Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Rəfail Oğuztürk – şair, tarixçi-etnoqraf, pedaqoq, hərbçi.
| Rəfail Oğuztürk Dağlı | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri |  Bakı |
| Vətəndaşlığı |  Azərbaycan |
| Atası | Salman |
| Fəaliyyəti | Şair, tarixçi-etnoqraf |
Həyatı
Rəfail Oğuztürk Dağlı (Mustafayev Rəfail Salman oğlu) 1966-cı il may ayının 22-də Bakı şəhərində anadan olub. Əslən Sayad-Xızı (indiki Xızı) rayonundandır. Səlcuqlu Dövlətinin qurulmasında misilsiz xidmətləri olan, Türk tarixində daha çox “Arslan Yabqu elatı” kimi tanınmış “Dağlı” (Qara Dağlı) oğuz elatının məşhur isalu-əfşar tayfasındandır. 1973-1983-cü illərdə Bakı şəhəri, Yasamal rayonu ərazisində yerləşən 21 saylı orta məktəbdə oxuyub. 1983-cü ilin dekabr ayından 1985-ci ilin iyunayına qədər fəhləişləyib. 1985-ci ilin avqust ayında Leninqrad (indiki Sankt-Peterburq) Ali Hərbi Mühəndis Məktəbinə daxil olub və 1990-ci ildə bu məktəbi bitirib. 1990 – 1991-ci illərdə Şimali Qafqaz Hərbi Dairəsində xidmət edib. 1991-ci ildə Zaqafqaz Hərbi Dairəsinə keçirilib. 1992-ci ildən 2003-cü ilə qədər Azərbaycan Silahlı Qüvvələri sıralarında xidmət edib. 1993-1994-cü illərdə cəbhə bölgəsində (Ağdam rayonu ərazisində) xidmət edib. 1994 – 2003-cü illərdə Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbində, Silahlı Qüvvələrin Təlim və Tədris Mərkəzində müəllim, baş müəllim və silsilə rəisi vəzifələrində xidmət edib, 2003-cü ildə, polkovnik-leytenant rütbəsində ehtiyata buraxılıb.
Yaradıcılığı
5-6 yaşlarından bədahətən şeirlər deyən Rəfailin “Altıağac” şeiri ilk dəfə efirdə, Azərbaycan radiosunda səsləndiriləndə onuncəmisi 11 yaşı olmuşdur. O dövrdə “Bir cənub şəhərində” filmində yaratdığı “Həsən” roluna görə tanınmış və çox sevilən ziyalımız Məcid Dadaşov Rəfaili Azərbaycan radiosuna aparmış və “Altıağac” şeiri yazıçı-publisist Rafiq Savalan tərəfindən lentə yazılmışdır.
Rəfail Oğuztürk bir sıra tarixi poemaların, dram əsərlərinin, şeirlərin, qəzəllərin, qoşmaların, satirik şeirlərin, elmi məqalələrin, elmi əsərin, sənədli və elmi-publisistik filmlərin ssenarilərinin müəllifidir. Ədəbiyyat, tarix, hərb sahələrində bir neçə əsəri, məqalələri və dörd kitabı azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir. 22 illik pedoqoji fəaliyyəti ərzində kursantların vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə edilməsində, tədris proqramlarının, dərsliklərin, metodiki göstərişlərin hazırlanmasında, ixtisas fənləri üzrə kitabların tərcümə edilməsində, Vətənimizin Silahlı Qüvvələrinin yarandığı ilk illərdən ordumuz üçün yüksək peşəkarlıq bilik və səriştələrinə malik zabit kadrlarının hazırlanmasında Rəfail müəllimin böyük əməyi vardır. .
2008-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. “Qızıl qələm”, “Xalqın nüfuzlu ziyalısı”, “Azərbaycan bayrağı”, “Həsən bəy Zərdabi” fəxri diplomları laureatıdır.
2002-ci ildə “Sızan həqiqətlər” (ixtisarla), 2004-cü ildə “Vəhdət həsrəti”, 2006-cı ildə “Cənnət qapıları”, 2008-ci ildə “Həzrəti Zul Qar Neyn” adlı kitabları (tarixi poemaları) nəşr edilib. 2011-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Elmi Şurasının qərarı ilə Rəfail Oğuztürkün “Xızı – Siyəzən bölgəsinin tarixi” adlı elmi əsəri nəşr edilmişdir. 2015-ci ildə “Sızan həqiqətlər” oğuznaməsi (tarixi poeması) tam həcmdə (544 səh.) çap edilmişdir. 2016-cı ildə, bəzi düzəlişlər və əlavələrlə, müəllifin “Vəhdət həsrəti”,“Cənnət qapıları” və “Həzrəti Zul Qar Neyn” kitabları təkrar nəşr edilmişlər.
Ssenariləri əsasında çəkilmiş “Vətən sevgisi” adlı sənədli film 2008-2010-cu illərdə, “Beşbarmaq-Hun səddi” adlı elmi-publisistik film 2009-cu ildə, “Bir millət – iki dövlət” və “Aypara” adlı sənədli filmlər 2010-cu ildə Azərbaycan Televiziyası ilə, 20 Yanvar şəhidlərinə həsr edilmiş “Xalqın səhəri” poeması əsasında çəkilmiş “Şəhidlik zirvəsi” filmi Azad Azərbaycan Televiziyası ilə 2014-2015-ci illərdə nümayiş etdirilmişdir. 2016-cı ilin may ayında, Bakı şəhərinin “Nizami” adına kino mərkəzində Rəfail Oğuztürkün yaradıcılığına həsr edilmiş ədəbi-musiqili gecə keçirilmişdir. Rəfail Oğuztürkün yaradıcılığı haqqında 1998 – 2016-cı illərdə “Gənc zabit”, “Səs”, “Xızı”, “Bona-mente”, “Hakimiyyət və gələcək”, “Yeni Azərbaycan” və s. jurnal və qəzetlərində geniş məlumat verilmiş, həyat və yaradıcılığına həsr edilmiş filmlər Azərbaycan Televiziyası ilə nümayiş etdirilmişdir. “Vətən sevgisi”, “Beşbarmaq-Hun səddi”, “Bir millət – iki dövlət” filmlərinin rejissoru Respublikanın Əməkdar İncəsənət xadimi Məhərrəm Bədirzadədir. Respublikanın Xalq artisti Nurəddin Mehdixanlı, Respublikanın Əməkdar artistləri Azad Şükürov və Bəxtiyar Şərifzadə şeirləri, poemaları səsləndirmiş, mətnləri oxumuşlar.
Maarifçilik fəaliyyəti
“Vəhdət həsrəti” kitabında “Vəhdət həsrəti”, “Çanaqqala zəfəri” tarixi poemaları və “Nargin faciəsi” dram əsəri yer almışdır. “Vəhdət həsrəti” poеmasında çar Rusiyasının son günlərində və bolşеvik-daşnak təcavüzü dövründə ölkəmizin düşdüyü çox ağır vəziyyət, azadlıq mücadiləsi lidеrlərinin, sadə xalqın bu vəziyyətdən çıxış yolları arayıb-axtarmaları qələmə alınmışdır. Tarixi faktlar əsasında yazılmış bu poеmada əsərin qəhrəmanları, mübarizə apardıqca, vəhdətin nə qədər vacib və birliyi olmayan xalqın nə qədər zəif olduğunu dərk еdir, lakin ruhdan düşmədən döyüşürlər, milli birliyin olacağına inanırlar. Poеmanın sonunda vəhdət, birlik həsrətində olanların arzusu həyata kеçir – Qafqaz Islam Ordusunun zəfər yürüşü başlayır.
“Nargin faciəsi” dram əsəri tarixi faktlar, arxiv materialları əsasında yazılmışdır. 1914 – 1915-ci ildə, Rus – Türk cəbhəsində, Sarıqamış əməliyyatında əsir düşmüş və Nargin adasında, çox ağır şəraitdə saxlanıldıqlarına görə əksəriyyəti həlak olmuş minlərlə türk hərbçi və mülki insanların xatirəsinə həsr edilir. Rus – Türk cəbhəsində, Sarıqamış əməliyyatında əsir düşmüş minlərlə insanı Çar Rusiyasının məmurları Xəzər dənizinin Nargin adasında, hərbi əsir düşərgəsində yerləşdirmişdilər. Qışda soyuqdan, yayda istidən, aclıqdan, yoluxucu xəstəliklərdən Nargin adasında hər gün 40-45 əsir həlak olurdu. Bu əsirlərin böyük əksəriyyəti (təxminən on min nəfəri) Anadolu türkləri idi. Bakıda və şəhərin ətraf ərazilərində yaşayan insanlar, əsirlərin bu acınacaqlı halına yanır, onlara müxtəlif yollarla kömək etməyə çalışırdılar. Belə bir şəraitdə, din qardaşlarının yardımına yetmək məsuliyyətindən doğan hissləri qövmi bağlılıq duyğuları daha da gücləndirir, yerli əhalidən olan insanları mübarizəyə, qəhrəmanlığa səsləyirdi. “Nargin faciəsi” əsərində bu saysız-hesabsız qəhrəmanlıq nümunələrindən biri tərənnüm edilir. Əsərdə, bir neçə cəsur insanın bir amal uğrunda birləşərək, öz həyatlarını təhlükəyə ataraq, səkkiz nəfər əsir türk qardaşlarının azadlığı uğrunda mübarizəsindən və ağır itki bahasına olsa da, qələbəsindən danışılır.
“Cənnət qapıları” kitabında “Cənnət qapıları”, “Müqəddəs görüş”, “Xaqani və tacir”, “Şeyxin qələbəsi”, “Rüşvətxor və mömin”, “Adil şah” poemaları, cəmiyyətdə olan əyrilikləri açıb göstərən satirik şeirlər, dərin fəlsəfə və incə duyğularla yazılmış qəzəllər, islamın gözəlliklərini təbliğ edən şeirlər dərc edilmişdir. Demək olar ki, bütün əsərlərində olduğu kimi, müəllifin bu kitabda dərc olunan əsərlərində də vətən sevgisi, valideynlərə, böyüklərə, müəllimlərə hörmət, dini dəyərlərin təbliği, türkçülük, elmi tərəqqinin vacibliyi, fırıldaqçı din xadimlərinin və rüşvətxorların ifşası ilə yanaşı, xalqımızın tarixi haqqında tutarlı faktlar ön plana çəkilmiş və bütün bunlar klassik poeziya ruhunda qələmə alınmışdır.
“Həzrəti Zul Qar Neyn” kitabında qədim Assuriya, Babilistan, Het, Elam, Misir, Urartu, Azərbaycan ölkələri barədə ətraflı məlumat verilir. Əsərdə tarixi faktların, Qurani-Kərimin ayələrinin, qədim Türk əfsanəsinin mükəmməl əlaqəsi diqqəti cəlb edir. Poemanın sadə, mükəmməl, gözəl dili, üç min ildən də qədim bir dövrə rahat səyahət etmək üçün imkan yaradır.
“Xızı – Siyəzən bölgəsinin tarixi” əsəri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Elmi Şurasının qərarı ilə çap edilmişdir. Böyük alim, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Memarı, memarlıq doktoru, Beynəlxalq Ekoenergetika Akademiyasının akademiki, Şərq Ölkələri Beynəlxalq Memarlıq Akademiyasının müxbir üzvü, professor Nəriman Əşrəf oğlu Əliyev bu kitab haqqında yazır: “Monoqrafiya dərin və ətraflı elmi-tədqiqat işinin nəticəsidir. XIX və XX əsrin (1935-ci ilə qədər) arxiv sənədlərində milliyyətinin türk olduğu təsbit edilmiş, isalu-əfşar, xirək-əfşar, dəlülər-əfşar, sayadlar (xız, quz), qazılu, quzman, saruqlu, quşçu, küş, zəngi, gərmiyanoğulları, quzman-qazaq, anasıoğlu, atabəylu, qədirli, çigil, bulaq, muradlu, hacılu, qağalu, qrımlı kimi oğuz tayfa və nəsil adlarını əsrlər boyu yaşatmış “Dağlı” elatının milli mənsubiyyəti gün kimi aydındır. Bu aydınlıq Rəfail Oğuztürkün 20 ildən artıq vaxt ərzində apardığı dərin və ətraflı tədqiqat işinin nəticəsidir. Dərbənd-Beşbarmaq keçidindəki sədlərin inşa tarixləri isə fərqli rakursdan açıqlanmış, Beşbarmaq dağının qaynaqlardakı müxtəlif adlarının izahı tədqiqata cəlb olunmuşdur. Monoqrafiyanın tərkib hissələri olan “Sədlərin inşa tarixləri haqqında”, “Tarixdə Dərbənd-Beşbarmaq sədlərindən vahid müdafiə sistemi kimi istifadə etmiş dövlətlər”, “Sədlərin adları ilə bağlı açıqlamalar”, “Ən qədim zamanlardan oğuz türklərinin yurdu olmuş Xızıya 1044 və ya 1045-ci ildə səlcuq oğuzlarının – Arslan Yabqunun elatının gəlişi və məskunlaşması tarixi”, “XIII-XVII əsrlərdə Beşbarmaq dağı ətrafına gəlmiş türksoylu tayfalar”, “Sovetlər dövründə dağlıları mənsub olduqları azər-türk köklərindən ayırmaq cəhdləri”, “Beşbarmaq dağı ətrafında məskunlaşmış dağlıların kökündə duran tayfalar, nəsillər, onların adət-ənənələri və yaşadıqları ərazinin toponimləri”, “XIX-XX əsrlərdə dağlıların işğalçılara qarşı mübarizəsi” adlı bölmələrdə Azərbaycan tarixinin (vətənimizin şimal-şərq zonası ilə əlaqəli) bir sıra problemlərini aydınlaşdıran dəqiq və dolğun faktlar öz əksini tapmışdır. Öncə sədlərin, istehkamların inşa tarixi haqqında mənbələrdə olan məlumatlar nəzərdən keçirilmiş və bu mənbələrin özündə olan təzadlar qeyd edilmişdir. Monoqrafiyada qədim As-ər ölkəsi və onun paytaxtı, As istehkamı, Xız qalası, As-Van (Hun-Çin) müharibələri, Xızır və Musa peyğəmbərlərin tarixi görüşü haqqında müqəddəs İncildə, Quranda, skandinav saqalarında, Çin əfsanələrində, “Nart” eposunda, qədim oğuznamələrdə verilən məlumatlar bir araya gətirilmiş, tarix ədəbiyyatında verilən məlumatlarla, faktlarla uzlaşdırılmışdır. Tədqiqat işində Beşbarmaq dağı ətrafında məskunlaşmış əhalinin (dağlıların) qədim oğuztürk mənşəli olduğu və XI-XVII əsrlərdə bu ərazilərə gəlmiş səlcuq oğuzlarının, şahsevənlərin bu camaatın təşəkkülündə iştirakı tarixi faktlarla sübuta yetirilmişdir. Düşünürəm ki, monoqrafiya həm geniş oxucu auditoriyasına təqdim olunmaq, həm də ixtisas üzrə mütəxəssislərin yetişdirilməsi baxımından dəyərli elmi mənbədir”.
Müəllif, monoqrafiyanı Türk dünyasının dahi yazarlarından olan Cəfər Cabbarlının, “pantürkizm”də günahlandırılaraq şəhid edilmiş Mikayıl Müşfiqin, sovetlər dövründə “Oğuz” təxəllüsü ilə çıxış etməsi yasaqlanan Cabir Novruzun xatirəsinə ithaf etmişdir.
“Sızan həqiqətlər” oğuznaməsi Səlcuq elatının yaranması, elatın “Səlcuq elatı” və “Arslan elatı” (Qara Dağlı) kimi iki hissəyə ayrılaraq, Arslan Yabqunu hiylə işlədərək həbs etmiş sultan Mahmud Qəznəviyə qarşı mübarizəyə başlaması, uzun sürən müharibə nəticəsində böyük əraziləri idarəsi altına alması, Böyük Səlcuqlu Dövlətinin yaranması, bütün Islam dünyası üçün böyük təhlükə olan Bizans imperiyasına qarşı cihad tariхindən, siyasi çəkişmələrdən, meydan savaşlarından bəhs edən, həcminə görə dünya ədəbiyyatının ən böyük poemalarından (544 səh.) olan, klassik poeziya ruhunda qələmə alınmış möhtəşəm əsərdir. Rəfail Oğuztürk “Sızan həqiqətlər” oğuznaməsini “26 avqust” – Ulu millətimizin tarixinin şanlı səhifələrindən olan Malazgirt zəfərinə və Azərbaycanımızın elmi, siyasi, iqtisadi tərəqqisində, milli-mədəni irsimizin öyrənilməsi, bərpası, beynəlxalq aləmdə ləyaqətli təbliğində misilsiz xidmətləri olan Mehriban xanım Əliyevanın doğum gününə ithaf etmişdir. Bütün bunlarla yanaşı, Rəfail Oğuztürk ənənəvi olaraq, bu əsəri də uzun sürən, dərin və ətraflı elmi-tədqiqat işindən sonra yazmışdır. Müəllifin monoqrafiyası “Sızan həqiqətlər” oğuznaməsinin əsas elmi istinad özüllərindən biridir. Kitabda 20 yanvar şəhidlərinə həsr edilmiş, əruz vəznində yazılmış “Хalqın səhəri” adlı, kiçik həcmli poema, bir neçə şeir və qəzəl də yer almışdır. Rəfail Oğuztürk kitabın “Müəllifdən” səhifəsində yazır: “Aydındır ki, Çar Rusiyasının və onun xələfi sovet imperiyasının “parçala və hökm sür” şüarı altında işğalçılıq siyasəti Azərbaycan xalqının yaranması və formalaşması baxımından əsl həqiqətlərin aşkara çıxarılmasına yol verə bilməzdi. Azərbaycanı həm etnik, həm də dini cəhətdən Türkiyədən ayırmağa, qərbi Azərbaycan torpaqları üzərində yaratdığı Ermənistanı “sənədləşdirməyə” və bu Ermənistan ərazilərini zaman-zaman genişləndirərək Azərbaycanı Türkiyədən həm də ərazi cəhətdən ayırmağa çalışan sovet imperiyasına həqiqi tarix deyil, onun siyasi tendensiyalarına xidmət edən “tarix” lazım idi. Son zamanlar xalqın öz keçmişinə olan marağı daha da artmışdır. Belə ki, həm mədəni, həm sosial, həm də elmi-texniki tərəqqi yolunda yüksək nailiyyətlər əldə etmiş ölkəmizin vətəndaşı bu gün siyasi arenada baş verən hadisələri dərk etmək üçün keçmişini daha dərindən öyrənməyə ehtiyac duyur. Bu gün Azərbaycan həqiqətlərini imperializm fitnəkarlığının ləkələrindən təmizləmək xalqımızın ziyalılarının qarşısında duran təxirəsalınmaz vəzifələrdən biridir, bəlkə də birincisidir”.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Refail Oguzturk sair tarixci etnoqraf pedaqoq herbci Refail Oguzturk DagliDogum tarixi 22 may 1966 58 yas Dogum yeri BakiVetendasligi AzerbaycanAtasi SalmanFealiyyeti Sair tarixci etnoqrafHeyatiRefail Oguzturk Dagli Mustafayev Refail Salman oglu 1966 ci il may ayinin 22 de Baki seherinde anadan olub Eslen Sayad Xizi indiki Xizi rayonundandir Selcuqlu Dovletinin qurulmasinda misilsiz xidmetleri olan Turk tarixinde daha cox Arslan Yabqu elati kimi taninmis Dagli Qara Dagli oguz elatinin meshur isalu efsar tayfasindandir 1973 1983 cu illerde Baki seheri Yasamal rayonu erazisinde yerlesen 21 sayli orta mektebde oxuyub 1983 cu ilin dekabr ayindan 1985 ci ilin iyunayina qeder fehleisleyib 1985 ci ilin avqust ayinda Leninqrad indiki Sankt Peterburq Ali Herbi Muhendis Mektebine daxil olub ve 1990 ci ilde bu mektebi bitirib 1990 1991 ci illerde Simali Qafqaz Herbi Dairesinde xidmet edib 1991 ci ilde Zaqafqaz Herbi Dairesine kecirilib 1992 ci ilden 2003 cu ile qeder Azerbaycan Silahli Quvveleri siralarinda xidmet edib 1993 1994 cu illerde cebhe bolgesinde Agdam rayonu erazisinde xidmet edib 1994 2003 cu illerde Heyder Eliyev adina Azerbaycan Ali Herbi Mektebinde Silahli Quvvelerin Telim ve Tedris Merkezinde muellim bas muellim ve silsile reisi vezifelerinde xidmet edib 2003 cu ilde polkovnik leytenant rutbesinde ehtiyata buraxilib Yaradiciligi5 6 yaslarindan bedaheten seirler deyen Refailin Altiagac seiri ilk defe efirde Azerbaycan radiosunda seslendirilende onuncemisi 11 yasi olmusdur O dovrde Bir cenub seherinde filminde yaratdigi Hesen roluna gore taninmis ve cox sevilen ziyalimiz Mecid Dadasov Refaili Azerbaycan radiosuna aparmis ve Altiagac seiri yazici publisist Rafiq Savalan terefinden lente yazilmisdir Refail Oguzturk bir sira tarixi poemalarin dram eserlerinin seirlerin qezellerin qosmalarin satirik seirlerin elmi meqalelerin elmi eserin senedli ve elmi publisistik filmlerin ssenarilerinin muellifidir Edebiyyat tarix herb sahelerinde bir nece eseri meqaleleri ve dord kitabi azerbaycan diline tercume etmisdir 22 illik pedoqoji fealiyyeti erzinde kursantlarin vetenperverlik ruhunda terbiye edilmesinde tedris proqramlarinin dersliklerin metodiki gosterislerin hazirlanmasinda ixtisas fenleri uzre kitablarin tercume edilmesinde Vetenimizin Silahli Quvvelerinin yarandigi ilk illerden ordumuz ucun yuksek pesekarliq bilik ve seristelerine malik zabit kadrlarinin hazirlanmasinda Refail muellimin boyuk emeyi vardir 2008 ci ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvudur Qizil qelem Xalqin nufuzlu ziyalisi Azerbaycan bayragi Hesen bey Zerdabi fexri diplomlari laureatidir 2002 ci ilde Sizan heqiqetler ixtisarla 2004 cu ilde Vehdet hesreti 2006 ci ilde Cennet qapilari 2008 ci ilde Hezreti Zul Qar Neyn adli kitablari tarixi poemalari nesr edilib 2011 ci ilde Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutunun Elmi Surasinin qerari ile Refail Oguzturkun Xizi Siyezen bolgesinin tarixi adli elmi eseri nesr edilmisdir 2015 ci ilde Sizan heqiqetler oguznamesi tarixi poemasi tam hecmde 544 seh cap edilmisdir 2016 ci ilde bezi duzelisler ve elavelerle muellifin Vehdet hesreti Cennet qapilari ve Hezreti Zul Qar Neyn kitablari tekrar nesr edilmisler Ssenarileri esasinda cekilmis Veten sevgisi adli senedli film 2008 2010 cu illerde Besbarmaq Hun seddi adli elmi publisistik film 2009 cu ilde Bir millet iki dovlet ve Aypara adli senedli filmler 2010 cu ilde Azerbaycan Televiziyasi ile 20 Yanvar sehidlerine hesr edilmis Xalqin seheri poemasi esasinda cekilmis Sehidlik zirvesi filmi Azad Azerbaycan Televiziyasi ile 2014 2015 ci illerde numayis etdirilmisdir 2016 ci ilin may ayinda Baki seherinin Nizami adina kino merkezinde Refail Oguzturkun yaradiciligina hesr edilmis edebi musiqili gece kecirilmisdir Refail Oguzturkun yaradiciligi haqqinda 1998 2016 ci illerde Genc zabit Ses Xizi Bona mente Hakimiyyet ve gelecek Yeni Azerbaycan ve s jurnal ve qezetlerinde genis melumat verilmis heyat ve yaradiciligina hesr edilmis filmler Azerbaycan Televiziyasi ile numayis etdirilmisdir Veten sevgisi Besbarmaq Hun seddi Bir millet iki dovlet filmlerinin rejissoru Respublikanin Emekdar Incesenet xadimi Meherrem Bedirzadedir Respublikanin Xalq artisti Nureddin Mehdixanli Respublikanin Emekdar artistleri Azad Sukurov ve Bextiyar Serifzade seirleri poemalari seslendirmis metnleri oxumuslar Maarifcilik fealiyyeti Vehdet hesreti kitabinda Vehdet hesreti Canaqqala zeferi tarixi poemalari ve Nargin faciesi dram eseri yer almisdir Vehdet hesreti poemasinda car Rusiyasinin son gunlerinde ve bolsevik dasnak tecavuzu dovrunde olkemizin dusduyu cox agir veziyyet azadliq mucadilesi liderlerinin sade xalqin bu veziyyetden cixis yollari arayib axtarmalari qeleme alinmisdir Tarixi faktlar esasinda yazilmis bu poemada eserin qehremanlari mubarize apardiqca vehdetin ne qeder vacib ve birliyi olmayan xalqin ne qeder zeif oldugunu derk edir lakin ruhdan dusmeden doyusurler milli birliyin olacagina inanirlar Poemanin sonunda vehdet birlik hesretinde olanlarin arzusu heyata kecir Qafqaz Islam Ordusunun zefer yurusu baslayir Nargin faciesi dram eseri tarixi faktlar arxiv materiallari esasinda yazilmisdir 1914 1915 ci ilde Rus Turk cebhesinde Sariqamis emeliyyatinda esir dusmus ve Nargin adasinda cox agir seraitde saxlanildiqlarina gore ekseriyyeti helak olmus minlerle turk herbci ve mulki insanlarin xatiresine hesr edilir Rus Turk cebhesinde Sariqamis emeliyyatinda esir dusmus minlerle insani Car Rusiyasinin memurlari Xezer denizinin Nargin adasinda herbi esir dusergesinde yerlesdirmisdiler Qisda soyuqdan yayda istiden acliqdan yoluxucu xesteliklerden Nargin adasinda her gun 40 45 esir helak olurdu Bu esirlerin boyuk ekseriyyeti texminen on min neferi Anadolu turkleri idi Bakida ve seherin etraf erazilerinde yasayan insanlar esirlerin bu acinacaqli halina yanir onlara muxtelif yollarla komek etmeye calisirdilar Bele bir seraitde din qardaslarinin yardimina yetmek mesuliyyetinden dogan hissleri qovmi bagliliq duygulari daha da guclendirir yerli ehaliden olan insanlari mubarizeye qehremanliga sesleyirdi Nargin faciesi eserinde bu saysiz hesabsiz qehremanliq numunelerinden biri terennum edilir Eserde bir nece cesur insanin bir amal ugrunda birleserek oz heyatlarini tehlukeye ataraq sekkiz nefer esir turk qardaslarinin azadligi ugrunda mubarizesinden ve agir itki bahasina olsa da qelebesinden danisilir Cennet qapilari kitabinda Cennet qapilari Muqeddes gorus Xaqani ve tacir Seyxin qelebesi Rusvetxor ve momin Adil sah poemalari cemiyyetde olan eyrilikleri acib gosteren satirik seirler derin felsefe ve ince duygularla yazilmis qezeller islamin gozelliklerini teblig eden seirler derc edilmisdir Demek olar ki butun eserlerinde oldugu kimi muellifin bu kitabda derc olunan eserlerinde de veten sevgisi valideynlere boyuklere muellimlere hormet dini deyerlerin tebligi turkculuk elmi tereqqinin vacibliyi firildaqci din xadimlerinin ve rusvetxorlarin ifsasi ile yanasi xalqimizin tarixi haqqinda tutarli faktlar on plana cekilmis ve butun bunlar klassik poeziya ruhunda qeleme alinmisdir Hezreti Zul Qar Neyn kitabinda qedim Assuriya Babilistan Het Elam Misir Urartu Azerbaycan olkeleri barede etrafli melumat verilir Eserde tarixi faktlarin Qurani Kerimin ayelerinin qedim Turk efsanesinin mukemmel elaqesi diqqeti celb edir Poemanin sade mukemmel gozel dili uc min ilden de qedim bir dovre rahat seyahet etmek ucun imkan yaradir Xizi Siyezen bolgesinin tarixi eseri Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutunun Elmi Surasinin qerari ile cap edilmisdir Boyuk alim Azerbaycan Respublikasinin Emekdar Memari memarliq doktoru Beynelxalq Ekoenergetika Akademiyasinin akademiki Serq Olkeleri Beynelxalq Memarliq Akademiyasinin muxbir uzvu professor Neriman Esref oglu Eliyev bu kitab haqqinda yazir Monoqrafiya derin ve etrafli elmi tedqiqat isinin neticesidir XIX ve XX esrin 1935 ci ile qeder arxiv senedlerinde milliyyetinin turk oldugu tesbit edilmis isalu efsar xirek efsar deluler efsar sayadlar xiz quz qazilu quzman saruqlu quscu kus zengi germiyanogullari quzman qazaq anasioglu atabeylu qedirli cigil bulaq muradlu hacilu qagalu qrimli kimi oguz tayfa ve nesil adlarini esrler boyu yasatmis Dagli elatinin milli mensubiyyeti gun kimi aydindir Bu aydinliq Refail Oguzturkun 20 ilden artiq vaxt erzinde apardigi derin ve etrafli tedqiqat isinin neticesidir Derbend Besbarmaq kecidindeki sedlerin insa tarixleri ise ferqli rakursdan aciqlanmis Besbarmaq daginin qaynaqlardaki muxtelif adlarinin izahi tedqiqata celb olunmusdur Monoqrafiyanin terkib hisseleri olan Sedlerin insa tarixleri haqqinda Tarixde Derbend Besbarmaq sedlerinden vahid mudafie sistemi kimi istifade etmis dovletler Sedlerin adlari ile bagli aciqlamalar En qedim zamanlardan oguz turklerinin yurdu olmus Xiziya 1044 ve ya 1045 ci ilde selcuq oguzlarinin Arslan Yabqunun elatinin gelisi ve meskunlasmasi tarixi XIII XVII esrlerde Besbarmaq dagi etrafina gelmis turksoylu tayfalar Sovetler dovrunde daglilari mensub olduqlari azer turk koklerinden ayirmaq cehdleri Besbarmaq dagi etrafinda meskunlasmis daglilarin kokunde duran tayfalar nesiller onlarin adet eneneleri ve yasadiqlari erazinin toponimleri XIX XX esrlerde daglilarin isgalcilara qarsi mubarizesi adli bolmelerde Azerbaycan tarixinin vetenimizin simal serq zonasi ile elaqeli bir sira problemlerini aydinlasdiran deqiq ve dolgun faktlar oz eksini tapmisdir Once sedlerin istehkamlarin insa tarixi haqqinda menbelerde olan melumatlar nezerden kecirilmis ve bu menbelerin ozunde olan tezadlar qeyd edilmisdir Monoqrafiyada qedim As er olkesi ve onun paytaxti As istehkami Xiz qalasi As Van Hun Cin muharibeleri Xizir ve Musa peygemberlerin tarixi gorusu haqqinda muqeddes Incilde Quranda skandinav saqalarinda Cin efsanelerinde Nart eposunda qedim oguznamelerde verilen melumatlar bir araya getirilmis tarix edebiyyatinda verilen melumatlarla faktlarla uzlasdirilmisdir Tedqiqat isinde Besbarmaq dagi etrafinda meskunlasmis ehalinin daglilarin qedim oguzturk menseli oldugu ve XI XVII esrlerde bu erazilere gelmis selcuq oguzlarinin sahsevenlerin bu camaatin tesekkulunde istiraki tarixi faktlarla subuta yetirilmisdir Dusunurem ki monoqrafiya hem genis oxucu auditoriyasina teqdim olunmaq hem de ixtisas uzre mutexessislerin yetisdirilmesi baximindan deyerli elmi menbedir Muellif monoqrafiyani Turk dunyasinin dahi yazarlarindan olan Cefer Cabbarlinin panturkizm de gunahlandirilaraq sehid edilmis Mikayil Musfiqin sovetler dovrunde Oguz texellusu ile cixis etmesi yasaqlanan Cabir Novruzun xatiresine ithaf etmisdir Sizan heqiqetler oguznamesi Selcuq elatinin yaranmasi elatin Selcuq elati ve Arslan elati Qara Dagli kimi iki hisseye ayrilaraq Arslan Yabqunu hiyle islederek hebs etmis sultan Mahmud Qezneviye qarsi mubarizeye baslamasi uzun suren muharibe neticesinde boyuk erazileri idaresi altina almasi Boyuk Selcuqlu Dovletinin yaranmasi butun Islam dunyasi ucun boyuk tehluke olan Bizans imperiyasina qarsi cihad tarihinden siyasi cekismelerden meydan savaslarindan behs eden hecmine gore dunya edebiyyatinin en boyuk poemalarindan 544 seh olan klassik poeziya ruhunda qeleme alinmis mohtesem eserdir Refail Oguzturk Sizan heqiqetler oguznamesini 26 avqust Ulu milletimizin tarixinin sanli sehifelerinden olan Malazgirt zeferine ve Azerbaycanimizin elmi siyasi iqtisadi tereqqisinde milli medeni irsimizin oyrenilmesi berpasi beynelxalq alemde leyaqetli tebliginde misilsiz xidmetleri olan Mehriban xanim Eliyevanin dogum gunune ithaf etmisdir Butun bunlarla yanasi Refail Oguzturk enenevi olaraq bu eseri de uzun suren derin ve etrafli elmi tedqiqat isinden sonra yazmisdir Muellifin monoqrafiyasi Sizan heqiqetler oguznamesinin esas elmi istinad ozullerinden biridir Kitabda 20 yanvar sehidlerine hesr edilmis eruz vezninde yazilmis Halqin seheri adli kicik hecmli poema bir nece seir ve qezel de yer almisdir Refail Oguzturk kitabin Muellifden sehifesinde yazir Aydindir ki Car Rusiyasinin ve onun xelefi sovet imperiyasinin parcala ve hokm sur suari altinda isgalciliq siyaseti Azerbaycan xalqinin yaranmasi ve formalasmasi baximindan esl heqiqetlerin askara cixarilmasina yol vere bilmezdi Azerbaycani hem etnik hem de dini cehetden Turkiyeden ayirmaga qerbi Azerbaycan torpaqlari uzerinde yaratdigi Ermenistani senedlesdirmeye ve bu Ermenistan erazilerini zaman zaman genislendirerek Azerbaycani Turkiyeden hem de erazi cehetden ayirmaga calisan sovet imperiyasina heqiqi tarix deyil onun siyasi tendensiyalarina xidmet eden tarix lazim idi Son zamanlar xalqin oz kecmisine olan maragi daha da artmisdir Bele ki hem medeni hem sosial hem de elmi texniki tereqqi yolunda yuksek nailiyyetler elde etmis olkemizin vetendasi bu gun siyasi arenada bas veren hadiseleri derk etmek ucun kecmisini daha derinden oyrenmeye ehtiyac duyur Bu gun Azerbaycan heqiqetlerini imperializm fitnekarliginin lekelerinden temizlemek xalqimizin ziyalilarinin qarsisinda duran texiresalinmaz vezifelerden biridir belke de birincisidir