Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rheum tanguticum (lat. Rheum tanguticum) — rəvənd cinsinə aid bitki növü.
| Tanqut rəvəndi | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: ???: Tanqut rəvəndi | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Rheum palmatum L.- Ovucabənzər Tanqut rəvəndi var. tanguticum Maxim (Tanqut rəvəndi, rəvənd)
Botaniki xarakteristikası
Çoxillik ot bitkisi olub, hündürlüyü 1,5–2,5m-ə bərabərdir. Gövdəsi düzqalxan zəif budaqlanan, dolğun (4–5 sm diametrli), çılpaq, şirəli, silindrik, daxili içiboş oyuqlu olub, yuxarı hissəsi kiçik şırımlıdır. Kökətrafı yarpaqları iri, yumurtaşəkilli, 5–7 pərli, uzun saplaqlı olub, uzunluğu 1m-ə bərabərdir. Saplağı lətli olub, uzunluğu 30 sm-dir. Gövdə yarpaqları kiçik, növbəli, saplaqlı, yumurtavaridir. Çiçəkləri düzgün, kiçik, yaraşıqsız, düzqalxan, piramidal, çoxçiçəkli olmaqla, süpürgə çiçəkqrupunda toplanmışdır. Çiçək yatağı sadə, tacabənzər, 6 bölümlü, ağımtıl-çəhrayı və ya qırmızı rənglidir. Meyvələri 3 tilli, uzunluğu 6–9 mm, qırmızı-qonur rəngli olub, qabırğalıdır. İyun ayında çiçəkləyir, iyul ayında isə meyvələri yetişir.
Açıq və gübrələnmiş yerlərdə daha çox rast gəlinir.
Kökləri Tyan-Şanda erkən yazda və ya payızda 4–5 yaşında, Çində isə 8–12 yaşında toplanılır. Bu halda 4–9 kq xammal (kök) toplamaq mümkündür. Kökləri soyuq suda yuyulur, odunlaşmış, xarab olmuş, korlanmış, zədələnmiş hissələri təmizlənilir və uzunluğu 15 sm, qalınlığı isə 3 sm olan hissələrə bölünərək, yaxşı havalı yerlərdə və ya 60°С temperaturda quruducu şkafda qurudulur.
Özünəməxsus iyli, acı dadlı və büzücüdür. İşıqdan qorumaqla quru, havalı yerlərdə saxlanılmalıdır. Saxlanılma müddəti 5 ildir.
Tərkibi və təsiri
Tərkibində antraxinon, antraqlükozidlər (6%), sərbəst aqlikon (reumemodin, xrizofenol, rein), aşı maddələr (6,7–10,6%), qatran, tannoqlükozidlər (10%), rutin, üzvi turşular və katexin maddələri vardır. Tərkibində antrosen törəmələri rein, aloeemodin, franqulaemodin, xrizafanol, fisçion, antron, antronol, hetero və diantronlar (palmidin А, В, С, D, reidin А, В, С, sennidin С) tapılmışdır. Bundan başqa köklərində flavonoidlər, acı qlükozidlər, pektin maddələri, qatran və nişasta vardır.
İşlədici (büzücü) dərmandır. Tərkibindəki antrasen törəmələri işlədici kimi bağırsaq peristaltikasını artırır, aşı maddələri isə büzücü, iltihabsorucu və ishaləleyhinə, qatranlı maddələr də işlədici təsir göstərir. Kökləri yüksək dozalarda (0,5–2 q) keyfiyyətli işlədici dərman kimi, kiçik dozalarda (0,05–0,2 q) büzücü və iştahartırıcı dərman kimi işlədilir. İşlədici vasitə kimi təsiri qəbulundan 8–10 saat sonra başlayır. İşlədici təsir başlıca olaraq antrasen törəmələrinin təsirinə görə yaranır. Köklərinin sulu ekstraktında çoxlu miqdarda antraqlükozidlər, spirtli çıxarışında zəngin aşı maddələri vardır.
Rəvənd kökü xammalı. İşlədici dərmandır.
Rəvənd siropu işlədici dərmandır.
Rəvənd həbi və poroşoku 0,3 və 0,5q. İşlədici dərmandır.
Rəvəndin quru ekstraktı toz və həb.
Bitkinin istifadə orqanı kök və kökümsovlarıdır.
Tərkibində antraqlükozidlər olduğundan qəbul olunduqdan 8–10 saat sonra yoğun bağırsağın peristaltikasını artıraraq işlədici təsir göstərir. Tannoqlükozidlər büzücü və antiseptik təsir göstərir. Rəvəndı az dozada tətbiq etdikdə büzücü, yüksək dozada isə işlədici təsir edir. Başlıca olaraq güclü sakitləşdirici təsir göstərir. İltihabsorucu, antiseptik, ödqovucu, yelqovucu, möhkəmləndirici və büzücü təsir edir. Xroniki qəbizlik və hemorroyda qəbul edilməsi əks göstəriş sayılır. Adətən spastik qəbizlikdə, bağırsaq atoniyasında, menstruasiya və hamiləlikdə, düz bağırsağın çat və hemorroyunda tətbiq edilir. Hazırlanması yalnız apteklər tərəfindən aparılır.
Rəvənd həbi (Tab. Radicis Rhei) 0,3–0,5 q olub, gündə 2–3 dəfə qəbul edilir.
Quru rəvənd ekstraktı (Extr. Rhei siccum). 0,1 −1,0 dozada qəbul edilir.
Rəvənd tozu (Pulv. Radicis Rhei). Böyüklər üçün 0,5–2q, uşaqlar isə 0,1 q dozada qəbul edirlər.
Kökətrafı yarpaqlarının tərkibində franqulaemodin-antranol və xrizofan turşusu, meyvələrinin tərkibində p aminoçitrin, ksantoramnetin, kverçitrin, ramnetin, kverçetin, kempferol, triterpen törəmələri, qatran, üzvi turşular, pektin və digər maddələr vardır.
Fotoelektrokolorimetrik metodla tərkibində antrasen törəməsi olan istizin ən azı 2%, rütubət 12%, ümumi kül 8%, 10% xlorid turşusunda həllolunmayan kül 1%, yetişməyən və inkişaf etməyən meyvələri və kökləri 5%, üzvi maddələri 0,5%, mineral maddələri isə 0,5%-dən çox deyildir.
Tərkibində antrasen törəməsi olan istizin 2%, rütubət 9%, ümumi 8%, 10% xlorid turşusunda həllolunmayan kül 1%, sınmış meyvələri və 0,16 mm ölçüsündə olan hissəcikləri 3%-dən çox deyildir.
Əks göstəriş – Yoxdur. Uzun müddət bu bitki ilə müalicə apardıqda bitkiyə qarşı adaptasiya yaranır və müalicəvi təsiri aşağı düşür.
İstinadlar
- Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
- S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
- S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
- S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
- S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
- S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
- S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
- S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
- S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
 | İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rheum tanguticum lat Rheum tanguticum revend cinsine aid bitki novu Tanqut revendiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Deste QerenfilciceklilerFesile QirxbugumkimilerYarimfesile Cins Revend Tanqut revendiBeynelxalq elmi adiRheum tanguticumSekil axtarisiNCBI 137226EOL 2908120 Rheum palmatum L Ovucabenzer Tanqut revendi var tanguticum Maxim Tanqut revendi revend Botaniki xarakteristikasiCoxillik ot bitkisi olub hundurluyu 1 5 2 5m e beraberdir Govdesi duzqalxan zeif budaqlanan dolgun 4 5 sm diametrli cilpaq sireli silindrik daxili icibos oyuqlu olub yuxari hissesi kicik sirimlidir Koketrafi yarpaqlari iri yumurtasekilli 5 7 perli uzun saplaqli olub uzunlugu 1m e beraberdir Saplagi letli olub uzunlugu 30 sm dir Govde yarpaqlari kicik novbeli saplaqli yumurtavaridir Cicekleri duzgun kicik yarasiqsiz duzqalxan piramidal coxcicekli olmaqla supurge cicekqrupunda toplanmisdir Cicek yatagi sade tacabenzer 6 bolumlu agimtil cehrayi ve ya qirmizi renglidir Meyveleri 3 tilli uzunlugu 6 9 mm qirmizi qonur rengli olub qabirgalidir Iyun ayinda cicekleyir iyul ayinda ise meyveleri yetisir Aciq ve gubrelenmis yerlerde daha cox rast gelinir Kokleri Tyan Sanda erken yazda ve ya payizda 4 5 yasinda Cinde ise 8 12 yasinda toplanilir Bu halda 4 9 kq xammal kok toplamaq mumkundur Kokleri soyuq suda yuyulur odunlasmis xarab olmus korlanmis zedelenmis hisseleri temizlenilir ve uzunlugu 15 sm qalinligi ise 3 sm olan hisselere bolunerek yaxsi havali yerlerde ve ya 60 S temperaturda quruducu skafda qurudulur Ozunemexsus iyli aci dadli ve buzucudur Isiqdan qorumaqla quru havali yerlerde saxlanilmalidir Saxlanilma muddeti 5 ildir Terkibi ve tesiriTerkibinde antraxinon antraqlukozidler 6 serbest aqlikon reumemodin xrizofenol rein asi maddeler 6 7 10 6 qatran tannoqlukozidler 10 rutin uzvi tursular ve katexin maddeleri vardir Terkibinde antrosen toremeleri rein aloeemodin franqulaemodin xrizafanol fiscion antron antronol hetero ve diantronlar palmidin A V S D reidin A V S sennidin S tapilmisdir Bundan basqa koklerinde flavonoidler aci qlukozidler pektin maddeleri qatran ve nisasta vardir Isledici buzucu dermandir Terkibindeki antrasen toremeleri isledici kimi bagirsaq peristaltikasini artirir asi maddeleri ise buzucu iltihabsorucu ve ishaleleyhine qatranli maddeler de isledici tesir gosterir Kokleri yuksek dozalarda 0 5 2 q keyfiyyetli isledici derman kimi kicik dozalarda 0 05 0 2 q buzucu ve istahartirici derman kimi isledilir Isledici vasite kimi tesiri qebulundan 8 10 saat sonra baslayir Isledici tesir baslica olaraq antrasen toremelerinin tesirine gore yaranir Koklerinin sulu ekstraktinda coxlu miqdarda antraqlukozidler spirtli cixarisinda zengin asi maddeleri vardir Revend koku xammali Isledici dermandir Revend siropu isledici dermandir Revend hebi ve porosoku 0 3 ve 0 5q Isledici dermandir Revendin quru ekstrakti toz ve heb Bitkinin istifade orqani kok ve kokumsovlaridir Terkibinde antraqlukozidler oldugundan qebul olunduqdan 8 10 saat sonra yogun bagirsagin peristaltikasini artiraraq isledici tesir gosterir Tannoqlukozidler buzucu ve antiseptik tesir gosterir Revendi az dozada tetbiq etdikde buzucu yuksek dozada ise isledici tesir edir Baslica olaraq guclu sakitlesdirici tesir gosterir Iltihabsorucu antiseptik odqovucu yelqovucu mohkemlendirici ve buzucu tesir edir Xroniki qebizlik ve hemorroyda qebul edilmesi eks gosteris sayilir Adeten spastik qebizlikde bagirsaq atoniyasinda menstruasiya ve hamilelikde duz bagirsagin cat ve hemorroyunda tetbiq edilir Hazirlanmasi yalniz aptekler terefinden aparilir Revend hebi Tab Radicis Rhei 0 3 0 5 q olub gunde 2 3 defe qebul edilir Quru revend ekstrakti Extr Rhei siccum 0 1 1 0 dozada qebul edilir Revend tozu Pulv Radicis Rhei Boyukler ucun 0 5 2q usaqlar ise 0 1 q dozada qebul edirler Koketrafi yarpaqlarinin terkibinde franqulaemodin antranol ve xrizofan tursusu meyvelerinin terkibinde p aminocitrin ksantoramnetin kvercitrin ramnetin kvercetin kempferol triterpen toremeleri qatran uzvi tursular pektin ve diger maddeler vardir Fotoelektrokolorimetrik metodla terkibinde antrasen toremesi olan istizin en azi 2 rutubet 12 umumi kul 8 10 xlorid tursusunda hellolunmayan kul 1 yetismeyen ve inkisaf etmeyen meyveleri ve kokleri 5 uzvi maddeleri 0 5 mineral maddeleri ise 0 5 den cox deyildir Terkibinde antrasen toremesi olan istizin 2 rutubet 9 umumi 8 10 xlorid tursusunda hellolunmayan kul 1 sinmis meyveleri ve 0 16 mm olcusunde olan hissecikleri 3 den cox deyildir Eks gosteris Yoxdur Uzun muddet bu bitki ile mualice apardiqda bitkiye qarsi adaptasiya yaranir ve mualicevi tesiri asagi dusur IstinadlarNureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin