Qədim gürcü dili (ႤႬႠჂ ႵႠႰႧႭჃႪႨ, enay kartuli) - V əsrdə yaranan orta əsr Gürcüstanın ədəbi dili. Hal-hazırda gürcü pravoslav kilsəsinin ibadət dili kimi istifadə olunur və gürcü dilinin yerli sakinləri tərəfindən anlaşılır. Qədim gürcü dili sonradan XI əsrdə orta əsr gürcü dilinə keçdi, bu da öz növbəsində XVIII əsrdə müasir gürcü dilinə çevrildi.
Mərhələlər
İki dövr fərqlənir: erkən qədim gürcü (V - VIII əsrlər) və klassik qədim gürcü (IX - XI əsrlər). Erkən köhnə gürcü dilində iki dialekt təmsil olunur: Xanmeti (ხანმეტი, V - VII əsr) və Xaemeti (ჰაემეტი, VII - VIII əsr), adları mövzu üçün 2-ci şəxsin prefikslərində və üçüncü şəxs birbaşa əlavələr üçün verilir (kh- və ya x-) - klassik köhnə gürcü dilində onlar x- və s- prefikslərinə uyğundur və ya əksinə.
Mətn
Erkən qədim gürcü dilindəki mətnlərin cəmi məhduddur və 12 kitabədən və dini mətnləri olan 8 əlyazmadan ibarətdir. Klassik qədim gürcü dilindəki ədəbiyyata fəlsəfi və tarixşünaslıq əsərləri daxildir.
Fonetika
Qədim gürcü dilində - 29 samit və 5 sait vardır.
Yazı
Köhnə gürcü dilində istifadə olunan gürcü əlifbası "asomtavruli" (böyük hərflər) və ya "mrglovani" (yuvarlaqlaşdırılmış) dir. Əlifba demək olar ki, həmişə fonemlər və qrafiklər arasında birmənalı yazışma göstərən demək olar ki, mükəmməl bir fonemdir. Yunan əlifbası əsasında eyni hərflərin əlifba sırası ilə yaradılıb - Yunan mənşəli fonemləri təmsil edən hərflər ən sonundadır; əlifbada gürcü dilində (ē, ü və ō) təmsil olunmayan üç yunan foneminə uyğun üç hərf də var. Məktub üslubu əksər hallarda yunan dilindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlidir (vəf. Yunan Φ Θ Χ [pʰ tʰ kʰ] və asomtavruli Ⴔ Ⴇ Ⴕ).
Orfoqrafiya
Orfoqrafiya ardıcıldır - bütün hallarda eyni söz eyni şəkildə yazılır.
Ədəbiyyat
- Aronson, Howard J. Georgian phonology // Phonologies of Asia and Africa / Alan S. Kaye. — Vol. 2, Winona Lake, Indiana : Eisenbrauns, 1997. — .
- Fähnrich, Heinz. Kartwelisches etymologisches Wörterbuch. — Leiden : Brill, 2007. — .
- Fähnrich, Heinz. Die georgische Sprache. — Leiden : Brill, 2012. — .
- Schanidse, Akaki. Grammatik der altgeorgischen Sprache. — Transl. Heinz Fähnrich. Tbilissi : Staatsuniversität, 1982.
- Tuite, Kevin. Early Georgian // Ancient Languages of Asia Minor / Roger D. Wood. — Cambridge : CUP (pp. 145–165), 2008. — .
İstinadlar
- Позже — ႤႬႠჂ ႵႠႰႧႳႪႨ, после того как в алфавит асомтаврули включили букву Ⴓ (у)
- Tuite (2008:146).
- Транслитерация осуществляется по Национальной системе транслитерации Шукии Апридонидзе и Левана Чхаидзе (Грузинская академия наук, 2002). Придыхание не отмечается, глоттализация отмечается апострофом. В квадратных скобках указаны эквиваленты IPA, если есть отличия
- Schanidse (1982:18-33).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qedim gurcu dili ႤႬႠჂ ႵႠႰႧႭჃႪႨ enay kartuli V esrde yaranan orta esr Gurcustanin edebi dili Hal hazirda gurcu pravoslav kilsesinin ibadet dili kimi istifade olunur ve gurcu dilinin yerli sakinleri terefinden anlasilir Qedim gurcu dili sonradan XI esrde orta esr gurcu diline kecdi bu da oz novbesinde XVIII esrde muasir gurcu diline cevrildi MerhelelerIki dovr ferqlenir erken qedim gurcu V VIII esrler ve klassik qedim gurcu IX XI esrler Erken kohne gurcu dilinde iki dialekt temsil olunur Xanmeti ხანმეტი V VII esr ve Xaemeti ჰაემეტი VII VIII esr adlari movzu ucun 2 ci sexsin prefikslerinde ve ucuncu sexs birbasa elaveler ucun verilir kh ve ya x klassik kohne gurcu dilinde onlar x ve s prefikslerine uygundur ve ya eksine MetnErken qedim gurcu dilindeki metnlerin cemi mehduddur ve 12 kitabeden ve dini metnleri olan 8 elyazmadan ibaretdir Klassik qedim gurcu dilindeki edebiyyata felsefi ve tarixsunasliq eserleri daxildir FonetikaQedim gurcu dilinde 29 samit ve 5 sait vardir YaziKohne gurcu dilinde istifade olunan gurcu elifbasi asomtavruli boyuk herfler ve ya mrglovani yuvarlaqlasdirilmis dir Elifba demek olar ki hemise fonemler ve qrafikler arasinda birmenali yazisma gosteren demek olar ki mukemmel bir fonemdir Yunan elifbasi esasinda eyni herflerin elifba sirasi ile yaradilib Yunan menseli fonemleri temsil eden herfler en sonundadir elifbada gurcu dilinde e u ve ō temsil olunmayan uc yunan fonemine uygun uc herf de var Mektub uslubu ekser hallarda yunan dilinden ehemiyyetli derecede ferqlidir vef Yunan F 8 X pʰ tʰ kʰ ve asomtavruli Ⴔ Ⴇ Ⴕ OrfoqrafiyaOrfoqrafiya ardicildir butun hallarda eyni soz eyni sekilde yazilir EdebiyyatAronson Howard J Georgian phonology Phonologies of Asia and Africa Alan S Kaye Vol 2 Winona Lake Indiana Eisenbrauns 1997 ISBN 1 57506 018 3 Fahnrich Heinz Kartwelisches etymologisches Worterbuch Leiden Brill 2007 ISBN 978 9004161092 Fahnrich Heinz Die georgische Sprache Leiden Brill 2012 ISBN 978 9004219069 Schanidse Akaki Grammatik der altgeorgischen Sprache Transl Heinz Fahnrich Tbilissi Staatsuniversitat 1982 Tuite Kevin Early Georgian Ancient Languages of Asia Minor Roger D Wood Cambridge CUP pp 145 165 2008 ISBN 978 0521684965 IstinadlarPozzhe ႤႬႠჂ ႵႠႰႧႳႪႨ posle togo kak v alfavit asomtavruli vklyuchili bukvu Ⴓ u Tuite 2008 146 Transliteraciya osushestvlyaetsya po Nacionalnoj sisteme transliteracii Shukii Apridonidze i Levana Chhaidze Gruzinskaya akademiya nauk 2002 Pridyhanie ne otmechaetsya glottalizaciya otmechaetsya apostrofom V kvadratnyh skobkah ukazany ekvivalenty IPA esli est otlichiya Schanidse 1982 18 33