Yuliya dağlaləsi (lat. Tulipa julia) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin zanbaqkimilər fəsiləsinin dağlaləsi cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c+3c. Nadir növdür.
Yuliya dağlaləsi | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Yuliya dağlaləsi | ||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
|
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Soğanaq yumurtavari, 3 sm yoğunluğundadır. Xaricdən qonur, nazik, dərivari, daxildən hörümçək toruna bənzər, mamırşəkilli qınla örtülüdür. Gövdə 15–35 sm hündürlükdədir. Yarpaqlar 3–4 ədəd, neştərşəkilli və ya enli-neştərşəkilli, uzunsov, 3 sm-ə qədər enindədir. Çiçəklər tək, 4 sm uzunluğundadır. Çiçəkyanlığının yarpaqcıqlarının alovu moruğu-qırmızı, əsasında tünd-sarı, haşiyələnmiş ləkəlidir, xaricdəki daxildəkindən bir az uzun, uzunsov-rombvari, iti, daxildəki tərs-yumurtavari və ya oval, uzunsov-yumurtavaridir. Qutucuq 3 sm-ə qədər uzunluğundadır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Orta dağ qurşağında, quru daşlı və əhəngli yamaclarda, bəzən meşələrdə rast gəlinir. Çiçəkləməsi aprel, may, meyvələməsi may, iyun aylarına təsadüf edir. Çoxalması soğanaqla və toxumladır. Mezokserofitdir.
Şimali İran mənşəli nadir növdür. Naxçıvan MR-in Şahbuz rayonunun Biçənək gəndi ətrafında, Cabrayıl rayonu Sultanlı qəsəbəsi ətrafında, Dəvəçi rayonu Şanoçala kəndində, Azərbaycandan kənarda isə İranda yayılmışdır. Quru əhəngli və daşlı yamaclarda bitir. Seyrək rast gəlir.
Çoxalması
Toxumla və vegenetativ yolla çoxalır.
Ehtiyatının dəyişilmə səbəbləri
Antropagen amillər. Əhali tərəfindən intensiv toplanılması və zoogen amillərin təsiri altındadır.
Becərilməsi
Azərbaycanın Botanika İnstitutunun Botanika bağında becərilir.
Qəbul edilmiş qorunma tədbirləri
Xüsusi mühafizə tədbirləri hazırlanmamışdir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yuliya daglalesi lat Tulipa julia bitkiler aleminin zanbaqcicekliler destesinin zanbaqkimiler fesilesinin daglalesi cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmeye hessas olanlar kateqoriyasina aiddir VU A2c 3c Nadir novdur Yuliya daglalesiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste ZanbaqciceklilerFesile ZanbaqkimilerYarimfesile LilioideaeTriba Cins DaglalesiNov Yuliya daglalesiBeynelxalq elmi adiTulipa julia K Koch 1849Seklin VikiAnbarda axtarisiNCBI 1325980EOL 1082866Qisa morfoloji tesviriCoxillik ot bitkisidir Soganaq yumurtavari 3 sm yogunlugundadir Xaricden qonur nazik derivari daxilden horumcek toruna benzer mamirsekilli qinla ortuludur Govde 15 35 sm hundurlukdedir Yarpaqlar 3 4 eded nestersekilli ve ya enli nestersekilli uzunsov 3 sm e qeder enindedir Cicekler tek 4 sm uzunlugundadir Cicekyanliginin yarpaqciqlarinin alovu morugu qirmizi esasinda tund sari hasiyelenmis lekelidir xaricdeki daxildekinden bir az uzun uzunsov rombvari iti daxildeki ters yumurtavari ve ya oval uzunsov yumurtavaridir Qutucuq 3 sm e qeder uzunlugundadir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriOrta dag qursaginda quru dasli ve ehengli yamaclarda bezen meselerde rast gelinir Ciceklemesi aprel may meyvelemesi may iyun aylarina tesaduf edir Coxalmasi soganaqla ve toxumladir Mezokserofitdir Simali Iran menseli nadir novdur Naxcivan MR in Sahbuz rayonunun Bicenek gendi etrafinda Cabrayil rayonu Sultanli qesebesi etrafinda Deveci rayonu Sanocala kendinde Azerbaycandan kenarda ise Iranda yayilmisdir Quru ehengli ve dasli yamaclarda bitir Seyrek rast gelir CoxalmasiToxumla ve vegenetativ yolla coxalir Ehtiyatinin deyisilme sebebleriAntropagen amiller Ehali terefinden intensiv toplanilmasi ve zoogen amillerin tesiri altindadir BecerilmesiAzerbaycanin Botanika Institutunun Botanika baginda becerilir Qebul edilmis qorunma tedbirleriXususi muhafize tedbirleri hazirlanmamisdir IstinadlarHemcinin bax