Tatarıstan Respublikası Milli Muzeyi (rus. Национальный музей Республики Татарстан, tatar. Татарстан Республикасы Милли музее) — Rusiya Federasiyasının Tatarıstan Respublikasının Kazan şəhərində elmi-tədqiqat, mədəni və maarifpərvər müəssisə, Tatarıstanın öncül muzeylərindən biri, Volqaboyundakı ən böyük mədəni və tarixi muzeylərdən biri.
Tatarıstan Respublikası Milli Muzeyi | |
---|---|
| |
Əsası qoyulub | 1894 |
Açılış tarixi | 5 aprel 1895 ) |
Mövzu | Tatarıstan tarixi və etnoqrafiyası |
Ölkə | |
Yerləşir | Kazan |
Ünvan | 420111, Tatarıstan, Kazan, , 2 |
Ziyarətçi sayı | hər il 200.000 nəfər |
Direktor | Gülçiçək Nəzibova |
Telefon | +7 (843) 292-89-84 (ictimai əlaqələr şöbəsi), 292-45-88 (marketinq şöbəsi) |
İş rejimi | ç.a.–b. 10.00—18.00 |
Bilet | yetkinlər — 100 rubl, tələbələr və təqaüdçülər — 60 rubl, məktəblilər və əlillər — 50 rubl |
tatmuseum.ru | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Kazan şəhərində bir dövlət muzeyi təsis etmək fikri ilk öncə Kazan Universitetinin pedaqoqlarının ağlına gəlmişdi. 1870-ci illərin axırlarında professor şəhərdə bir muzey təsis etmək fikrini Kazan İmperiya Universitetinin Arxeologiya, Tarix və Etnoqrafiya Cəmiyyətinin (ATEC) keçirdiyi görüşlərdən birində irəli sürmüşdür.
Cəmiyyətin üzvləri 1879-cu ilin əvvəllərindən bəri Kazan şəhərində lokal vilayətin keçmiş və indiki həyatının vizual tanışlığını yaratmaq üçün bir dövlət muzeyi təsis etməyə hazırlaşırdılar. |
Buna baxmayaraq, cəmiyyətin təsis etdiyi muzey dövlət müəssisəsi olmamışdı.
Bir kitabxana və arxiv ilə kiçik bir otaqda yerləşən muzey kiosklar, kabinetlər və siyirmələrlə dolu müxtəlif arxeoloji və etnoqrafik əşyaların anbarıdır. Bu vəziyyətdə ictimaiyyətə uyğun olmamaqla yanaşı, muzey cəmiyyətin üzvlərinin elmi araşdırmaları üçün də uyğun deyil. |
Rusiya Texniki Cəmiyyətinin Kazan qolunun üzvləri 1886-cı ildə Kazan Əl İşləri və Kənd Təsərrüfatı Sərgisini keçirərkən Kazan Realnı Məktəbinin direktoru un muzey layihəsini müzakirə etmişdilər. Şəhər Pedaqoji Muzeyi layihəsi Şəhər Duması tərəfindən Quberniya Zemstvo yığıncağının və şəhər dumasının qlasnısı, ATEC-in üzvü, Kazan Universitetinin professoru in iştirakı sayəsində təsdiqlənmişdir.
1890-cı ilin may ayının 27-dən sentyabr ayının 16-na qədər keçirilən Ümumrusiya Elmi və Sənaye Sərgisi çox uğurlu olmuşdu. Kazan şəhərinin meri sərginin bağlanış mərasimindəki nitqində şəhər muzeyinin təşkil edilməsində yardım istəmişdi. Bunu eşidən şəhər əhalisi muzeyə tarixi və mədəni əşyalar verməyə başladılar.
Muzeyin yeni planı və xartiyası tərəfindən hazırlanmışdı. 1891-ci ilin may ayında Kazan Şəhər Dumasında keçirilən yığıncaqda muzeyi təşkil etmək üçün bir kommissiya təsis edildi. Muzeyi maliyyələşdirmək üçün ianələr alındı. Bu ianələr nəticəsində 5.000 Rusiya rublundan daha çox pul əldə edilmişdir. İanələri Kazan şəhərində tanınmış olan tüccarlar və sənayeçilər tərəfindən təmin edilmişdi. Onlar – İ. İ. Alafuzov, P. V. Şetinkin, Y. F. Şamov, İ. V. Aleksandrov, M. T. Atlaşkin, V. E. Solomin, M. S. Korolkova və digərləri. O. S. Aleksandrova-Geynsin böyük ianəsinə (500.000 Rusiya rublu. Onların tək şərti muzeyin ndə yerləşdirilməsi idi.) görə, muzeyin "" binasında yerləşməsi qərarı alınmışdır.
Muzey kolleksiyasının əsası Kazan şəhərinin görkəmli arxeoloqu, tarixşünası və kolleksiyaçısı in 40.000-dən çox əşyadan ibarət kolleksiyasından təşkil olunmuşdu. Bu kolleksiya şəhərə onun qardaşı vitze-admiral tərəfindən 1891-ci ildə gətirilmişdi.
Muzeyin xartiyası 1894-cü ildə təsdiqlənmiş, açılış mərasimi isə 5 aprel 1895-ci il tarixində gerçəkləşmişdir.
Şəhər muzeyinin açılışına Kazan Universitetinin və nun professorları, pedaqoqları və tələbələri, Şəhər Dumasının üzvləri, Kazan quberniyasının qubernatoru , Kazan Təhsil Mahalının rəhbəri V. A. Popov, şəhər məktəblərinin şagirdləri, şəhər keşişləri və muzeyin təsisçiləri iştirak etmişdir.
Muzeyin birinci kolleksiyasının təşkil edilməsində Kazan Universitetinin professorları A. A. Ştukenberq, , P. İ. Krotov, N. F. Vısotski, N. F. Katanov və başqaları da iştirak etmişdir. Kazan şəhərinin kolleksionerləri də kolleksiyaların təşkil edilməsində kömək göstərirdilər. Onlar – V. İ. Zausaylov, O. S. Alexandrova-Geyns, Q. Qaleyev (Barudi), D. İ. Obraztsov və başqaları.
Muzey "Qonaq yurdu" binasının birinci və ikinci mərtəbələrində yerləşirdi və ilkin olaraq, sadəcə dörd departamentdən ibarət idi. Onlar – elmi, tarixi və etqorafik, təbiət tarixi və A. Lixaçev adına muzey. Bu departamentlərin hər biri Kazan Universitetinin professorları başçılıq edirdi. Şəhərin meri Sergey Vasiliyeviç Dyaçenko muzey şurasının birinci sədri, yəni birinci direktoru seçilmişdir.
İllər keçdikcə muzey adını dəyişdirmişdir. Onu adı 1918-ci ildən 1921-ci ilə qədər Quberniya Muzeyi, 1921-ci ildən 1944-cü ilə qədər SSRİ (TMSSR) Mərkəzi Muzeyi, 1944-cü ildən 1982-ci ilə qədər Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Dövlət Muzeyi, 1982-ci ildən 2001-ci ilə qədər TMSSR Birləşmiş Dövlət Muzeyi olmuşdur. 2001-ci ildə muzeyin adı Tatarıstan Respublikası Milli Muzeyi olaraq dəyişdirilmişdir.
İstinadlar
- Nəzibova, Q. P. Университет и музей: исторический опыт губернской Казани (rus). Kazan: «Школа». 2004.
- Florinski, V. M. "Проект публичного историко-этнографического музея при Обществе археологии, истории и этнографии" (rus). 1 (№ 5). Kazan İmperiya Universitetinin Arxeologiya, Tarix və Etnoqrafiya Cəmiyyəti. 1878.
- Nəzibova, Q. P. Казанский городской музей: Очерки истории 1895—1917 годов (rus). Kazan: «Kazan-Казань». 2000.
- Проект устройства в городе Казани художественного, промышленно-технического музея (rus). . 3 sentyabr 1886-cı il.
- Lebedev, Andrey. Всероссийская, она же — первая Казанская (rus). Tatarıstan Respublikası. 14 iyul 2005.
- Rizpolojenski, R. V. Проект организации и Устава Казанского научно-промышленного музея (rus). Kazan. 1890.
- . www.tatar.museum.ru (rus). Сайт Национального музея РТ. 2012-11-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 mart 2019.
- Nəzibova, Q. P.; İsmayılova, S. Y. Казанский антиквариум. Kazan: «Фолиантъ». 2006.
- . www.tatar.museum.ru (rus). Сайт Национального музея РТ. 2012-04-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 mart 2019.
- Kartaşova, Y. İ. В. И. Заусайлов в формировании коллекции историко-этнографического отдела Казанского городского научно-промышленного музея. Тезисы конференции (rus). Kazan: Дьяконовские чтения в Национальном музее Республики Татарстан. 2001.
- İvanovski, Sergey. "«Белая ворона» из Казани". www.ng.ru (rus). Независимая газета. 10 oktyabr 2000. 2012-09-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 mart 2019.
- Sinitsına, K. R. Полвека музеев Казани и Татарии: Очерки истории 1917—1967 годов (rus). Kazan: «Kazan-Казань». 2002.
- Valeyeva, L. Q. Страницы прошлого листая: Из истории Государственного объединенного музея ТАССР 1970—1980 годов (rus). Kazan: «Kazan-Казань». 2005.
Ədəbiyyat
- Dyakonov, V. M. Моя жизнь и музей. — Сорок лет участия в музейном строительстве. Kazan. 2006.
- "Сбережённая память. 110 лет Национальному музею Республики Татарстан" (№ 3). 2005: Спецвыпуск журнала «Казань».
Xarici keçidlər
- tatmuseum.ru — Tatarıstan Respublikası Milli Muzeyinin rəsmi saytı (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tataristan Respublikasi Milli Muzeyi rus Nacionalnyj muzej Respubliki Tatarstan tatar Tatarstan Respublikasy Milli muzee Rusiya Federasiyasinin Tataristan Respublikasinin Kazan seherinde elmi tedqiqat medeni ve maarifperver muessise Tataristanin oncul muzeylerinden biri Volqaboyundaki en boyuk medeni ve tarixi muzeylerden biri Tataristan Respublikasi Milli Muzeyindan muzeyin gorunusuEsasi qoyulub 1894Acilis tarixi 5 aprel 1895 129 il evvel 1895 04 05 Movzu Tataristan tarixi ve etnoqrafiyasiOlke RusiyaYerlesir KazanUnvan 420111 Tataristan Kazan 2Ziyaretci sayi her il 200 000 neferDirektor Gulcicek NezibovaTelefon 7 843 292 89 84 ictimai elaqeler sobesi 292 45 88 marketinq sobesi Is rejimi c a b 10 00 18 00Bilet yetkinler 100 rubl telebeler ve teqaudculer 60 rubl mektebliler ve eliller 50 rubl55 47 44 sm e 49 06 36 s u tatmuseum ru Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiKazan seherinde bir dovlet muzeyi tesis etmek fikri ilk once Kazan Universitetinin pedaqoqlarinin aglina gelmisdi 1870 ci illerin axirlarinda professor seherde bir muzey tesis etmek fikrini Kazan Imperiya Universitetinin Arxeologiya Tarix ve Etnoqrafiya Cemiyyetinin ATEC kecirdiyi goruslerden birinde ireli surmusdur Cemiyyetin uzvleri 1879 cu ilin evvellerinden beri Kazan seherinde lokal vilayetin kecmis ve indiki heyatinin vizual tanisligini yaratmaq ucun bir dovlet muzeyi tesis etmeye hazirlasirdilar Buna baxmayaraq cemiyyetin tesis etdiyi muzey dovlet muessisesi olmamisdi Bir kitabxana ve arxiv ile kicik bir otaqda yerlesen muzey kiosklar kabinetler ve siyirmelerle dolu muxtelif arxeoloji ve etnoqrafik esyalarin anbaridir Bu veziyyetde ictimaiyyete uygun olmamaqla yanasi muzey cemiyyetin uzvlerinin elmi arasdirmalari ucun de uygun deyil Rusiya Texniki Cemiyyetinin Kazan qolunun uzvleri 1886 ci ilde Kazan El Isleri ve Kend Teserrufati Sergisini kecirerken Kazan Realni Mektebinin direktoru un muzey layihesini muzakire etmisdiler Seher Pedaqoji Muzeyi layihesi Seher Dumasi terefinden Quberniya Zemstvo yigincaginin ve seher dumasinin qlasnisi ATEC in uzvu Kazan Universitetinin professoru in istiraki sayesinde tesdiqlenmisdir 1890 ci ilin may ayinin 27 den sentyabr ayinin 16 na qeder kecirilen Umumrusiya Elmi ve Senaye Sergisi cox ugurlu olmusdu Kazan seherinin meri serginin baglanis merasimindeki nitqinde seher muzeyinin teskil edilmesinde yardim istemisdi Bunu esiden seher ehalisi muzeye tarixi ve medeni esyalar vermeye basladilar Muzeyin yeni plani ve xartiyasi terefinden hazirlanmisdi 1891 ci ilin may ayinda Kazan Seher Dumasinda kecirilen yigincaqda muzeyi teskil etmek ucun bir kommissiya tesis edildi Muzeyi maliyyelesdirmek ucun ianeler alindi Bu ianeler neticesinde 5 000 Rusiya rublundan daha cox pul elde edilmisdir Ianeleri Kazan seherinde taninmis olan tuccarlar ve senayeciler terefinden temin edilmisdi Onlar I I Alafuzov P V Setinkin Y F Samov I V Aleksandrov M T Atlaskin V E Solomin M S Korolkova ve digerleri O S Aleksandrova Geynsin boyuk ianesine 500 000 Rusiya rublu Onlarin tek serti muzeyin nde yerlesdirilmesi idi gore muzeyin binasinda yerlesmesi qerari alinmisdir Muzey kolleksiyasinin esasi Kazan seherinin gorkemli arxeoloqu tarixsunasi ve kolleksiyacisi in 40 000 den cox esyadan ibaret kolleksiyasindan teskil olunmusdu Bu kolleksiya sehere onun qardasi vitze admiral terefinden 1891 ci ilde getirilmisdi Muzeyin xartiyasi 1894 cu ilde tesdiqlenmis acilis merasimi ise 5 aprel 1895 ci il tarixinde gerceklesmisdir Seher muzeyinin acilisina Kazan Universitetinin ve nun professorlari pedaqoqlari ve telebeleri Seher Dumasinin uzvleri Kazan quberniyasinin qubernatoru Kazan Tehsil Mahalinin rehberi V A Popov seher mekteblerinin sagirdleri seher kesisleri ve muzeyin tesiscileri istirak etmisdir Muzeyin birinci kolleksiyasinin teskil edilmesinde Kazan Universitetinin professorlari A A Stukenberq P I Krotov N F Visotski N F Katanov ve basqalari da istirak etmisdir Kazan seherinin kolleksionerleri de kolleksiyalarin teskil edilmesinde komek gosterirdiler Onlar V I Zausaylov O S Alexandrova Geyns Q Qaleyev Barudi D I Obraztsov ve basqalari Muzey Qonaq yurdu binasinin birinci ve ikinci mertebelerinde yerlesirdi ve ilkin olaraq sadece dord departamentden ibaret idi Onlar elmi tarixi ve etqorafik tebiet tarixi ve A Lixacev adina muzey Bu departamentlerin her biri Kazan Universitetinin professorlari basciliq edirdi Seherin meri Sergey Vasiliyevic Dyacenko muzey surasinin birinci sedri yeni birinci direktoru secilmisdir Iller kecdikce muzey adini deyisdirmisdir Onu adi 1918 ci ilden 1921 ci ile qeder Quberniya Muzeyi 1921 ci ilden 1944 cu ile qeder SSRI TMSSR Merkezi Muzeyi 1944 cu ilden 1982 ci ile qeder Tataristan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin Dovlet Muzeyi 1982 ci ilden 2001 ci ile qeder TMSSR Birlesmis Dovlet Muzeyi olmusdur 2001 ci ilde muzeyin adi Tataristan Respublikasi Milli Muzeyi olaraq deyisdirilmisdir IstinadlarNezibova Q P Universitet i muzej istoricheskij opyt gubernskoj Kazani rus Kazan Shkola 2004 Florinski V M Proekt publichnogo istoriko etnograficheskogo muzeya pri Obshestve arheologii istorii i etnografii rus 1 5 Kazan Imperiya Universitetinin Arxeologiya Tarix ve Etnoqrafiya Cemiyyeti 1878 Nezibova Q P Kazanskij gorodskoj muzej Ocherki istorii 1895 1917 godov rus Kazan Kazan Kazan 2000 Proekt ustrojstva v gorode Kazani hudozhestvennogo promyshlenno tehnicheskogo muzeya rus 3 sentyabr 1886 ci il Lebedev Andrey Vserossijskaya ona zhe pervaya Kazanskaya rus Tataristan Respublikasi 14 iyul 2005 Rizpolojenski R V Proekt organizacii i Ustava Kazanskogo nauchno promyshlennogo muzeya rus Kazan 1890 www tatar museum ru rus Sajt Nacionalnogo muzeya RT 2012 11 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 mart 2019 Nezibova Q P Ismayilova S Y Kazanskij antikvarium Kazan Foliant 2006 www tatar museum ru rus Sajt Nacionalnogo muzeya RT 2012 04 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 mart 2019 Kartasova Y I V I Zausajlov v formirovanii kollekcii istoriko etnograficheskogo otdela Kazanskogo gorodskogo nauchno promyshlennogo muzeya Tezisy konferencii rus Kazan Dyakonovskie chteniya v Nacionalnom muzee Respubliki Tatarstan 2001 Ivanovski Sergey Belaya vorona iz Kazani www ng ru rus Nezavisimaya gazeta 10 oktyabr 2000 2012 09 05 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 mart 2019 Sinitsina K R Polveka muzeev Kazani i Tatarii Ocherki istorii 1917 1967 godov rus Kazan Kazan Kazan 2002 Valeyeva L Q Stranicy proshlogo listaya Iz istorii Gosudarstvennogo obedinennogo muzeya TASSR 1970 1980 godov rus Kazan Kazan Kazan 2005 EdebiyyatDyakonov V M Moya zhizn i muzej Sorok let uchastiya v muzejnom stroitelstve Kazan 2006 Sberezhyonnaya pamyat 110 let Nacionalnomu muzeyu Respubliki Tatarstan 3 2005 Specvypusk zhurnala Kazan Xarici kecidlertatmuseum ru Tataristan Respublikasi Milli Muzeyinin resmi sayti rus