Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gediz (türk. Gediz Nehri) ― Anadoluda Egey dənizinə axan ikinci ən uzun çay. Kütahya ilindəki Murat dağından başlayan çay qərbə doğru 401 kilometr (249 mil) məsafədə axaraq mənsəbdə delta yaradır və İzmir körfəzinə tökülür. Deltanın ümumi sahəsi təxminən 40 000 hektardır. Gediz deltası 1998-ci ildə Ramsar sahəsi elan edilmişdir və hal-hazırda mühafizə edilir.
| Gediz çayı | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Mənsəbi | İzmir körfəzi |
| Uzunluğu |
|
| Hövzəsinin sahəsi | 17.500 km² |
| Rəsmi adı | Gediz Delta |
| Tarixi | 15 aprel 1998 |
| İstinad nöm. | 945 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ad
Çayın qədim yunan dilində adı Hermus (Ἕρμος) olmuşdur.
Gediz çayının adı Lidiya dilindəki Kadis adından qaynaqlanmış ola bilər/ Gediz eyni zamanda çayın mənbəyi yaxınlığında yeləşən yaşayış məntəqəsinin adıdır. Türkiyədə "Gediz" adı kişi adı olaraq da istifadə edilə bilir.
Qədim coğrafiya
Hermos çayının vadisi qədim Lidiya imperatorluğunun mərkəzi idi və Lidiyanın paytaxtı Sardis vadiyə baxırdı.
Yer
Gediz çayı uzunluğuna görə Türkiyənin Ege Bölgəsində çayından sonra ikinci yerdədir. Böyük Menderes çayı Gedizin cənubda yüz kilometrdən bir qədər çox məsafədə axır və onlar təxminən paraleldir.
Gediz çayı Kütahya ilindəki Murat dağı və Şaphane dağından başlayaraq Uşak, Manisa və İzmir illərindən keçir. Çay İzmir körfəzinin şimal hissəsində, körfəzin boğazına yaxın, Foça mahalının Yenibağarası kəndi yaxınlığında, mahal mərkəzinin cənubunda dənizə qovuşur.
Gediz çayının hövzəsi Türkiyənin ümumi sahəsinin 2,2 -ni əhatə edir. Çay ilə eyni adla adlandırılan allüvial düzənliyin (Gediz ovalğı) böyük hissəsi Manisa ilinin, daha kiçik bir hissəsi isə İzmir vilayətindədir.
Ekoloji problemlər
Gediz deltası qoruq olaraq qorunur və nadir quş növlərinə ev sahibliyi edir. Bununla birlikdə, Dəmirköprü anbarı ilə əlaqəli suvarma layihələrindəki sıx tələblər səbəbiylə qoruq su problemləri yaşayır.
Hövzəsi boyunca yüksək səviyyədə inkişaf edən urbanizasiya və sənayeləşmə səbəbilə Gediz çayı xüsusilə qum və çınqıl ocaqları və dəri sənayesi fəaliyyətləri nəticəsində çirklənməyə məruz qalmışdır. Bu amillər son illərdə çayın əvvəllər mövcud olmuş zəngin balıq ehtiyatının məhvi ilə nəticələnmişdir.
İstinadlar
- "Gediz Delta". Ramsar. 2017-02-27 tarixində . İstifadə tarixi: 25 aprel 2018.
- . OPTIMA (Optimisation for Sustainable Water Resources Management). 2021-07-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-18.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gediz turk Gediz Nehri Anadoluda Egey denizine axan ikinci en uzun cay Kutahya ilindeki Murat dagindan baslayan cay qerbe dogru 401 kilometr 249 mil mesafede axaraq mensebde delta yaradir ve Izmir korfezine tokulur Deltanin umumi sahesi texminen 40 000 hektardir Gediz deltasi 1998 ci ilde Ramsar sahesi elan edilmisdir ve hal hazirda muhafize edilir Gediz cayiOlke TurkiyeMensebi Izmir korfeziUzunlugu 401 kmHovzesinin sahesi 17 500 km RAMSAR yeriResmi adiGediz DeltaTarixi15 aprel 1998Istinad nom 945 Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdCayin qedim yunan dilinde adi Hermus Ἕrmos olmusdur Gediz cayinin adi Lidiya dilindeki Kadis adindan qaynaqlanmis ola biler Gediz eyni zamanda cayin menbeyi yaxinliginda yelesen yasayis menteqesinin adidir Turkiyede Gediz adi kisi adi olaraq da istifade edile bilir Qedim cografiyaHermos cayinin vadisi qedim Lidiya imperatorlugunun merkezi idi ve Lidiyanin paytaxti Sardis vadiye baxirdi YerGediz cayi uzunluguna gore Turkiyenin Ege Bolgesinde cayindan sonra ikinci yerdedir Boyuk Menderes cayi Gedizin cenubda yuz kilometrden bir qeder cox mesafede axir ve onlar texminen paraleldir Gediz cayi Kutahya ilindeki Murat dagi ve Saphane dagindan baslayaraq Usak Manisa ve Izmir illerinden kecir Cay Izmir korfezinin simal hissesinde korfezin bogazina yaxin Foca mahalinin Yenibagarasi kendi yaxinliginda mahal merkezinin cenubunda denize qovusur Gediz cayinin hovzesi Turkiyenin umumi sahesinin 2 2 ni ehate edir Cay ile eyni adla adlandirilan alluvial duzenliyin Gediz ovalgi boyuk hissesi Manisa ilinin daha kicik bir hissesi ise Izmir vilayetindedir Ekoloji problemlerGediz deltasi qoruq olaraq qorunur ve nadir qus novlerine ev sahibliyi edir Bununla birlikde Demirkopru anbari ile elaqeli suvarma layihelerindeki six telebler sebebiyle qoruq su problemleri yasayir Hovzesi boyunca yuksek seviyyede inkisaf eden urbanizasiya ve senayelesme sebebile Gediz cayi xususile qum ve cinqil ocaqlari ve deri senayesi fealiyyetleri neticesinde cirklenmeye meruz qalmisdir Bu amiller son illerde cayin evveller movcud olmus zengin baliq ehtiyatinin mehvi ile neticelenmisdir Istinadlar Gediz Delta Ramsar 2017 02 27 tarixinde Istifade tarixi 25 aprel 2018 OPTIMA Optimisation for Sustainable Water Resources Management 2021 07 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 07 18