Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qorbuşa (lat. Oncorhynchus gorbuscha) — Qızılbalıqkimilər dəstəsindən balıq növü. Sakit okean sümüklüsü fəsiləsinə daxil olan növlər arasında ən tez böyüyən və geniş arealda yayılmış balıqdır.
| Qorbuşa | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Qorbuşa | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Xarici görünüşü
Okeanlarda beli mavi, göy-yaşılyanları gümüşü qarnı isə ağ rəngdə olur. Quyruq üzgəcində tünd xırda xallar olur. Bütün qızılbalıqlarda olduğu kimi bu balıqlarda da giy üzgəci olur. Bu üzgəclər quyruq üzgəci ilə bel üzgəci arasındadır. V şəkilli quyruq və anal üzgəcləri vardır. Erkəklərin belində nəzərəçarpacaq qozbellik olur. Bu növə də bu səbəbdən Qorbuşa adı verilmişdir. Qorbuşaların orta çəkisi — 2,2 kq-dır. . Erkəklər dişilərdən 1,2–4,5 sm uzunluqda, 100–450 q çəkidə balaca olur. İndiyə kimi qeydə alınmış ən uzun balıq 76 sm olmuş və 7 kq çəki vermişdir.
Çoxalması
Kürüləmə iyuldan oktyabrın əvvəllərinə qədər davam edir. Bu səbəbdən iyun-avqust ayları çaylara daxil olurlar. Dayazlıqlarda su dibinə kürü tökürlər. Artıq noyabr-yanvarda kürüdən balalar çıxır. Bu müddətdə isə kürü sarısı ilə qidalanırlar. May-iyunun əvvəlləri balalar artıq açıq dənizə və ya okeana gəlib çatırlar. Bu zaman balaların çoxu yırtıcı balıqlar və quşlar tərəfindən yeyilir. Bu yolçuluqları 30 km təşkil edə bilir. Balalar bir qayda olaraq gümüşü rəngdə olur.
Balalar növbəti yaya kimi Sakit okeanın şimalında yaşayırlar. İki il ömür sürən balıqlar kürüləmə yerində doğulur və elə həmin yerdədə ölürlər. Kürüləmədən sonra balıqlar tələf olur.
Yayılması
Qorbuşlara əsasən soyuq sularda müşahidə edilirlər. Əsasən 5,6–14,6 °С, oprimal isə 10,1 °С temperaturu olan sularda yayılırlar. Suyun temperaturu 25,8 °С -ni keçdikdə balıqlar ölür. Sakit, Şimal Buzlu okeanlarda, Sakrameto, Makkenzi çaylarından tutmuş, sibirdə Lena çayı, Korteay sahillərinə qədər yayılmışdır. Asiyada Honşu adasının cənubunda qədər olan sularda müşahidə edilir. Qorbuşa Böyük göllər hövzəsinə də buraxılmışdır. 1964-cü ildə Xəzər dənizinə 2.8 milyion qorbuşa körpəsi buraxıllmışdır. Ancaq nəticə müsbət olmamışdır.
Sənaye əhəmiyyəti
Qorbuşa qiymətli sənaye balığı sayılır.
| İl | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 |
| Dünya üzrə ovu, min. t | 293,7 | 386,9 | 277,3 | 421,4 | 293,6 | 489,6 | 334 | 524,5 | 309,7 | 603,4 | 398,2 | 585,4 | 406,1 | 570,5 | 297,9 |
| Rusiyadakı ovu, min. t | 147,6 | 170,8 | 108,1 | 180,1 | 113,3 | 205,6 | 199,6 | 259,8 | 165 | 425 | 201,4 |
Onun əti konservləşdirməyə və ya qızardılaraq bişirilməyə imkan verir. Kürüsü isə kulinariyada istifadə edilir.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- "Мировые уловы горбуши в 2000 – 2010 годах". 2013-03-10 tarixində arxivləşdirilib. на сайте NPAFC. org
- [1] 2019-04-03 at the Wayback Machine// Oncorhynchus gorbuscha (Walbaum, 1792) Species Fact Sheet, FAO Fisheries and Aquaculture Department
Mənbə
- Позвоночные животные России: горбуша 2016-10-20 at the Wayback Machine
- (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qorbusa lat Oncorhynchus gorbuscha Qizilbaliqkimiler destesinden baliq novu Sakit okean sumuklusu fesilesine daxil olan novler arasinda en tez boyuyen ve genis arealda yayilmis baliqdir QorbusaElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir QorbusaBeynelxalq elmi adiOncorhynchus gorbuscha Johann Julius Walbaum 1792Sekil axtarisiITIS 161975NCBI 8017EOL 46563135Xarici gorunusuOkeanlarda beli mavi goy yasilyanlari gumusu qarni ise ag rengde olur Quyruq uzgecinde tund xirda xallar olur Butun qizilbaliqlarda oldugu kimi bu baliqlarda da giy uzgeci olur Bu uzgecler quyruq uzgeci ile bel uzgeci arasindadir V sekilli quyruq ve anal uzgecleri vardir Erkeklerin belinde nezerecarpacaq qozbellik olur Bu nove de bu sebebden Qorbusa adi verilmisdir Qorbusalarin orta cekisi 2 2 kq dir Erkekler disilerden 1 2 4 5 sm uzunluqda 100 450 q cekide balaca olur Indiye kimi qeyde alinmis en uzun baliq 76 sm olmus ve 7 kq ceki vermisdir CoxalmasiKuruleme iyuldan oktyabrin evvellerine qeder davam edir Bu sebebden iyun avqust aylari caylara daxil olurlar Dayazliqlarda su dibine kuru tokurler Artiq noyabr yanvarda kuruden balalar cixir Bu muddetde ise kuru sarisi ile qidalanirlar May iyunun evvelleri balalar artiq aciq denize ve ya okeana gelib catirlar Bu zaman balalarin coxu yirtici baliqlar ve quslar terefinden yeyilir Bu yolculuqlari 30 km teskil ede bilir Balalar bir qayda olaraq gumusu rengde olur Balalar novbeti yaya kimi Sakit okeanin simalinda yasayirlar Iki il omur suren baliqlar kuruleme yerinde dogulur ve ele hemin yerdede olurler Kurulemeden sonra baliqlar telef olur YayilmasiQorbuslara esasen soyuq sularda musahide edilirler Esasen 5 6 14 6 S oprimal ise 10 1 S temperaturu olan sularda yayilirlar Suyun temperaturu 25 8 S ni kecdikde baliqlar olur Sakit Simal Buzlu okeanlarda Sakrameto Makkenzi caylarindan tutmus sibirde Lena cayi Korteay sahillerine qeder yayilmisdir Asiyada Honsu adasinin cenubunda qeder olan sularda musahide edilir Qorbusa Boyuk goller hovzesine de buraxilmisdir 1964 cu ilde Xezer denizine 2 8 milyion qorbusa korpesi buraxillmisdir Ancaq netice musbet olmamisdir Senaye ehemiyyetiQorbusa qiymetli senaye baligi sayilir Qorbusa ovunun Dunya ve Rusiya uzre gostericileri Il 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014Dunya uzre ovu min t 293 7 386 9 277 3 421 4 293 6 489 6 334 524 5 309 7 603 4 398 2 585 4 406 1 570 5 297 9Rusiyadaki ovu min t 147 6 170 8 108 1 180 1 113 3 205 6 199 6 259 8 165 425 201 4 Onun eti konservlesdirmeye ve ya qizardilaraq bisirilmeye imkan verir Kurusu ise kulinariyada istifade edilir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 Mirovye ulovy gorbushi v 2000 2010 godah 2013 03 10 tarixinde arxivlesdirilib na sajte NPAFC org 1 2019 04 03 at the Wayback Machine Oncorhynchus gorbuscha Walbaum 1792 Species Fact Sheet FAO Fisheries and Aquaculture DepartmentMenbePozvonochnye zhivotnye Rossii gorbusha 2016 10 20 at the Wayback Machine rus