Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nazif Ələkbər oğlu Qəhrəmanlı (10 mart 1949, Quba – 2012) — Filologiya elmləri doktoru, professor.
| Nazif Qəhrəmanlı | |
|---|---|
| Nazif Ələkbər oğlu Qəhrəmanlı | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | (63 yaşında) |
| Vəfat yeri | Quba |
| Dəfn yeri | 1-ci Nügədi Kənd Məzarlığı |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Elmi dərəcələri | Filologiya elmləri doktoru, professor. Baş elmi işçi |
Həyatı
Nazif Ələkbər oğlu 1949-cu il martın 10-da Azərbaycannın Quba rayonunun Birinci Nügədi kəndində anadan olmuşdur. Burada orta məktəbi bitirdikdən sonra Bakı Yeyinti Sənayesi Texnikumunda oxumuş (1966-1967), Bakı Universitetinin filologiya fakültəsini bitirmişdir (1973).
1975-ci ilin fevralından Azərbaycan Ensiklopediya¬sının Baş redaksiyasında işləmişdir: kiçik redaktor, elmi redaktor, böyük elmi redaktor, ədəbi nəzarət və komplektləşdirmə redaksiyasının müdiri, 1990-cı ildən Kütləvi nəşrlər və tərcümə redaksiyasının müdiri olmuşdur. 1993-cü ildən Azərbaycan Elmlər Akademiyası Milli Münasibətlər İnstitutunda elmi işçi, 1995-ci ildən böyük elmi işçi, 1996-cı ilin yanvarından aparıcı elmi işçi işləmişdir. 2003-cü ildən MEA Ədəbiyyat İnstitutunun baş elmi işçisidir. 2002-ci ildən Bakı Qızlar Universitetinin professorudur. Sumqayıt Dövlət Universitetinin magist¬raturasında mühazirələr oxumuşdur.
1986-cı ildə Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda “Mikayıl Rəfilinin ədəbi-tənqidi yaradıcılığı” mövzusunda namizədlik dissertasiyası, yenə həmin institutda 1999-cu ildə “Azərbaycan Ədəbiyyatı tarixçiliyi (XIX-XX əsrlər)” mövzu-sunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. İlk məqaləsi “Azərbaycan pioneri” qəzetində (1973), ilk resenziyası “Bakı” (axşam) qəzetində (1978) dərc olunmuşdur.
Məqalə və yazıları AMEA və BQU-nun elmi xəbərlərində, habelə, “Ədəbiy-yat qəzeti”, “Azərbaycan”, “Ulduz”, “Qobustan”, “Kitablar aləmində”, “Eltu-ran”, “Yeni fikir”, “Həqiqət”, “Xalq qəzeti”, “Azadlıq”, “Amal”, “Kredo” və başqa qəzet və jurnallarda çap olunmuşdur. 70-ci illərdən dövri mətbuatda klassik irsə, ədəbi prosesə və incəsənətə, habelə milli məsələlərə və türkologiya prob-lemlərinə aid müxtəlif mövzulu məqalələrlə çıxış edir. Publisisitik yazıları var. ASE cildlərində (c.1-10) getmiş bir çox ədəbi, tarixi, hərbi mövzuda məqa¬lələrin müəllifi, habelə, AE xətti ilə nəşr olunmuş elmi və bədii tərcümə kitab¬la¬rının tərtibçisi bə redaktoru olmuşdur. Elmi və bədii tərcümələri var.
“Uşaq ensiklopediyası”nın (c. 1-3) və “Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənə¬ti” ensiklopediyasının (c. 1-2), “Fəlsəfə lüğəti”nin və s. ensiklopediya və ədə-biyyatın hazırlanmasında iştirak etmişdir. Azərbaycan Yazıçılar Birliyində ha-zırlanmış və Türkiyədə nəşr olunmuş “Kitabi-Dədə Qorqud” ensiklopediyasının müəlliflərindən və redaktorlarındandır (2000), həmçinin iki cildlikCumhuriyyət Ensiklopediyasının (c. 1-2) Bakı, 2004 müəlliflərindəndir. Bəzi məqalələri rus və türk dillərində çap olunmuşdur.
Nazif Qəhrəmanlı Əhməd Cavad (1985), Səməd Mənsur (1987), İsmayıl Katib (1988), Hacı Kərim Sanılı (1991), Bəkir Çobanzadə (1992) haqqında də-yərli oçerklər çap etdirmiş, Bəkir Çobanzadə, S.Mənsur, N.Yusifbəyli haqqında ilk kitablar çap etdirmişdir. (Bəkir Çobanzadə haqqında oçerk 1995-ci ildə Tür-kiyədə də çap edilmişdir). Onun Cabbar Əfəndizadə, Məmməd Kazım Ələkbər-li, Əhməd Triniç, Əsəd Əyyubi kimi ədəbi şəxsiyyətlər haqqında yazdığı məqa-lələr bu barədə ilk məqalələrdir. O, görkəmli ədəbiyyatşünas Mikayıl Rəfilinin həyatı və ədəbi-tənqidi yaradıcılığı haqqında dissertasiya müdafiə etmiş, onun arxivi, şeir yaradıcılığı, teatr və dramaturgiya tənqidi, elmi məruzə və çıxışları və s. haqqında elmi ictimaiyyətə ilk dəfə məlumatlar vermişdir. Onun “Azər¬baycan Ədəbiyyatı tarixçiliyi” (XIX-XX əsrlər) mövzusunda doktorluq disser¬tasiyası (1999) ədəbiyyatşünaslıq tarixində fundamental işlərdəndir.
O, hələ 90-cı ildə görkəmli krım-tatar maarifçisi İsmayıl bəy Qaspiralı və onun Azərbaycanla əlaqələri haqqında məqalə dərc etdirmişdir. Bu ilk məqalə¬də o, İsmayıl bəyin xidmətlərini layiqincə işıqlandırmışdır.
Nazif Qəhrəmanlı Azərbaycanın ilk qadın dramaturqu və müəllimlərindən biri Səkinə xanım Axundzadə haqqında məqalələri və əsərlərindən nümunələri toplayaraq nəşr etdirmiş, kitaba tənqidi ön söz yazmışdır.
Professor Nazif Qəhrəmanlının “Azərbaycanda ədəbi cəmiyyətlər 1920-1930-cu illər” monoqrafiyası da (2006) bu mövzuda olan geniş tədqiqatdır. Onun görkəmli şair Əhməd Cavadın Mikayıl Müşfiq və Almas İldırımla şəxsi və yaradıcılıq əlaqələrindən bəhs edən elmi-publisistik kitabı hələ 1990-cı ildə nəşrə hazırlanmış, 1999 və 2007-ci illərdə nəşr edilmişdir.
N.Qəhrəmanlı ilk dəfə jurnalist və siyasi xadim Nəsib bəy Yusifbəylinin arvadı Şəfiqə xanım Qaspirinskayaya məktublarını rus dilindən tərcümə edərək çap etdirmiş, onun haqqında geniş monoqrafiya hazırlamişdır. (Kitabda N.Yu-sifbəylinin “Tərcuman” qəzetində çıxışları ərəb əlifbasından transliterasiya edi-lərək verilmiş, onun parlamentdəki çıxışlarına və bu nəslin faciəsinə xüsusi yer ayrılmışdır.
O ədəbi prosesi müntəzəm izləyən ədəbiyyatşünasdır. Onun Azərbaycan ədəbiyyatının klassikləri, çağdaş nümayəndələri, tənqidçi və ədəbiyyatşünaslar haqqında çoxlu məqalə və yazıları vardır. Bir publisist kimi 80-ci illərdən indi-yədək müxtəlif məsələ və problemlər barədə mətbuatda çıxış edir. N.Qəhrə¬manlı publisistika, teatr, musiqi və s. haqqında icmalların müəllifidir. N.Qəhrəmanlı dil, əlifba, yazının tarixi barədə də axtarışlar aparır. “Köhnə- yeni əlifba kitabı” (2002) Azərbaycanda gedən mübahisə və müzakirələrinə həsr edilmişdir.
Nazif Qəhrəmanlı Ədəbiyyat İnstitutu nəzdində fəaliyyət göstərən doktorluq və dissertasiyaları müdafiəsi üzrə Müdafiə şurasının üzvü olmuşdur.
Ekspert kimi elmi işlərə və dissertasiyalara rəy verir, BQU-da buraxılış işlə-rinə rəhbərlik edir.
Əsərləri
- Kəndimizin yaddaşı. Povest və hekayələr. Yazıçı, 1991;
- Qarasu-bazardan olan professor. Bəkir Çobanzadənin həyat və yaradıcılığı. Azərbaycan EA Milli Münasibətlər İnstitutu, Bakı 1994;
- Milli Ədəbiyyat tarixçiliyi: genezis, inkişaf və dövrləşdirmə problemləri, “Qartal” nəşriyyatı Bakı, 1996;
- Mikayıl Rəfili, Bakı 1998;
- Ədəbiyyat tarixçiləri və tarixləri, “Təbriz” nəşriyyatı, 1998;
- Üç budaq, Bakı, “Gənclik”, 1999; “Şirvan”nəşr, 2007;
- Bir ömrün rəngləri, (Səməd Mənsurun həyat və yaradıcılığı), Bakı, Elm 2000;
- “Köhnə-yeni əlifba”, Azərbaycan əlifbasında dəyişmələr, Bakı, Yurd, 2002;
- Azərbaycanda ədəbi cəmiyyətlər. 1920-1930-cu illər. Bakı, Elm, 2006;
- Ədəbiyyat nəzəriyyəsi, BQU nəşriyyatı, 2008;
- Nəsib bəy nümunəsi, Nurlan, 2008.
Tərcümələri
- M.Rəfili, M.F.Axundov, Bakı: “Elm”, 1990; Vasili Yan Kur-qanlardan gələn işıq. Tarixi roman, Azərbaycan ensiklopediyası NPB, Bakı 1996.
Tərtib etdiyi kitabları
- Quba haqqında nəğmələr (ön söz və izahlarla), Bakı, Şirvannəşr, 2004; Səkinə xanım Axundzadə - müəllim, teatr xadimi, dra¬maturq. “BQU”nəşr, 2005.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nazif Elekber oglu Qehremanli 10 mart 1949 Quba 2012 Filologiya elmleri doktoru professor Nazif QehremanliNazif Elekber oglu QehremanliDogum tarixi 10 mart 1949Dogum yeri Quba Quba rayonu Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 17 avqust 2012 63 yasinda Vefat yeri QubaDefn yeri 1 ci Nugedi Kend MezarligiVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElmi dereceleri Filologiya elmleri doktoru professor Bas elmi isciHeyatiNazif Elekber oglu 1949 cu il martin 10 da Azerbaycannin Quba rayonunun Birinci Nugedi kendinde anadan olmusdur Burada orta mektebi bitirdikden sonra Baki Yeyinti Senayesi Texnikumunda oxumus 1966 1967 Baki Universitetinin filologiya fakultesini bitirmisdir 1973 1975 ci ilin fevralindan Azerbaycan Ensiklopediya sinin Bas redaksiyasinda islemisdir kicik redaktor elmi redaktor boyuk elmi redaktor edebi nezaret ve komplektlesdirme redaksiyasinin mudiri 1990 ci ilden Kutlevi nesrler ve tercume redaksiyasinin mudiri olmusdur 1993 cu ilden Azerbaycan Elmler Akademiyasi Milli Munasibetler Institutunda elmi isci 1995 ci ilden boyuk elmi isci 1996 ci ilin yanvarindan aparici elmi isci islemisdir 2003 cu ilden MEA Edebiyyat Institutunun bas elmi iscisidir 2002 ci ilden Baki Qizlar Universitetinin professorudur Sumqayit Dovlet Universitetinin magist raturasinda muhazireler oxumusdur 1986 ci ilde Nizami adina Edebiyyat Institutunda Mikayil Refilinin edebi tenqidi yaradiciligi movzusunda namizedlik dissertasiyasi yene hemin institutda 1999 cu ilde Azerbaycan Edebiyyati tarixciliyi XIX XX esrler movzu sunda doktorluq dissertasiyasi mudafie etmisdir Ilk meqalesi Azerbaycan pioneri qezetinde 1973 ilk resenziyasi Baki axsam qezetinde 1978 derc olunmusdur Meqale ve yazilari AMEA ve BQU nun elmi xeberlerinde habele Edebiy yat qezeti Azerbaycan Ulduz Qobustan Kitablar aleminde Eltu ran Yeni fikir Heqiqet Xalq qezeti Azadliq Amal Kredo ve basqa qezet ve jurnallarda cap olunmusdur 70 ci illerden dovri metbuatda klassik irse edebi prosese ve incesenete habele milli meselelere ve turkologiya prob lemlerine aid muxtelif movzulu meqalelerle cixis edir Publisisitik yazilari var ASE cildlerinde c 1 10 getmis bir cox edebi tarixi herbi movzuda meqa lelerin muellifi habele AE xetti ile nesr olunmus elmi ve bedii tercume kitab la rinin tertibcisi be redaktoru olmusdur Elmi ve bedii tercumeleri var Usaq ensiklopediyasi nin c 1 3 ve Azerbaycan edebiyyati ve incesene ti ensiklopediyasinin c 1 2 Felsefe lugeti nin ve s ensiklopediya ve ede biyyatin hazirlanmasinda istirak etmisdir Azerbaycan Yazicilar Birliyinde ha zirlanmis ve Turkiyede nesr olunmus Kitabi Dede Qorqud ensiklopediyasinin muelliflerinden ve redaktorlarindandir 2000 hemcinin iki cildlikCumhuriyyet Ensiklopediyasinin c 1 2 Baki 2004 muelliflerindendir Bezi meqaleleri rus ve turk dillerinde cap olunmusdur Nazif Qehremanli Ehmed Cavad 1985 Semed Mensur 1987 Ismayil Katib 1988 Haci Kerim Sanili 1991 Bekir Cobanzade 1992 haqqinda de yerli ocerkler cap etdirmis Bekir Cobanzade S Mensur N Yusifbeyli haqqinda ilk kitablar cap etdirmisdir Bekir Cobanzade haqqinda ocerk 1995 ci ilde Tur kiyede de cap edilmisdir Onun Cabbar Efendizade Memmed Kazim Elekber li Ehmed Trinic Esed Eyyubi kimi edebi sexsiyyetler haqqinda yazdigi meqa leler bu barede ilk meqalelerdir O gorkemli edebiyyatsunas Mikayil Refilinin heyati ve edebi tenqidi yaradiciligi haqqinda dissertasiya mudafie etmis onun arxivi seir yaradiciligi teatr ve dramaturgiya tenqidi elmi meruze ve cixislari ve s haqqinda elmi ictimaiyyete ilk defe melumatlar vermisdir Onun Azer baycan Edebiyyati tarixciliyi XIX XX esrler movzusunda doktorluq disser tasiyasi 1999 edebiyyatsunasliq tarixinde fundamental islerdendir O hele 90 ci ilde gorkemli krim tatar maarifcisi Ismayil bey Qaspirali ve onun Azerbaycanla elaqeleri haqqinda meqale derc etdirmisdir Bu ilk meqale de o Ismayil beyin xidmetlerini layiqince isiqlandirmisdir Nazif Qehremanli Azerbaycanin ilk qadin dramaturqu ve muellimlerinden biri Sekine xanim Axundzade haqqinda meqaleleri ve eserlerinden numuneleri toplayaraq nesr etdirmis kitaba tenqidi on soz yazmisdir Professor Nazif Qehremanlinin Azerbaycanda edebi cemiyyetler 1920 1930 cu iller monoqrafiyasi da 2006 bu movzuda olan genis tedqiqatdir Onun gorkemli sair Ehmed Cavadin Mikayil Musfiq ve Almas Ildirimla sexsi ve yaradiciliq elaqelerinden behs eden elmi publisistik kitabi hele 1990 ci ilde nesre hazirlanmis 1999 ve 2007 ci illerde nesr edilmisdir N Qehremanli ilk defe jurnalist ve siyasi xadim Nesib bey Yusifbeylinin arvadi Sefiqe xanim Qaspirinskayaya mektublarini rus dilinden tercume ederek cap etdirmis onun haqqinda genis monoqrafiya hazirlamisdir Kitabda N Yu sifbeylinin Tercuman qezetinde cixislari ereb elifbasindan transliterasiya edi lerek verilmis onun parlamentdeki cixislarina ve bu neslin faciesine xususi yer ayrilmisdir O edebi prosesi muntezem izleyen edebiyyatsunasdir Onun Azerbaycan edebiyyatinin klassikleri cagdas numayendeleri tenqidci ve edebiyyatsunaslar haqqinda coxlu meqale ve yazilari vardir Bir publisist kimi 80 ci illerden indi yedek muxtelif mesele ve problemler barede metbuatda cixis edir N Qehre manli publisistika teatr musiqi ve s haqqinda icmallarin muellifidir N Qehremanli dil elifba yazinin tarixi barede de axtarislar aparir Kohne yeni elifba kitabi 2002 Azerbaycanda geden mubahise ve muzakirelerine hesr edilmisdir Nazif Qehremanli Edebiyyat Institutu nezdinde fealiyyet gosteren doktorluq ve dissertasiyalari mudafiesi uzre Mudafie surasinin uzvu olmusdur Ekspert kimi elmi islere ve dissertasiyalara rey verir BQU da buraxilis isle rine rehberlik edir EserleriKendimizin yaddasi Povest ve hekayeler Yazici 1991 Qarasu bazardan olan professor Bekir Cobanzadenin heyat ve yaradiciligi Azerbaycan EA Milli Munasibetler Institutu Baki 1994 Milli Edebiyyat tarixciliyi genezis inkisaf ve dovrlesdirme problemleri Qartal nesriyyati Baki 1996 Mikayil Refili Baki 1998 Edebiyyat tarixcileri ve tarixleri Tebriz nesriyyati 1998 Uc budaq Baki Genclik 1999 Sirvan nesr 2007 Bir omrun rengleri Semed Mensurun heyat ve yaradiciligi Baki Elm 2000 Kohne yeni elifba Azerbaycan elifbasinda deyismeler Baki Yurd 2002 Azerbaycanda edebi cemiyyetler 1920 1930 cu iller Baki Elm 2006 Edebiyyat nezeriyyesi BQU nesriyyati 2008 Nesib bey numunesi Nurlan 2008 TercumeleriM Refili M F Axundov Baki Elm 1990 Vasili Yan Kur qanlardan gelen isiq Tarixi roman Azerbaycan ensiklopediyasi NPB Baki 1996 Tertib etdiyi kitablariQuba haqqinda negmeler on soz ve izahlarla Baki Sirvannesr 2004 Sekine xanim Axundzade muellim teatr xadimi dra maturq BQU nesr 2005 Istinadlar