Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Feminizm (lat. femina — qadın) — məqsədi qadına qarşı ayrıseçkiliyin aradan qaldırılması olan cəmiyyətin bütün sahələrində qadın hüquqları uğrunda bir hərəkəti izah edən bir termin. Bu hərəkat XVIII əsrdə klassik liberalizm dalğasında meydana gəldi, lakin 1960-cı illərin sonlarından etibarən daha da gücləndi. Feministlər, nəzəri əsaslandırma əsasında qadınların tabe mövqeyini, kişilərlə bərabər olmayan sosial vəziyyətini dərk edən və qadın azadlığı ideyasını dəstəkləyənlərdir (lat. emancipatio — asılılıqdan qurtulma). Cinslər bərabərsizliyinin təhlilinə və qadınların hüquq və mənafelərinin qorunmasına diqqət çəkərək hakim sosial münasibətləri tənqid edirlər.
Arxa fon
Feminist fikirlərin yayılması üçün ilkin şərtlər, burjua münasibətlərinin yaranması şəraitində feodal cəmiyyətinin çöküşü zamanı ortaya çıxdı, bundan sonra qadınları işə qəbul etmə və işləyən əl sahiblərinə çevrilmə dövrü başladı. Feminist fikirlərin yayılmasını İtalyan yazıçıları İzotta Noqarola, , ilk adlarının ortaya çıxması ilə əlaqələndirən bir nöqtə də var. Buraya, ümumiyyətlə İngiltərədə qadın hüquqlarının ilk müdafiəçiləri adlandırılan , işləri də daxildir. Qadının kişilər kimi azad və tam hüquqlar kimi qəbul edilmək hüququnu müdafiə etdilər. Fransız yazıçısı François Pullen de La Barre "Hər iki cinsin bərabərliyi haqqında" (De l’égalité des deux sexes, discours physique et moral où l’on voit l’importance de se défaire des préjugez, 1673) adlı essesində qadınların qeyri-bərabər mövqedən yazdılar ki, bu da "təbiətin reçetesiyle" deyil, kobud kişi gücünə tabe olmalarının nəticəsidir.
Feminizmin birinci dalğası
XIX əsrin ikinci rübündə, fərqli ölkələrdəki feministlərin tələbləri tək bir ictimai kampaniya və hərəkətdə təcəssüm etdirildi. Başlanğıcda qadınların ali təhsilə çıxışı prioritet bir məsələ idi, daha sonra qanunvericilik islahatlarının təmin edilməsi vasitəsi olaraq qanunvericilik islahatları və qadınlara səs hüququ məsələsi idi.
1848-ci ildə ABŞ-də, Seneka Folz şəhərində (Nyu-York əyaləti), Köləliklə Mübarizə Hərəkatının üzvləri (68 qadın və 32 kişi) Qadınların Vəziyyəti ilə bağlı Bəyannamə və Qərarlar imzaladılar. Bəyannamə Amerika və dünya feminizm tarixində bir dönüş nöqtəsi oldu.
Sufrajizm
XIX əsrin ortalarından bəri təhsilli qadınlar ictimai bərabərlik tələb edərək ictimai həyatda daha aktiv oldular. Mübarizənin əsas mərkəzi İngiltərə idi, bu səbəbdən adını seçki hüququ mənasını verən "seçki hüququ" İngilis dilindən götürdü və feminizmdəki siyasi istiqamət tarixinə düşdü.
1867-ci ildə Mançesterdə Qadınların Seçki Cəmiyyəti quruldu və üzvlər Qadınların Seçki Jurnalı nəşrinə başladılar. 1868-ci ildə cəmiyyət il ərzində 5000-dən çox üzvü birləşdirən Milli Seçki Cəmiyyətləri Federasiyasına (NFSO) çevrildi. NSF seçki hüququ ideyasını Uels, İrlandiya və Şotlandiyada yaymağa çalışdı.
Yeni Zelandiyada 1893-cü ildə qadınlara aktiv seçki hüququ verildi (lakin seçilə bilmədilər) və Avstraliyada 1902-ci ildə qadınlara həm aktiv, həm də passiv seçki hüququ verildi.
Bununla birlikdə, İngiltərədə qadınların yalnız yerli deyil, parlament seçkilərində də iştirak etmək hüququna dair bir qanunun qəbulu təxirə salındı. İngilis qadınlar məhdud seçki hüququ (yalnız evli qadınlar üçün) 1918-ci ildə və tam olaraq 1928-ci ildə aldı.
1920-ci illərdə, Avropa və ABŞ-dəki feminist hərəkatın ilk dalğası, seçki hüquqları ilə yanaşı, qadınların universitetlərdə təhsil almasına və evdən kənarda işləməsinə icazə verən qanunların qəbul edilməsinə, tapşırıqlarının tamamlandığını və fəaliyyətin sayıldığını bildirdi. qadın təşkilatlarında azalmağa başladı
İstinadlar
- . www.gender.cawater-info.net. 2017-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-02.
- Феминизм // Энциклопедия «Кругосвет».
- (rus). www.feminisnts.info. 2017-10-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-02.
- "ГЕНДЕРНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ | Энциклопедия Кругосвет" (rus). www.krugosvet.ru. 2017-10-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-02.
- "Три волны феминизма: за что борются защитники прав женщин" (rus). 2017-10-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Feminizm lat femina qadin meqsedi qadina qarsi ayriseckiliyin aradan qaldirilmasi olan cemiyyetin butun sahelerinde qadin huquqlari ugrunda bir hereketi izah eden bir termin Bu herekat XVIII esrde klassik liberalizm dalgasinda meydana geldi lakin 1960 ci illerin sonlarindan etibaren daha da guclendi Feministler nezeri esaslandirma esasinda qadinlarin tabe movqeyini kisilerle beraber olmayan sosial veziyyetini derk eden ve qadin azadligi ideyasini destekleyenlerdir lat emancipatio asililiqdan qurtulma Cinsler berabersizliyinin tehliline ve qadinlarin huquq ve menafelerinin qorunmasina diqqet cekerek hakim sosial munasibetleri tenqid edirler Feminizmin loqotipiArxa fonFeminist fikirlerin yayilmasi ucun ilkin sertler burjua munasibetlerinin yaranmasi seraitinde feodal cemiyyetinin cokusu zamani ortaya cixdi bundan sonra qadinlari ise qebul etme ve isleyen el sahiblerine cevrilme dovru basladi Feminist fikirlerin yayilmasini Italyan yazicilari Izotta Noqarola ilk adlarinin ortaya cixmasi ile elaqelendiren bir noqte de var Buraya umumiyyetle Ingilterede qadin huquqlarinin ilk mudafiecileri adlandirilan isleri de daxildir Qadinin kisiler kimi azad ve tam huquqlar kimi qebul edilmek huququnu mudafie etdiler Fransiz yazicisi Francois Pullen de La Barre Her iki cinsin beraberliyi haqqinda De l egalite des deux sexes discours physique et moral ou l on voit l importance de se defaire des prejugez 1673 adli essesinde qadinlarin qeyri beraber movqeden yazdilar ki bu da tebietin recetesiyle deyil kobud kisi gucune tabe olmalarinin neticesidir Feminizmin birinci dalgasiXIX esrin ikinci rubunde ferqli olkelerdeki feministlerin telebleri tek bir ictimai kampaniya ve hereketde tecessum etdirildi Baslangicda qadinlarin ali tehsile cixisi prioritet bir mesele idi daha sonra qanunvericilik islahatlarinin temin edilmesi vasitesi olaraq qanunvericilik islahatlari ve qadinlara ses huququ meselesi idi 1848 ci ilde ABS de Seneka Folz seherinde Nyu York eyaleti Kolelikle Mubarize Herekatinin uzvleri 68 qadin ve 32 kisi Qadinlarin Veziyyeti ile bagli Beyanname ve Qerarlar imzaladilar Beyanname Amerika ve dunya feminizm tarixinde bir donus noqtesi oldu Sufrajizm Esas meqale Sufrajizm XIX esrin ortalarindan beri tehsilli qadinlar ictimai beraberlik teleb ederek ictimai heyatda daha aktiv oldular Mubarizenin esas merkezi Ingiltere idi bu sebebden adini secki huququ menasini veren secki huququ Ingilis dilinden goturdu ve feminizmdeki siyasi istiqamet tarixine dusdu 1867 ci ilde Mancesterde Qadinlarin Secki Cemiyyeti quruldu ve uzvler Qadinlarin Secki Jurnali nesrine basladilar 1868 ci ilde cemiyyet il erzinde 5000 den cox uzvu birlesdiren Milli Secki Cemiyyetleri Federasiyasina NFSO cevrildi NSF secki huququ ideyasini Uels Irlandiya ve Sotlandiyada yaymaga calisdi Yeni Zelandiyada 1893 cu ilde qadinlara aktiv secki huququ verildi lakin secile bilmediler ve Avstraliyada 1902 ci ilde qadinlara hem aktiv hem de passiv secki huququ verildi Bununla birlikde Ingilterede qadinlarin yalniz yerli deyil parlament seckilerinde de istirak etmek huququna dair bir qanunun qebulu texire salindi Ingilis qadinlar mehdud secki huququ yalniz evli qadinlar ucun 1918 ci ilde ve tam olaraq 1928 ci ilde aldi 1920 ci illerde Avropa ve ABS deki feminist herekatin ilk dalgasi secki huquqlari ile yanasi qadinlarin universitetlerde tehsil almasina ve evden kenarda islemesine icaze veren qanunlarin qebul edilmesine tapsiriqlarinin tamamlandigini ve fealiyyetin sayildigini bildirdi qadin teskilatlarinda azalmaga basladiIstinadlar www gender cawater info net 2017 10 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 10 02 Feminizm Enciklopediya Krugosvet rus www feminisnts info 2017 10 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 10 02 GENDERNYE ISSLEDOVANIYa Enciklopediya Krugosvet rus www krugosvet ru 2017 10 03 tarixinde Istifade tarixi 2017 10 02 Tri volny feminizma za chto boryutsya zashitniki prav zhenshin rus 2017 10 03 tarixinde Istifade tarixi 2017 10 02