Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Müqəddəs İohann monastırı — Xocavənd rayonunun Böyük Tağlar kəndində yerləşən tarix-memarlıq abidəsi. Monastırın dəqiq inşa tarixi bilinməsə də, qədim xarabalıqlardan aşkarlanmış xaç daşları üzərindəki kitabələr sayəsində monastırın ən geci X əsrdən fəaliyyət göstərdiyini demək mümkündür.
| Müqəddəs İohann monastırı | |
|---|---|
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Xocavənd rayonu |
| Yerləşir | Böyük Tağlar kəndi |
| Aidiyyatı | Qafqaz Albaniyası Xaçın knyazlığı |
| Üslubu | Qafqaz Albaniyasının memarlığı |
| Vəziyyəti | xarabalıqları qalır |
| | |
Kompleks iki hissəyə bölünmüşdür. Bir qrup tikili sıldırım qayanın küncündə, digər qrup isə həyətin şimalında qruplaşmışdır. Birinci qrupa üç dini tikili, ikinci qrupa isə ikiqat divarlarla əhatə olunmuş kilsə daxildir. Bütün tikililər arasında uzunvari plana malik, narteksli kilsə binası xüsusi diqqət çəkir.
Tarixi
Monastırın dəqiq inşa tarixi bilinməsə də, qədim xarabalıqlardan aşkarlanmış xaç daşları üzərindəki kitabələr təxmini inşa tarixini müəyyənləşdirməyə kömək edir. Kitabələrdən birində deyilir:
 | Surb Petros bu xaçı özü və valideynlərinin ruhunu xilas etmək üçün ucaltdı. Müqəddəs işarəyə səcdə etsəz dualarınızda məni də xatırlayn ki, Tanrı da sizi xatrlasın. 997-ci ilin yayı. |  |
Həmin xaçdaşın arxa tərəfində isə yazılıb:
| | Surb Poqos. Amaras yepiskopu, mömün ter Hovannesin və Aluank dövlətinin knyazlar knyazı, hökmdar Qaqikin hakimiyyəti dövründə, mən, müqəddəs qardaşlığın öndəri Kirakos, Kokonun qardaşı oğlu... | |
Qaqikin özünə aid kitabədən ( saxlanılır) bəlli olur ki, bu knyazlar knyazı (kitabədə çar adlandırılır) X əsrin sonu – XI əsrin əvvəllərində yaşamışdır. Beləliklə, əminliklə demək olar ki, X əsrdə monastır fəaliyyət göstərirdi, rəhbəri isə Kirakos adlı rahib idi.
Digər bir xaçdaş üzərində isə yazılır: “1228-ci ilin yayı. Mən, Zinovbun oğlu Avi Persiyadan gəldim və müqəddəs kilsə inşa etdim...” K. Mkrtçyan bu kitabəyə əsasən monastır ərazisindəki kilsələrdən birinin XIII əsrdə inşa edildiyini deməyin mümkün olduğunu göstərir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Memarlıq kompleksi Böyük Tağlar kəndindən 10 km şimalda, meşələrlə örtülü dağlıq ərazidə yerləşir. Xocavənd rayonunun Tağaverd kəndindən ayaq yolu ilə monastıra 45-50 dəqiqəyə çatmaq mümkündür. Cənub tərəfdən kompleks vertikal qayalarla yaxşı müdafiə olunur və şimala doğru qayalar düzənə keçir. Şərq tərəfdən də abidə ərazisi sərt qayalarla əhatə olunmuşdur. Lakin, monastırın şimal və qərb tərəfləri müdafiə olunmamış, buna görə də həmin istiqamətlərdən monastırı qoruyan qala divarları tikilmişdir.
Kompleks iki hissəyə bölünmüşdür. Bir qrup tikili sıldırım qayanın küncündə, digər qrup isə həyətin şimalında qruplaşmışdır. Birinci qrupa üç dini tikili, ikinci qrupa isə ikiqat divarlarla əhatə olunmuş kilsə daxildir. Bütün tikililər arasında uzunvari plana malik, narteksli kilsə binası xüsusi diqqət çəkir. Kilsə tamamilə dağıldığına görə, onun həcm-məkan həlli ilə bağlı məsələlər qaranlıq qalır. Lakin, xarabalıqlar arasında kilsə divarlarından düşmüş naxışlı xaçdaşlar və arxaik dizayna malik kapitel tikilinin bədii xüsusiyyətləri haqqında məlumat verir.
Tək dayanan kilsə binası ikiqat müdafiə divarları ilə əhatə olunmuşdur. Planda tikili düzbucaqlı (tərəfləri 6.5x3 metr) plana malikdir. Mkrtçyan89 Xarabalıqlarda bitmiş iri ağaclar arasında kilsə divarlarının, apsida və portalın aşağı hörgü qatları görünməkdədir. Tikili yüksəklik ərazidə tikildiyindən qala divarlarının qapısından kilsəyə aparan bazalt lövhələrdən hörülmüş pilləkən inşa olunmuşdur. Kilsə düzbucaqlı plana və 1.5 metr qalınlığa malik hündür qala divarları ilə əhatə olunmuşdur.
Kilsədən cənub-qərb tərəfdə düz ərazidə kvadrat formalı plana malik (ölçüləri 9x9 metr) tikilinin xarabalıqları vardır. Tikilinin divar hörgüsündə yaxşı yonulmuş, iri ölçülü daş bloklardan istifadə edilmiş, eyni zamanda karnizlər və digər dekorativ elementlərin qalıqları dövrümüzə çatmışdır.
İstinadlar
- Mkrtçyan, 1989. səh. 88
- Bərxudaryan, 1895. səh. 91
- Бабаханян, А. Памятная книжка паломника. Шуша. 1885. 5.
- Mkrtçyan, 1989. səh. 89
- Mkrtçyan, 1989. səh. 90
Ədəbiyyat
- Mkrtçyan, Ş. M., Историко-Архитектурные Памятники Нагорного Карабаха, İrəvan, 1989
- Bərxudaryan, Makar, Арцах, Bakı, 1895
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Muqeddes Iohann monastiri Muqeddes Iohann monastiri Xocavend rayonunun Boyuk Taglar kendinde yerlesen tarix memarliq abidesi Monastirin deqiq insa tarixi bilinmese de qedim xarabaliqlardan askarlanmis xac daslari uzerindeki kitabeler sayesinde monastirin en geci X esrden fealiyyet gosterdiyini demek mumkundur Muqeddes Iohann monastiriOlke AzerbaycanSeher Xocavend rayonuYerlesir Boyuk Taglar kendiAidiyyati Qafqaz Albaniyasi Xacin knyazligiUslubu Qafqaz Albaniyasinin memarligiVeziyyeti xarabaliqlari qalirMuqeddes Iohann monastiri Kompleks iki hisseye bolunmusdur Bir qrup tikili sildirim qayanin kuncunde diger qrup ise heyetin simalinda qruplasmisdir Birinci qrupa uc dini tikili ikinci qrupa ise ikiqat divarlarla ehate olunmus kilse daxildir Butun tikililer arasinda uzunvari plana malik narteksli kilse binasi xususi diqqet cekir TarixiMonastirin deqiq insa tarixi bilinmese de qedim xarabaliqlardan askarlanmis xac daslari uzerindeki kitabeler texmini insa tarixini mueyyenlesdirmeye komek edir Kitabelerden birinde deyilir Surb Petros bu xaci ozu ve valideynlerinin ruhunu xilas etmek ucun ucaltdi Muqeddes isareye secde etsez dualarinizda meni de xatirlayn ki Tanri da sizi xatrlasin 997 ci ilin yayi Hemin xacdasin arxa terefinde ise yazilib Surb Poqos Amaras yepiskopu momun ter Hovannesin ve Aluank dovletinin knyazlar knyazi hokmdar Qaqikin hakimiyyeti dovrunde men muqeddes qardasligin onderi Kirakos Kokonun qardasi oglu Qaqikin ozune aid kitabeden saxlanilir belli olur ki bu knyazlar knyazi kitabede car adlandirilir X esrin sonu XI esrin evvellerinde yasamisdir Belelikle eminlikle demek olar ki X esrde monastir fealiyyet gosterirdi rehberi ise Kirakos adli rahib idi Diger bir xacdas uzerinde ise yazilir 1228 ci ilin yayi Men Zinovbun oglu Avi Persiyadan geldim ve muqeddes kilse insa etdim K Mkrtcyan bu kitabeye esasen monastir erazisindeki kilselerden birinin XIII esrde insa edildiyini demeyin mumkun oldugunu gosterir Memarliq xususiyyetleriMemarliq kompleksi Boyuk Taglar kendinden 10 km simalda meselerle ortulu dagliq erazide yerlesir Xocavend rayonunun Tagaverd kendinden ayaq yolu ile monastira 45 50 deqiqeye catmaq mumkundur Cenub terefden kompleks vertikal qayalarla yaxsi mudafie olunur ve simala dogru qayalar duzene kecir Serq terefden de abide erazisi sert qayalarla ehate olunmusdur Lakin monastirin simal ve qerb terefleri mudafie olunmamis buna gore de hemin istiqametlerden monastiri qoruyan qala divarlari tikilmisdir Kompleks iki hisseye bolunmusdur Bir qrup tikili sildirim qayanin kuncunde diger qrup ise heyetin simalinda qruplasmisdir Birinci qrupa uc dini tikili ikinci qrupa ise ikiqat divarlarla ehate olunmus kilse daxildir Butun tikililer arasinda uzunvari plana malik narteksli kilse binasi xususi diqqet cekir Kilse tamamile dagildigina gore onun hecm mekan helli ile bagli meseleler qaranliq qalir Lakin xarabaliqlar arasinda kilse divarlarindan dusmus naxisli xacdaslar ve arxaik dizayna malik kapitel tikilinin bedii xususiyyetleri haqqinda melumat verir Tek dayanan kilse binasi ikiqat mudafie divarlari ile ehate olunmusdur Planda tikili duzbucaqli terefleri 6 5x3 metr plana malikdir Mkrtcyan89 Xarabaliqlarda bitmis iri agaclar arasinda kilse divarlarinin apsida ve portalin asagi horgu qatlari gorunmekdedir Tikili yukseklik erazide tikildiyinden qala divarlarinin qapisindan kilseye aparan bazalt lovhelerden horulmus pilleken insa olunmusdur Kilse duzbucaqli plana ve 1 5 metr qalinliga malik hundur qala divarlari ile ehate olunmusdur Kilseden cenub qerb terefde duz erazide kvadrat formali plana malik olculeri 9x9 metr tikilinin xarabaliqlari vardir Tikilinin divar horgusunde yaxsi yonulmus iri olculu das bloklardan istifade edilmis eyni zamanda karnizler ve diger dekorativ elementlerin qaliqlari dovrumuze catmisdir IstinadlarMkrtcyan 1989 seh 88 Berxudaryan 1895 seh 91 Babahanyan A Pamyatnaya knizhka palomnika Shusha 1885 5 Mkrtcyan 1989 seh 89 Mkrtcyan 1989 seh 90EdebiyyatMkrtcyan S M Istoriko Arhitekturnye Pamyatniki Nagornogo Karabaha Irevan 1989 Berxudaryan Makar Arcah Baki 1895