Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mott və beyli (ing. Motte-and-bailey, fr. Motte, Motte castrale) — xüsusi bir tip erkən orta əsr qalası, bir palisade ilə əhatə olunmuş bir həyət, içəridə və ya yaxınlıqda bir donjon ilə taclanmış höyüd var. Belə qalalar XI-XII əsrlərdə Fransada, 1066-cı il Norman fəthindən sonra İngiltərə, Uels və Şotlandiyada da geniş yayılmışdır. İngilis termininin adı Fr.-nin birləşməsindən yaranır fr. motte — "təpə", və ing. bailey, bir qala həyətini ifadə edən bir söz. Bu tip qalaların əsas üstünlüyü onlardan ibarət idi ki, onların inşası çox vaxt və səy tələb etmirdi, həmçinin müdafiə zamanı taktiki üstünlük verəcək təbii yüksəkliklər qəsrinin inşasını tələb etmirdi (yəni qala "açıq sahədə" inşa edilə bilər). Lakin taxtadan olan bu istehkamlar yanğına həssas idi və mühasirədə çox vaxt yanğın qurbanı olurlar, bununla əlaqədar olaraq XII əsrin sonlarında geniş yayılmış daş qalalarının inşasına başlanılır.
Tarixi
Mott, ya da qala qülləsi, Qərbi Avropadakı feodal qalasının ilk formasıdır. Xüsusi özəl müdafiə və yaşayış binası olan Mott keçmiş qəbilə yaşayış məskənlərindən daha kiçik idi və açıq şəkildə ifadə edilən özəl feodal xarakterinə sahib idi.
Leonard Vilen Mott aşağıdakı tərif verir: "təbii və ya qismən süni mənşəli, divar və ya palisada kiçik bir qala və ya qüllə üçün bir yer kimi xidmət edən torpaq təpə." Monte ümumiyyətlə ənənəvi texnologiyalardan istifadə edilərək qurulurdu: bir taxta palisade, piket hasarlı bir mil, bəzən də daş istifadə olunurdu. Keyfiyyətli bir yeni müdafiə elementi mərkəzdəki bir taxta və ya daş müdafiə qalası idi. Aydındır ki, bu qüllə müəyyən bir feodal növünün gücünün güclü bir simvolu, eyni zamanda o dövrün müdafiə sisteminin bir təzahürü idi: qalanın yıxılmasından sonra feodal lord, düşmənin əlinə düşməmək üçün özünü uzun müddət bu qüllədə müdafiə edə bilərdi.
Daha sonra Mott iki istiqamətdə inkişaf etdi: Donjonun müstəqil güclü bir yaşayış qülləsinə (Kamenetsk qalası kimi) və hakim bir müdafiə olan bir qalaya, lakin qalanın yaşayış funksiyasını vermədən (Trotski adası qalası).
Qalanın quruluşu
Mott
Motte çınqıl, torf, əhəng daşı və ya fırça ağacı ilə tez-tez qarışan yer kürəsi idi. Təpənin bazasında yuvarlaq və ya kvadrat forma var idi; Bəzən 10 və daha çox metrə çatsa da, əksər hallarda gölün hündürlüyü 5 metrdən çox deyildi. Təpənin diametri əksər hallarda hündürlüyünü ən azı iki dəfə üstələmişdir. Çox vaxt gölməçənin əmələ gəlməsi üçün material gələcək sahil ətrafındakı xəndək tikilməsi zamanı götürülmüş torpaq idi. Mümkün qədər, küp su ilə doldurula bilər və ya quru qala bilər. Dağ yamacları gil və ya taxta döşəmə ilə örtülə bilər.
Sahilin yuxarı hissəsində bir taxta, daha sonra daşdan qorunan bir qüllə tikilmiş, ətrafı palisada ilə əhatə olunmuşdur. Palisade ərazisinə giriş (bəzi hallarda birbaşa qalaya) taxta körpü və təpənin yanında yerləşən bir nərdivandan keçirdi. Qala qala sahibi üçün daimi bir ev kimi xidmət edə bilər, baxmayaraq ki, bəzən tamamilə müdafiə quruluşu olaraq qalırdı və yalnız mühasirələr zamanı istifadə olunurdu; sülh dövründə ağa həyətdə daha rahat bir evdə yaşamağı üstün tutdu.
Beyli
Bailey anlayışı istehkamın ətrafına və ya ona bitişik olan 2 hektardan çox olmayan bir əraziyə (nadir istisnalarla) qalanın həyətini nəzərdə tuturdu. Həyətdə müxtəlif yaşayış və məişət binaları — qala sahibinin evi, əsgərlər və əşyalar, tövlələr, dayaq, anbarlar, mətbəx və s. — içəridə yerləşirdi. Çöldə həyət taxta bir palisade (bir palisade və ya bir döyüş kursu olan bir divar) ilə qorunurdu ki, bu da tez-tez qarşısında bir çəmənlik olan bir çardaq üzərində quraşdırılmışdır. Həyətdəki boşluq bir neçə hissəyə ayrıla bilər və ya bir-birinə bitişik bir neçə həyət evin yaxınlığında yerləşirdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Беннет М., Брэдбери Дж., Де-Фрай К., Дикки Й., Джестайс Ф. "Войны и сражения Средневековья 500—1500 гг. / Пер. с англ. А. Колина. — М.: Эксмо, 2006. — С. 197" (rus). 2016-11-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-22.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mott ve beyli ing Motte and bailey fr Motte Motte castrale xususi bir tip erken orta esr qalasi bir palisade ile ehate olunmus bir heyet iceride ve ya yaxinliqda bir donjon ile taclanmis hoyud var Bele qalalar XI XII esrlerde Fransada 1066 ci il Norman fethinden sonra Ingiltere Uels ve Sotlandiyada da genis yayilmisdir Ingilis termininin adi Fr nin birlesmesinden yaranir fr motte tepe ve ing bailey bir qala heyetini ifade eden bir soz Bu tip qalalarin esas ustunluyu onlardan ibaret idi ki onlarin insasi cox vaxt ve sey teleb etmirdi hemcinin mudafie zamani taktiki ustunluk verecek tebii yukseklikler qesrinin insasini teleb etmirdi yeni qala aciq sahede insa edile biler Lakin taxtadan olan bu istehkamlar yangina hessas idi ve muhasirede cox vaxt yangin qurbani olurlar bununla elaqedar olaraq XII esrin sonlarinda genis yayilmis das qalalarinin insasina baslanilir TarixiMott ya da qala qullesi Qerbi Avropadaki feodal qalasinin ilk formasidir Xususi ozel mudafie ve yasayis binasi olan Mott kecmis qebile yasayis meskenlerinden daha kicik idi ve aciq sekilde ifade edilen ozel feodal xarakterine sahib idi Leonard Vilen Mott asagidaki terif verir tebii ve ya qismen suni menseli divar ve ya palisada kicik bir qala ve ya qulle ucun bir yer kimi xidmet eden torpaq tepe Monte umumiyyetle enenevi texnologiyalardan istifade edilerek qurulurdu bir taxta palisade piket hasarli bir mil bezen de das istifade olunurdu Keyfiyyetli bir yeni mudafie elementi merkezdeki bir taxta ve ya das mudafie qalasi idi Aydindir ki bu qulle mueyyen bir feodal novunun gucunun guclu bir simvolu eyni zamanda o dovrun mudafie sisteminin bir tezahuru idi qalanin yixilmasindan sonra feodal lord dusmenin eline dusmemek ucun ozunu uzun muddet bu qullede mudafie ede bilerdi Daha sonra Mott iki istiqametde inkisaf etdi Donjonun musteqil guclu bir yasayis qullesine Kamenetsk qalasi kimi ve hakim bir mudafie olan bir qalaya lakin qalanin yasayis funksiyasini vermeden Trotski adasi qalasi Qalanin qurulusuTepe motte ve bailey qalasinin yegane sag qalan subutudur Sotlandiya source source source source source source source source source source Uelsden hava videosu 2022 Mott Motte cinqil torf eheng dasi ve ya firca agaci ile tez tez qarisan yer kuresi idi Tepenin bazasinda yuvarlaq ve ya kvadrat forma var idi Bezen 10 ve daha cox metre catsa da ekser hallarda golun hundurluyu 5 metrden cox deyildi Tepenin diametri ekser hallarda hundurluyunu en azi iki defe ustelemisdir Cox vaxt golmecenin emele gelmesi ucun material gelecek sahil etrafindaki xendek tikilmesi zamani goturulmus torpaq idi Mumkun qeder kup su ile doldurula biler ve ya quru qala biler Dag yamaclari gil ve ya taxta doseme ile ortule biler Sahilin yuxari hissesinde bir taxta daha sonra dasdan qorunan bir qulle tikilmis etrafi palisada ile ehate olunmusdur Palisade erazisine giris bezi hallarda birbasa qalaya taxta korpu ve tepenin yaninda yerlesen bir nerdivandan kecirdi Qala qala sahibi ucun daimi bir ev kimi xidmet ede biler baxmayaraq ki bezen tamamile mudafie qurulusu olaraq qalirdi ve yalniz muhasireler zamani istifade olunurdu sulh dovrunde aga heyetde daha rahat bir evde yasamagi ustun tutdu Beyli Bailey anlayisi istehkamin etrafina ve ya ona bitisik olan 2 hektardan cox olmayan bir eraziye nadir istisnalarla qalanin heyetini nezerde tuturdu Heyetde muxtelif yasayis ve meiset binalari qala sahibinin evi esgerler ve esyalar tovleler dayaq anbarlar metbex ve s iceride yerlesirdi Colde heyet taxta bir palisade bir palisade ve ya bir doyus kursu olan bir divar ile qorunurdu ki bu da tez tez qarsisinda bir cemenlik olan bir cardaq uzerinde qurasdirilmisdir Heyetdeki bosluq bir nece hisseye ayrila biler ve ya bir birine bitisik bir nece heyet evin yaxinliginda yerlesirdi Hemcinin baxIstinadlarBennet M Bredberi Dzh De Fraj K Dikki J Dzhestajs F Vojny i srazheniya Srednevekovya 500 1500 gg Per s angl A Kolina M Eksmo 2006 S 197 rus 2016 11 22 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 22 esrde qurulan ve qurulusunda Motte and bailey ve ya Shell kip naxisinin izlerini saxlayan Windsor Castle Berkshire Boyuk Britaniya heyetyani ehate eden sahil tepesindeki donjon Xarici kecidlerStatya o zamkah tipa motte and bailey na sajte CastleWales Motte and bailey tip qalalarin tesviri ve 3D modelleri 1 2 5