Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hacı Əbdürrəhman Məhəmməd Arif əl-Cümeyli (ərəb. عبد الرحمن محمد عارف الجميلي; 1916[…], Bağdad – 24 avqust 2007[…], Amman) — İraqın 3-cü prezidenti. Həccə getdiyi üçün "Hacı" ləqəbini daşıyır.
| Əbdürrəhman Arif | |
|---|---|
| ərəb. عبد الرحمن محمد عارف الجميلي | |
 | |
İraq Krallığının 3-cü prezidenti | |
| 16 aprel 1966 – 17 iyul 1968 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | Əhməd Həsən Əl-Bəkr |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bağdad |
| Vəfat tarixi | (88 yaşında) |
| Vəfat yeri | Əmman,  İordaniya |
| Milliyyəti | Ərəb |
| Vətəndaşlığı |  İraq |
| Partiya | Ərəb Sosialist İttifaqı |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu |
| Həyat yoldaşı | Faiqə Əbül Məcid |
| Uşağı | 5 |
| Dini | Sünni İslam |
| Hərbi xidmət | |
| Xidmət illəri | 1966-1968 |
| Mənsubiyyəti | İraq |
| Qoşun növü | Ordu |
| Rəhbərlik edib | İraq Hərbi Birləşmələri |
| Döyüşlər |
|
| Rütbəsi | General |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Karyera əsgəri idi və 1958-ci ildə monarxiyanı devirən hərbi çevrilişə dəstək verdi. 1963-cü ildə qardaşı Abdul Salam Arif-i hakimiyyətə gətirən zərbəni də dəstəklədi. Qardaşı çevrilişdən sonra onu ordu başçısı təyin etdi və kiçik Arif 1966-cı ilin aprelində təyyarə qəzasında öldü, Baş nazir Əbdül Rəhman -Bazzaz ("Qərbyönümlü vəkil" və 1958-ci il inqilabından bəri İraq hökumətinə rəhbərlik edən ilk mülki şəxs) prezident vəzifəsini icra etdi; üç gün sonra əl-Bazzaz prezident olmaq üçün seçildi, sonra əl-Bazzaz dərhal prezidentlikdən Əbdül Rəhman Arifin ixtiyarına verildi. Ehtimal olunur ki, hakimiyyətin təhvil verilməsi İraq hərbi qüvvələrinin Əbdül Salamın zəif və yerinə qardaşı ilə manipulyasiya etməsini asanlıqla yerinə yetirməsini düşündüyü üçün baş verib. Arif İraq İnqilab Komandanlıq Şurası tərəfindən prezident təyin edildi. Qardaşının siyasətini davam etdirdi, lakin daha millətçi bir profil ilə.
Qardaşı Əbdül Salam kimi, o da Misirin pan-Ərəbist prezidenti Qamal Abdel Nasserin açıq dəstəkçisi idi. Nasser Hərbi Hava Qüvvələrinin digər komandiri Arif Abdul Razzak Arifdə dövlət çevrilişinə cəhd etdi və Prezident Sarayını Sovet MiG 17 təyyarəsi ilə yüngül şəkildə bombaladı, amma çevriliş uğursuz oldu və o həbs olundu. Bu Arif hökumətinə edilən ikinci uğursuz çevriliş cəhdi idi. Prezident Arif bu münasibətlə Əbdül Razzakın mütləq cəzalandırılacağını bildirmək üçün televiziyaya çıxdı, yalnız bundan sonra onu əfvlə azad etdi.
Onun prezidentliyinin çox zəif və qətiyyətsiz olduğuna inanılırdı. Ancaq onun korrupsiyaya uğramaması ilə bağlı tarixi məlumatlar var. 1967-ci ildə gəlir vergisini ödəməkdən boyun qaçırması barədə qəbul etdiyi qanunsuzluq, yəqin ki, başqa cür sərvət toplamağa qadir olmadığının göstəricisidir. Arif hakimiyyətə gəldikdən bir müddət sonra İraq hərbi qüvvələri Birinci İraq-Kürd Müharibəsində Mustafa Bərzaninin rəhbərlik etdiyi kürd üsyançılarına qarşı Bərzaninin 3500 nəfərlik Peşmerqa qarşı 40.000 İraq əsgərini vuraraq böyük bir hücum etdi. İran və İsrailin dəstəyi, 11 mayda Handren dağında Döyüşdə İDF hərbi zabiti Zuri Sagy tərəfindən hazırlanan bir döyüş planının 1400-2000 İraq əsgərinin öldürülməsi və yüzlərlə daha çox adamın tutulması ilə nəticələndiyi döyüşdə qətiyyətli bir kürd qələbəsinə töhfə verdi. Rejim zorakılığı pozan şəxslər mübahisəyə məruz qaldılar və iyunun 29-da Bazzaz, İraq Kürdüstanında "inzibati mərkəzləşdirmə" və "Parlamentdəki kürd nümayəndəliyi" daxil olmaqla, sülh üçün on iki nöqtə planını elan etdi. İyul boyunca Bazzaz razılaşmanı "kütləvi bir reabilitasiya proqramını təsdiqləmək, iqtisadi blokadanı qaldırmaq, yüzlərlə kürd məhbusunu sərbəst buraxmaq, ərəb qəbilələrini keçmiş kürd torpaqlarından çıxarmaq və ümumi əfv qanunu qəbul etməklə" həyata keçirməyə başladı, ancaq ordu daxilindəki müxalifət Arif'i məcbur etdi. Avqustun 6-da general Naci Talibin lehinə Bazzazı işdən çıxarmaq.Nə olursa olsun, Lyndon B.Conson administrasiyasındakı Amerika rəsmiləri İraqın Bazzaz altında mülki hakimiyyətə qısa müddətə qayıtmasını və Arifin 30 iyun Razzakın ikinci çevriliş cəhdinin qarşısını almasını alqışladılar.Arif əvvəllər ABŞ səfiri Robert Strong ilə dostluq əlaqəsi quraraq, 1966-cı ilin aprelindən 1967-ci ilin yanvarına qədər ABŞ-yə bir sıra dostluq jestləri edərək İraqdakı "az sayda qüvvələrdən biri" sayılırdı.Arifin tələbi ilə Prezident Johnson 25 yanvar 1967-ci ildə Vaşinqtonda beş İraq generalı və İraq səfiri Nasir Hani ilə görüşdü və "iki hökumət arasında daha da yaxın əlaqələr qurmaq istəyini" təkrarladı.Johnson's National ABŞ Milli Təhlükəsizlik Şurasının təhlükəsizlik məsələləri üzrə müşaviri Walt Rostow, Arif'i Vaşinqtona bir dövlət səfərində qarşılamağı düşünürdü, baxmayaraq ki, bu təklif Arif hökumətinin sabitliyi ilə əlaqədar narahatlıq səbəbindən rədd edildi.Altı günlük müharibə başlamazdan əvvəl, İraqın xarici işlər naziri Adnan Pachachi, ABŞ-nin BMT-dəki səfiri Artur Qoldberq də daxil olmaqla, ABŞ Dövlət katibinin siyasi məsələlər üzrə müavini Artur Qoldberq də daxil olmaqla, iyunun 1-də Orta Şərq böhranını müzakirə etmək üçün bir sıra ABŞ rəsmiləri ilə görüşmüşdür. Eugene V. Rostou, Dövlət Katibi Dean Rusk və Prezident Johnsonun özü.Ərəblərin məğlubiyyətindən qaynaqlanan siyasi ab-hava İraqın ABŞ-la münasibətləri iyunun 7-də pozmasına səbəb oldu və nəticədə Arifin nisbətən mülayim hökumətinin süqutunu təmin etdi.
17 iyul 1968-ci ildə Arif yatarkən öz köməkçiləri Baas Partiyasının üzvləri Əhməd Hassan əl-Bəkr ilə birlikdə onu qansız bir zərbə ilə devirdilər. Arif və qardaşı 1963-cü ildə Qasim əleyhinə çevrilişdə etdikləri kimi, koalisiya radio stansiyasını və müdafiə nazirliyini ələ keçirdikdən sonra qələbə elan etdilər. Bu, müdafiə naziri Hərdan Əl-Tikriti, Arifin artıq prezident olmadığını bildirərək telefonla danışdığı zaman həyata keçirildi. Arif Türkiyəyə sürgün edildi.
1979-cu ildə Səddam Hüseyn hakimiyyətə gəldikdə İraqa qayıtdı və sonradan böyük dərəcədə ictimai və siyasi diqqətdən kənarda qaldı.
Həcc ziyarətini həyata keçirmək üçün bir dəfə ölkəni tərk etməyə icazə verildi. ABŞ-nin işğalı ilə Hüseynin hakimiyyətdən getməsindən sonra Arif İraqı qalıcı tərk etdi və 2004-cü ildən İordaniyanın Amman şəhərində yaşadı. 24 Avqust 2007-ci ildə Əmmanda vəfat etdi. (təbii ölüm) Faika Abdul-Məcid Faris Əlani ilə evləndi.
İstinadlar
- Abd ar-Rahman Arif // Nationalencyklopedin (швед.). 1999.
- AREF ABDEL RAHMAN // Encyclopædia Universalis (fr.). Encyclopædia Britannica.
- .
- Abd al Rahman Arif // Encyclopædia Britannica (ing.).
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Haci Ebdurrehman Mehemmed Arif el Cumeyli ereb عبد الرحمن محمد عارف الجميلي 1916 Bagdad 24 avqust 2007 Amman Iraqin 3 cu prezidenti Hecce getdiyi ucun Haci leqebini dasiyir Ebdurrehman Arifereb عبد الرحمن محمد عارف الجميلي Iraq Kralliginin 3 cu prezidenti16 aprel 1966 17 iyul 1968EvvelkiSonrakiEhmed Hesen El BekrSexsi melumatlarDogum tarixi 14 aprel 1919Dogum yeri BagdadVefat tarixi 24 avqust 2007 88 yasinda Vefat yeri Emman IordaniyaMilliyyeti ErebVetendasligi IraqPartiya Ereb Sosialist IttifaqiFealiyyeti siyasetci herbi qulluqcuHeyat yoldasi Faiqe Ebul MecidUsagi 5Dini Sunni IslamHerbi xidmetXidmet illeri 1966 1968Mensubiyyeti IraqQosun novu OrduRehberlik edib Iraq Herbi BirlesmeleriDoyusler Alti gunluk muharibe 14 iyul hadiseleriRutbesi General Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiKaryera esgeri idi ve 1958 ci ilde monarxiyani deviren herbi cevrilise destek verdi 1963 cu ilde qardasi Abdul Salam Arif i hakimiyyete getiren zerbeni de destekledi Qardasi cevrilisden sonra onu ordu bascisi teyin etdi ve kicik Arif 1966 ci ilin aprelinde teyyare qezasinda oldu Bas nazir Ebdul Rehman Bazzaz Qerbyonumlu vekil ve 1958 ci il inqilabindan beri Iraq hokumetine rehberlik eden ilk mulki sexs prezident vezifesini icra etdi uc gun sonra el Bazzaz prezident olmaq ucun secildi sonra el Bazzaz derhal prezidentlikden Ebdul Rehman Arifin ixtiyarina verildi Ehtimal olunur ki hakimiyyetin tehvil verilmesi Iraq herbi quvvelerinin Ebdul Salamin zeif ve yerine qardasi ile manipulyasiya etmesini asanliqla yerine yetirmesini dusunduyu ucun bas verib Arif Iraq Inqilab Komandanliq Surasi terefinden prezident teyin edildi Qardasinin siyasetini davam etdirdi lakin daha milletci bir profil ile Qardasi Ebdul Salam kimi o da Misirin pan Erebist prezidenti Qamal Abdel Nasserin aciq destekcisi idi Nasser Herbi Hava Quvvelerinin diger komandiri Arif Abdul Razzak Arifde dovlet cevrilisine cehd etdi ve Prezident Sarayini Sovet MiG 17 teyyaresi ile yungul sekilde bombaladi amma cevrilis ugursuz oldu ve o hebs olundu Bu Arif hokumetine edilen ikinci ugursuz cevrilis cehdi idi Prezident Arif bu munasibetle Ebdul Razzakin mutleq cezalandirilacagini bildirmek ucun televiziyaya cixdi yalniz bundan sonra onu efvle azad etdi Onun prezidentliyinin cox zeif ve qetiyyetsiz olduguna inanilirdi Ancaq onun korrupsiyaya ugramamasi ile bagli tarixi melumatlar var 1967 ci ilde gelir vergisini odemekden boyun qacirmasi barede qebul etdiyi qanunsuzluq yeqin ki basqa cur servet toplamaga qadir olmadiginin gostericisidir Arif hakimiyyete geldikden bir muddet sonra Iraq herbi quvveleri Birinci Iraq Kurd Muharibesinde Mustafa Berzaninin rehberlik etdiyi kurd usyancilarina qarsi Berzaninin 3500 neferlik Pesmerqa qarsi 40 000 Iraq esgerini vuraraq boyuk bir hucum etdi Iran ve Israilin desteyi 11 mayda Handren daginda Doyusde IDF herbi zabiti Zuri Sagy terefinden hazirlanan bir doyus planinin 1400 2000 Iraq esgerinin oldurulmesi ve yuzlerle daha cox adamin tutulmasi ile neticelendiyi doyusde qetiyyetli bir kurd qelebesine tohfe verdi Rejim zorakiligi pozan sexsler mubahiseye meruz qaldilar ve iyunun 29 da Bazzaz Iraq Kurdustaninda inzibati merkezlesdirme ve Parlamentdeki kurd numayendeliyi daxil olmaqla sulh ucun on iki noqte planini elan etdi Iyul boyunca Bazzaz razilasmani kutlevi bir reabilitasiya proqramini tesdiqlemek iqtisadi blokadani qaldirmaq yuzlerle kurd mehbusunu serbest buraxmaq ereb qebilelerini kecmis kurd torpaqlarindan cixarmaq ve umumi efv qanunu qebul etmekle heyata kecirmeye basladi ancaq ordu daxilindeki muxalifet Arif i mecbur etdi Avqustun 6 da general Naci Talibin lehine Bazzazi isden cixarmaq Ne olursa olsun Lyndon B Conson administrasiyasindaki Amerika resmileri Iraqin Bazzaz altinda mulki hakimiyyete qisa muddete qayitmasini ve Arifin 30 iyun Razzakin ikinci cevrilis cehdinin qarsisini almasini alqisladilar Arif evveller ABS sefiri Robert Strong ile dostluq elaqesi quraraq 1966 ci ilin aprelinden 1967 ci ilin yanvarina qeder ABS ye bir sira dostluq jestleri ederek Iraqdaki az sayda quvvelerden biri sayilirdi Arifin telebi ile Prezident Johnson 25 yanvar 1967 ci ilde Vasinqtonda bes Iraq generali ve Iraq sefiri Nasir Hani ile gorusdu ve iki hokumet arasinda daha da yaxin elaqeler qurmaq isteyini tekrarladi Johnson s National ABS Milli Tehlukesizlik Surasinin tehlukesizlik meseleleri uzre musaviri Walt Rostow Arif i Vasinqtona bir dovlet seferinde qarsilamagi dusunurdu baxmayaraq ki bu teklif Arif hokumetinin sabitliyi ile elaqedar narahatliq sebebinden redd edildi Alti gunluk muharibe baslamazdan evvel Iraqin xarici isler naziri Adnan Pachachi ABS nin BMT deki sefiri Artur Qoldberq de daxil olmaqla ABS Dovlet katibinin siyasi meseleler uzre muavini Artur Qoldberq de daxil olmaqla iyunun 1 de Orta Serq bohranini muzakire etmek ucun bir sira ABS resmileri ile gorusmusdur Eugene V Rostou Dovlet Katibi Dean Rusk ve Prezident Johnsonun ozu Ereblerin meglubiyyetinden qaynaqlanan siyasi ab hava Iraqin ABS la munasibetleri iyunun 7 de pozmasina sebeb oldu ve neticede Arifin nisbeten mulayim hokumetinin suqutunu temin etdi 17 iyul 1968 ci ilde Arif yatarken oz komekcileri Baas Partiyasinin uzvleri Ehmed Hassan el Bekr ile birlikde onu qansiz bir zerbe ile devirdiler Arif ve qardasi 1963 cu ilde Qasim eleyhine cevrilisde etdikleri kimi koalisiya radio stansiyasini ve mudafie nazirliyini ele kecirdikden sonra qelebe elan etdiler Bu mudafie naziri Herdan El Tikriti Arifin artiq prezident olmadigini bildirerek telefonla danisdigi zaman heyata kecirildi Arif Turkiyeye surgun edildi 1979 cu ilde Seddam Huseyn hakimiyyete geldikde Iraqa qayitdi ve sonradan boyuk derecede ictimai ve siyasi diqqetden kenarda qaldi Hecc ziyaretini heyata kecirmek ucun bir defe olkeni terk etmeye icaze verildi ABS nin isgali ile Huseynin hakimiyyetden getmesinden sonra Arif Iraqi qalici terk etdi ve 2004 cu ilden Iordaniyanin Amman seherinde yasadi 24 Avqust 2007 ci ilde Emmanda vefat etdi tebii olum Faika Abdul Mecid Faris Elani ile evlendi IstinadlarAbd ar Rahman Arif Nationalencyklopedin shved 1999 AREF ABDEL RAHMAN Encyclopaedia Universalis fr Encyclopaedia Britannica Abd al Rahman Arif Encyclopaedia Britannica ing Xarici kecidler