Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əzvay (lat. Aloe) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin asfodelinakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Əzvay | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Əzvay | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki təsviri
Quşqonmazçiçəklilər sırasının dərman əhəmiyyətli növlərindən biri də aloe (əzvay) bitkisidir. O, isti ölkələrdə geniş yayılmışdır. Ən çox becərilən növü ağacşəkilli aloyadır. Aloe uzun, yaşıl, lətli-şirəli, kənarları tikanlı yarpaqlara malik çoxillik sukkent bitkidir. Təbii halda ən çox Afrikanın cənub-şərq hissəsində, yarımsəhra yerlərdə yayılmışdır. Azərbaycanda Abşeron istixanalarında becərilir. Aloenin yarpaqlarından alınan dərmanlar dəri, mədə-bağırsaq, sümük-oynaq və göz xəstəliklərinin müalicəsində istifadə olunur. Xalq təbabətində aloe şirəsini bal ilə qatıştırıb ciyər və mədə-bağırsaq xəstəliklərinin müalicəısində istifadə edirlər. Aloe toxum və qələm vasitəsi ilə çoxalır. Onun qırmızı və sarı rəngdə gözəl çiçəkləri olur.
Növləri
- Aloe africana
- Aloe albida
- Aloe albiflora
- Ağacşəkilli əzvay (Aloe arborescens Mill.)
- Aloe argenticauda
- Aloe aristata
- Aloe ballii
- Aloe ballyi
- Aloe barberae
- Aloe broomii
- Aloe camperi
- Aloe capitata
- Aloe ciliaris
- Aloe commixta
- Aloe comosa
- Aloe corallina
- Aloe decumbens
- Aloe dewinteri
- Aloe dichotoma
- Aloe dinteri
- Aloe eminens
- Aloe erinacea
- Aloe excelsa
- Tikanlı əzvay (Aloe ferox Mill.)
- Aloe forbesii
- Aloe gracilis
- Aloe haemanthifolia
- Aloe helenae
- Aloe hereroensis
- Aloe inermis
- Aloe inyangensis
- Aloe jawiyon
- Aloe juddii
- Aloe khamiesensis
- Aloe kilifiensis
- Aloe maculata
- Aloe marlothii
- Aloe namibensis
- Aloe nyeriensis
- Aloe peglerae
- Aloe perfoliata
- Aloe perryi
- Aloe pillansii
- Aloe plicatilis
- Aloe polyphylla
- Aloe ramosissima
- Aloe rauhii
- Aloe saponaria
- Aloe scobinifolia
- Aloe sinkatana
- Aloe sladeniana
- Aloe squarrosa
- Aloe striata
- Alabəzək əzvay (Aloe striatula Haw.)
- Sukotrin əzvayı (Aloe succotrina Lam.)
- Aloe suzannae
- Aloe tenuior
- Aloe thraskii
- Aloe variegata
- Aloe buettneri
- Əsl əzvay (Aloe vera L.)
- Aloe viridiflora
- Aloe wildii
Ekologiyası
Əzvay toxum və qələm vasitəsilə çoxalır. Onun qırmızı və sarı rəngdə gözəl çiçəkləri olur.
Azərbaycanda yayılması
İstifadəsi
Azərbaycanda qədimlərdə əzvayın səbur adlı qəliz şirəsi dərman və ətriyyat kimi gеniş istifadə еdilirdi. Əzvayla maska qurumuş və bozarmış saçlar üçün məsləhət görülür. O, həmçinin saçların tökülməsinin qarşısını alır. Tətbiqi sadədir: ½ xorək qaşığı əzvay şirəsi, 2 çay qaşığı bal və ½ xorək qaşığı gənəgərçək yağını başı yumazdan 30 dəqiqə qabaq saçların köklərinə sürtürlər. Sonra başı yuyurlar və çobanyastığı çiçəyi və gicitkan otunun dəmi və ya həlimi ilə yaxalayırlar. Sonda başınızı təmiz su ilə yuyun. Bu prosеduranı hər 4-7 gündən bir təkrar еdin.
Bundan başqa xalq təbabətində əzvay şirəsini bal ilə qarışdırıb ciyər və mədə-bağırsaq xəstəliklərinin müalicəsində istifadə edirlər.
Amerikalı alimlərin apardığı (laboratoriya siçanları üzərində) araşdırmalar nəticəsındə böyük dozalarda əzvayın qəbulu konserogen təsırə malikdir və gələcəkdə xərçəng xəstəliyinə gətirib çıxara bilər.
Xalq təbabətində əzvay (aloe) istifadəsi
Əzvay şirəsi xaricə istifadə olunduqda antiseptik, iltihab əlehinə, yaranı sağaltmaq təsirinə malik olur. Yaraları, sıyrıntıları, zədələnmiş dərini müalicədə yaxşı təsirə malikdir.
- Dərinin cırıqlarını, irinli və göbələkli zədələnmələrini, xoranı müalicə etmək üçün yara üzərinə təzə əzvay yarpağı qoymaq lazımdır. Bunun üçün əvvəlcə yarpağın dişli kənarları kəsilir və yarpağın üst hissəsi kəsilərək atılır. Yarpaq quruduqda sarğı açılaraq yenisi ilə əvəz olunur. Bu üsul uşaqlar üçün daha yaxşıdır, çünki, onlar yaranı yod və ya spirt ilə yandırmanı sevmirlər, əzvay isə ağrı hissi yaratmır.
Əzvay həmçinin yanıqları və onkoloji xəstələrin şüa prosedurlarından sonra əmələ gələn dəri zədələnmələrini müalicə edə bilir. Müalicə üçün təzə əzvay şirəsi istifadə olunur və sutkada bir neçə dəfə dəriyə sürtülür. Hətta stimullaşmamış bitki də yaxşı kömək edir: yanıqdan zədələnmiş dəri tezliklə bərpa olunur.
- İtdirsəyini müalicə etmək üçün əzvay yarpaqlarının şirəsini qaynanmış su ilə 1:10 nisbətində qarışdırıb islatma dərmanı kimi istifadə etmək lazımdır.
- Vanqa resepti ilə baş ağrısının müalicəsi: 1-2 əzvay yarpağı 2-3 litr suda bişirilir. Bir neçə axşam başa və bədənə bu həlim tökülür.
Əzvay şirəsi daxilə qəbul olunduqda iltihabi xəstəlikləri, mədə-bağırsaq traktının xəstəliklərini müalicə edir. Əgər siz burnunuza əzvay şirəsi damızdırsanız, xüsusən də ictimai yerlərdə olduqdan sonra, onda özünüzü qripdən və kəskin respirator xəstəliklərindən qoruyarsınız.
- Angina, soyuqlama xəstəliklərini, qulaq xəstəliklərini, göz xəstəliklərini müalicə etmək üçün əzvay şirəsi qaynanmış su ilə 1:1 nisbətində qarışdırılır. Alınan qarışıq ilə boğaz yaxalanır və ya göz yuyulur.
- Zökəmin müalicəsi və ya qripin profilaktikası aşağıdakı kimi həyata keçirilir: üç gün müddətində, hər 2-3 saatdan bir hər bir burun dəliyinə 5 damcı damızdırılır.
- Uşaqlarda xroniki tonzilliti müalicə etmək olar, bunun üçün əzvay şirəsi bal ilə 1:3 nisbətində qarışdırılır və hər gün uşağın badamcıqları həmin qarışıq ilə silinir. Kurs 2 həftə davam edir, sonra 7 gün fasilə verilir və kurs təkrar olunur.
- İnfeksiyalı xəstəliklərin, dizenteriya və difteriyanın müalicəsi: əzvay şirəsini gündə 1-2 dəfə, yeməkdən 30 dəqiqə əvvəl, hər dəfə 1 çay qaşığı əzvay şirəsi qəbul olunur.
Əzvay şirəsi daxilə qəbul olunduqda həmçinin iltihab əlehinə, ağrıkəsici təsirə malik olur.
- Ağ ciyərlərin iltihabının Vanqa resepti ilə müalicəsi: bir stəkan əzvay şirəsi götürülür, 1 çay qaşığı duz əlavə olunur və gündə 3 dəfə, hər dəfə yeməkdən bir saat əvvəl 1 yemək qaşığı qəbul olunur.
- Damaqların iltihabının, paradontozun, diş ağrısının müalicəsi: əzvay yarpaqlarından applikasiya istifadə olunur. Paralel olaraq effekti gücləndirmək üçün əzvay şirəsini daxilə qəbul etmək olar: gündə 2-3 dəfə, hər dəfə 1 çay qaşığı. Applikasiyanı gecə və uzun müddətdə istifadə etmək lazımdır. Başlıcası odur ki, müalicə ləngiməsin, elə ilk əlamətlər üzə çıxdıqda müalicəvi başlamaq lazımdır, onda sağalma prosesi tez gedir. Bu üsul ilə dişləri çöküntülərdən təmizləmək və diş emalına parıltını qaytarmaq olar.
- Yumurtalığın, uşaqlıq yolunun, uşaqlığın iltihabının, uşaqlıq boyuncuğunun erroziyasının müalicəsi üçün əzvay şirəsi ilə isladılmış tampon gecə istifadə olunur.
- Mentrual siklin pozulması zamanı əzvay şirəsi daxilə, gündə 3 dəfə, hər dəfə yeməkdən 30 dəqiqə əvvəl, hər dəfə 10 damcı qəbul olunur.
- Kolit, xroniki qəbizlik və azalmış turşuluqlu qastritlərin müalicəsi üçün gündə 3 dəfə, hər dəfə yeməkdən 30 dəqiqə əvvəl hər dəfə 1 çay qaşığı qəbul olunur. Həmçinin cövhər də hazırlamaq olar: 80 ml stimullaşdırılmış əzvay şirəsi üzərinə 20 ml 96%-li spirt əlavə olunur. Gündə 2-3 dəfə, hər dəfə 1-2 çay qaşığı qəbul olunur.
Əzvayı digər dərman inqredientləri və bal ilə birgə istifadə etmək olar. Vərəmin, pnevmoniyanın, öskürəyin müalicəsi üçün yoxlanılmış bir neçə resepti aşağıda veririk.
- Ağ ciyər vərəmi, bronxit, pnevmoniya, göy öskürək, öskürək müalicəsi üçün, həmçinin bədən zəiflədikdə bərabər miqdarda bal, təzə əzvay şirəsi və kaqor qarışdırılır. Qarışıq qaynayana qədər qızdırılır, amma qaynadılmır. Cövhər gündə 3 dəfə, yeməkdən 30 dəqiqə əvvəl isti-isti 1-2 yemək qaşığı (uşaqlar üçün hər dəfə 1 çay qaşığı) qəbul olunur. Qarışıq soyuducuda saxlanılır.
Bu dərman infeksiyalı xəstəlikdən sonra zəifləmiş insanlara yaxşı kömək edir. Vərəm olduqda qarışığı uzun müddət, fasiləsiz istifadə etmək olar.
- Vərəmi konyakın, limonun və əzvayın qarışığı ilə müalicə etmək olar, bu üsulun köməyi ilə hətta açıq formalı vərəm də müalicə olunur: 20 limon sürtkəcdən keçirilir. 10 ədəd təzə (yaxşı olar ki, ev yumurtası olsun) yumurta yaxşı yuyulur, (bütöv, qabıqlı) minalı, saxsı və ya şüşə qabın dibinə qoyulur və üzərinə sürtkəcdən keçirilmiş limon tökülür. İsti, qaranlıq yerdə 2 sutka saxlanılır. Sonra ayrı qaba 0,5l konyak, 200 qram əzvay şirəsi, 2 yemək qaşığı kakao, 1,2 kq bal tökülür və bu qarışıq azca qızdırılır və içərisində yumurta və limon olan bankaya tökülür (qarışdırmaq lazım deyil). Qarışıq olan qab qaranlıq isti yerdə 2 həftə saxlanılır. Sonra ehtiyatla yumurtalar çıxarılır, qalan kütlə süzülərək bankalara tökülərək soyuducuda saxlanılır. İki ay müddətində, gündə 3 dəfə, hər dəfə yeməkdən 30 dəqiqə əvvəl, hər dəfə 1 yemək qaşığı qəbul olunur. Müalicə müddətində alkohol istifadə etmək və siqaret çəkmək məsləhət görülmür.
- Pnevmoniyanı, vərəmi, həmçinin uzun müddət keçməyən öskürəyi müalicə etmək olar: 20 hissə cökə balı, 4 hissə zeytun yağı, 3 hissə tozağacı tumurcuqları, 1 hissə cökə çiçəyi, 4 hissə xırda doğranmış əzvay yarpağı götürülür. Toz ağacı tumurcuqları və tozağacı çiçəyi ayrıca 0,5 suda dəmlənir və 1-2 dəqiqə müddətində qaynadılır. Həlim süzülür və balın əzvay ilə qarışığı üzərinə tökülür, sonra zeytun yağı əlavə edilərək qarışdırılır. Qarışıq soyuducuda saxlanılır və istifadədən əvvəl çalxalanır. Gündə 3 dəfə, hər dəfə 1 yemək qaşığı qəbul olunur.
Mədə-bağırsaq traktının xəstəlikləri, hətta xora kimi ciddi xəstəlik də əzvay şirəsinə malik preparatlarla müalicə oluna bilir.
- Mədə və onikibarmaq bağırsağın xorası olduqda müalicə üçün hazırlanan tərkib: Stəkanın yarısı qədər xırdalanmış əzvay yarpaqları bir stəkan şəkər tozu ilə qarışdırılır. Qarışıq qaranlıq yerdə üç gün saxlanılır, sonra bir stəkan təbii qırmızı çaxır əlavə olunur və daha bir sutka saxlanılır. Bir-iki ay müddətində gündə 2-3 dəfə, yeməkdən əvvəl hər dəfə 1 yemək qaşığı qəbul olunur.
- Mədə xorası, anemiyalarda, xroniki qastritlərdə (qəbizliklə müşayiət olunan), şüa zədələnmələrində, proqressivləşən yaxşı görməmə, göz qapaqlarının iltihabı, bronxial astma, fazingitlərdə, lazingitlərdə, həmçinin immuniteti artırmaq üçün və ümumi möhkəmləndirici vasitə kimi aşağıdakı tərkibin istifadəsi təklif olunur: əzvay şirəsi eyni miqdarda bal ilə qarışdırılır və gündə 3 dəfə, yeməkdən 30 dəqiqə öncə, hər dəfə çay qaşığının ⅓-i qədər, isti süd ilə birlikdə içilir. Müalicə kursu 3 həftədir, fasilə 10 gün, sonra kurs təkrar olunur.
Əzvay təkcə müalicə etmir, həm də gözəlləşdirir: Qədim Misirdə hesab olunurdu ki, barbados əzvayı qadına xüsusi gözəllik verir. Qədim əfsanəyə görə çariça Kleopatra gözəlliyini və cavanlığını məhz əzvaydan hazırlanmış dərmanlarla saxlamışdır. Qədim traktatlarda dəriyə və saçlara qulluq üçün əzvay istifadəsi haqqında məlumatlar var. Sizə də bu qədim reseptlərdən istifadə etməyi məsləhət görürük.
- Cavanlaşdırıcı krem: bir yemək qaşığı əzvay şirəsi 1 yemək qaşığı distillə suyu, ½ yemək qaşığı qızıl gül suyu (və ya qızıl gül çiçəkləri cövhəri) və ½ çay qaşığı bal ilə qarışdırılır. Qarışıq su hamamı üzərinə qoyulur və üzərinə yavaş-yavaş 50 qram ərimiş donuz piyi əlavə olunur. Hazır krem bankaya keçirilir, ağzı kip bağlanır və soyuducuda saxlanır. Gündə bir dəfə nazik təbəqə kimi qoyulur.
- Əzvaydan hazırlanan lason ilə gündə çox dəfələrlə yuyunma dərini yağsızlaşdırmağa kömək edir, o, həmçinin dərini sızanaqlar əmələ gəlməkdən qoruyur. Böyük əzvay yarpağı kəsilir, sonra prostimullaşdırılır. Sonra yarpaq xırdalanır və ondan şirə çəkilir. 100 qram şirəyə 50 qram qaynadılmış su və ½ yemək qaşığı spirt əlavə olunur.
- Kimyəvi burulma ilə zədələnmiş və ya zəifləmiş saçları balzam ilə müalicə etmək olar: 100 qram əzvay şirəsi 500 qram quru üzüm çaxırı ilə qarışdırılır. 2-3 gün saxlanılır. Bir ay müddətində müntəzəm olaraq müalicəvi kütlə başın dərisinə sürtülür. Nəticə əla olur.
Əzvay şirəsi xaricə istifadə olunduqda antiseptik, iltihab əlehinə, yaranı sağaltmaq təsirinə malik olur. Yaraları, sıyrıntıları, zədələnmiş dərini müalicədə yaxşı təsirə malikdir.
- Dərinin cırıqlarını, irinli və göbələkli zədələnmələrini, xoranı müalicə etmək üçün yara üzərinə təzə əzvay yarpağı qoymaq lazımdır. Bunun üçün əvvəlcə yarpağın dişli kənarları kəsilir və yarpağın üst hissəsi kəsilərək atılır. Yarpaq quruduqda sarğı açılaraq yenisi ilə əvəz olunur. Bu üsul uşaqlar üçün daha yaxşıdır, çünki, onlar yaranı yod və ya spirt ilə yandırmanı sevmirlər, əzvay isə ağrı hissi yaratmır.
Əzvay həmçinin yanıqları və onkoloji xəstələrin şüa prosedurlarından sonra əmələ gələn dəri zədələnmələrini müalicə edə bilir. Müalicə üçün təzə əzvay şirəsi istifadə olunur və sutkada bir neçə dəfə dəriyə sürtülür. Hətta stimullaşmamış bitki də yaxşı kömək edir: yanıqdan zədələnmiş dəri tezliklə bərpa olunur.
- İtdirsəyini müalicə etmək üçün əzvay yarpaqlarının şirəsini qaynanmış su ilə 1:10 nisbətində qarışdırıb islatma dərmanı kimi istifadə etmək lazımdır.
- Vanqa resepti ilə baş ağrısının müalicəsi: 1-2 əzvay yarpağı 2-3 litr suda bişirilir. Bir neçə axşam başa və bədənə bu həlim tökülür.
İstinadlar
- CHASE M. W., REVEAL J. L., FAY M. F., Reveal J. L., Fay M. F. A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae, Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 132–136. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00999.X
- Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 150. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- http://www.nkpi.az/?page=addread&id=1716
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ezvay lat Aloe bitkiler aleminin qulancarcicekliler destesinin asfodelinakimiler fesilesine aid bitki cinsi EzvayElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile AsfodelinakimilerYarimfesile Triba Cins EzvayBeynelxalq elmi adiAloe L 1753 Sekil axtarisiITIS 42772NCBI 25641EOL 39863588Botaniki tesviriQusqonmazcicekliler sirasinin derman ehemiyyetli novlerinden biri de aloe ezvay bitkisidir O isti olkelerde genis yayilmisdir En cox becerilen novu agacsekilli aloyadir Aloe uzun yasil letli sireli kenarlari tikanli yarpaqlara malik coxillik sukkent bitkidir Tebii halda en cox Afrikanin cenub serq hissesinde yarimsehra yerlerde yayilmisdir Azerbaycanda Abseron istixanalarinda becerilir Aloenin yarpaqlarindan alinan dermanlar deri mede bagirsaq sumuk oynaq ve goz xesteliklerinin mualicesinde istifade olunur Xalq tebabetinde aloe siresini bal ile qatistirib ciyer ve mede bagirsaq xesteliklerinin mualiceisinde istifade edirler Aloe toxum ve qelem vasitesi ile coxalir Onun qirmizi ve sari rengde gozel cicekleri olur NovleriAloe africana Aloe albida Aloe albiflora Agacsekilli ezvay Aloe arborescens Mill Aloe argenticauda Aloe aristata Aloe ballii Aloe ballyi Aloe barberae Aloe broomii Aloe camperi Aloe capitata Aloe ciliaris Aloe commixta Aloe comosa Aloe corallina Aloe decumbens Aloe dewinteri Aloe dichotoma Aloe dinteri Aloe eminens Aloe erinacea Aloe excelsa Tikanli ezvay Aloe ferox Mill Aloe forbesii Aloe gracilis Aloe haemanthifolia Aloe helenae Aloe hereroensis Aloe inermis Aloe inyangensis Aloe jawiyon Aloe juddii Aloe khamiesensis Aloe kilifiensis Aloe maculata Aloe marlothii Aloe namibensis Aloe nyeriensis Aloe peglerae Aloe perfoliata Aloe perryi Aloe pillansii Aloe plicatilis Aloe polyphylla Aloe ramosissima Aloe rauhii Aloe saponaria Aloe scobinifolia Aloe sinkatana Aloe sladeniana Aloe squarrosa Aloe striata Alabezek ezvay Aloe striatula Haw Sukotrin ezvayi Aloe succotrina Lam Aloe suzannae Aloe tenuior Aloe thraskii Aloe variegata Aloe buettneri Esl ezvay Aloe vera L Aloe viridiflora Aloe wildiiEkologiyasiEzvay toxum ve qelem vasitesile coxalir Onun qirmizi ve sari rengde gozel cicekleri olur Azerbaycanda yayilmasiIstifadesiAzerbaycanda qedimlerde ezvayin sebur adli qeliz siresi derman ve etriyyat kimi genis istifade edilirdi Ezvayla maska qurumus ve bozarmis saclar ucun meslehet gorulur O hemcinin saclarin tokulmesinin qarsisini alir Tetbiqi sadedir xorek qasigi ezvay siresi 2 cay qasigi bal ve xorek qasigi genegercek yagini basi yumazdan 30 deqiqe qabaq saclarin koklerine surturler Sonra basi yuyurlar ve cobanyastigi ciceyi ve gicitkan otunun demi ve ya helimi ile yaxalayirlar Sonda basinizi temiz su ile yuyun Bu prosedurani her 4 7 gunden bir tekrar edin Bundan basqa xalq tebabetinde ezvay siresini bal ile qarisdirib ciyer ve mede bagirsaq xesteliklerinin mualicesinde istifade edirler Amerikali alimlerin apardigi laboratoriya sicanlari uzerinde arasdirmalar neticesinde boyuk dozalarda ezvayin qebulu konserogen tesire malikdir ve gelecekde xerceng xesteliyine getirib cixara biler Xalq tebabetinde ezvay aloe istifadesiEzvay siresi xarice istifade olunduqda antiseptik iltihab elehine yarani sagaltmaq tesirine malik olur Yaralari siyrintilari zedelenmis derini mualicede yaxsi tesire malikdir Derinin ciriqlarini irinli ve gobelekli zedelenmelerini xorani mualice etmek ucun yara uzerine teze ezvay yarpagi qoymaq lazimdir Bunun ucun evvelce yarpagin disli kenarlari kesilir ve yarpagin ust hissesi kesilerek atilir Yarpaq quruduqda sargi acilaraq yenisi ile evez olunur Bu usul usaqlar ucun daha yaxsidir cunki onlar yarani yod ve ya spirt ile yandirmani sevmirler ezvay ise agri hissi yaratmir Ezvay hemcinin yaniqlari ve onkoloji xestelerin sua prosedurlarindan sonra emele gelen deri zedelenmelerini mualice ede bilir Mualice ucun teze ezvay siresi istifade olunur ve sutkada bir nece defe deriye surtulur Hetta stimullasmamis bitki de yaxsi komek edir yaniqdan zedelenmis deri tezlikle berpa olunur Itdirseyini mualice etmek ucun ezvay yarpaqlarinin siresini qaynanmis su ile 1 10 nisbetinde qarisdirib islatma dermani kimi istifade etmek lazimdir Vanqa resepti ile bas agrisinin mualicesi 1 2 ezvay yarpagi 2 3 litr suda bisirilir Bir nece axsam basa ve bedene bu helim tokulur Ezvay siresi daxile qebul olunduqda iltihabi xestelikleri mede bagirsaq traktinin xesteliklerini mualice edir Eger siz burnunuza ezvay siresi damizdirsaniz xususen de ictimai yerlerde olduqdan sonra onda ozunuzu qripden ve keskin respirator xesteliklerinden qoruyarsiniz Angina soyuqlama xesteliklerini qulaq xesteliklerini goz xesteliklerini mualice etmek ucun ezvay siresi qaynanmis su ile 1 1 nisbetinde qarisdirilir Alinan qarisiq ile bogaz yaxalanir ve ya goz yuyulur Zokemin mualicesi ve ya qripin profilaktikasi asagidaki kimi heyata kecirilir uc gun muddetinde her 2 3 saatdan bir her bir burun deliyine 5 damci damizdirilir Usaqlarda xroniki tonzilliti mualice etmek olar bunun ucun ezvay siresi bal ile 1 3 nisbetinde qarisdirilir ve her gun usagin badamciqlari hemin qarisiq ile silinir Kurs 2 hefte davam edir sonra 7 gun fasile verilir ve kurs tekrar olunur Infeksiyali xesteliklerin dizenteriya ve difteriyanin mualicesi ezvay siresini gunde 1 2 defe yemekden 30 deqiqe evvel her defe 1 cay qasigi ezvay siresi qebul olunur Ezvay siresi daxile qebul olunduqda hemcinin iltihab elehine agrikesici tesire malik olur Ag ciyerlerin iltihabinin Vanqa resepti ile mualicesi bir stekan ezvay siresi goturulur 1 cay qasigi duz elave olunur ve gunde 3 defe her defe yemekden bir saat evvel 1 yemek qasigi qebul olunur Damaqlarin iltihabinin paradontozun dis agrisinin mualicesi ezvay yarpaqlarindan applikasiya istifade olunur Paralel olaraq effekti guclendirmek ucun ezvay siresini daxile qebul etmek olar gunde 2 3 defe her defe 1 cay qasigi Applikasiyani gece ve uzun muddetde istifade etmek lazimdir Baslicasi odur ki mualice lengimesin ele ilk elametler uze cixdiqda mualicevi baslamaq lazimdir onda sagalma prosesi tez gedir Bu usul ile disleri cokuntulerden temizlemek ve dis emalina pariltini qaytarmaq olar Yumurtaligin usaqliq yolunun usaqligin iltihabinin usaqliq boyuncugunun erroziyasinin mualicesi ucun ezvay siresi ile isladilmis tampon gece istifade olunur Mentrual siklin pozulmasi zamani ezvay siresi daxile gunde 3 defe her defe yemekden 30 deqiqe evvel her defe 10 damci qebul olunur Kolit xroniki qebizlik ve azalmis tursuluqlu qastritlerin mualicesi ucun gunde 3 defe her defe yemekden 30 deqiqe evvel her defe 1 cay qasigi qebul olunur Hemcinin covher de hazirlamaq olar 80 ml stimullasdirilmis ezvay siresi uzerine 20 ml 96 li spirt elave olunur Gunde 2 3 defe her defe 1 2 cay qasigi qebul olunur Ezvayi diger derman inqredientleri ve bal ile birge istifade etmek olar Veremin pnevmoniyanin oskureyin mualicesi ucun yoxlanilmis bir nece resepti asagida veririk Ag ciyer veremi bronxit pnevmoniya goy oskurek oskurek mualicesi ucun hemcinin beden zeifledikde beraber miqdarda bal teze ezvay siresi ve kaqor qarisdirilir Qarisiq qaynayana qeder qizdirilir amma qaynadilmir Covher gunde 3 defe yemekden 30 deqiqe evvel isti isti 1 2 yemek qasigi usaqlar ucun her defe 1 cay qasigi qebul olunur Qarisiq soyuducuda saxlanilir Bu derman infeksiyali xestelikden sonra zeiflemis insanlara yaxsi komek edir Verem olduqda qarisigi uzun muddet fasilesiz istifade etmek olar Veremi konyakin limonun ve ezvayin qarisigi ile mualice etmek olar bu usulun komeyi ile hetta aciq formali verem de mualice olunur 20 limon surtkecden kecirilir 10 eded teze yaxsi olar ki ev yumurtasi olsun yumurta yaxsi yuyulur butov qabiqli minali saxsi ve ya suse qabin dibine qoyulur ve uzerine surtkecden kecirilmis limon tokulur Isti qaranliq yerde 2 sutka saxlanilir Sonra ayri qaba 0 5l konyak 200 qram ezvay siresi 2 yemek qasigi kakao 1 2 kq bal tokulur ve bu qarisiq azca qizdirilir ve icerisinde yumurta ve limon olan bankaya tokulur qarisdirmaq lazim deyil Qarisiq olan qab qaranliq isti yerde 2 hefte saxlanilir Sonra ehtiyatla yumurtalar cixarilir qalan kutle suzulerek bankalara tokulerek soyuducuda saxlanilir Iki ay muddetinde gunde 3 defe her defe yemekden 30 deqiqe evvel her defe 1 yemek qasigi qebul olunur Mualice muddetinde alkohol istifade etmek ve siqaret cekmek meslehet gorulmur Pnevmoniyani veremi hemcinin uzun muddet kecmeyen oskureyi mualice etmek olar 20 hisse coke bali 4 hisse zeytun yagi 3 hisse tozagaci tumurcuqlari 1 hisse coke ciceyi 4 hisse xirda dogranmis ezvay yarpagi goturulur Toz agaci tumurcuqlari ve tozagaci ciceyi ayrica 0 5 suda demlenir ve 1 2 deqiqe muddetinde qaynadilir Helim suzulur ve balin ezvay ile qarisigi uzerine tokulur sonra zeytun yagi elave edilerek qarisdirilir Qarisiq soyuducuda saxlanilir ve istifadeden evvel calxalanir Gunde 3 defe her defe 1 yemek qasigi qebul olunur Mede bagirsaq traktinin xestelikleri hetta xora kimi ciddi xestelik de ezvay siresine malik preparatlarla mualice oluna bilir Mede ve onikibarmaq bagirsagin xorasi olduqda mualice ucun hazirlanan terkib Stekanin yarisi qeder xirdalanmis ezvay yarpaqlari bir stekan seker tozu ile qarisdirilir Qarisiq qaranliq yerde uc gun saxlanilir sonra bir stekan tebii qirmizi caxir elave olunur ve daha bir sutka saxlanilir Bir iki ay muddetinde gunde 2 3 defe yemekden evvel her defe 1 yemek qasigi qebul olunur Mede xorasi anemiyalarda xroniki qastritlerde qebizlikle musayiet olunan sua zedelenmelerinde proqressivlesen yaxsi gormeme goz qapaqlarinin iltihabi bronxial astma fazingitlerde lazingitlerde hemcinin immuniteti artirmaq ucun ve umumi mohkemlendirici vasite kimi asagidaki terkibin istifadesi teklif olunur ezvay siresi eyni miqdarda bal ile qarisdirilir ve gunde 3 defe yemekden 30 deqiqe once her defe cay qasiginin i qeder isti sud ile birlikde icilir Mualice kursu 3 heftedir fasile 10 gun sonra kurs tekrar olunur Ezvay tekce mualice etmir hem de gozellesdirir Qedim Misirde hesab olunurdu ki barbados ezvayi qadina xususi gozellik verir Qedim efsaneye gore carica Kleopatra gozelliyini ve cavanligini mehz ezvaydan hazirlanmis dermanlarla saxlamisdir Qedim traktatlarda deriye ve saclara qulluq ucun ezvay istifadesi haqqinda melumatlar var Size de bu qedim reseptlerden istifade etmeyi meslehet goruruk Cavanlasdirici krem bir yemek qasigi ezvay siresi 1 yemek qasigi distille suyu yemek qasigi qizil gul suyu ve ya qizil gul cicekleri covheri ve cay qasigi bal ile qarisdirilir Qarisiq su hamami uzerine qoyulur ve uzerine yavas yavas 50 qram erimis donuz piyi elave olunur Hazir krem bankaya kecirilir agzi kip baglanir ve soyuducuda saxlanir Gunde bir defe nazik tebeqe kimi qoyulur Ezvaydan hazirlanan lason ile gunde cox defelerle yuyunma derini yagsizlasdirmaga komek edir o hemcinin derini sizanaqlar emele gelmekden qoruyur Boyuk ezvay yarpagi kesilir sonra prostimullasdirilir Sonra yarpaq xirdalanir ve ondan sire cekilir 100 qram sireye 50 qram qaynadilmis su ve yemek qasigi spirt elave olunur Kimyevi burulma ile zedelenmis ve ya zeiflemis saclari balzam ile mualice etmek olar 100 qram ezvay siresi 500 qram quru uzum caxiri ile qarisdirilir 2 3 gun saxlanilir Bir ay muddetinde muntezem olaraq mualicevi kutle basin derisine surtulur Netice ela olur Ezvay siresi xarice istifade olunduqda antiseptik iltihab elehine yarani sagaltmaq tesirine malik olur Yaralari siyrintilari zedelenmis derini mualicede yaxsi tesire malikdir Derinin ciriqlarini irinli ve gobelekli zedelenmelerini xorani mualice etmek ucun yara uzerine teze ezvay yarpagi qoymaq lazimdir Bunun ucun evvelce yarpagin disli kenarlari kesilir ve yarpagin ust hissesi kesilerek atilir Yarpaq quruduqda sargi acilaraq yenisi ile evez olunur Bu usul usaqlar ucun daha yaxsidir cunki onlar yarani yod ve ya spirt ile yandirmani sevmirler ezvay ise agri hissi yaratmir Ezvay hemcinin yaniqlari ve onkoloji xestelerin sua prosedurlarindan sonra emele gelen deri zedelenmelerini mualice ede bilir Mualice ucun teze ezvay siresi istifade olunur ve sutkada bir nece defe deriye surtulur Hetta stimullasmamis bitki de yaxsi komek edir yaniqdan zedelenmis deri tezlikle berpa olunur Itdirseyini mualice etmek ucun ezvay yarpaqlarinin siresini qaynanmis su ile 1 10 nisbetinde qarisdirib islatma dermani kimi istifade etmek lazimdir Vanqa resepti ile bas agrisinin mualicesi 1 2 ezvay yarpagi 2 3 litr suda bisirilir Bir nece axsam basa ve bedene bu helim tokulur IstinadlarCHASE M W REVEAL J L FAY M F Reveal J L Fay M F A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae ing Botanical Journal of the Linnean Society M F Fay Wiley Blackwell Linnean Society of London OUP 2009 Vol 161 Iss 2 P 132 136 ISSN 0024 4074 1095 8339 doi 10 1111 J 1095 8339 2009 00999 X Linney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 150 doi 10 5962 BHL TITLE 746 http www nkpi az page addread amp id 1716Hemcinin bax