Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qafqaz yemişanı (lat. Crataegus caucasica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.
| Qafqaz yemişanı | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Qafqaz yemişanı | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
| ||||
Ümumi yayılması
Azərbaycan.
Azərbaycanda yayılması
Talış, Gədəbəy (Qalakənd), Qazax, Daşkəsən, Cəbrayıl, Naxçıvan MR-in Ordubad rayonu ərazilərində rast gəlinir.
Statusu
Azərbaycanın endem bitki növüdür. CR A2abc; C1.
Bitdiyi yer
Orta dağ qurşağına qədər daşlı-qayalı kolluqlu yamaclarda, dərələrdə, açıq yerlərdə bitir.
Təbii ehtiyyatı
Azərbaycanda dar bir arealda yayılmışdır.
Bioloji xüsusiyyətləri
Hündürlüyü 2-3, bəzən 5 m-ədək olan koldur. Bəzən bitkinin hündürlüyü 7 m, gövdəsinin diametri 18 sm-ə qədər ola bilir. Budaqları tünd-qonur, boz xallıdır. Zoğları çılpaqdır. Iynələri yoxdur və ya uzunluğu 0,5-2,5 sm olan qoltuq və yarpaqlı iynələri olur. Yarpaqları enli yumurtavarı, tutqun, üstüparlaq yaşıl, alt tərəfi bir az açıq, seyrək tükcüklü, sonradan çılpaqdır. Çiçəkləyən zoğlarında alt yarpaqları tərs yumurtavarıdan uzunsova qədər, ensiz bünövrəli, kənarları təxminən bütöv və ya iri dişli olur. Yuxarı yarpaqların uzunluğu 6 sm-ədək, eni 6-6,5 sm-ədək, enli yumurtavarıdan yumruyadək ola bilir. Yarpaqların bünövrəsi kəsikli və ya yumru, beş və ya yeddi yerə bölünmüşdür. Yarpağın bölünmüş hissələri əsasən enli, bəzən ensiz, alt yarpaqlar yuxarıdakılardan iri, hamısının ucu bizdir. Steril zoğların yarpaqlarının uzunluğu və eni 6-6,5 sm, yumurtavarı, yeddi yerə bölünmüş və çox vaxt ensiz, kənarları iridişli və kəsilmişdir. Çiçək qrupları uzunluğuna görə təxminən yarpaqlara bərabər, 5-15 çiçəkli olub çılpaqdır. Çiçək saplaqlarının uzunluğu 3–18 mm-ə çatır və kasayarpaqları enli, yumurtavari üçkünc, ucu daralmış və ya tədricən uzanmışdır. Çiçək tacının diametri 2 sm-ədək olur və erkəkciklərinin sayı 17-20 ədəd ola bilir. Sütuncuqları 2, bəzən 1 və ya 3-dür. Meyvələri qısa ellipsvari, diametri 10–13 mm, tünd al qırmızı, yetişmişləri qara bənövşəyi, açıq nöqtəli və sarı bətlidir. Çəyirdəkləri əsasən 2-dir. May ayında çiçəkləyir, oktyabr ayında isə meyvəsi yetişir. Yetişdikdə meyvəsi bənövşəyi qara rəngli olur.
Çoxalması
Təbiətdə generativ və vegetativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatın dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.
Becərilməsi
Mədəni halda Nəbatat bağlarında becərilir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
Qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur.
Zəruri qoruma tədbirləri
Azərbaycanın "Qırmızı Kitabı"na daxil edilməsi zəruridir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qafqaz yemisani lat Crataegus caucasica bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin yemisan cinsine aid bitki novu Qafqaz yemisaniElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Yarimtriba Cins YemisanNov Qafqaz yemisaniBeynelxalq elmi adiCrataegus caucasicaSeklin VikiAnbarda axtarisiUmumi yayilmasiAzerbaycan Azerbaycanda yayilmasiTalis Gedebey Qalakend Qazax Daskesen Cebrayil Naxcivan MR in Ordubad rayonu erazilerinde rast gelinir StatusuAzerbaycanin endem bitki novudur CR A2abc C1 Bitdiyi yerOrta dag qursagina qeder dasli qayali kolluqlu yamaclarda derelerde aciq yerlerde bitir Tebii ehtiyyatiAzerbaycanda dar bir arealda yayilmisdir Bioloji xususiyyetleriHundurluyu 2 3 bezen 5 m edek olan koldur Bezen bitkinin hundurluyu 7 m govdesinin diametri 18 sm e qeder ola bilir Budaqlari tund qonur boz xallidir Zoglari cilpaqdir Iyneleri yoxdur ve ya uzunlugu 0 5 2 5 sm olan qoltuq ve yarpaqli iyneleri olur Yarpaqlari enli yumurtavari tutqun ustuparlaq yasil alt terefi bir az aciq seyrek tukcuklu sonradan cilpaqdir Cicekleyen zoglarinda alt yarpaqlari ters yumurtavaridan uzunsova qeder ensiz bunovreli kenarlari texminen butov ve ya iri disli olur Yuxari yarpaqlarin uzunlugu 6 sm edek eni 6 6 5 sm edek enli yumurtavaridan yumruyadek ola bilir Yarpaqlarin bunovresi kesikli ve ya yumru bes ve ya yeddi yere bolunmusdur Yarpagin bolunmus hisseleri esasen enli bezen ensiz alt yarpaqlar yuxaridakilardan iri hamisinin ucu bizdir Steril zoglarin yarpaqlarinin uzunlugu ve eni 6 6 5 sm yumurtavari yeddi yere bolunmus ve cox vaxt ensiz kenarlari iridisli ve kesilmisdir Cicek qruplari uzunluguna gore texminen yarpaqlara beraber 5 15 cicekli olub cilpaqdir Cicek saplaqlarinin uzunlugu 3 18 mm e catir ve kasayarpaqlari enli yumurtavari uckunc ucu daralmis ve ya tedricen uzanmisdir Cicek tacinin diametri 2 sm edek olur ve erkekciklerinin sayi 17 20 eded ola bilir Sutuncuqlari 2 bezen 1 ve ya 3 dur Meyveleri qisa ellipsvari diametri 10 13 mm tund al qirmizi yetismisleri qara benovseyi aciq noqteli ve sari betlidir Ceyirdekleri esasen 2 dir May ayinda cicekleyir oktyabr ayinda ise meyvesi yetisir Yetisdikde meyvesi benovseyi qara rengli olur CoxalmasiTebietde generativ ve vegetativ yolla coxalir Tebii ehtiyatin deyisilmesi sebebleriBaslica olaraq insan fealiyyetidir BecerilmesiMedeni halda Nebatat baglarinda becerilir Qebul edilmis qoruma tedbirleriQebul edilmis qoruma tedbiri yoxdur Zeruri qoruma tedbirleriAzerbaycanin Qirmizi Kitabi na daxil edilmesi zeruridir IstinadlarHemcinin bax