Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Vilyam Volles (ing. Sir William Wallace; 3 aprel 1270 – 23 avqust 1305) — kral I Edvarın dövründə İngiltərəyə qarşı aparılan mübarizədə xalqa öndərlik edən şotland cəngavər. Şotlandiyanın ən böyük milli qəhrəmanlarından biri olan Vilyam Volles ölkənin ingilis asılılığından xilas olması üçün aparılan mübarizənin ilk illərində Şotland müqavimət qüvvələrinə rəhbərlik etmişdi. Tarixçilər Vilyam Vollesi soylu nəsildən gələn kimi zadəganlara zidd şəxsiyyətlərdən biri hesab edirlər.
| Vilyam Volles | |
|---|---|
| Sir William Wallace | |
 | |
| Doğum tarixi | 3 aprel 1270 |
| Doğum yeri |  Şotlandiya |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | London  İngiltərə |
| Vəfat səbəbi | edam |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | şotland |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bəzi tarixçilər Vilyam Vollesin 1270-ci ildə anadan olduğunu iddia edir. XVI əsrə aid olan Vilyam Vollesin tarixi və şotland hadisələri (ing. History of William Wallace and Scottish Affairs) kitabında isə 1276-cı ildə anadan olduğu yazılmışdır. Dəqiq sübutlar olmadığı üçün Vilyam Vollesin doğum yeri və tarixi mübahisəlidir. Tarixi mənbələrə görə onun doğum yeri Renfevşirdəki Peysli yaxınlığındakı Eldirslidir. Buna baxmayaraq bəzi bioqraflar Vilyam Vollesin doğum yerinin Eyrşirdəki Kilmernok yaxınlığında olduğunu qeyd etmişlər.
Bundan əlavə Vilyam Vollesin ilk hadisələri Eyrşirdə cərəyan edir. Bunun əksinə olan başqa məlumatlarda isə ilk hadisələr Eldirslidə cərəyan edir və daha sonra Vilyam Volles İrvində ingilislərlə döyüşən şotland zadəganlara qoşulmaq üçün Eyrşirə gedir. Vilyam Volles Fransadakı keşişlərə qoşulan iki əmisi tərəfindən tərbiyə edilmişdir.
Vilyam Vollesin dövründə Şotlandiya
Vilyam Vollesin anadan olduğu illərdə III Aleksandr 20 ildir ki, hakimiyyətdə idi. Onun dövrü, iqtisadi sabitlik, sülh şəraitində keçdi və İngiltərənin təzyiqlərinə qarşı çıxmağı bacardı. 1286-cı ildə III Aleksandr atdan yıxılaraq öldü. Taxta çıxması üçün heç bir oğlu sağ deyildi. Şotland liderlər III Aleksandrın dörd yaşındakı qız nəvəsi Marqareti kraliça elan etdi. Yaşının az olması səbəbindən şotland liderlər Marqaret uyğun yaşa çatana qədər Şotlandiyanı idarə etməsi üçün hökumət qurdular. Kral Eduard iqtidarsızlıqdan faydalanmaq üçün şotland liderlərlə bağlanan evləndirmə müqaviləsi olan Birhem müqaviləsi ilə oğlunu Marqaretlə evləndirməyə çalışdı. Buna baxmayaraq Marqaret 1290-cı ildə Norveçdən Şotlandiyaya geri dönərkən yolda xəstələnərək öldü.
Geniş yayılmış inancın əksinə olaraq Con Belliyolun taxta haqqı vardı. Buna baxmayaraq şotlandlar problem haqqında qərar vermək üçün tərəfsiz bir hakimin məsələyə baxmasını istədi. Hiyləgərcə davranaraq şotlandlar İngiltərə kralı I Eduardı Şotland taxtına çıxması üçün çağırdılar. Eduard tərəfsiz hakim kimi gəlməkdənsə, böyük ordu ilə Şotlandiya-İngiltərə sərhəddinə gəldi. I Eduard mübahisələrə son qoymaq üçün muxtar statusda bir lord kimi gəldiyini dedi. İstəkləri eşidildikdən sonra, 1292-ci ildə I Eduard Con Belliyolu Şotlandiyanın hökmdarı olaraq seçdi. 1296-cı ilin mart ayında Belliyol I Eduarda vergi verməkdən imtina etdi və bu ayın sonunda I Eduard Şotlandiya sərhəddində yerləşən Bervik-apon-Tvidə hücum etdi və çox qan tökdü. Orada yaşayan hər kəsi kilsələrdə gizlənsələr belə öldürtdü. Papa I Eduardın hakimiyyətində olan Qaskoniyada heyət topladı və etdiklərinə görə ona medal verdi. I Eduard 1296-cı ilin may ayında şotlandları Lothiyendəki Dunbar döyüşündə məğlub etdi.
Vilyam Vollesin qəhrəmanlıqları
Yerli Eyrşir dastanlarına görə 2 ingilis əskəri Lonerkdəki balıq bazarında Vilyam Vollesla mübahisə etdi. Mübahisə iki ingilis əskərinin öldüyü davaya çevrildi. Bundan sonra səlahiyyətli şəxslər Vilyam Vollesi həbs etmə əmrini yaydılar. Heyakənin düzgün variantının nə olmasından asılı olmayaraq Vilyam Volles atası və qardaşının 1291-ci ildə ölümünə görə ingilislərə nifrət edirdi.
1297-ci ildə Vilyam Volles Lonerkdəki ingilis başçı Ser Vilyam Heselriqi öldürdü. Sevdiyi və evləndiyi gənc qadın Meriyon Berdifutun qisasını almaq üçün Ser Vilyam Heselriqin cəsədini parçaladı. Bunu sübut edən dəlillər yoxdur. Qısa müddət ərzində Vilyam Volles Laundaun Hill yaxınlığında, Eyr döyüşündə qələbə çaldı. İnkişaf edən üsyan iyun ayında şotland zadəganların İrvində ingilislərin şərtlərini qəbul etməsi ilə ciddi ziyan çəkdi. Vilyam Volles avqust ayında Endryu de Moreyin Stirlinqdəki ordusuna qatılmaq üçün Selkirk qrupundan ayrıldı. Endryu de Morey başqa üsyan başlatdı və onların qüvvələri ingilislərlə qarşılaşmaq üçün hazırlandıqları Stirlinqdə birləşdi.
Stirlinq körpüsü döyüşü
11 sentyabr 1297-ci ildə Vilyam Volles qələbə çaldı. İngilislərin say cəhətdən üstün olmasına baxmayaraq Endryu de Morey və Vilyam Vollesin rəhbərlik etdiyi şotland ordusu ingilis ordusunu ağır məğlubiyyətə uğratdı. Surrey qrafı Vilyam de Uerinninin 300 atlı və 10000 piyadadan ibarət olan ordusu körpünü keçərkən fəlakətlə qarşılaşdı. Körpünün zədəli olması çoxlu əskərin yan-yana keçməsinə mane olurdu. Bu səbəbdən şotlandlar ingilis ordusunun yarısının körpünü keçməsini gözlədi və sonra hücum edərək onları qısa müddətdə məhv etdi. İngilislər geri çəkilməyə başladı. Buna baxmayaraq körpü ağırlığa tab gətirməyərək dağıldı. Çoxlu ingilis əskəri körpünün dağıntıları altında qaldı və boğuldu. Şotlandlar parlaq qələbə qazandılar və bu qələbə orduları üçün ruh yüksəkliyi yaratdı. Hiyu Kressinqem, I Eduardın Şotlandiyadakı xəzinə işçisi döyüşdə öldü. Endryu de Morey yaraları səbəbindən üç ay sonra öldü. Vilyam Volles ingilislər üzərində bir sıra qələbələr qazandıqdan sonra, Robert Bryus tərəfindən cəngavər və Şotlandiyanın qoruyucusu və ordularının lideri elan edildi. Vilyam Volles taxtdan endirilmiş Con de Balliyolun adından ölkəni idarə etməyə başladı.
Folkirk döyüşü
1 may 1298-ci ildə iki ordu Folkirk döyüşündə yenidən qarşı-qarşıya gəldi. İngilislər Roxburqda bir fermaya hücum etdilər və insanları qorxutdular. Lothiyeni qarət etdilər və bəzi qalaları yenidən ələ keçirdilər. Buna baxmayaraq, Vilyam Vollesi döyüşə çəkə bilmədilər. Şotlandlar düşmənə qarşı bütün vasitələrini istifadə etmək qərarına gəldilər. İngilislərin yemək tədarük edən səlahiyyətli şəxsinin səhvi yeməkləri və ordunun ruh yüksəkliyini azaltdı. I Eduard Vilyam Vollesi axtarmağı Folkirkdə dayandırdı.
Vilyam Volles nizə dayışan birliklərini dairəvi şəkildə nizələri başlarından yuxarı oturan vəziyyətdə nizamladı və müdafiə xəttini təşkil etdi. İngilislər şotland oxçularının cərgələrini yararaq üst hissəni ələ keçirdi. Şotland cəngavərləri qaçdı və I Eduardın adamları hücum etdi. Altı şotlandlar I Eduardla razılaşaraq Vilyam Vollesa xəyanət etdi. Onlar döyüşmədən qaçdı.
1298-ci ilin sentyabr ayında Vilyam Volles Kerrik qrafı və gələcək kral və kral Con Balliolun qardaşı oğlu, Badenok lordu III Con Kominin xeyrinə Şotlandiyanın qoruyucusu vəzifəsindən istefa etdi. 1302-ci ildə Vilyam Volles sülhdən imtina etdi, amma Robert Bryus I Eduardla sülh bağladı.
Vilyam Vollesin həbs olunması və edamı
Şotland zadəganlarının çoxunun 1304-cü ildə I Eduardın hakimiyyətini qəbul etməsindən sonra da ingilislər Vilyam Vollesi təqib etməkdən əl çəkmədi. 5 avqust 1305-ci ildə Vilyam Volles I Eduarda sadiq olan şotland cəngavər Con de Mentit tərəfindən Edinburq yaxınlığında yerləşən Robraustaunda ingilislərə təhvil verilənə qədər ələ keçirilə bilmədi.
Vilyam Volles Londona göndərildi və quldurlar kralı olaraq tac geyindiyi Vestminster zalında vətənə və krala xəyanətdə günahlandırılaraq mühakimə olundu. Bu günahlandırmaya belə cavab verdi:
 | Ona sadiq olacağıma heç vaxt and içməmişəm. |  |
Rəsmi kral Con Balliyolun itkin olmasına baxmayaraq Vilyam Volles günahkar hesab edildi.
23 avqust 1305-ci ildə məhkəmədən sonra Vilyam Volles zaldan çıxarıldı. Üst geyimi olmadan Smitfayld bazarında əlləri iplə bağlı şəkildə atla çəkilərək aparıldı. Ayaqları atın arxasına bağlı şəkildə dar ağacından asıldı, amma ölmək həddinə çatdığı zaman buna son verildi. Asıldıqdan sonra hələ sağ olarkən bağırsaqları çıxarıldı. Bütün işgəncələrə baxmayaraq kraldan bağışlanma istəmədi. Başı bədənindən ayrılaraq bədəni dörd hissəyə bölündü. Başı daha sonra qardaşı Con və Ser Saymon Fresirin də başının asıldığı London körpüsündən asıldı. Qol və ayaqları isə Nyukasl, Beruik, Stirlinq və Pertdə ayrı-ayrılıqda nümayiş olundu.
Təsirləri
Stirlinq.
Vilyam Vollesin xatirəsinə edam edildiyi yerin yaxınlığında yerləşən Müqəddəs Varfolomey xəstəxanasının divarından lövhə asılmışdır. Şotland vətənpərvərlər və digər maraqlanan şəxslər buranı tez-tez ziyarət edir və çiçək qoyur.
Vilyam Vollesa aid olduğu güman edilən qılınc uzun illər Dumberton qalasında saxlandı və indi Stirlinq yaxınlığındakı Volles Milli Abidəsində (ing. The Wallace National Monument) saxlanılır. Buna baxmayaraq ekspertlər apardığı araşdırmalar nəticəsində müəyyən etdi ki, bu qılıncın dizaynı Vilyam Vollesin ölümündən bir neçə il sonraya aiddir.
Vilyam Vollesin həyatının Robin Hud əfsanəsinin yaranmasına təsir etdiyi güman olunur. Deyilənlərə görə Vilyam Volles uzunboylu idi. Dəstədə Vilyam Vollesin kiçik qardaşı Con da vardı və ona Kiçik Con deyilirdi. Vilyam Vollesin sevgilisi Meriyonun adı, daha sonralar Robin Hudun sevgilisinin adına çevrilib. Kiçik Con isə əfsanəyə daha sonra Vilyam Volles kimi uzunboylu biri olaraq daxil edilib.
1995-ci ildə Vilyam Vollesin həyatına həsr olunmuş Cəsur ürək filmi çəkilmişdir.
Vilyam Vollesin son sözü Azad Şotlandiya olmuşdur. Şotlandiya öz parlamentinə sahib olan azad ölkə olmağı bacarsa da, həmin parlamentin qərarı ilə 1707-ci ildə Böyük Britaniyanın yaranmasında iştirak etdi.
Ədəbiyyat
- Barrow, G. W. S. (1989), Kingship and Unity: Scotland 1000–1306, The New History of Scotland 2 (2nd ed.), Edinburgh: Edinburgh University Press, , 4th edition (2005)
- Barrow, G. W. S. (1976), Robert Bruce and the Community of the Realm of Scotland (2nd ed.), Edinburgh: Edinburgh University Press,
- Barrow, G. W. S. (2003), The Kingdom of the Scots: Government, Church and Society from the eleventh to the fourteenth century (2nd ed.), Edinburgh: Edinburgh University Press,
- Brown, Chris (2005), William Wallace. The True Story of Braveheart, Stroud: Tempus Publishing Ltd,
- Brown, Michael (2004), The Wars of Scotland 1214–1371, The New Edinburgh History of Scotland 4, Edinburgh: Edinburgh University Press,
- Clater-Roszak, Christine. "Sir William Wallace ignited a flame." Military History 14 (1997): 12–15.
- Cowan, Edward J. (2003), 'For Freedom Alone': The Declaration of Arbroath, 1320, West Linton: Tuckwell Press,
- Cowan, Edward J.; Finlay, Richard J., eds. (2002), Scottish History: The Power of the Past, Edinburgh: Edinburgh University Press,
- Cowan, Edward J., ed. (2007), The Wallace Book, Edinburgh: John Donald,
- Cowan, Edward J. (2007), "William Wallace: 'The Choice of the Estates'", in Cowan, Edward J., The Wallace Book, Edinburgh: John Donald, pp. 9–25,
- Duncan, A. A. M. (2007), "William, Son of Alan Wallace: The Documents", in Cowan, Edward J., The Wallace Book, Edinburgh: John Donald, pp. 42–63,
- Fisher, Andrew (2002), William Wallace (2nd ed.), Edinburgh: Birlinn,
- Fraser, James E. (2002), "'A Swan from a Raven': William Wallace, Brucean Propaganda and Gesta Annalia II", The Scottish Historical Review (Edinburgh: Edinburgh University Press), LXXXI (1): 1–22, ISSN 0036-9241
- Grant, Alexander (2007), "Bravehearts and Coronets: Images of William Wallace and the Scottish Nobility", in Cowan, Edward J., The Wallace Book, Edinburgh: John Donald, pp. 86–106,
- King, Elspeth (2007), "The Material Culture of William Wallace", in Cowan, Edward J., The Wallace Book, Edinburgh: John Donald, pp. 117–135,
- The Chronicle of Lanercost 1272–1346, ed. H. Maxwell, 1913;
- Prestwich, Michael (2007), "The Battle of Stirling Bridge: An English Perspective", in Cowan, Edward J., The Wallace Book, Edinburgh: John Donald, pp. 64–76,
- Morton, Graeme. William Wallace. London: Sutton, 2004. .
- Folklore, Myths and Legends of Britain. London: Reader’s Digest Association, 1973, 519–20.
- Reese, Peter. William Wallace: A Biography. Edinburgh: Canongate, 1998. .
- Riddy, Felicity (2007), "Unmapping the Territory: Blind Hary's Wallace", in Cowan, Edward J., The Wallace Book, Edinburgh: John Donald, pp. 107–116,
- Scott, Sir Walter. Exploits and death of William Wallace, the 'Hero of Scotland'
- Stead, Michael J., and Alan Young. In the Footsteps of William Wallace. London: Sutton, 2002.
- Stevenson, Joseph, ed., Documents Illustrative of Sir William Wallace, Maitland Club (1841)
- Traquair, Peter (1998), Freedom's Sword, University of Virginia: Roberts Rinehart Publishers,
- Watson, Fiona (2007), "Sir William Wallace: What We Do — and Don't — Know", in Cowan, Edward J., The Wallace Book, Edinburgh: John Donald, pp. 26–41,
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- "William Wallace (c. 1270–1305)" 2022-09-18 at the Wayback Machine. Bbc.co.uk.
- Traquair, Peter Freedom's Sword
- Watson, "Sir William Wallace", p. 27; Duncan, "William, son of Alan Wallace", pp. 51–53; Grant, "Bravehearts and Coronets", pp. 90–93.
- (Medieval Gaelic: Alaxandair mac Alaxandair; Modern Gaelic: Alasdair mac Alasdair)
- Stevenson, Joseph, ed., Documents Illustrative of Sir William Wallace, Maitland Club (1841) 2015-04-02 at the Wayback Machine, p.189, 192
- White, Caroline. . The Sunday Times.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Scottish History
- Wallace and Bruce 2017-07-13 at the Wayback Machine
- Wallace letters to go on show
- Portraits of Sir William Wallace at the National Portrait Gallery, London
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Vilyam Volles ing Sir William Wallace 3 aprel 1270 23 avqust 1305 kral I Edvarin dovrunde Ingiltereye qarsi aparilan mubarizede xalqa onderlik eden sotland cengaver Sotlandiyanin en boyuk milli qehremanlarindan biri olan Vilyam Volles olkenin ingilis asililigindan xilas olmasi ucun aparilan mubarizenin ilk illerinde Sotland muqavimet quvvelerine rehberlik etmisdi Tarixciler Vilyam Vollesi soylu nesilden gelen kimi zadeganlara zidd sexsiyyetlerden biri hesab edirler Vilyam VollesSir William WallaceDogum tarixi 3 aprel 1270Dogum yeri SotlandiyaVefat tarixi 23 avqust 1305Vefat yeri London IngiltereVefat sebebi edamDefn yeri LondonMilliyyeti sotlandFealiyyeti herbi lider d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bezi tarixciler Vilyam Vollesin 1270 ci ilde anadan oldugunu iddia edir XVI esre aid olan Vilyam Vollesin tarixi ve sotland hadiseleri ing History of William Wallace and Scottish Affairs kitabinda ise 1276 ci ilde anadan oldugu yazilmisdir Deqiq subutlar olmadigi ucun Vilyam Vollesin dogum yeri ve tarixi mubahiselidir Tarixi menbelere gore onun dogum yeri Renfevsirdeki Peysli yaxinligindaki Eldirslidir Buna baxmayaraq bezi bioqraflar Vilyam Vollesin dogum yerinin Eyrsirdeki Kilmernok yaxinliginda oldugunu qeyd etmisler Bundan elave Vilyam Vollesin ilk hadiseleri Eyrsirde cereyan edir Bunun eksine olan basqa melumatlarda ise ilk hadiseler Eldirslide cereyan edir ve daha sonra Vilyam Volles Irvinde ingilislerle doyusen sotland zadeganlara qosulmaq ucun Eyrsire gedir Vilyam Volles Fransadaki kesislere qosulan iki emisi terefinden terbiye edilmisdir Vilyam Vollesin dovrunde SotlandiyaVilyam Vollesin Edinburq qalasindaki heykeli Vilyam Vollesin anadan oldugu illerde III Aleksandr 20 ildir ki hakimiyyetde idi Onun dovru iqtisadi sabitlik sulh seraitinde kecdi ve Ingilterenin tezyiqlerine qarsi cixmagi bacardi 1286 ci ilde III Aleksandr atdan yixilaraq oldu Taxta cixmasi ucun hec bir oglu sag deyildi Sotland liderler III Aleksandrin dord yasindaki qiz nevesi Marqareti kralica elan etdi Yasinin az olmasi sebebinden sotland liderler Marqaret uygun yasa catana qeder Sotlandiyani idare etmesi ucun hokumet qurdular Kral Eduard iqtidarsizliqdan faydalanmaq ucun sotland liderlerle baglanan evlendirme muqavilesi olan Birhem muqavilesi ile oglunu Marqaretle evlendirmeye calisdi Buna baxmayaraq Marqaret 1290 ci ilde Norvecden Sotlandiyaya geri donerken yolda xestelenerek oldu Genis yayilmis inancin eksine olaraq Con Belliyolun taxta haqqi vardi Buna baxmayaraq sotlandlar problem haqqinda qerar vermek ucun terefsiz bir hakimin meseleye baxmasini istedi Hiylegerce davranaraq sotlandlar Ingiltere krali I Eduardi Sotland taxtina cixmasi ucun cagirdilar Eduard terefsiz hakim kimi gelmekdense boyuk ordu ile Sotlandiya Ingiltere serheddine geldi I Eduard mubahiselere son qoymaq ucun muxtar statusda bir lord kimi geldiyini dedi Istekleri esidildikden sonra 1292 ci ilde I Eduard Con Belliyolu Sotlandiyanin hokmdari olaraq secdi 1296 ci ilin mart ayinda Belliyol I Eduarda vergi vermekden imtina etdi ve bu ayin sonunda I Eduard Sotlandiya serheddinde yerlesen Bervik apon Tvide hucum etdi ve cox qan tokdu Orada yasayan her kesi kilselerde gizlenseler bele oldurtdu Papa I Eduardin hakimiyyetinde olan Qaskoniyada heyet topladi ve etdiklerine gore ona medal verdi I Eduard 1296 ci ilin may ayinda sotlandlari Lothiyendeki Dunbar doyusunde meglub etdi Vilyam Vollesin qehremanliqlariYerli Eyrsir dastanlarina gore 2 ingilis eskeri Lonerkdeki baliq bazarinda Vilyam Vollesla mubahise etdi Mubahise iki ingilis eskerinin olduyu davaya cevrildi Bundan sonra selahiyyetli sexsler Vilyam Vollesi hebs etme emrini yaydilar Heyakenin duzgun variantinin ne olmasindan asili olmayaraq Vilyam Volles atasi ve qardasinin 1291 ci ilde olumune gore ingilislere nifret edirdi 1297 ci ilde Vilyam Volles Lonerkdeki ingilis basci Ser Vilyam Heselriqi oldurdu Sevdiyi ve evlendiyi genc qadin Meriyon Berdifutun qisasini almaq ucun Ser Vilyam Heselriqin cesedini parcaladi Bunu subut eden deliller yoxdur Qisa muddet erzinde Vilyam Volles Laundaun Hill yaxinliginda Eyr doyusunde qelebe caldi Inkisaf eden usyan iyun ayinda sotland zadeganlarin Irvinde ingilislerin sertlerini qebul etmesi ile ciddi ziyan cekdi Vilyam Volles avqust ayinda Endryu de Moreyin Stirlinqdeki ordusuna qatilmaq ucun Selkirk qrupundan ayrildi Endryu de Morey basqa usyan baslatdi ve onlarin quvveleri ingilislerle qarsilasmaq ucun hazirlandiqlari Stirlinqde birlesdi Stirlinq korpusu doyusuDoyusun bas verdiyi Stirlinq korpusu 11 sentyabr 1297 ci ilde Vilyam Volles qelebe caldi Ingilislerin say cehetden ustun olmasina baxmayaraq Endryu de Morey ve Vilyam Vollesin rehberlik etdiyi sotland ordusu ingilis ordusunu agir meglubiyyete ugratdi Surrey qrafi Vilyam de Uerinninin 300 atli ve 10000 piyadadan ibaret olan ordusu korpunu kecerken felaketle qarsilasdi Korpunun zedeli olmasi coxlu eskerin yan yana kecmesine mane olurdu Bu sebebden sotlandlar ingilis ordusunun yarisinin korpunu kecmesini gozledi ve sonra hucum ederek onlari qisa muddetde mehv etdi Ingilisler geri cekilmeye basladi Buna baxmayaraq korpu agirliga tab getirmeyerek dagildi Coxlu ingilis eskeri korpunun dagintilari altinda qaldi ve boguldu Sotlandlar parlaq qelebe qazandilar ve bu qelebe ordulari ucun ruh yuksekliyi yaratdi Hiyu Kressinqem I Eduardin Sotlandiyadaki xezine iscisi doyusde oldu Endryu de Morey yaralari sebebinden uc ay sonra oldu Vilyam Volles ingilisler uzerinde bir sira qelebeler qazandiqdan sonra Robert Bryus terefinden cengaver ve Sotlandiyanin qoruyucusu ve ordularinin lideri elan edildi Vilyam Volles taxtdan endirilmis Con de Balliyolun adindan olkeni idare etmeye basladi Folkirk doyusu1 may 1298 ci ilde iki ordu Folkirk doyusunde yeniden qarsi qarsiya geldi Ingilisler Roxburqda bir fermaya hucum etdiler ve insanlari qorxutdular Lothiyeni qaret etdiler ve bezi qalalari yeniden ele kecirdiler Buna baxmayaraq Vilyam Vollesi doyuse ceke bilmediler Sotlandlar dusmene qarsi butun vasitelerini istifade etmek qerarina geldiler Ingilislerin yemek tedaruk eden selahiyyetli sexsinin sehvi yemekleri ve ordunun ruh yuksekliyini azaltdi I Eduard Vilyam Vollesi axtarmagi Folkirkde dayandirdi Vilyam Volles nize dayisan birliklerini dairevi sekilde nizeleri baslarindan yuxari oturan veziyyetde nizamladi ve mudafie xettini teskil etdi Ingilisler sotland oxcularinin cergelerini yararaq ust hisseni ele kecirdi Sotland cengaverleri qacdi ve I Eduardin adamlari hucum etdi Alti sotlandlar I Eduardla razilasaraq Vilyam Vollesa xeyanet etdi Onlar doyusmeden qacdi 1298 ci ilin sentyabr ayinda Vilyam Volles Kerrik qrafi ve gelecek kral ve kral Con Balliolun qardasi oglu Badenok lordu III Con Kominin xeyrine Sotlandiyanin qoruyucusu vezifesinden istefa etdi 1302 ci ilde Vilyam Volles sulhden imtina etdi amma Robert Bryus I Eduardla sulh bagladi Vilyam Vollesin hebs olunmasi ve edamiSotland zadeganlarinin coxunun 1304 cu ilde I Eduardin hakimiyyetini qebul etmesinden sonra da ingilisler Vilyam Vollesi teqib etmekden el cekmedi 5 avqust 1305 ci ilde Vilyam Volles I Eduarda sadiq olan sotland cengaver Con de Mentit terefinden Edinburq yaxinliginda yerlesen Robraustaunda ingilislere tehvil verilene qeder ele kecirile bilmedi Vilyam Volles Londona gonderildi ve quldurlar krali olaraq tac geyindiyi Vestminster zalinda vetene ve krala xeyanetde gunahlandirilaraq muhakime olundu Bu gunahlandirmaya bele cavab verdi Ona sadiq olacagima hec vaxt and icmemisem Resmi kral Con Balliyolun itkin olmasina baxmayaraq Vilyam Volles gunahkar hesab edildi 23 avqust 1305 ci ilde mehkemeden sonra Vilyam Volles zaldan cixarildi Ust geyimi olmadan Smitfayld bazarinda elleri iple bagli sekilde atla cekilerek aparildi Ayaqlari atin arxasina bagli sekilde dar agacindan asildi amma olmek heddine catdigi zaman buna son verildi Asildiqdan sonra hele sag olarken bagirsaqlari cixarildi Butun isgencelere baxmayaraq kraldan bagislanma istemedi Basi bedeninden ayrilaraq bedeni dord hisseye bolundu Basi daha sonra qardasi Con ve Ser Saymon Fresirin de basinin asildigi London korpusunden asildi Qol ve ayaqlari ise Nyukasl Beruik Stirlinq ve Pertde ayri ayriliqda numayis olundu TesirleriVilyam Vollesin xatiresine qoyulmus lovhe Volles Milli Abidesi Stirlinq Vilyam Vollesin xatiresine edam edildiyi yerin yaxinliginda yerlesen Muqeddes Varfolomey xestexanasinin divarindan lovhe asilmisdir Sotland vetenperverler ve diger maraqlanan sexsler burani tez tez ziyaret edir ve cicek qoyur Vilyam Vollesa aid oldugu guman edilen qilinc uzun iller Dumberton qalasinda saxlandi ve indi Stirlinq yaxinligindaki Volles Milli Abidesinde ing The Wallace National Monument saxlanilir Buna baxmayaraq ekspertler apardigi arasdirmalar neticesinde mueyyen etdi ki bu qilincin dizayni Vilyam Vollesin olumunden bir nece il sonraya aiddir Vilyam Vollesin heyatinin Robin Hud efsanesinin yaranmasina tesir etdiyi guman olunur Deyilenlere gore Vilyam Volles uzunboylu idi Destede Vilyam Vollesin kicik qardasi Con da vardi ve ona Kicik Con deyilirdi Vilyam Vollesin sevgilisi Meriyonun adi daha sonralar Robin Hudun sevgilisinin adina cevrilib Kicik Con ise efsaneye daha sonra Vilyam Volles kimi uzunboylu biri olaraq daxil edilib 1995 ci ilde Vilyam Vollesin heyatina hesr olunmus Cesur urek filmi cekilmisdir Vilyam Vollesin son sozu Azad Sotlandiya olmusdur Sotlandiya oz parlamentine sahib olan azad olke olmagi bacarsa da hemin parlamentin qerari ile 1707 ci ilde Boyuk Britaniyanin yaranmasinda istirak etdi EdebiyyatBarrow G W S 1989 Kingship and Unity Scotland 1000 1306 The New History of Scotland 2 2nd ed Edinburgh Edinburgh University Press ISBN 0 7486 0104 X 4th edition 2005 ISBN 0748620222 Barrow G W S 1976 Robert Bruce and the Community of the Realm of Scotland 2nd ed Edinburgh Edinburgh University Press ISBN 0 85224 307 3 Barrow G W S 2003 The Kingdom of the Scots Government Church and Society from the eleventh to the fourteenth century 2nd ed Edinburgh Edinburgh University Press ISBN 0 7486 1803 1 Brown Chris 2005 William Wallace The True Story of Braveheart Stroud Tempus Publishing Ltd ISBN 0 7524 3432 2 Brown Michael 2004 The Wars of Scotland 1214 1371 The New Edinburgh History of Scotland 4 Edinburgh Edinburgh University Press ISBN 0 7486 1238 6 Clater Roszak Christine Sir William Wallace ignited a flame Military History 14 1997 12 15 Cowan Edward J 2003 For Freedom Alone The Declaration of Arbroath 1320 West Linton Tuckwell Press ISBN 1 84158 632 3 Cowan Edward J Finlay Richard J eds 2002 Scottish History The Power of the Past Edinburgh Edinburgh University Press ISBN 0 7486 1420 6 Cowan Edward J ed 2007 The Wallace Book Edinburgh John Donald ISBN 978 0 85976 652 4 Cowan Edward J 2007 William Wallace The Choice of the Estates in Cowan Edward J The Wallace Book Edinburgh John Donald pp 9 25 ISBN 978 0 85976 652 4 Duncan A A M 2007 William Son of Alan Wallace The Documents in Cowan Edward J The Wallace Book Edinburgh John Donald pp 42 63 ISBN 978 0 85976 652 4 Fisher Andrew 2002 William Wallace 2nd ed Edinburgh Birlinn ISBN 1 84158 593 9 Fraser James E 2002 A Swan from a Raven William Wallace Brucean Propaganda and Gesta Annalia II The Scottish Historical Review Edinburgh Edinburgh University Press LXXXI 1 1 22 ISSN 0036 9241 Grant Alexander 2007 Bravehearts and Coronets Images of William Wallace and the Scottish Nobility in Cowan Edward J The Wallace Book Edinburgh John Donald pp 86 106 ISBN 978 0 85976 652 4 King Elspeth 2007 The Material Culture of William Wallace in Cowan Edward J The Wallace Book Edinburgh John Donald pp 117 135 ISBN 978 0 85976 652 4 The Chronicle of Lanercost 1272 1346 ed H Maxwell 1913 Prestwich Michael 2007 The Battle of Stirling Bridge An English Perspective in Cowan Edward J The Wallace Book Edinburgh John Donald pp 64 76 ISBN 978 0 85976 652 4 Morton Graeme William Wallace London Sutton 2004 ISBN 0 7509 3523 5 Folklore Myths and Legends of Britain London Reader s Digest Association 1973 519 20 Reese Peter William Wallace A Biography Edinburgh Canongate 1998 ISBN 0 86241 607 8 Riddy Felicity 2007 Unmapping the Territory Blind Hary s Wallace in Cowan Edward J The Wallace Book Edinburgh John Donald pp 107 116 ISBN 978 0 85976 652 4 Scott Sir Walter Exploits and death of William Wallace the Hero of Scotland Stead Michael J and Alan Young In the Footsteps of William Wallace London Sutton 2002 Stevenson Joseph ed Documents Illustrative of Sir William Wallace Maitland Club 1841 Traquair Peter 1998 Freedom s Sword University of Virginia Roberts Rinehart Publishers ISBN 1570982473 Watson Fiona 2007 Sir William Wallace What We Do and Don t Know in Cowan Edward J The Wallace Book Edinburgh John Donald pp 26 41 ISBN 978 0 85976 652 4IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 William Wallace c 1270 1305 2022 09 18 at the Wayback Machine Bbc co uk Traquair Peter Freedom s Sword Watson Sir William Wallace p 27 Duncan William son of Alan Wallace pp 51 53 Grant Bravehearts and Coronets pp 90 93 Medieval Gaelic Alaxandair mac Alaxandair Modern Gaelic Alasdair mac Alasdair Stevenson Joseph ed Documents Illustrative of Sir William Wallace Maitland Club 1841 2015 04 02 at the Wayback Machine p 189 192 White Caroline The Sunday Times Hemcinin baxCesur urek film 1995 Robin HudXarici kecidlerScottish History Wallace and Bruce 2017 07 13 at the Wayback Machine Wallace letters to go on show Portraits of Sir William Wallace at the National Portrait Gallery London