Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cır gavalı (lat. Prunus divaricata) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü.
| Cır gavalı | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Cır gavalı | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
| ||||
Təbii yayılması
Yabanı halda Qafqazda, Orta Asiyada, Türkmənistanda, Pamir Alatauda yayılmışdır. Qərbi Hindistan, İran və digər ölkələrdə çox qədimdən becərilir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 10-15 m-ə qədər olan ağac, az-az hallarda isə koldur. Enli şarformalı çətirli, budaqları tikanlı, nazik, düzyönələn və ya sallaqdır. Cavan zoğların qabığı qırmızı-qonur, çoxillik budaqların qabığı tünd bozdur. Yarpaqları müxtəlif formalı-oval və ya oval-yumurtaşəkilli, oval-neştərvari, çılpaq və ya bir az tüklüdür. Tez çiçəkləyir, çiçəkləri yarpaqlardan tez açılır, çiçəkləri ağdır. Meyvələri müxtəlif formalı-yumru, yumurtaşəkilli, uzunsov-yumurtaşəkilli, müxtəlif rəngli – sarı, açıq qırmızı və ya çəhrayı, tünd qırmızıdır, tüklü deyil. Çəyirdəyi lətə bitişik, hamar və ya çıxıntılıdır. Çiçəkləri yarpaqlarından qabaq açılır. Çiçək saplağı adətən çılpaq, 1-2,2 sm uzunluqdadır. Meyvələri asılmış saplaqlarda, dəyirmi, ovalşəkilli, yumurtavarı, uzunsov və ya tərs yumurtavarı, yan tərəfindən zəif şırımlı, sarı-bənövşəyi, qırmızı, diametri 3 sm-dir, çəyirdəyi oval və ya yumurtavarı-ovaldır. Mart-aprel aylarında çiçək açır, iyul-avqust aylarında meyvə verir.
Ekologiyası
Soyuğa, istiyə davamlıdır. Münbit torpaqlarda yaxşı bitir.
Azərbaycanda yayılması
Böyük Qafqazda — Quba rayonunda, Kiçik Qafqazda, Kür-Araz ovalığında, Talışda və Naxçıvan MR-da təbii halda yayılmışdır.
İstifadəsi
Çiçəkləmə və meyvə əmələ gətirmə dövründə dekorativ görünüşə malik olub, tək və qrup əkinlərində istifadəsi məqsədyönlüdür.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cir gavali lat Prunus divaricata bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin gavali cinsine aid bitki novu Cir gavaliElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Cins GavaliNov Cir gavaliBeynelxalq elmi adiPrunus divaricataSeklin VikiAnbarda axtarisiTebii yayilmasiYabani halda Qafqazda Orta Asiyada Turkmenistanda Pamir Alatauda yayilmisdir Qerbi Hindistan Iran ve diger olkelerde cox qedimden becerilir Botaniki tesviriHundurluyu 10 15 m e qeder olan agac az az hallarda ise koldur Enli sarformali cetirli budaqlari tikanli nazik duzyonelen ve ya sallaqdir Cavan zoglarin qabigi qirmizi qonur coxillik budaqlarin qabigi tund bozdur Yarpaqlari muxtelif formali oval ve ya oval yumurtasekilli oval nestervari cilpaq ve ya bir az tukludur Tez cicekleyir cicekleri yarpaqlardan tez acilir cicekleri agdir Meyveleri muxtelif formali yumru yumurtasekilli uzunsov yumurtasekilli muxtelif rengli sari aciq qirmizi ve ya cehrayi tund qirmizidir tuklu deyil Ceyirdeyi lete bitisik hamar ve ya cixintilidir Cicekleri yarpaqlarindan qabaq acilir Cicek saplagi adeten cilpaq 1 2 2 sm uzunluqdadir Meyveleri asilmis saplaqlarda deyirmi ovalsekilli yumurtavari uzunsov ve ya ters yumurtavari yan terefinden zeif sirimli sari benovseyi qirmizi diametri 3 sm dir ceyirdeyi oval ve ya yumurtavari ovaldir Mart aprel aylarinda cicek acir iyul avqust aylarinda meyve verir EkologiyasiSoyuga istiye davamlidir Munbit torpaqlarda yaxsi bitir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk Qafqazda Quba rayonunda Kicik Qafqazda Kur Araz ovaliginda Talisda ve Naxcivan MR da tebii halda yayilmisdir IstifadesiCicekleme ve meyve emele getirme dovrunde dekorativ gorunuse malik olub tek ve qrup ekinlerinde istifadesi meqsedyonludur IstinadlarHemcinin bax