Pskem çayı (özb. Piskom) — Özbəkistanın Daşkənd vilayəti ərazisindən axır.
Pskem çayı | |
---|---|
özb. Piskom | |
Ölkə | Özbəkistan |
Mənsəbi | Çirçik |
Uzunluğu | 70 km |
Hövzəsinin sahəsi | 2.540 km² |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Çayın uzunluğu 70 km, hövzəsinin sahəsi 2540 km² təşkil edir. Çay öz başlangıcını 1485 metr yüksəklikdən götürür. Boqistok qəsəbəsi yaxınlığında isə 870 metr yüksəkliyində Çarvak su anbarına tökülür.
Çay əsasən qar və buzlaq suları ilə qidalanır
Coğrafi təsviri
Pskemin mənbəyi Talas Alatausunun Qazaxıstan və Özbəkistan yüksəkliklərindən başlayır. Burada çayın Maydantal və Oyqainq çaylarının birləşməsindən əmələ gəlir.
Yuxarı axarlarda çay dərin və ensiz dərə ilə axır. Aşağı axarlarda isə yataq olduqca genişlənir. Sonradan çay Pskem vadisi ilə axır. Vadi Pskem silsiləsinin aşağısında yerləşir.
Pskem çayı tökülür. Çarvak su anbarının inşasına qədər Çatkal çayı ilə birlikdə Çirçik çayını əmələ gətirirdi.
Pskem vadisi
Pskem çayının hər iki sahili bayunca sıx kolluqlara rast gəlinir. Hətta iri meyvə ağaclarından ərik, armud, alma, şaftalı və s. görmək olur. Üstəlik yunan qozu, çinar və qovaq ağacları bitir.
Vadi özünün zəgin faunası ilə seçilir: Hystricidae, dələ, tülkü, marmot, qaban və qonur ayı. Üstəlik vadidə bir çox quş növlərini göstərmək olur.
Turizm
Pskem çayının vadisi əvvəllər adətən turist bumu yaşayır. Əsasən suyalırında ekstrim idmanınl sevənlər cəmləşirdi. Hazırda bölgə bölgə sərhəd zonnasında yerləşdiyindən bura girmək üçün xüsusi icazə tələb olunur. Uzun zaman bölgəyə ataq basılmaması səbəbindən vadi özünün ilkinliyini və gözəlliyini qoruyub saxlamışdır. Pskemin qolları qısa olsa belə gursuludur. Üzərlərində çoxlu sayda şəlalə vardır.
Turistləri çayın vadisinə çəkən digər təbii gözəllik isə onun axarı boyunca ona tökülən Uruqaçsay, Badaksay, İxnaç kimi çayların yataqlarında yerləşən dağ gölləridir. Spkemə tökülən Xaramzadesay çayının gözəliyi digərlərindən seçilir.
Yaşayış məntəqələri
Çayın sahilləri boyunca Qarabulaq, Nanay, kimi yaşayış məntəqələri vardır. Orta axarda ən iri yaşayış məntəqəsi Pskemdir. Qarabulaq tarixə həmdə 1919-cu ildə antisovet quvvələri ilə Türkmənstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının ordysu arasında baş vermiş döyüşlə qalmışdır.
İstinadlar
- "Рысбеков Ю.Х. Трансграничные проблемы Чирчик-Ахагаранского бассейна. Научно-информационный Центр Межгосударственной Координационной Водохозяйственной Комиссии Центральной Азии, Ташкент, Узбекистан" (PDF). 2020-02-15 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-11-18.
- . 2007-09-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-18.
- . 2013-11-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-18.
Mənbə
- Pskem vadisi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pskem cayi ozb Piskom Ozbekistanin Daskend vilayeti erazisinden axir Pskem cayiozb PiskomOlke OzbekistanMensebi CircikUzunlugu 70 kmHovzesinin sahesi 2 540 km menbeyi mensebiPskem cayi Ozbekistanin fiziki xeritesinde 41 59 40 sm e 70 38 00 s u 41 41 58 sm e 70 05 09 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllar Cayin uzunlugu 70 km hovzesinin sahesi 2540 km teskil edir Cay oz baslangicini 1485 metr yukseklikden goturur Boqistok qesebesi yaxinliginda ise 870 metr yuksekliyinde Carvak su anbarina tokulur Cay esasen qar ve buzlaq sulari ile qidalanirCografi tesviriPskemin menbeyi Talas Alatausunun Qazaxistan ve Ozbekistan yuksekliklerinden baslayir Burada cayin Maydantal ve Oyqainq caylarinin birlesmesinden emele gelir Pskem cayi Yuxari axarlarda cay derin ve ensiz dere ile axir Asagi axarlarda ise yataq olduqca genislenir Sonradan cay Pskem vadisi ile axir Vadi Pskem silsilesinin asagisinda yerlesir Pskem cayi tokulur Carvak su anbarinin insasina qeder Catkal cayi ile birlikde Circik cayini emele getirirdi Pskem vadisiPskem cayinin her iki sahili bayunca six kolluqlara rast gelinir Hetta iri meyve agaclarindan erik armud alma saftali ve s gormek olur Ustelik yunan qozu cinar ve qovaq agaclari bitir Vadi ozunun zegin faunasi ile secilir Hystricidae dele tulku marmot qaban ve qonur ayi Ustelik vadide bir cox qus novlerini gostermek olur TurizmPskem cayinin vadisi evveller adeten turist bumu yasayir Esasen suyalirinda ekstrim idmaninl sevenler cemlesirdi Hazirda bolge bolge serhed zonnasinda yerlesdiyinden bura girmek ucun xususi icaze teleb olunur Uzun zaman bolgeye ataq basilmamasi sebebinden vadi ozunun ilkinliyini ve gozelliyini qoruyub saxlamisdir Pskemin qollari qisa olsa bele gursuludur Uzerlerinde coxlu sayda selale vardir Urunqac golu Turistleri cayin vadisine ceken diger tebii gozellik ise onun axari boyunca ona tokulen Uruqacsay Badaksay Ixnac kimi caylarin yataqlarinda yerlesen dag golleridir Spkeme tokulen Xaramzadesay cayinin gozeliyi digerlerinden secilir Yasayis menteqeleriCayin sahilleri boyunca Qarabulaq Nanay kimi yasayis menteqeleri vardir Orta axarda en iri yasayis menteqesi Pskemdir Qarabulaq tarixe hemde 1919 cu ilde antisovet quvveleri ile Turkmenstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin ordysu arasinda bas vermis doyusle qalmisdir Istinadlar Rysbekov Yu H Transgranichnye problemy Chirchik Ahagaranskogo bassejna Nauchno informacionnyj Centr Mezhgosudarstvennoj Koordinacionnoj Vodohozyajstvennoj Komissii Centralnoj Azii Tashkent Uzbekistan PDF 2020 02 15 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 11 18 2007 09 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 18 2013 11 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 18 MenbePskem vadisi