Kerim muellim Optika I IIve III hisse ve Optika ve ftom fizikasi ders vesaitlerini yazib nesr etditmis universitet telebelerinin istifadesine vermisdir 1976 ci ilden indiki Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Universitetinde elektrik ve optika kafedrasinin mudiri islemisdir O Rentgen qurulus tehlilin esaslari adli dersliyi bu sahe uzre Azerbaycan dilinde ilk ders vesaitidir Vefati20 noyabr 1987 ci ilde Baki seherinde vefat etmisdir Orden ve medallari II dereceli Veten muharibesi medali Emek veterani V I Leninin anadan olmasinin 100 illiyi ile elaqedar yubiley medali Qizil Ulduz ordeni Fasizm uzerinde qelebenin 20 illiyi yubiley medali Fasizm uzerinde Qelebenin 30 illiyi yubiley medaliXarici kecidlerHemcinin baxIstinadlarAbbas Cilovdarli AMEA akademik H M Abdullayev adina Fizika Institutu 1945 1993 cu iller I Hisse Baki 2017 seh 264 Abbas Cilovdarli AMEA akademik H M Abdullayev adina Fizika Institutu 1945 1993 cu iller I Hisse Baki 2017 seh 265 Genc muellim qezeti 4 dekabr 1987 seh 3