Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İvan Georgiyeviç Erdeli (rus. Иван Георгиевич Эрдели; 15 oktyabr 1870 – 7 iyul 1939, Paris) — rus hərb xadimi, süvari qoşunları (kavaleriya) generalı (1917). Birinci dünya müharibəsi və Rusiya vətəndaş müharibəsi iştirakçısı. Könüllü ordunun əsasını qoyanlardan biri. Denikin qoşunlarının baş komandanı.
| İvan Erdeli | |
|---|---|
| rus. Иван Георгиевич Эрдели | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Erdelevka kəndi,  Rusiya İmperiyası (indiki Ukrayna) |
| Vəfat tarixi | (68 yaşında) |
| Vəfat yeri | Paris,  Fransa |
| Vətəndaşlığı | Rusiya İmperiyası |
| Təhsili |
|
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Rus |
| Rütbəsi | kavaleriya generalı |
| Döyüşlər | Birinci dünya müharibəsi; Rusiya vətəndaş müharibəsi |
| Təltifləri |   |
Həyatı
Ailəsi
İvan Erdeli 1870-ci ildə Rusiya İmperiyasının Xerson quberniyasında (indiki Ukrayna) anadan olmuşdur. Onun ata-babaları XVIII əsrdə Rusiyada pravoslavlığı qəbul edən və Rusiyaya köçən macar zadəganları olmuşdur. Babası Pyotr Rumyantsev və Aleksandr Suvorovun qoşunlarında xidmət etmişdir.
Atası — Yeqor (Georgi) Yakovleviç, 1871–1876-cı illərdə Xerson quberniyasının zadəgan lideri olmuşdur.
Anası — Leonida Tulubyevada anadan olmuşdur.
Qardaşı — Yeqor Yeqoroviç, Minsk qubernatoru və Rusiya imperiyası dövlət şurasının üzvü olmuşdur.
General İvan Erdeli Aleksandr Kuzmunskinin qızı, Lev Tolstoyun qardaşı qızı Mariya Aleksandrovna Kuzmunski (1869–1923) ilə evləndirmişdir.
Təhsili
İvan Erdeli 1890-cı ildə Nikolayevski kavaleriya məktəbini, 1897-ci ildə Nikolayevski Baş Qərargah Akademiyasını bitirmişdir.
Fəaliyyəti
Hərbi rütbələri
Erdeli 1890-cı ildə Zat-Aliləri polkunun Qusar leyb-qvardiyası (rus. Лейб-гвардии Гусарский Его Величества полк) məktəbini bitirmişdir. 1899-cu ilin noyabrından Qafqaz hərbi dairəsi qərargahında qərargah zabiti, 12 sentyabr 1900-cü ildən böyük knyaz Nikolay Nikolayeviçin kavaleriyasında general-inspektor qərargahının baş adyutantı olmuşdur. 22 iyun 1905-ci ildən Dövlət müdafiə şurasının dəftərxanasında baş kargüzar olmuşdur. 9 iyun 1907-ci ildən 8-ci Həştərxan draqun alayının komandiri, 15 may 1910-cu ildən Draqun polkunun leyb-qvardiyasının komandiri və general-mayor olmuşdur. 6noyabr 1912-ci ildən isə, general-kvartirmeyster olmuşdur.
Birinci dünya müharibəsində iştirakı
1917-ci ilin noyabrında Könüllü ordunun formalaşmasında ilk günlərdən iştirak edən digər generallarla birlikdə Dona getmiş, 1918-ci ilin yanvar-mart aylarında Kuban regional hökumətində Könüllü ordunun nümayəndə sədri olmuşdur. 1918-ci ilin mart-aprel aylarında Yekaterinodar yaxınlığında döyüşlərdə uğurla fəaliyyət göstərən Könüllü ordusunun əlahiddə süvari briqadasına komandanlıq etmişdir. 1918-ci ilin mayından avqustun sonuna qədər 1-ci süvari diviziyasına komandanlıq etmiş, 1-ci və 2-ci Kuban yürüşlərində iştirak etmişdir.
1918-ci ilin oktyabrında silah tədarükü və bolşeviklərə qarşı mübarizədə ingilis və fransız birlikləri ilə danışıqlar aparmaq üçün Salonikiyə göndərilmişdir.
Denikin ordusunda süvari diviziyaya komandanlıq etmişdir. 1919-cu ildə Şimali Qafqaz və Çərkəz-Dağıstan diyarında hərbi əməliyyat aparan Denikin qoşunlarının baş komandanı olmuşdur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti dağlıların azadlıq mübarizəsinə yardımlarını davam etdirdiyi üçün Erdeli Cümhuriyyətin diplomatik nümayəndəsi Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevdən Dağıstandan çıxmasını tələb etmişdi.
1919-cu ilin yanvarında ingilis komandanlığının nümayəndələri ilə əlaqə yaratmaq üçün Zaqafqaziyaya göndərilmişdir. 1919-cu ilin aprel ayından etibarən general Vladimir Lyaxovun yerinə Terek-Dağıstanın qoşunları baş komanandanı vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1919-cu ilin iyulundan — Şimali Qafqaz qoşunlarının baş komandanı və ordu komandiri, 25 aprel 1920-ci ildə Rusiya Cənub Silahlı Qüvvələrinin (VSYUR) ehtiyat sırasına köçürülmüşdür. 24 avqust 1920-ci ildə "Rus" gəmisində Krıma qayıtmışdır.
Mükafatları
- III dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni (1900);
- III dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni (1903);
- II dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni (1905);
- IV dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (1909);
- III dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (1913);
- I dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni (1915);
- Georgi silahı (09.03.1915);
- I dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni (1915);
- II dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (1916);
İstinadlar
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. İki cilddə. I cild, Bakı, "Lider Nəşriyyat", 2004, s. 339
Ədəbiyyat
- Залесский К. А. Кто был кто в Первой мировой войне. — М.: АСТ; Астрель, 2003. — 896 с. — 5000 экз. — ISBN 5-17-019670-9 (ACT); ISBN 5-271-06895-1(Астрель).
Xarici keçidlər
- İvan Erdeli gwar.com saytında (rus.)
- Биография Эрдели И. Г. на сайте "Хронос" (rus.)
- Красный террор (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ivan Georgiyevic Erdeli rus Ivan Georgievich Erdeli 15 oktyabr 1870 7 iyul 1939 Paris rus herb xadimi suvari qosunlari kavaleriya generali 1917 Birinci dunya muharibesi ve Rusiya vetendas muharibesi istirakcisi Konullu ordunun esasini qoyanlardan biri Denikin qosunlarinin bas komandani Ivan Erdelirus Ivan Georgievich ErdeliSexsi melumatlarDogum tarixi 15 oktyabr 1870Dogum yeri Erdelevka kendi Rusiya Imperiyasi indiki Ukrayna Vefat tarixi 7 iyul 1939 68 yasinda Vefat yeri Paris FransaVetendasligi Rusiya ImperiyasiTehsili Nikolayev Suvari Mektebi d Herbi fealiyyetiMensubiyyeti RusRutbesi kavaleriya generaliDoyusler Birinci dunya muharibesi Rusiya vetendas muharibesiTeltifleriHeyatiAilesi Ivan Erdeli 1870 ci ilde Rusiya Imperiyasinin Xerson quberniyasinda indiki Ukrayna anadan olmusdur Onun ata babalari XVIII esrde Rusiyada pravoslavligi qebul eden ve Rusiyaya kocen macar zadeganlari olmusdur Babasi Pyotr Rumyantsev ve Aleksandr Suvorovun qosunlarinda xidmet etmisdir Atasi Yeqor Georgi Yakovlevic 1871 1876 ci illerde Xerson quberniyasinin zadegan lideri olmusdur Anasi Leonida Tulubyevada anadan olmusdur Qardasi Yeqor Yeqorovic Minsk qubernatoru ve Rusiya imperiyasi dovlet surasinin uzvu olmusdur General Ivan Erdeli Aleksandr Kuzmunskinin qizi Lev Tolstoyun qardasi qizi Mariya Aleksandrovna Kuzmunski 1869 1923 ile evlendirmisdir Tehsili Ivan Erdeli 1890 ci ilde Nikolayevski kavaleriya mektebini 1897 ci ilde Nikolayevski Bas Qerargah Akademiyasini bitirmisdir FealiyyetiHerbi rutbeleri Erdeli 1890 ci ilde Zat Alileri polkunun Qusar leyb qvardiyasi rus Lejb gvardii Gusarskij Ego Velichestva polk mektebini bitirmisdir 1899 cu ilin noyabrindan Qafqaz herbi dairesi qerargahinda qerargah zabiti 12 sentyabr 1900 cu ilden boyuk knyaz Nikolay Nikolayevicin kavaleriyasinda general inspektor qerargahinin bas adyutanti olmusdur 22 iyun 1905 ci ilden Dovlet mudafie surasinin defterxanasinda bas karguzar olmusdur 9 iyun 1907 ci ilden 8 ci Hesterxan draqun alayinin komandiri 15 may 1910 cu ilden Draqun polkunun leyb qvardiyasinin komandiri ve general mayor olmusdur 6noyabr 1912 ci ilden ise general kvartirmeyster olmusdur Birinci dunya muharibesinde istiraki 1917 ci ilin noyabrinda Konullu ordunun formalasmasinda ilk gunlerden istirak eden diger generallarla birlikde Dona getmis 1918 ci ilin yanvar mart aylarinda Kuban regional hokumetinde Konullu ordunun numayende sedri olmusdur 1918 ci ilin mart aprel aylarinda Yekaterinodar yaxinliginda doyuslerde ugurla fealiyyet gosteren Konullu ordusunun elahidde suvari briqadasina komandanliq etmisdir 1918 ci ilin mayindan avqustun sonuna qeder 1 ci suvari diviziyasina komandanliq etmis 1 ci ve 2 ci Kuban yuruslerinde istirak etmisdir 1918 ci ilin oktyabrinda silah tedaruku ve bolseviklere qarsi mubarizede ingilis ve fransiz birlikleri ile danisiqlar aparmaq ucun Salonikiye gonderilmisdir Denikin ordusunda suvari diviziyaya komandanliq etmisdir 1919 cu ilde Simali Qafqaz ve Cerkez Dagistan diyarinda herbi emeliyyat aparan Denikin qosunlarinin bas komandani olmusdur Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumeti daglilarin azadliq mubarizesine yardimlarini davam etdirdiyi ucun Erdeli Cumhuriyyetin diplomatik numayendesi Ebdurrehim bey Haqverdiyevden Dagistandan cixmasini teleb etmisdi 1919 cu ilin yanvarinda ingilis komandanliginin numayendeleri ile elaqe yaratmaq ucun Zaqafqaziyaya gonderilmisdir 1919 cu ilin aprel ayindan etibaren general Vladimir Lyaxovun yerine Terek Dagistanin qosunlari bas komanandani vezifesine teyin edilmisdir 1919 cu ilin iyulundan Simali Qafqaz qosunlarinin bas komandani ve ordu komandiri 25 aprel 1920 ci ilde Rusiya Cenub Silahli Quvvelerinin VSYUR ehtiyat sirasina kocurulmusdur 24 avqust 1920 ci ilde Rus gemisinde Krima qayitmisdir MukafatlariIII dereceli Muqeddes Stanislav ordeni 1900 III dereceli Muqeddes Anna ordeni 1903 II dereceli Muqeddes Anna ordeni 1905 IV dereceli Muqeddes Vladimir ordeni 1909 III dereceli Muqeddes Vladimir ordeni 1913 I dereceli Muqeddes Stanislav ordeni 1915 Georgi silahi 09 03 1915 I dereceli Muqeddes Anna ordeni 1915 II dereceli Muqeddes Vladimir ordeni 1916 IstinadlarAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi Iki cildde I cild Baki Lider Nesriyyat 2004 s 339EdebiyyatZalesskij K A Kto byl kto v Pervoj mirovoj vojne M AST Astrel 2003 896 s 5000 ekz ISBN 5 17 019670 9 ACT ISBN 5 271 06895 1 Astrel Xarici kecidlerIvan Erdeli gwar com saytinda rus Biografiya Erdeli I G na sajte Hronos rus Krasnyj terror rus