Ekspressionizm (fr. expressionnisme – ifadə) — XX əsrin əvvəllərində Avropa ədəbiyyatı və incəsənətində ədəbi cərəyan. Xırda burjua təbəqələrinin insan həyatını və onun mənəvi aləmini eybəcərləşdirən ictimai ədalətsizliyə, müharibəyə qarşı anarxist-fərdiyyətçi etirazının ifadəsi kimi meydana gəlmiş, Birinci dünya müharibəsindən sonra Almaniya və Avstriyada xüsusilə geniş yayılmışdı.
Subyektiv idealizm-ə saslanan ekspressionizm nümayəndələri sənətkarın fərdi aləminin ifadəsini obyektiv varlığın real təsvirinə qarşı qoyurdular. Bu isə xarici aləmin, obrazların təhrif olunmasına, bədii forma eybəcərliyinə gətirib çıxarırdı.
Poeziyada ekspressionizm (İ. Bexer, F. Varfel) mücərrəd obrazlar, sözlərin bəzən mənaca mahiyyətini itirməsi, dilin ifadəliliyinə həddindən artıq aludəçiliklə xarakterizə olunur. Nəsrdə (məs. Frans Kafkanın roman və hekayələri) əsasən ağlasığmaz təsvirlər, məntiqi əlaqəsi olmayan, yuxunu xatırladan hadisələrin təsviri əsas yer tutur.
Cərəyan məşhur dramaturqlar V. Hazenklever, G. Kayzer, K. Şternheym, E. Toller və b.-nın yaradıcılığına böyük təsir göstərmişdir.
Azərbaycanda ekspressionizm
Qobustan sal qayaları üzərində yallı tutanların ilk baxışda bəsit, sxematik görünən təsvirlərini araşdıranda məlum olur ki, sənətkar rəqqasların qol-qıçlarını hədsiz dərəcə uzatmaqla onların ildırım sürətli hərəkətini təcəssüm etməyə nail olmuşdur. Burada biz ilkin ekspressionizm əlamətlərini görürük.
Xarici keçidlər
- Asif Hacılı Ekspressionizm poeziyada
Həmçinin bax
Mədəniyyət ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ekspressionizm fr expressionnisme ifade XX esrin evvellerinde Avropa edebiyyati ve incesenetinde edebi cereyan Xirda burjua tebeqelerinin insan heyatini ve onun menevi alemini eybecerlesdiren ictimai edaletsizliye muharibeye qarsi anarxist ferdiyyetci etirazinin ifadesi kimi meydana gelmis Birinci dunya muharibesinden sonra Almaniya ve Avstriyada xususile genis yayilmisdi Subyektiv idealizm e saslanan ekspressionizm numayendeleri senetkarin ferdi aleminin ifadesini obyektiv varligin real tesvirine qarsi qoyurdular Bu ise xarici alemin obrazlarin tehrif olunmasina bedii forma eybecerliyine getirib cixarirdi Poeziyada ekspressionizm I Bexer F Varfel mucerred obrazlar sozlerin bezen menaca mahiyyetini itirmesi dilin ifadeliliyine heddinden artiq aludecilikle xarakterize olunur Nesrde mes Frans Kafkanin roman ve hekayeleri esasen aglasigmaz tesvirler mentiqi elaqesi olmayan yuxunu xatirladan hadiselerin tesviri esas yer tutur Cereyan meshur dramaturqlar V Hazenklever G Kayzer K Sternheym E Toller ve b nin yaradiciligina boyuk tesir gostermisdir Azerbaycanda ekspressionizmQobustan sal qayalari uzerinde yalli tutanlarin ilk baxisda besit sxematik gorunen tesvirlerini arasdiranda melum olur ki senetkar reqqaslarin qol qiclarini hedsiz derece uzatmaqla onlarin ildirim suretli hereketini tecessum etmeye nail olmusdur Burada biz ilkin ekspressionizm elametlerini goruruk Xarici kecidlerAsif Hacili Ekspressionizm poeziyadaHemcinin baxAbstrakt ekspressionizm Medeniyyet ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin