Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Aum Sinrikyo (yaponca: オウム真理教) — qeyri-ənənəvi dini cərəyan.
Adı
Sanskrit dilində aum – "kainat", yapon dilində sinrikyo – "həqiqət haqqında təlim" mənasını ifadə edir. İngilis dilinə bu ifadə "Supreme truth", yəni "ali həqiqət" kimi tərcümə olunur.
Tarix
Bu dini cərəyanı yapon vətəndaşı (digər adı Syoko Asahara) 1984-cü ildə təsis etmişdir. Onun tərəfdarları 1995-ci ildə Tokio metrosunda törətdikləri dəhşətli terrordan sonra daha da tanınmışlar.
T. Maçumoto 1955-ci ildə Kumamoto vilayətinin Yaçusiro şəhərində sənətkar ailəsində dünyaya gəlmişdir. O, uşaqlıqda qlaukoma xəstəliyi ucbatından bir gözünün görmə qabiliyyətini itirmişdir. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Maçumoto bir müddət doğulduğu şəhərdə, daha sonra Tokioda akupunkturla (iynə sancmaqla müalicə metodu) məşğul olmuşdur. Bu dövrdə müxtəlif dünya dinləri və fəlsəfə ilə maraqlanmış, Mao Tszedunun siyasi fəaliyyətini öyrənmişdir.
1977-ci ildən etibarən isə yoqa ilə məşğul olmağa və öz təlimini yaratmağa başlamışdır. 1981-ci ildə şəxsi aptekini açmış, lakin çox keçmədən saxta dərman satmaqda günahlandırılaraq, məsuliyyətə cəlb edilmişdir. Elə həmin ili Maçumoto yeni meydana gəlmiş cərəyanlardan sayılan, özündə Buddizm, Tantrizm, İnduizm və yoqanın elementlərini birləşdirən "Aqon Şu" cərəyanına qoşulmuşdur. 1984-cü ildə isə o, bir neçə yoldaşı ilə buranı tərk edərək, öz dini təlimini yaratmışdır. Bu məqsədlə müntəzəm şəkildə xarici səfərlərə gedərək, Kalu Rinpoçe (Tibetdəki dini məktəblərdən birinin başçısı), Hamptrul Rinpoçe (mühacirət həyatı keçirən, sabiq Tibet hökumətinin dini və mədəniyyət işləri üzrə baş katibi) kimi müxtəlif buddist rəhbərlərlə görüşmüşdür.
1984-cü ildə yoqa ilə məşğul olmaq və dini əşyaların satışını həyata keçirmək üçün şirkət təsis etmişdir. Yaratdığı cərəyan təşkilatlanaraq dini status əldə edəndən sonra, yəni 1987-ci ildən etibarən "Aum Sinrikyo" adlandırılmış və Yaponiyanın bütün şəhərlərində onun yerli filialları fəaliyyətə başlamışdır. Qısa müddətdə cərəyan Yaponiyanın nüfuzlu universitetlərinin tələbələrinin rəğbətini qazandığından ona "nüfuzlu insanların dini" adı verilmişdir.
"Aum Sinrikyo" təkcə yapon adət-ənənələrini təcəssüm etdirmirdi. T. Maçumotonun dini və fəlsəfi görüşlərinin formalaşmasında yəhudi əsilli, ABŞ yazıçısı Ayzek Azimovun "təsiri" də az olmamışdır. Maçumoto özünü Azimovun qəhrəmanı Harri Şeldona bənzədirdi. Maçumotonun yaratdığı təşkilatda mərkəzçilik meyli güclü idi. Bura üzv olmaq üçün ətraflı, geniş anket doldurmaq və təqribən on dollar miqdarında üzvlük haqqı ödəmək tələb olunurdu. Hər yeni üzvə şəxsi nömrə və ad verilirdi. Təşkilatda üzvün mənəvi cəhətdən inkişaf etməsi üçün iyirmi pilləli səviyyə müəyyənləşdirilmişdir. Növbəti pilləyə keçmək istəyənlər Maçumoto üçün çalışaraq, bal toplamalı və müəyyən miqdarda pul ödəməli idi. Təşkilatda üzvlərin şüuruna təsir etmək və onları zombiləşdirmək məqsədilə narkotik, psixotrop vasitələrdən və xüsusi təlqin metodlarından geniş istifadə edilirdi. Ötən əsrin 80-ci illərinin sonlarından başlayaraq, cəmiyyət daxilində üzvlərin aldadılması, iradələrinə zidd olaraq təşkilatda zorla saxlanılması, onlardan böyük məbləğdə pul alınması Yaponiyada aktual müzakirə mövzusuna çevrilmişdi. 1989-cu ilin fevralından isə təşkilatı tərk edənlər, hətta qətlə yetirilməklə cəzalandırıldılar (buddist birliyinin başçısı Soka Qakkayın, rəssam Esinori Kobayasinin qətli). 1993-cü ilin sonlarında təşkilat məxfi şəkildə beyni iflic edən zarin qazını istehsal edərək, ölkənin bir sıra şəhərlərində terror hadisələri törətmişdilər. Onlar, hətta Rusiyadan qeyri-leqal yolla AK-47 avtomat silahının istehsal texnologiyasını da əldə etməyə cəhd göstərmişdilər.
Elə həmin illərdə təşkilat üzvləri kimyəvi silahdan istifadə edərək, Maçumoto şəhərində terror törətmiş və yeddi nəfərin həyatına son qoymuşlar.
Bütün bunlara son qoymaq üçün 1995-ci ildə Yaponiya tarixində ən uzunmüddətli məhkəmə prosesi başlamışdır. 2004-cü ildə məhkəmə təşkilat tərəfindən törədilmiş on yeddi terror hadisəsinin on üçündə Maçumotonun şəxsən iştirakı sübuta yetirmiş və onu ölüm cəzasına məhkum etmişdir.
2000-ci ildən etibarən təşkilat adını dəyişərək, sami əlifbasının ilk hərfi ilə "Əlif" adlanmağa başlanmışdır.
Təşkilata adlı şəxs başçılıq edir. Onun tutduğu mövqedən narazı olan üzvlərin ayrılması nəticəsində cərəyan iki hissəyə parçalanmışdır.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
Mənbə
- Aqşin Axundov, Aum Sinrikyo, "Cəmiyyət və Din" qəzeti, № 02 (037) 14-19 yanvar 2010, səh. 5.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Aum Sinrikyo yaponca オウム真理教 qeyri enenevi dini cereyan AdiSanskrit dilinde aum kainat yapon dilinde sinrikyo heqiqet haqqinda telim menasini ifade edir Ingilis diline bu ifade Supreme truth yeni ali heqiqet kimi tercume olunur TarixBu dini cereyani yapon vetendasi diger adi Syoko Asahara 1984 cu ilde tesis etmisdir Onun terefdarlari 1995 ci ilde Tokio metrosunda toretdikleri dehsetli terrordan sonra daha da taninmislar T Macumoto 1955 ci ilde Kumamoto vilayetinin Yacusiro seherinde senetkar ailesinde dunyaya gelmisdir O usaqliqda qlaukoma xesteliyi ucbatindan bir gozunun gorme qabiliyyetini itirmisdir Orta mektebi bitirdikden sonra Macumoto bir muddet doguldugu seherde daha sonra Tokioda akupunkturla iyne sancmaqla mualice metodu mesgul olmusdur Bu dovrde muxtelif dunya dinleri ve felsefe ile maraqlanmis Mao Tszedunun siyasi fealiyyetini oyrenmisdir 1977 ci ilden etibaren ise yoqa ile mesgul olmaga ve oz telimini yaratmaga baslamisdir 1981 ci ilde sexsi aptekini acmis lakin cox kecmeden saxta derman satmaqda gunahlandirilaraq mesuliyyete celb edilmisdir Ele hemin ili Macumoto yeni meydana gelmis cereyanlardan sayilan ozunde Buddizm Tantrizm Induizm ve yoqanin elementlerini birlesdiren Aqon Su cereyanina qosulmusdur 1984 cu ilde ise o bir nece yoldasi ile burani terk ederek oz dini telimini yaratmisdir Bu meqsedle muntezem sekilde xarici seferlere gederek Kalu Rinpoce Tibetdeki dini mekteblerden birinin bascisi Hamptrul Rinpoce muhaciret heyati keciren sabiq Tibet hokumetinin dini ve medeniyyet isleri uzre bas katibi kimi muxtelif buddist rehberlerle gorusmusdur 1984 cu ilde yoqa ile mesgul olmaq ve dini esyalarin satisini heyata kecirmek ucun sirket tesis etmisdir Yaratdigi cereyan teskilatlanaraq dini status elde edenden sonra yeni 1987 ci ilden etibaren Aum Sinrikyo adlandirilmis ve Yaponiyanin butun seherlerinde onun yerli filiallari fealiyyete baslamisdir Qisa muddetde cereyan Yaponiyanin nufuzlu universitetlerinin telebelerinin regbetini qazandigindan ona nufuzlu insanlarin dini adi verilmisdir Aum Sinrikyo tekce yapon adet enenelerini tecessum etdirmirdi T Macumotonun dini ve felsefi goruslerinin formalasmasinda yehudi esilli ABS yazicisi Ayzek Azimovun tesiri de az olmamisdir Macumoto ozunu Azimovun qehremani Harri Seldona benzedirdi Macumotonun yaratdigi teskilatda merkezcilik meyli guclu idi Bura uzv olmaq ucun etrafli genis anket doldurmaq ve teqriben on dollar miqdarinda uzvluk haqqi odemek teleb olunurdu Her yeni uzve sexsi nomre ve ad verilirdi Teskilatda uzvun menevi cehetden inkisaf etmesi ucun iyirmi pilleli seviyye mueyyenlesdirilmisdir Novbeti pilleye kecmek isteyenler Macumoto ucun calisaraq bal toplamali ve mueyyen miqdarda pul odemeli idi Teskilatda uzvlerin suuruna tesir etmek ve onlari zombilesdirmek meqsedile narkotik psixotrop vasitelerden ve xususi telqin metodlarindan genis istifade edilirdi Oten esrin 80 ci illerinin sonlarindan baslayaraq cemiyyet daxilinde uzvlerin aldadilmasi iradelerine zidd olaraq teskilatda zorla saxlanilmasi onlardan boyuk meblegde pul alinmasi Yaponiyada aktual muzakire movzusuna cevrilmisdi 1989 cu ilin fevralindan ise teskilati terk edenler hetta qetle yetirilmekle cezalandirildilar buddist birliyinin bascisi Soka Qakkayin ressam Esinori Kobayasinin qetli 1993 cu ilin sonlarinda teskilat mexfi sekilde beyni iflic eden zarin qazini istehsal ederek olkenin bir sira seherlerinde terror hadiseleri toretmisdiler Onlar hetta Rusiyadan qeyri leqal yolla AK 47 avtomat silahinin istehsal texnologiyasini da elde etmeye cehd gostermisdiler Ele hemin illerde teskilat uzvleri kimyevi silahdan istifade ederek Macumoto seherinde terror toretmis ve yeddi neferin heyatina son qoymuslar Butun bunlara son qoymaq ucun 1995 ci ilde Yaponiya tarixinde en uzunmuddetli mehkeme prosesi baslamisdir 2004 cu ilde mehkeme teskilat terefinden toredilmis on yeddi terror hadisesinin on ucunde Macumotonun sexsen istiraki subuta yetirmis ve onu olum cezasina mehkum etmisdir 2000 ci ilden etibaren teskilat adini deyiserek sami elifbasinin ilk herfi ile Elif adlanmaga baslanmisdir Teskilata adli sexs basciliq edir Onun tutdugu movqeden narazi olan uzvlerin ayrilmasi neticesinde cereyan iki hisseye parcalanmisdir IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir MenbeAqsin Axundov Aum Sinrikyo Cemiyyet ve Din qezeti 02 037 14 19 yanvar 2010 seh 5 Hemcinin baxXarici kecidler