Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1846-cı il reskripti - Çar Rusiyasında Azərbaycanlı bəy və ağaların torpaq hüququnu təsdiq edən sərəncamdır.
Sərəncamın məzmunu
Mixail Vorontsovun Qafqaz canişini təyin edildikdən sonra qarşısında duran əsas məqsədlərdən biri ali müsəlman silkinin hüquqlarının qaydaya salınması idi. Qəbul edilmiş əvvəlki qərarlara etitaz hakimiyyəti güzəştə getməyə vadar etdi Uzun müddət davam edən hazırlıq işlərindən sonra sərəncam hazırlandı. Nəhayət 6 dekabr 1846-cı ildə I Nikolay bəy və ağaların hüquqları haqqında reskript imzaladı.
12 maddədən olan sərəncamda on maddə bəy və ağaların torpaq hüququna, iki maddə isə feodal-kəndli münasibətlərinə aid idi. Bu reskriptdə ilk dəfə bəy və ağalara məxsus torpaqların irsi mülkiyyəti kimi qəbul edilirdi. Mülk, mülki-xalisə torpaqları ilə yanaşı tiyul torpaqlarıda rəsmən bəylərin mülkiyyəti elan olunurdu. İrsi istifadəyə verilən torpaqlar alqı-satqıya qoyula, bəxşiş edilə bilərdi. Lakin bəy və ağa torpaqları özgə silklərə keçə bilməzdi.
Bu reskript feodala kəndlilər arasında qayda-qanun yaratmaq və onlar üzərində polis idarə üsulunu həyata keçirmək hüququ verilirdi.
Sahibkar kəndliləri rəiyyət, rəncbər, nökər, elat əvəzinə ümumi olaraq mülkədar tabelisi adlandırmağa başladılar.
Nəticə
Reskript müsəlman mülkədarları mərkəzi hakimiyyətə yaxınlaşdırmaq məqsədi güdürdü. Belə "mərhəmət" qarşılığında bəylər dövlətə can-başla xidmət etməli idilər. Bu sənədlə ali müsəlman silki Rusiya zadəganları ilə bərabər torpaq hüququna malik oldular. Ancaq onlar milli ayrı seçkiliyə görə bölgənin idarəsində iştirak edə bilməzdilər.
Ədəbiyyat
- Abdullayev M.Q. Xanlıqlar və rus müstəmləkəçiliyi dövründə Şimali Azərbaycanda aqrar münasibətlər (XIX əsrin 40-cı illərinə qədər). Bakı: 2005
- Ибрагимова Н. Система управления российского царизма в Северном Азербайджане в начале XIX столетия (до 1840-х годов). АКД, Баку: 2008
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
1846 ci il reskripti Car Rusiyasinda Azerbaycanli bey ve agalarin torpaq huququnu tesdiq eden serencamdir Serencamin mezmunuMixail Vorontsovun Qafqaz canisini teyin edildikden sonra qarsisinda duran esas meqsedlerden biri ali muselman silkinin huquqlarinin qaydaya salinmasi idi Qebul edilmis evvelki qerarlara etitaz hakimiyyeti guzeste getmeye vadar etdi Uzun muddet davam eden hazirliq islerinden sonra serencam hazirlandi Nehayet 6 dekabr 1846 ci ilde I Nikolay bey ve agalarin huquqlari haqqinda reskript imzaladi 12 maddeden olan serencamda on madde bey ve agalarin torpaq huququna iki madde ise feodal kendli munasibetlerine aid idi Bu reskriptde ilk defe bey ve agalara mexsus torpaqlarin irsi mulkiyyeti kimi qebul edilirdi Mulk mulki xalise torpaqlari ile yanasi tiyul torpaqlarida resmen beylerin mulkiyyeti elan olunurdu Irsi istifadeye verilen torpaqlar alqi satqiya qoyula bexsis edile bilerdi Lakin bey ve aga torpaqlari ozge silklere kece bilmezdi Bu reskript feodala kendliler arasinda qayda qanun yaratmaq ve onlar uzerinde polis idare usulunu heyata kecirmek huququ verilirdi Sahibkar kendlileri reiyyet rencber noker elat evezine umumi olaraq mulkedar tabelisi adlandirmaga basladilar NeticeReskript muselman mulkedarlari merkezi hakimiyyete yaxinlasdirmaq meqsedi gudurdu Bele merhemet qarsiliginda beyler dovlete can basla xidmet etmeli idiler Bu senedle ali muselman silki Rusiya zadeganlari ile beraber torpaq huququna malik oldular Ancaq onlar milli ayri seckiliye gore bolgenin idaresinde istirak ede bilmezdiler EdebiyyatAbdullayev M Q Xanliqlar ve rus mustemlekeciliyi dovrunde Simali Azerbaycanda aqrar munasibetler XIX esrin 40 ci illerine qeder Baki 2005 Ibragimova N Sistema upravleniya rossijskogo carizma v Severnom Azerbajdzhane v nachale XIX stoletiya do 1840 h godov AKD Baku 2008Hemcinin bax1847 ci il Kendli Esasnameleri