Çörək ― xəmirin bişirilməsi ilə əldə olunan un məmulatı. Bu xəmirə çox vaxt duz, birləşdirici maddələr, qıcqırdıcı və bəzi çörək növlərinə isə günəbaxan, xaşxaş və başqa bitki tumları da əlavə edilir. Tumlar çörəyin üzərində bəzək kimi də istifadə edilə bilər.
Çörək | |
---|---|
Tarixi | |
Tərkibi | |
Əsas |
Çörək ayrıca da yeyilir. Çox vaxt onu yağla, mürəbbə, bal və ya pendirlə yeyirlər. Avropa arasında müxtəlif ət deli hazırlanmış yeməklər olan çörəyə tez-tez rast gəlinir. Bu buterbrod adlanır. Çörəkdən sendviç üçün də istifadə edilir. Çörəyi ayrıca yemək olar, kərə yağı, fıstıq və ya günəbaxan yağı, mürəbbə, marqarin, marmelad, mürəbbə, jele, bal ilə də istehlak edilir ki, bu da mahiyyətcə sendviç adlanan yeməkdir. Çörək sendviç bazası kimi də istifadə olunur. Sadəcə bişmiş və ya sonra qızardılmış ola bilər (məsələn, bir tosterdə), demək olar ki, məhdudiyyətsiz, otaq temperaturunda və ya isti şəkildə xidmət edilə bilər. Bəzi mədəniyyətlərdə — məsələn, Efiopiyada (ingera) çörək də bıçaq kimi istifadə olunur.
Çörəyi təzə saxlamaq üçün qablaşdırılmamış çörək qutusunda saxlamaq adətdir.
Bir irsi xəstəlik var — çölyak xəstəliyi — tərkibindəki qlüten səbəbiylə çörək yemək qadağandır. Xəstə ömür boyu özü olmayan bir pəhriz izləməlidir.
Tarixi
Çörəyin tarixi bəşəriyyətin yarandığı gündən başlayır.
Bu gün dünyanın elə bir ölkəsi yoxdur ki, orada aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı çörəklə bağlı əlamətlərə rast gəlinməsin. Tarixi mənbələrdə İraqın şimalında tapılan ilk mədəni buğdanın eramızdan əvvəl onuncu minilliyin ikinci yarısına aid olması göstərilir. Mənbələrdə həmçinin eramızdan əvvəl 2–3-cü minillikdə Misirdə 3 buğda növünün əkildiyi qeyd olunur. Azərbaycanda da aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı daşlaşmış buğda növləri eramızdan əvvəl 6–7 minilliyə aid edilir. Bu müqəddəs nemətə ehtiram həm folklorda, həm də ədəbiyyat da öz əksini daim tapıb.
Azərbaycanda müxtəlif çörək növləri bişirilir: təndir çörəyi, lavaş (yuxa, yayma), fətir, nazik, qalın, kətə, mayasız çörək (cır çörək) – xörəkli çörəyi, bəyim çörəyi, qoz çörəyi, badam çörəyi və s.
Dünyanın ən bahalı çörəyi İspaniyanın Alqotosin kəndində Pan Pina çörəkxanasında 150 dollara satılan qızıl kəpəkli çörəkdir.
Çörək növləri
Çörək dünyada ən geniş yayılmış qida sayılır. Müxtəlif ölkələrdə yerli xalqlar özlərinin aşağıdakı milli çörək növlərini bişirillər:
- Bazlama (Türkiyə)
- Bresel (Almaniya)
- Brioş (Normandiya, Fransa)
- Çapati (Hindistan)
- Lavaş (Qafqaz)
- Мassa (İsrail)
- Pide (Türkiyə)
- Pita (Yaxın Şərq)
- Pissa (İtaliya)
- Tortilya (Меksiка)
- Folar (Portuqaliya)
- Fransız bageti (Fransa)
- Qara çörək (Rusiya)
- (Türkiyə)
- Təndir-nan (Orta Asiya)
- Vestfal çörəyi (Almaniya)
- Yuxа|Yuxa (Azərbaycan)
Azərbaycan Çörək istehsalçıları
- N1 Çörək Zavodu
- Çörəkçi
İstinadlar
- H.-D. Belitz, Grosch W., Schieberle P., Belitz H. Food Chemistry (ing.). 3 2004. doi:10.1007/978-3-662-07279-0
- "Arxivlənmiş surət". 2023-04-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-14.
- "Arxivlənmiş surət". 2019-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-14.
- "№1 Çörək Zavodu". www.n1chorek.az. 2023-10-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-14.
- "Çörəkçi". Çörəkçi (az.). 2023-05-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-14.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Corek xemirin bisirilmesi ile elde olunan un memulati Bu xemire cox vaxt duz birlesdirici maddeler qicqirdici ve bezi corek novlerine ise gunebaxan xasxas ve basqa bitki tumlari da elave edilir Tumlar coreyin uzerinde bezek kimi de istifade edile biler CorekTarixiTerkibiEsas un su Corek ayrica da yeyilir Cox vaxt onu yagla murebbe bal ve ya pendirle yeyirler Avropa arasinda muxtelif et deli hazirlanmis yemekler olan coreye tez tez rast gelinir Bu buterbrod adlanir Corekden sendvic ucun de istifade edilir Coreyi ayrica yemek olar kere yagi fistiq ve ya gunebaxan yagi murebbe marqarin marmelad murebbe jele bal ile de istehlak edilir ki bu da mahiyyetce sendvic adlanan yemekdir Corek sendvic bazasi kimi de istifade olunur Sadece bismis ve ya sonra qizardilmis ola biler meselen bir tosterde demek olar ki mehdudiyyetsiz otaq temperaturunda ve ya isti sekilde xidmet edile biler Bezi medeniyyetlerde meselen Efiopiyada ingera corek de bicaq kimi istifade olunur Coreyi teze saxlamaq ucun qablasdirilmamis corek qutusunda saxlamaq adetdir Bir irsi xestelik var colyak xesteliyi terkibindeki qluten sebebiyle corek yemek qadagandir Xeste omur boyu ozu olmayan bir pehriz izlemelidir TarixiCoreyin tarixi beseriyyetin yarandigi gunden baslayir Bu gun dunyanin ele bir olkesi yoxdur ki orada aparilan arxeoloji qazintilar zamani corekle bagli elametlere rast gelinmesin Tarixi menbelerde Iraqin simalinda tapilan ilk medeni bugdanin eramizdan evvel onuncu minilliyin ikinci yarisina aid olmasi gosterilir Menbelerde hemcinin eramizdan evvel 2 3 cu minillikde Misirde 3 bugda novunun ekildiyi qeyd olunur Azerbaycanda da aparilan arxeoloji qazintilar zamani daslasmis bugda novleri eramizdan evvel 6 7 minilliye aid edilir Bu muqeddes nemete ehtiram hem folklorda hem de edebiyyat da oz eksini daim tapib Azerbaycanda muxtelif corek novleri bisirilir tendir coreyi lavas yuxa yayma fetir nazik qalin kete mayasiz corek cir corek xorekli coreyi beyim coreyi qoz coreyi badam coreyi ve s Dunyanin en bahali coreyi Ispaniyanin Alqotosin kendinde Pan Pina corekxanasinda 150 dollara satilan qizil kepekli corekdir Corek novleriCorek dunyada en genis yayilmis qida sayilir Muxtelif olkelerde yerli xalqlar ozlerinin asagidaki milli corek novlerini bisiriller Bazlama Turkiye Bresel Almaniya Brios Normandiya Fransa Capati Hindistan Lavas Qafqaz Massa Israil Pide Turkiye Pita Yaxin Serq Pissa Italiya Tortilya Meksika Folar Portuqaliya Fransiz bageti Fransa Qara corek Rusiya Turkiye Tendir nan Orta Asiya Vestfal coreyi Almaniya Yuxa Yuxa Azerbaycan Azerbaycan Corek istehsalcilariN1 Corek Zavodu CorekciIstinadlarH D Belitz Grosch W Schieberle P Belitz H Food Chemistry ing 3 2004 doi 10 1007 978 3 662 07279 0 Arxivlenmis suret 2023 04 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 14 Arxivlenmis suret 2019 03 30 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 14 1 Corek Zavodu www n1chorek az 2023 10 26 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 14 Corekci Corekci az 2023 05 31 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 14 Xarici kecidlerVikikitabda Corek movzusuna dair metn var Vikisitatda Corek ile elaqedar sitatlar var