Bu məqaləni lazımdır. |
Odurakəran — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Odurakəran | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Yardımlı rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 976 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Tarixi
Dağətəyi ərazidədir. XIX əsrə aid ədəbiyyatda Ordukəran kimi qeyd edilmişdir. Oykonim Ürdükəran adının təhrif olunmuş variantı hesab olunur. Kəndin adı talış dilindəki ürdü – (qamış) və kəran (evlər, kənd) sözlərindən ibarət olub, "qamış evlər" mənasındadır.(ATEL, I c.s.141). Akad. B.Budaqov da bu fikirdədir. (www.budaq.com). Astara rayonunuda da eyniadlı bulaq və kənd adı mövcuddur. Toponimin talış dilində izahı tamamilə yanlışdır. Oykonim ordu/urdu və kəran komponentlərindən ibarətdir. Mənbələrin təsdiqlədiyi kimi Odurağaran Ordukəranın təhrif edilmiş formasıdır. Odur ki, toponimin əvvəlki adı (Ordukəran) üzərində fikir söyləmək daha doğrudur. Ordu sözü mənbələrdə "kağanın yaşadığı şəhər" mənasında qeyd olunur.(Azərbaycan dilinin tarixi, s.139) Q.Qeybullayev hunlardan danışarkən Urdi və Urekan toponimlərini də qeyd edir.
Urdu "Drevnetyurkskiy slovar"da "ostanovka", "mesto prebıvaniya" (yaşayış yeri –Ş.M.) mənasında qeydə alınmışdır. (DTS., s.154). Ordu sözü "stavka", "rezidençiya xana" (xanın iqamətgahı-Ş.M.) (DTS, səh.370), "Kitabi -Dədə Qorqud" dastanlarında isə "kənd, mahal", "yaşayış yeri" mənasında işlənmişdir: "Otuz iki dişdən çıqan bütün orduya yayıldı; Atının cilovsın döndərdi, ordısına gəlür oldı; Oğlanı ata bindirdilər, alubanı ordısına gətdilər.
Kəran/qaran/ğaran lekseminə gəldikdə deyə bilərik ki, Yardımı ərazisində həmin komponentlə bitən digər yer adları da mövcuddur və onların B.Sultanlının qeyd etdiyi kimi "ağaran" (ağartı) şəklində izahı inandırıcı görünmür. N.Məmmədov kəran leksemini dilimizdəki "kənar" sözü ilə izah etmişdir. Bu fikir həqiqəti əks etdirmir. Biz yuxarıda ğaran lekseminə aydınlıq gətirdik. Sözün "yer", "ərazi", "kənd" mənasında kir-an// ker-an fonetik variantları da mümkündür. Kır/kir sözü Yardımlı şivələrində ker (yer, yoxuş, qaya, ulum, torpaq) şəklində arxaikləşmişdir. Dilimizdəki kir və yer sözü də bu sözlə eyni kökdəndir. Lerik rayonunun Mistan i.ə.v.-də Ker oykonimi mövcuddur. Tədqiqatçılara görə, oykonim türk dillərindəki Kör/ker sözlərindən olub "qoruq, gözətçi məntəqəsi" mənalarındadır. Topnimin təkibindəki –an morfemi iran dillərində olduğu kimi, qədim Azərbaycan dilində də mənsubiyyət, cəmlik bildirib. Bu yanaşmaya görə, Odurağaran (Ordukəran) toponimi türk mənşəli olub, "Urdu xana məxsus yerlər", yaxud "Urdu xanın mühafizə edildiyi yer" mənasındadır.
İstinadlar
- "Toponimiya Azerbaycana", s.31
- R.Məhərrəmova. Kitabi-Dədə Qorqudun söz xəzinəsi, Bakı. 2007, s.109;183
Yardımlı rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Odurakeran Azerbaycan Respublikasinin Yardimli rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Odurakeran38 56 sm e 48 18 s u Olke AzerbaycanRayon Yardimli rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 976 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 754 nef Xeriteni goster gizle OdurakeranTarixiDageteyi erazidedir XIX esre aid edebiyyatda Ordukeran kimi qeyd edilmisdir Oykonim Urdukeran adinin tehrif olunmus varianti hesab olunur Kendin adi talis dilindeki urdu qamis ve keran evler kend sozlerinden ibaret olub qamis evler menasindadir ATEL I c s 141 Akad B Budaqov da bu fikirdedir www budaq com Astara rayonunuda da eyniadli bulaq ve kend adi movcuddur Toponimin talis dilinde izahi tamamile yanlisdir Oykonim ordu urdu ve keran komponentlerinden ibaretdir Menbelerin tesdiqlediyi kimi Oduragaran Ordukeranin tehrif edilmis formasidir Odur ki toponimin evvelki adi Ordukeran uzerinde fikir soylemek daha dogrudur Ordu sozu menbelerde kaganin yasadigi seher menasinda qeyd olunur Azerbaycan dilinin tarixi s 139 Q Qeybullayev hunlardan danisarken Urdi ve Urekan toponimlerini de qeyd edir Urdu Drevnetyurkskiy slovar da ostanovka mesto prebivaniya yasayis yeri S M menasinda qeyde alinmisdir DTS s 154 Ordu sozu stavka rezidenciya xana xanin iqametgahi S M DTS seh 370 Kitabi Dede Qorqud dastanlarinda ise kend mahal yasayis yeri menasinda islenmisdir Otuz iki disden ciqan butun orduya yayildi Atinin cilovsin donderdi ordisina gelur oldi Oglani ata bindirdiler alubani ordisina getdiler Keran qaran garan leksemine geldikde deye bilerik ki Yardimi erazisinde hemin komponentle biten diger yer adlari da movcuddur ve onlarin B Sultanlinin qeyd etdiyi kimi agaran agarti seklinde izahi inandirici gorunmur N Memmedov keran leksemini dilimizdeki kenar sozu ile izah etmisdir Bu fikir heqiqeti eks etdirmir Biz yuxarida garan leksemine aydinliq getirdik Sozun yer erazi kend menasinda kir an ker an fonetik variantlari da mumkundur Kir kir sozu Yardimli sivelerinde ker yer yoxus qaya ulum torpaq seklinde arxaiklesmisdir Dilimizdeki kir ve yer sozu de bu sozle eyni kokdendir Lerik rayonunun Mistan i e v de Ker oykonimi movcuddur Tedqiqatcilara gore oykonim turk dillerindeki Kor ker sozlerinden olub qoruq gozetci menteqesi menalarindadir Topnimin tekibindeki an morfemi iran dillerinde oldugu kimi qedim Azerbaycan dilinde de mensubiyyet cemlik bildirib Bu yanasmaya gore Oduragaran Ordukeran toponimi turk menseli olub Urdu xana mexsus yerler yaxud Urdu xanin muhafize edildiyi yer menasindadir Istinadlar Toponimiya Azerbaycana s 31 R Meherremova Kitabi Dede Qorqudun soz xezinesi Baki 2007 s 109 183 Yardimli rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin