Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gözübağlı şahmat (ing. Blindfold chess) — şahmatın bir növüdür. Burada oyunçular fiqurların vəziyyətini görə bilmir və onlara toxunmaq ixtiyarları yoxdur. Bu oyunçuları fiqurların vəziyyətinin zehni modelini qurmağa məcbur edir. Gedişləri şahmat işarələri sistemi ilə oyunçular bir-birlərinə çatdırırlar.
Gözübağlı şahmat əsrlər boyu möcüzə hesab edilirdi, amma indi bəzi insanlar gözübağlı bir neçə oyunu sinxron izləyə bilir. Sinxron gözübağlı oyunda vasitəçi, adətən, oyunçular arasında gedişləri xəbər verir.
Erkən tarixi
"Gözübağlı şahmat" şahmat tarixində olduqca erkən oynanılıb. İlk gözübağlı şahmatı Orta Şərqdə Sa'id ibn Jubayr (665–714) oynamışdır. Avropada gözübağlı şahmat oynamaq usta oyunçunun zəif rəqiblə qarşılaşanda üstünlüyü kimi, ya da super bacarıqlarını nümayiş etdirmək kimi məşhurlaşıb.
H. J. R. Murray tərəfindən görülməyən şahmat oyunu qeydə alındı: iki mərkəzi asiyalı yanaşı at çaparaq heç bir fiqurdan və lövhədən istifadə etmədən şahmat oynamışdılar.
Avropada ilk gözübağlı şahmat tədbiri 1266-cı ildə Florensiyada keçirilib. Fransız oyunçusu André Danican Philidor 1783-cü ildə gözübağlı sinxron 3 oyuncu ilə oynayaraq, öz bacarığını nümayiş etdirdi. O, gözübağlı oynamağı gecə dəhşətli yuxusu olanda yataqda şahmat lövhəsini təsəvvür etməklə öyrənmişdi.
1858-ci ildə Pol Mörfi Parisdə 8 güclü şahmatçı ilə gözübağlı oynayıb. Oyunlardan altısını udub, ikisini isə uduzub. Louis Paulsen, Joseph Henry Blackburne (16 nəfərlə sinxoron oynayıb) və birinci dünya çempionu Vilhelm Steynits (1867-ci ildə Dundeedə 6 nəfərlə sinxron oynayıb, nəticə: 3 qələbə, 3 heç-heçə) gözübağlı şahmat ustalarındadır.
21-ci əsrdə gözübağlı şahmat rekordu
Yeni Avropa rekordu 2010-cu ilin noyabrında Sontheim-də alman tərəfindən müəyyən edilib. 23 saat ərzində 35 oyun 19 qələbə, 13 heç-heçə və 3 məğlubiyyətlə nəticələnmişdir.
Bir il sonra Sontheim-də Lanq yeni rekord nəticə əldə etdi. Gözübağlı 46 sinxron oyundan 25 qələbə, 19 heç-heçə və 2 məğlubiyyəti olmuşdur.
Sağlamlıq problemləri
Bəzi mənbələrdə "gözübağlı şahmat" oynamaq gücünün artırılması üçün tövsiyə olunurdu. Sinxron şahmat sərgiləri 1930-cu ildə SSRİ-də sağlamlıq üçün təklükə hesab edildiyinə görə qadağan edildi. Mixail Botvinnik də bunun əleyhinə olaraq xəbərdarlıq elədi. Gözübağlı şahmat oyunçuları bildirirdilər ki, bu, adi oyundan yorucu olur, hətta sürətli zaman idarə olunmaları istifadə olunsa belə.
Psixologiya
Nəzərə alsaq ki, qeyri-adi vizio-məkan qabiliyyəti və yaddaş tələb kimi görünür, şahmatın bu növü psixologiyada əhəmiyyətli tədqiqata gətirib çıxarmışdır. Təqdiqata 1893-cü ildə Alfred Binet başladı, 1965-ci ildə qrosmeyster və psixo-analitik Reuben Fine davam etdirdi və gözübağlı şahmat psixologiyasının eksperimentlərini səciyyələndirən bir sıra elmi məqalələrlə son iki onillikdə başa çatmışdır. Ümumiyyətlə, bu araşdırma onu göstərir ki, gözübağlı şahmat üçün mühüm olan şahmatçıların əldə etdiyi bilik və onların vizio-məkan əməliyyatları beynində yerinə yetirmək qabiliyyətidir.
Hazırkı vəziyyəti
Bu gun gözübağlı şahmat turnirləri il ərzində keçirilir, sonuncu ən yüksək profilə malik olan Amber şahmat turniri 2011-ci ilə qədər Monte Karloda keçirilib. Müasir şahmatçılardan Vladimir Kramnik, Vişvanatan Anand, Aleksey Şirov və Aleksandr Morozeviç şahmatın bu növündə güclü olduqlarını sübut ediblər və 1996–2007-ci illər ərzində Amber Turnirlərinin qalibləri olublar. Levon Aronyan 3 dəfə Amberdə və 2012 qalib olub.
2009-cu ildə Elior Hörst və Con Knott "Gözübağlı Şahmat, Tarix, Psixologiya, Texnikalar, Çempionlar, Dünya Rekordu, Vacib Oyunlar" kitabı nəşr etdirdilər və "2009-cu ilin ən Yaxşı Kitabı" olduğu üçün mükafatını qazandı.
İstinadlar
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gozubagli sahmat ing Blindfold chess sahmatin bir novudur Burada oyuncular fiqurlarin veziyyetini gore bilmir ve onlara toxunmaq ixtiyarlari yoxdur Bu oyunculari fiqurlarin veziyyetinin zehni modelini qurmaga mecbur edir Gedisleri sahmat isareleri sistemi ile oyuncular bir birlerine catdirirlar Philidor gozubagli sahmat oynayarken Gozubagli sahmat esrler boyu mocuze hesab edilirdi amma indi bezi insanlar gozubagli bir nece oyunu sinxron izleye bilir Sinxron gozubagli oyunda vasiteci adeten oyuncular arasinda gedisleri xeber verir Erken tarixiMorfi gozubagli sahmat oynayarken Gozubagli sahmat sahmat tarixinde olduqca erken oynanilib Ilk gozubagli sahmati Orta Serqde Sa id ibn Jubayr 665 714 oynamisdir Avropada gozubagli sahmat oynamaq usta oyuncunun zeif reqible qarsilasanda ustunluyu kimi ya da super bacariqlarini numayis etdirmek kimi meshurlasib H J R Murray terefinden gorulmeyen sahmat oyunu qeyde alindi iki merkezi asiyali yanasi at caparaq hec bir fiqurdan ve lovheden istifade etmeden sahmat oynamisdilar Avropada ilk gozubagli sahmat tedbiri 1266 ci ilde Florensiyada kecirilib Fransiz oyuncusu Andre Danican Philidor 1783 cu ilde gozubagli sinxron 3 oyuncu ile oynayaraq oz bacarigini numayis etdirdi O gozubagli oynamagi gece dehsetli yuxusu olanda yataqda sahmat lovhesini tesevvur etmekle oyrenmisdi 1858 ci ilde Pol Morfi Parisde 8 guclu sahmatci ile gozubagli oynayib Oyunlardan altisini udub ikisini ise uduzub Louis Paulsen Joseph Henry Blackburne 16 neferle sinxoron oynayib ve birinci dunya cempionu Vilhelm Steynits 1867 ci ilde Dundeede 6 neferle sinxron oynayib netice 3 qelebe 3 hec hece gozubagli sahmat ustalarindadir 21 ci esrde gozubagli sahmat rekorduYeni Avropa rekordu 2010 cu ilin noyabrinda Sontheim de alman terefinden mueyyen edilib 23 saat erzinde 35 oyun 19 qelebe 13 hec hece ve 3 meglubiyyetle neticelenmisdir Bir il sonra Sontheim de Lanq yeni rekord netice elde etdi Gozubagli 46 sinxron oyundan 25 qelebe 19 hec hece ve 2 meglubiyyeti olmusdur Saglamliq problemleriBezi menbelerde gozubagli sahmat oynamaq gucunun artirilmasi ucun tovsiye olunurdu Sinxron sahmat sergileri 1930 cu ilde SSRI de saglamliq ucun tekluke hesab edildiyine gore qadagan edildi Mixail Botvinnik de bunun eleyhine olaraq xeberdarliq eledi Gozubagli sahmat oyunculari bildirirdiler ki bu adi oyundan yorucu olur hetta suretli zaman idare olunmalari istifade olunsa bele PsixologiyaNezere alsaq ki qeyri adi vizio mekan qabiliyyeti ve yaddas teleb kimi gorunur sahmatin bu novu psixologiyada ehemiyyetli tedqiqata getirib cixarmisdir Teqdiqata 1893 cu ilde Alfred Binet basladi 1965 ci ilde qrosmeyster ve psixo analitik Reuben Fine davam etdirdi ve gozubagli sahmat psixologiyasinin eksperimentlerini seciyyelendiren bir sira elmi meqalelerle son iki onillikde basa catmisdir Umumiyyetle bu arasdirma onu gosterir ki gozubagli sahmat ucun muhum olan sahmatcilarin elde etdiyi bilik ve onlarin vizio mekan emeliyyatlari beyninde yerine yetirmek qabiliyyetidir Hazirki veziyyetiBu gun gozubagli sahmat turnirleri il erzinde kecirilir sonuncu en yuksek profile malik olan Amber sahmat turniri 2011 ci ile qeder Monte Karloda kecirilib Muasir sahmatcilardan Vladimir Kramnik Visvanatan Anand Aleksey Sirov ve Aleksandr Morozevic sahmatin bu novunde guclu olduqlarini subut edibler ve 1996 2007 ci iller erzinde Amber Turnirlerinin qalibleri olublar Levon Aronyan 3 defe Amberde ve 2012 qalib olub 2009 cu ilde Elior Horst ve Con Knott Gozubagli Sahmat Tarix Psixologiya Texnikalar Cempionlar Dunya Rekordu Vacib Oyunlar kitabi nesr etdirdiler ve 2009 cu ilin en Yaxsi Kitabi oldugu ucun mukafatini qazandi IstinadlarXarici kecidler