Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Asan üsyanı (qaz. Асан көтерілісі) — qazaxların məcburi kollektivləşdirməyə, ərzağın və mal qaranın yığılmasına qarşı qaldırdıqları üsyan.Üsyan 1930-cu ilin avqust sentyabr aylarında Qızılorda vilayətinin, Qazalı bölgəsində baş verib. Bu üsyan Qızılqum üsyanının davamı sayılır. 22-ci aulun D.Asanov, J.Tleubaev, A.Kaldıbaev və B.Tleuliev adlı sakinlərinin buğdaya görə vergi verməkdən boyun qaçırdıqları üçün Birləşmiş Dövlət Siyasi İdarəsi tərəfindən həbs olunmaları üsyanın başlamasına səbəb olur. Üsyançılar həbs olunanları güclə azad edirlər. Onlara 19, 20, 21, 23, 24, 25 nömrəli aullardan və qonşu Aral bölgəsindən də insanlar qoşuldular. Tezliklə üsyançıların sayı 1000 nəfərə çatdı. Üsyana imam Maksım Orımbetov rəhbərlik edirdi. Üsyan yatırıldıqdan sonra 98 nəfər həbs olunmuş 31 nəfər isə axtarışa verilmişdir. 19 noyabr 1930-cu ildə Jumaş Tleubaev, 20 noyabr 1930-cu ildə Abdıkalık İmbetov, 21 aprel 1931-ci ildə isə Kalımbet Edilqarayev, Abdiraman Karaqulov, Jubatxan Konısov, Pirimbet Kurekeev, Nasır Mambeteev, Mustafa Mirbekov, Ayjarık Tanatarov güllələnməyə məhkum edildilər. 28 nəfər islah əmək düşərgələrinə göndərildilər. 16 nəfər isə sürgün edildi. Üsyanın bir çox iştirakçısı Qaraqalpaqıstan və Özbəkistana qaçmaqla cəzadan qaça bildilər. 1989-cu ilin 27 noyabr tarixində Qızılorda vilayətinin məhkəməsi Asan üsyanı ilə bağlı işə yenidən baxmış və onun iştirakçılarına günahsız olduqları üçün bəraət verilib.
| Asan üsyanı | |||
|---|---|---|---|
| Tarix | 1930-cu il avqust,sentyabr ayları | ||
| Yeri | Qazalı bölgəsi, Qızılorda vilayəti | ||
| Səbəbi | Aclıq Həddən artıq olan vergilər Məcburi kollektivləşdirmə İnsanların dini inanclarının təhqir olunması | ||
| Nəticəsi | Üsyan bolşeviklər tərəfindən yatırılıb, 98 nəfər həbs olunub, 31 nəfər axtarışa verilib. | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
Xatirəsi
Qızılorda vilayətinin, Qazalı bölgəsinin Ayteke qəsəbəsində Asan üsyanının qurbanlarının xatirəsinə abidə qoyulub.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Жанибек ИСАЕВ. "ОТКРЫТА АЛЛЕЯ НЕЗАВИСИМОСТИ" (rus. ). kzvesti.kz. 1 noyabr 2016. 22 fevral 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 22 fevral 2020.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Asan usyani qaz Asan koterilisi qazaxlarin mecburi kollektivlesdirmeye erzagin ve mal qaranin yigilmasina qarsi qaldirdiqlari usyan Usyan 1930 cu ilin avqust sentyabr aylarinda Qizilorda vilayetinin Qazali bolgesinde bas verib Bu usyan Qizilqum usyaninin davami sayilir 22 ci aulun D Asanov J Tleubaev A Kaldibaev ve B Tleuliev adli sakinlerinin bugdaya gore vergi vermekden boyun qacirdiqlari ucun Birlesmis Dovlet Siyasi Idaresi terefinden hebs olunmalari usyanin baslamasina sebeb olur Usyancilar hebs olunanlari gucle azad edirler Onlara 19 20 21 23 24 25 nomreli aullardan ve qonsu Aral bolgesinden de insanlar qosuldular Tezlikle usyancilarin sayi 1000 nefere catdi Usyana imam Maksim Orimbetov rehberlik edirdi Usyan yatirildiqdan sonra 98 nefer hebs olunmus 31 nefer ise axtarisa verilmisdir 19 noyabr 1930 cu ilde Jumas Tleubaev 20 noyabr 1930 cu ilde Abdikalik Imbetov 21 aprel 1931 ci ilde ise Kalimbet Edilqarayev Abdiraman Karaqulov Jubatxan Konisov Pirimbet Kurekeev Nasir Mambeteev Mustafa Mirbekov Ayjarik Tanatarov gullelenmeye mehkum edildiler 28 nefer islah emek dusergelerine gonderildiler 16 nefer ise surgun edildi Usyanin bir cox istirakcisi Qaraqalpaqistan ve Ozbekistana qacmaqla cezadan qaca bildiler 1989 cu ilin 27 noyabr tarixinde Qizilorda vilayetinin mehkemesi Asan usyani ile bagli ise yeniden baxmis ve onun istirakcilarina gunahsiz olduqlari ucun beraet verilib Asan usyaniTarix 1930 cu il avqust sentyabr aylariYeri Qazali bolgesi Qizilorda vilayetiSebebi Acliq Hedden artiq olan vergiler Mecburi kollektivlesdirme Insanlarin dini inanclarinin tehqir olunmasiNeticesi Usyan bolsevikler terefinden yatirilib 98 nefer hebs olunub 31 nefer axtarisa verilib Munaqise terefleriSSRI Qazax kendlileriKomandan lar bilinmir Maksim OrimbetovXatiresiQizilorda vilayetinin Qazali bolgesinin Ayteke qesebesinde Asan usyaninin qurbanlarinin xatiresine abide qoyulub Hemcinin baxAday usyani Abirali usyani Qazaxistanda acliqIstinadlarZhanibek ISAEV OTKRYTA ALLEYa NEZAVISIMOSTI rus kzvesti kz 1 noyabr 2016 22 fevral 2020 tarixinde Istifade tarixi 22 fevral 2020